Mpapulo Izimbuilue mu Libuku lya Kulonghaana kwa Miilo ni Buikazi
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NSIKU 06-12/11
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 13-14
“Kine Muntu Wafua, eba, Kunti Wabuela Kabili ku Bukose?”
w99 15/10 lub. 3 lifu. 1-3
Kukita Maka juu ya Kwikala Loonse
NI LEENU, bantu baniini i bali kuviinda kukaana ezio milandu ilondoluele buikazi vibuli bufupi, atasie kine yaalandilue tepasyapitile miaka elufu itatu ni mia isano (3 500) eevi. Bantu, te beezi kuya barizikile kusekelela buikazi musitasie uniini, kisia bakota ni kufua. Pakaako, istoria yalangilila nangue bufundi bwa kutona kuleepia bukose bwa muntu, bwakila kuvula.
Mu nsiku yakue Yobu, bantu ba ku Misri babanga balia mabolo a ba nama juu ya kunti babuele kwaluka kabili balumendo ao bakaziana, inzi, te kyaakitile. Kikata kibaali baliila mabolo a ba nama, baali bakeba kumonasie bali kupata miti ili kubakwasia kuleepia bukose bwa muntu. Bantu bange bengi ba kukeba miti ya kuleepia bukose bwa muntu, baali bazumiine nangue, oro elia iswesiiziwe, kunti yamulengia muntu aaluke ni bukose busili bwa kufua; kabili nangue kuliila mu nsaani ya oro, kunti kwaleepia bukose bwa muntu. Bachina ba ku kale, ba mu diini ya Tao, baali bazumiine nangue kunti baviinda kwalulula mubili wa muntu, kupitila kubombia bufundi nga evelia kutontonkania saana, kwibeelezia kupeema, ni kukoonka ntantiko ipalile ya byakulia. Ni kukita evio, kwakabakwasia baaluke ni bukose busili bwa kufua.
Muntu umo wa ku Ispania ali wavuumbula bintu, ali wakuutua Juan Ponce de León, waamanikile juu ya kukeba ku udi ni buvumba nangue i kuli kwafuma bulumendo ni bukaziana, inzi, waafikiilesie wapeleelua. Mu kitabu kyakue kili kyakuutua Hermippus Redivivus, doktere umo wa mu miaka ya 1 700, waaleetelemo masoke walanda nangue, musita wa mainza, bakaziana ba bikira baabiikue mu kiumba kimo kiniini; ni elia mpumuzi yabo ibiikue mu machupa, eevi ibombiiwe kuya yali miti ya kukwasia kuleepia bukose bwa muntu. Kulanda kisinka, pa bobo bufundi bonse, te paali ata bumo bwaamwenekele nangue bwaakwasiizie.
w15 15/4 lub. 32 lifu. 1-2
Eba, Kisiki Kunti Kyatomba Kabili?
KIMUTI kya mizeituni [Olea europaea] kikotele, kine twakipalania na kimuti kikata saana kya mwerezi kya ku Lebanoni, kili kumoneka kuya kyali kiniini saana. Inzi, kimuti kya mizeituni, kili ni buviinde bwa kupapia bwa kwikala miaka ingi saana. Imwenekele nangue, bimuti binge bya mizeituni byakita kale miaka elufu imo (1 000). Misila ya kimuti kya mizeituni, ili yaya pansi saana ni kukwasia atasie kine kimuti kyateetua, kisiki kili kuya kyali ni buviinde bwa kutomba kabili. Musita onse misila luyakaba kutwalilila kuya yakosele, kisiki kyakaba kutomba kabili.
Kikolue Yobu, waali wazumiine nangue atasie kine weene wafua, kunti wabuela kabili ku bukose. (Yob 14:13-15) Waabombiizie mufuano wa kimuti, paange kimuti kya mizeituni, eevi kulangilila nangue waali waswapiile nangue Leeza ali ni buviinde bwa kumufufula. Yobu waalandile eevi: “Kuli ni kiswapilo atasie palua kimuti. Kine kyateetua, kyakaba kutomba kabili.” Kine mainza aiza ni kipua kikata kyapua, kupitila misila yakue, kisiki kyumine kya kimuti kya mizeituni, kunti kyatombako lutombo ni kwaluka misambo nga kimuti kya leenu.—Yob 14:7-9, NWT.
w11 1/3 lub. 22 lifu. 5
“Wakaba Ni Nkulu Ikata”
Milandu yakue Yobu yatusambilizia lisomo lyaweeme palwakue Yehova: Ali ni bukibuza bwaibeleele pamo ni baalia bali nga Yobu, baalia bali baibiika mu minue yakue ni kumulekelela ababulunge eevi baaluke bantu bafuaniine pa menso akue. (Isaya 64:8) Yehova, abamwene babombi bakue ba kisinka kuya bali bantu ba mana. Ali ni “nkulu ikata” ya kubabuezia ku bukose bantu baalia bali bafua balamatiliile kuli weene. Muntu umo asambilile Bibilia, walanda nangue, mu Kiebrania, ozu mulandu “nkulu” ni umo “pakati ka milandu ikata saana ilangiliile kunvua amu ikata saana.” Kakiine, Yehova teezi kubalangulukasie babombi bakue, inzi kabili, ali ni nkulu ya kubabuezia ku bukose.
Bunoonsi bwa Kimupasi
it-1-F lub. 412 lifu. 8
Mito
Kabili, mito yaali yabombiiwa eevi kulangilila kintu kyaali kyalebwilue ao kisibanga kya mana. Kwa mufuano, ntaanzi yakue Yehova, Abrahamu waaimwene ni kwilanda eevi: “Ndi lufunko kabili mito.” (Kut 18:27, NWT; mona ni Is 44:20; Yob 30:19.) Yobu ni weene, waapalaniizie milandu elia yaalandile baalia baaile kumukoselezia bya bufi na “milumbe ya mito.”—Yob 13:12, NWT.
NSIKU 13-19/11
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 15-17
“Te Kukoonka Mufuano Wakue Elifazi Luuli Mukukoselezia Bantu Bange”
w05 15/9 lub. 26 lifu. 4-5
Tiina Kutontonkania Kubiipile!
Mu maasi onse atatu, Elifazi waaleetele malanga a kulanda nangue, Leeza ali wabaloomba babombi bakue bakite bintu bingi saana; pakaako, te kuli kintu kibali bakita kili kyamusaansamusia. Elifazi waamulandile eevi Yobu: “Mona! Tabaswapiile babombi bakue, kabili bamalaika bakue abamwene kuya bali ni bilubo.” (Yob 4:18, NWT) Elifazi waalandile eevi palwakue Leeza: “Tabaswapiile ata kaniini batakatiifu bakue, kabili atasie myulu te iswetele pa menso akue.” (Yob 15:15, NWT) Kabili, waaipuziizie eevi: “Eba, paapo Wamaka Onse akupoozeleko maano paantu uli muntu wa nsaambu?” (Yob 22:3, NWT) Bildadi, waaitabiziizie azo malanga paantu waalandile eevi: “Pa menso akue [Leeza], atasie muezi te usanikile ni ntanda te iswetele.”—Yob 25:5, NWT.
Tupalile kuya twakengeele eevi te kunti tutendeke kutontonkania evio. Kutontonkania evio, kunti kwalengia twimone nangue Leeza atuloombele tumukitile bintu bingi saana. Kunti twainoona bukibuza bwetu bwa peepi pamo ni Yehova. Kukila pakaako, kine twalengiiwa tutendeke kutontonkania evio, twakaba kukita siani kine twalapiziiwa nga vikipalile? Paali pa kwitabila koololua twaikeefiizie, paange mutima weetu kunti “wamuuzikila Yehova,” kabili, paange kunti twasiala twamubiikiile mbikizi. (Tuswalo ni Mafunde 19:3, NWT) Kukita evio, kuli kwinoona kakiine bukibuza bwetu pamo ni Yehova!
w15 15/2 lub. 9 lifu. 16
Koonka Mufuano wa Kwikeefia ni Buwaame Bwakue Yesu
16 Milandu yeetu iweeme. Kubatona saana bange, kuli kwatusonsezia tulande milandu elia ili kubakoselezia baalia batoobokele ao batiokele saana mutima. (1 Bat. 5:14) Kunti twalanda milandu ki eevi tubakoselezie bantu ba evio? Kunti twabateekia mutima kupitila kulanda milandu ilangiliile nangue, tubapoozeleko maano kabili tuli mukubeemena. Kunti twabatasia kufuma ku mutima, eevi tubakwasie bamone mibeele yabo iweeme ni buviinde bubali nabo. Kunti twabalangulusia nangue Yehova waabakuliile kuli Muana wakue. Pakaako, abamwene kuya bali bantu ba mana. (Yoan. 6:44) Kunti twabasininkiziizia nangue, Yehova ali wabeemena saana babombi bakue baalia “bali ni mitima ili ni bulanda” ao “basaansikile mu mutima.” (Malum. 34:18, NWT) Milandu yeetu iweeme, kunti yabakosia baalia bakebele kukoseleziiwa.—Tus Maf. 16:24.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w06 15/3 lub. 14 lifu. 11
Bintu Bikata Bili mu Kitabu kya Yobu
7:9, 10; 10:21; 16:22—Eba, eezi milandu, yalangilila nangue Yobu taali wazumiine nangue kwakaba ni kufufuka? Yobu waalandile bintu byaasiile kukitika afuenge. Ale kansi, ezio milandu ili na mana ki? Paange, ezio milandu yakue ili na mana ya kulanda nangue kabenge waafuile, bantu baalia babanga baikeele mu kipindi kyakue, nga te baamumwene. Nga te baamwinikile, aosie Yobu mwine nga taabuelele ku nsesi yakue, aosie kwinikua mpakasie musita ubiikilue na Leeza ukumane. Paange Yobu wali wakeba kulanda kabili nangue, te kuli muntu ali kuviinda kufuma mu Sheoli ku maka akue mwine. Milandu yakue ili mu Yobu 14:13-15, yalangilila nangue kansi Yobu waali waswapiile kakiine nangue musita uli mukuiza, kwakaba ni kufufuka.
NSIKU 20-26/11
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 18-19
“Te Kubasia ata Kaniini Bantu Bauli Walonghaana Nabo”
Kunti Twasambilila ki Kupitila Mensozi Akue Yesu?
9 Weewe, kunti wabakwasia baalia bali mu bulanda. Yesu waalilile pamo ni Maria ni Marta, kabili waabatuiliziizie ni kubalanzia bulanzi bwa kuteekia mutima. Ni fwefue kunti twakita evio vyenka ku baalia bali mu bulanda. Mukote umo ali wakuutua Dan, ali waikala mu kyalo kya Australia, walanda eevi: “Kisia kufuisia mukazi wane, naali nakebele kukwasiiwa. Lyonse, balupua pamo ni bakazi babo babanga baleengelesie kuntuilizia. Baali bandekelela ndangilile bulanda bwane, kabili lubaali bamona nalila te baali baunvua ovio. Kabili baankwasiizie mu nzila imonekele, nga evelia kusamba motoka wane, kunkwasia kusita bintu ni kungelekela byakulia musita unsyali na buviinde bwa kukita tooto tuazi. Kabili lingi baali bapepa pamo ni neene. Baailangiliile kuya bali ba bibuza ba kisinka ni balupua ‘baavyelue palua nsita ya maavia.’”—Tus Maf. 17:17.
Kunti Twakita Siani Musita Mutonua Weetu Lwamusia Yehova?
16 Twalilila kukwasia bantu ba mu lupua basiele bali ba kisinka. Ozo musita i ubakabiile saana kulangililua ntono ni kukoseleziiwa kukila kale. (Baeb. 10:24, 25) Nsita inge, bantu ba mu lupua bali ni muntu wa mu lupua lwabo wakitengua, bali bainika nangue bange tebakili mukubalanzia, kusia beene batengelue. Te tupalile kubalengia beyunvue evio! Tupalile saana kubatasia ni kubakoselezia bamisepuka bali ni baviazi baatengelue. Mulume wakue kwa Maria waatengelue ni kumusia weene pamo ni baana. Maria walanda eevi: “Bamo pakati ka balupua ni bankazi baaizile ku nsesi yane ni kunkwasia kweleka byakulia ni kukita lisambililo lya mu lupua. Baaunvuile misa yane ni kulila pamo ni neene. Baansakiile musita bantu lubaatendekele kulanda bintu bya bufi palwane. Baankoseleziizie kikata saana!”—Bar. 12:13, 15.
w90 1/9 lub. 22 lifu. 20
Eba, Uli Mukukita Maka Ukabe Kwaluka?
20 Kabungue ka bakote kapalile kwinika nangue, kine muntu takili wabomba wali kangalila ao mubombi ali wabombela, kunti watioka mutima atasie kine ye mwine i wakipingula kulekela ezio miilo mukwitonena. Kine ozo muntu takitengua, inzi bakote bamona nangue ozo lupua wakitioka saana mutima, kunti bamulangilila ntono kupitila kuya kumumona ni kumukoselezia kimupasi. (1 Batesalonika 5:14) Bapalile kumukwasia emone nangue akilisie wa mana mu kilonghaano. Atasie kine kunti yaloomba kumupeela masoke, paange teiloomba kupembelela papite musita waleepele saana ntaanzi ozo mwalalume ekefiizie kabili ali watasia, apate kabili miilo ya kubomba mu kilonghaano.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w94 1/10 lub. 32 lifu. 3-4
Mulandu Uweeme Uli Ni Buviinde
Atasie evio, musita Yobu lwaali wakebele kukoseleziiwa, Elifazi pamo ni benakue te baamulandile milandu iweeme. Baamuluulile Yobu juu ya maavia aabanga wali nao, bamulanda nangue ipalile waali wakitile ni lizaambi waifikiliile. (Yobu 4:8) Kitabu The Interpreter’s Bible kyalanda eevi: “Yobu waali wakebele kulangililua nkumbu elia ili yaikala mu mutima wa muntu. Keelia kyapata, ni milandu ingi yakoonkeene ya ‘kisinka’ kakiine kabili ili yalandua mu ma diini kabili milandu ili yalandua lingi yamwenekele nangue iweeme saana inzi kuya yali ya kukisia saana.” I kyaalengiizie musita Yobu lwaaunvuile milandu ibaamulandile kuli Elifazi ni benakue, waafikiile waiunvua nangue apatikiziiziwe kusamuna walanda eevi: ‘Mwakaba kutwalilila kunguzikisia mpaka musita ki, ni kunsansa na milandu yeenu?’—Yobu 19:2.
Kine mwinetu olia ali wamubombela Leeza ali mu maavia, te tupalile ata kaniini kumulengia alile juu ya milandu itwamulanda isili na mana ao isiweeme. (Palania ni Malanguluzi a Mizilo 24:15.) Mulumbe umo uli mu Bibilia watusoka eevi: “Beelia biwalanda, kunti byapususia bukose ao kubwinoona; pakaako, upalile kwitabila bintu bili kufuma mu milandu yobe.”—Tuswalo ni Mafunde 18:21, TEV.
NSIKU 27/11–03/12
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 20-21
“Muntu Teezi Kwaluka wa Nsaambu juu ya Kunoonka”
w07 1/8 lub. 29 lifu. 12
Eba, Weewe “Uli Munoonsi Kuli Leeza”?
12 Yesu waalandile nangue kuya wali munoonsi kuli Leeza, kupuseene kakiine ni kwibiikila bukonto bwa bintu bya kimubili ao kwikebela bunoonsi bwa kimubili. Pakaako, Yesu waalandile nangue kintu kikata kitupalile kwemena mu buikazi, te kipalile kuya kyali kwilundikila bintu bya kimubili, ao kusekelela bintu bya kimubili bituli nabio. Inzi, tupalile kubombia bintu byetu bya kimubili eevi kunoonsia, ao kulumia bukibuza bwetu pamo ni Yehova. Kine twakita evio, kakiine tuli kwaluka banoonsi kuli Leeza. Juu ya ki? Paantu, kukita evio kuli kulengia tupate mpaalo ingi saana kufuma kuli Leeza. Bibilia ili yatulanda eevi: “Mpaalo yakue Yehova i ili yamulengia muntu aaluke munoonsi, kabili Weene teezi kuongezia ata misa pamo nayo.”—Tuswalo ni Mafunde 10:22, NWT.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w95 1/1 lub. 9 lifu. 19
Kumuviinda Sataana Pamo ni Miilo Yakue
19 Kili kyasaansamusia kumana nangue Yobu, mubombi wakue Leeza, waasipikiziizie malanga ali aemia aaleetelue kuli Sataana kupitila Elifazi ni Sofari. (Yobu 4:13-18; 20:2, 3) Anzia evio, Yobu waaemene na “misa,” ni kunvua “mwenzo” mu mutue wakue; kumwinsio waatendekele kulanda “milandu . . . ya ovio-ovio” (Yobu 6:2-4, NWT; 30:15, 16) Elihu waamutuiliziizie Yobu wateekameene ni kumukwasia buino amone Yehova vyali ni mulangue ukata saana, kabili vyaali wamwene maavia akue. Ni enu nsiku, bakote baalia bali bainika bintu, bali balangilila nangue bali mukubeemena baalia bali mukwema kupitila kutiina kubaongeziizia maavia ange. Kuliko kubaongeziizia maavia, bali bakita nga vyaakitile Elihu. Bali babatuilizia bapembeleele, kabili bali babombia mafuta aweeme a Mulandu Wakue Leeza eevi kubakoselezia. (Yobu 33:1-3, 7; Yakobo 5:13-15) Muntu yeyonse olia avulungheene mu maano juu ya kwema, kine na kwema kwa kisinka ao kutontonkaniasie nangue wakaba kwema, ao ali mukunvua muenzo juu ya bilooto ni bimonua nga vikyaali kuli Yobu, kunti wakoseleziiwa mu kilonghaano kupitila Maleembo.—Yobu 7:14; Yakobo 4:7.
g 9/15 lub. 6
WEEWE UMWENE SIANI MAKUTA?
Kine weewe waitoosia, kunti wamona kine ili kuloomba uye wali ni maano aweeme palua makuta. Kwa mufuano, iipuzie biipuzio bili paapa pensina.
● Eba, ndi natona kwibiikila mipaango ya kunoonka lubilo-lubilo?
● Eba, ndi namona kyakolele kubapeelako bange makuta ane?
● Eba, ndi natona kukita burafiki pamo ni bantu baalia bali batona saana kulandila palua makuta ao bintu bibakwete?
● Eba, nzoweye kubabeepa bange ao kulangilila mibeele inge ibiipile juu ya kunti mpate makuta?
● Eba, makuta ali andengia ngiimone kuya nali muntu wa mana?
● Eba, lyonse ndi natontonkaniasie palua kupata makuta?
● Eba, mawazo ane palua kupata makuta, ali mukulengia bukose ni buikazi bwa bantu ba mu lupua lwane bwaaluka mu bwaaluka mu buavia?
Langilila mibeele ya kupeelana kupitila kubapeelako bange Kiine waasuka nangue een ku kiipuzio kimo pakati ka bebio biipuzio, kita maka ufumie mu maano obe mawazo ni bintu beelia bili kukulengia utonesie bintu bya kimubili. Tiina kukita burafiki pamo ni bantu baalia bamwene makuta ni bintu bya kimubili kuya byali bya mana saana mu buikazi bwabo. Inzi, kita saana burafiki pamo ni bantu baalia bali bapooza saana maano ku mafunde ali mu Bibilia kuliko ku bintu bya kimubili.
Te kulekelela ata kaniini kutona makuta kuziike misila mu mutima obe. Inzi, biika makuta pa fuasi yakue, i kulanda, lyonse uye waemena saana barafiki bobe, lupua lobe, viwiunvuile, ni bukose bobe. Kine wakita evio, uli kulangilila nangue uli ni mawazo aweeme palua makuta.
w16.07 lub. 3 lifu. 1-2
KULISIE bintu biniini bitukabiile kuya twali nabio bili kutukwasia tuye twakosele. Kwa mufuano, tukabiile kuya twali ni byakulia, maubo ni nsesi mwakwikala. Inzi, bintu beelia bitutonene kuya twali nabio, byene tebiizi kupela. Kabili, bantu bengi tebeezi kwinika nangue, tebeezi kuya bakabiile kakiine bintu byonse bibali batona kuya bali nabio mu buikazi.
Muntu olia ekeele mu kyalo kilimo bupabi, kunti watona apate kintu keelia kipuseene saana ni keelia kili kutona kupata muntu olia ekeele mu kyalo kilimo bunoonsi. Mu seemu fulani ya kyalo, bantu kunti batona bapate telefone, kitukutuuku, ao parsele iniini. Mu ma fuasi ange, bantu kunti batona basite maubo a bei saana, nsesi ikata saana, ao motoka wa bei ikata saana. Inzi, atasie kine twikeele pi ao tukwete makuta engi ao aniini, mukupita kwa nsiku, kunti twatendeka kutona saana kwaluka ni bintu bingi saana beelia bitusikabiile ao bitusikaba kupata.
w14.04 lub. 21 lifu. 17
Yehova, Baba weetu, mwine waatulaile kale nangue, wakaba kutukwasia tupate bintu beelia bitukebele kakiine, kine twatangizianke Bukolo ni nsaambu yakue mu buikazi bwetu. (Mat. 6:33) Kulanda kisinka, kila busiku Bakristu ba kisinka bali ni bintu bya kupingula. Yehova walaya kutupeela ‘nzila ya kufuminamo’ elia ili kutukwasia te kunti tutione mafunde ali mu Bibilia, atasie kine twaaluka ni maavia ali siani. (Soma 1 Bakorinto 10:13.) Kine twamupembelela Yehova kwa nkulu, kabili kine “twamuswapila” kupitila kupepa twamuloomba atupeele mulangue, atutungulule, kabili kine twakoonka malaizio ni mafunde akue, wakaba kutukitila beelia bitukebele. (Malum. 37:5, 7) Kine twamubombelasie weene bunke Mulopue wakisinka, wakaba kupaala saana kwikwinda kwetu. Kine twamutangizia, wakaba kutukwasia twaluke ni buikazi bwaweeme.—Mona ni Kutendeka 39:3.
NSIKU 04-10/12
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 22-24
“Eba, Muntu Kunti Waya Wali wa Mana Kuli Leeza?”
w05 15/9 lub. 27 lifu. 1-3
Kaana Kutontonkania Kubiipile!
Malanga a kulanda nangue Leeza atuloombele tukite bintu bingi saana, apateene saana ni kulanda nangue, Leeza atumwene kuya twali bantu babule-bule. Mu lyasi lyakue lya butatu, Elifazi waaipuziizie eevi: “Eba, muntu kunti waya wali wa mana kuli Leeza; eba, paapo muntu yeyonse olia ali ni buviinde bwa kwinika, kunti waya wali wa mana kuli weene?” (Yobu 22:2, NWT) Elifazi, waali wakebele kulanda nangue, muntu ni wabule-bule kuli Leeza. Bildadi waaitabiziizie azo malanga abiipile. Waaipuziizie eevi: “Muntu wa kufua, kunti waaluka siani wa nsaambu ntaanzi yakue Leeza, ao muntu avyelue na mwanakazi, kunti waaluka siani bila kilubo?” (Yobu 25:4, NWT) Kukoonkana ni ezio milandu, Yobu muntu wabule-bule kabili wa kufua, waasiile kulanda siani nangue waali ni nsaambu ya kwimana loonse ntaanzi yakue Leeza?
Enu nsiku, bantu bange bali baimona nangue te bapalile. Pange, kili kyalengia bemone evio, kukoonkana ni vibali bakula mu lupua lwabo, maavia a mu buikazi bwabo ao kusuulua juu ya rangi yabo ya mpapa ao mukoa wabo. Inzi, Sataana ni weene pamo ni bamalaika bakue babiipile, bali batona kumulengia muntu emone nangue ni wabule-bule. Lubali bamulengia muntu emone nangue te kuli kintu kyali kukita kili kumusaansamusia Leeza Wamaka Onse, ili yaleenga saana ku ozo muntu kuzeezia kiswapilo kyakue. Mu kupita kwa nsiku, ozo muntu kunti watwamininua, ni kufikiila paange wamusia ni Leeza akosele.—Baebrania 2:1; 3:12.
Kukota pamo ni maluele, bili byatubiikila mipaka. Kine twapalania beelia bitubanga twakita mu miilo yakue Yehova lutubanga twakili balumendo ao bakaziana, twakosele kabili twali ni maka, kunti twamona nangue, bintu bituli mukukita leenu biniini saana. Kakiine, ni kintu kya mana saana kwinika nangue Sataana pamo ni bamalaika bakue babiipile, batonene tumone nangue beelia bituli twakita tebiizi kumusaansamusia Leeza ata kaniini! Tupalile kukaana kutontonkania kwa evio.
w95 15/2 lub. 27 lifu. 6
Mufuano wa Kukoonka Eevi Kuluisia Maavia
Benakue kwa Yobu bonse batatu, baamutionene saana mutima kupitila kulanda malanga abo paali pa kunti balande mulangue ufumine kuli Leeza. Elifazi waakililemo saana, waalandile nangue, ‘Leeza tabaswapiile babombi bakue’ kabili nangue, wala Yehova taali wamwenepo ata kantu atasie kine Yobu apingulenge kusiala wali wa kisinka kuli weene ao ata. (Yobu 4:18, NWT; 22:2, 3) Kulanda kisinka, ezio ni milandu ya kutiona saana mutima, kabili isili ya kisinka ata kaniini! Te kyakupapia kumana nangue, kisia paapo, Yehova waamusasiliile Elifazi pamo ni benakue juu ya ezio milandu ya kumuponta Weene. Yehova waabalandile eevi: “Te mwakilanda kisinka palwane.” (Yobu 42:7, NWT) Inzi, buavia bukata saana bwaali bwabapembeele.
w03 15/4 lub. 14-15 lifu. 10-12
Balumendo ni Bakaziana Baalia Bali Basaansamusia Mutima Wakue Yehova
10 Nga vili vyalanda Bibilia, Sataana taalukilesie na masiaka palua bukisinka bwakue Yobu, inzi kabili waalukile ni masiaka palua baalia bonse bali bamubombela Yehova kubiika pamo ni weewe. Kintu kisininkiziizie nangue Sataana abanga walandila bantu bonse ni keeki: waamulandile Yehova nangue “Muntu [apanasie Yobu bunke inzi kila muntu] wakaba kufumia kyonse kyali nakio eevi apususie bukose bwakue.” (Yobu 2:4, NWT) Kukoonkana ni ezio milandu ileetele kiipuzio kikata saana, eba, waamona kintu kya kunti ukite? Mu Tuswalo ni Mafunde 27:11, Yehova ali mukuya wakulanda nangue, kunti wamukitila kintu kimo eevi kili kumukwasia amwasuke Sataana olia ali wamusokozia. Tontonkanianke ata weewe, Mulopue wa Buviinde Bukata Saana ku muulu ni pa kyalo, ali mukuya wakulanda umukwasieko kwasuka keekio kiipuzio kikata saana kyapua miaka ingi. Ezio ni miilo, kabili lisyuko likata saana liupeelue! Eba, kunti wakita keelia kibakuloomba kuli Yehova ukite? Yobu weene, waakitile. (Yobu 2:9, 10) Yesu ni weene waakitile, kabili, mukupita kwa miaka, bantu bengi bakulu ni baanike, bali bakita evio vyenka. (Bafilipi 2:8; Nfyulo 6:9) Ni weewe, kunti waviinda kukita evio. Te kunti wibeepe, palua keekio kiipuzio kikata, tekikitika uye walisie pa bukata eevi te kunti ukwasiepo ata umo. Kupitila beelia biuli wakita, kunti walangilila nangue umukwasiizie Sataana amusokozie Yehova ao umukwasiizie Yehova amwasuke Sataana. Weewe pa lobe, wasaakula kukwasiapo uni?
Yehova Ali Wakwemena!
11 Eba, Yehova ali wapoozako maano kakiine atasie kine weewe wasaakula kukita ki mu buikazi bobe? Ale bantu vibaatendekele lwa kale kutwalilila kuya bali ba kisinka kuli Yehova, eba, mpaka loonu tanapate kyasuko kipalile kyakumupeela Sataana? Kakiine, Sataana Kibanda waalandile nangue te kuli ata muntu ali wamubombela Yehova juu ya kumutona; azo masitaaka akimoneka kale nangue ni a bufi. Anzia evio, Yehova atonene ni weewe ukwasieko kwasuka keekio kiipuzio palua buteeko bukata saana, paantu ali wakwemena ni weewe pa lobe. Yesu waalandile eevi: ‘Sinue ao Baba weenu wa mwiulu ni ye tatonene ata mwanike umo wa pa baaba kuti azeeze.’—Mateo 18:14, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
12 Kakiine Yehova ali wapoozako maano ku bintu biuli wasaakula kukita mu buikazi bobe. Kukila pakaako, beelia biuli wasaakula kukita, kunti byamukisia ao kumusaansamusia. Bibilia ili yalangilila paswetele nangue, Yehova ali waiunvua ovio kine bantu bakita bintu bibiipile ao ali wasekelela kine bantu bakita bintu biweeme. Kwa mufuano, Yehova waali “wakisika ku mutima” musita Baisraeli lubaali bamusia. (Malumbo 78:40, 41, NWT) Ntaanzi Nvula Ikata ya mu nsiku yakue Noa teinaize, ‘bubiifi bwa muntu bwaalukile buingi’ pa kyalo ni Yehova ‘waakisilue ku mutima.’ (Kutendeka 6:5, 6, NWT) Tontonkania mana ya ezio milandu. Kine weewe wasaakula kuya wali ni lwendo lubiipile, Kabumba obe ali kuuzika. Keekio, te kilangiliile nangue Leeza ni mutope, ao nangue ali wakitasie bintu kukoonkana ni vyali waiunvua. Inzi, akutonene, kabili ali wakwemena eevi uye wali ni nsaansa. Kangeko, kine weewe waakita bintu biweeme, mutima wakue Yehova uli wasaansamuka. Yehova ali wasaansamuka, apanasie paantu wapata kyasuko kya kumupeela Sataana, inzi kabili, ali wasaansamuka paantu Weene waaluka wa kukupeela kilambu. Kabili, i vyatonene aaluke kuli weewe. (Baebrania 11:6) Kakiine, uli ni Baba akutonene, Yehova Leeza!
Bunoonsi bwa Kimupasi
w04 15/7 lub. 21 lifu. 7-lub. 22 lifu. 1
Bombia Mipaango Yobe ya Kimupasi Eevi Umutasie Kabumba obe
Tontonkania Yehova vyaapuile kubumba muulu ni kyalo. Eezi milandu ilandile nangue “yaalukile kyungulo kabili yaalukile lukele-keele,” yalangilila nangue Yehova i waapaangile bipindi bya kubumba vibipalile kuya byaleepele. (Kutendeka 1:5, 8, 13, 19, 23, 31, NWT) Ku ntendeko ya kila kipindi kya musita wa kubumba, Yehova waali wamanine bintu bya kubumba kabili juu ya ki abibumbe mu bobo busiku. Kabili, Leeza waapuile kubumba bintu byaali watengele kubumba. (Nfyulo 4:11) Kikolue Yobu waalandile eevi: “ Kine [Yehova] watona kukita kintu, ali wakikita.” (Yobu 23:13) Kakiine, Yehova waaunvuile saana makola lwaamwene “kila kintu kyaakitile” kabili waalandile nangue kila kintu “kyaali kyaweeme saana”!—Kutendeka 1:31, NWT.
Pa kunti tufikilizie mipaango yeetu, ni fwefue tupalile kuya twali ni nkulu ikata ya kutukwasia tufikilizie ezio mipaango. Ni kiki kili kutukwasia twaluke ni ezio nkulu ikata? Atasie musita pa kyalo lupaali tepanaaluke ata kintu, Yehova waamwene ntaanzi bintu vibyaali byakwaluka pa kyalo. I kulanda, kintu kyaweeme kyafuaniine saana mu lweleele, kyaalengiizie atasiiwe ni kukindikua. Enka evio, kutontonkania saana palua bintu byakaba kufuminamo, ni mpaalo itwakaba kupata kine twafikilizia mupaango utwakibiikila, kunti kwalengia twaaluka ni nkulu ya kufikilizia beelia bitwapaanga kukita. I vikyaakitikile ni kuli Tony wa miaka 19. Tanalabepo ata limo vyaaiunvuile lwaaile kwendela lya kuanza ku Beteli imo ya Bakasininkizia Bakue Yehova mu kyalo kya ku Bulaya bwa Kuzika Koba. Kutendekela pa bobo busiku ni kutwalilila, Tony waatendekele kwiipuzia eevi: ‘Kunti nakita ki eevi ni neene nkaviinde kwikala ni kubombela mu enu fuasi?’ Tony taalekeele ata kaniini kutontonkania palua bintu biloombelue ku olia wa kuya kubombela ku Beteli akite, kabili waatwaliliile kubifikilizia. Kakiine, kisia miaka waaunvuile saana makola musita fomu yakue ya kuya kubombela ku Beteli luyaaitabiilue!
NSIKU 11-17/12
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 25-27
“Te Iloombele Uye Wapuililikile Mane Waluke wa Kisinka”
it-1-F lub. 1194 lifu. 5
Bukisinka
Yobu. Kakiine Yobu, waali waikeele mu kipindi keelia kyaafuilemo Yosefu ni keelia kyaali kyaikeelemo Musa, alondolwelue kuya waali muntu wa nsaambu kabili wa kisinka [Heb., tam] waali wamutiina Leeza ni kutiina bintu bibiipile. (Yob 1:1; mona YOBU.) Bukisinka bwa bantu, ni seemu ya kiipuzio kikata saana kileetele kupingana pakati kakue Yehova Leeza ni Sataana. Yaamwenekele paswetele musita Leeza lwaamwipuziizie Muluani wakue palwakue Yobu, musita Sataana lwaaile ku kulonghaana kwa bamalaika kwaakitikile ku muulu. Sataana waalukile ni masiaka nangue, nia ibiipile i yaali yamulengia Yobu amupupe Leeza; waalandile nangue Yobu abanga wamubombela Leeza apana juu ya kwipeela kwa kisinka, inzi paantu waali wapatamo faida yakue bunke. Pakaako, waatwisikile palua bukisinka bwaali na Yobu kuli Leeza. Atasie kine waapeelue nsaambu ya kwinoona bintu bingi byaali byakwete Yobu, pamo ni baana bakue, Sataana waandilue kwinoona bukisinka bwakue Yobu. (Yob 1:6–2:3) Kisia waalandile nangue, Yobu nga waaviindile mukwitonena kusipikizia kuzeezia bintu byakue ni baana bakue, juu ya kunti apususie “mpapa” yakue. (Yob 2:4, 5, NWT) Kisia, Yobu lwaaluele buluele buli bwakisa saana kabili buli bwaipayana, mukazi wakue ye mwine waamulandile milandu ya kumutiona mutima, kabili ni benakue baamwambile balanda milandu yabiipile kabili ya kwalulula mafunde ni mipaango yakue Leeza. (Yob 2:6-13; 22:1, 5-11) Yobu waasukile walanda nangue, takaba kulekela ata kaniini kuya wali muntu wa kisinka. “Mpaka kufua kwane, neene nsikaba kulekela bukisinka bwane! Nakaba kutwalilila kusuunga nsaambu yane kabili nsikaba kuilekelela izeeze, mutima wane teukaba kumpingula lyonse lunakaba kuya nakosele.” (Yob 27:5, 6, NWT) Paantu Yobu waatwaliliile kuya wali wa kisinka, waalangiliile nangue Muluani wakue Leeza ni wa bufi.
w19.02 lub. 3 lifu. 3-5
Twalilila Kuya Wali wa Kisinka!
3 Ozu mulandu bukisinka, luuli wabombiiwa juu yeetu fwe babombi bakue Leeza, uli na mana ya kumutona Yehova kwa mutima weetu onse, ni kwipeela kakiine kuli Weene, eevi tukitenke kutona kwakue ntaanzi ya kukita beelia bitutonene fwe beene. Tumone mana inge ili yabombiiziwamo ozo mulandu. Mana imo ya musinzi ya mulandu “bukisinka,” ubombiiziwe mu Bibilia, ili yalangilila: kintu kikumeene, kisili na bulema, ao kyalingi. Kwa mufuano, Baisraeli baali bamupeela Yehova ngeleelo ao zabiu ya banama, ni Sheria yaalandile nangue banama te baali bapalile kuya bali ni bulema. (Bal. 22:21, 22) Bantu bakue Leeza, te baali bapeelue nsaambu ya kufumia ngeleelo ya nama waali ni bulema ku kuulu, mpokoto, ao mpofu aosie kufumia ngeleelo ya nama aluele. Yehova waamwene nangue ni kintu kya mana kufumia ngeleelo ya nama olia akumeene, asili na bulema ao walingi. (Mal. 1:6-9) Kunti twamana juu ya ki Yehova teezi kutona kintu kili ni bulema ao kisikumeene. Musita utuli twasita kintu fulani nga evelia lizabo, kitabu ao kiombo fulani, tetuizi kutona kusita kintu keelia kili ni matundu ao kipusilemo seemu fulani. Tuli twatona kusita kintu keelia kikumeene, kisili na bulema, kabili kyalingi. Yehova ni weene, atonene ntono yeetu ni bukisinka bwetu kuli weene biye byali evio. Ntono yeetu ni bukisinka bwetu, bipalile kuya byakumeene, bila byali na kilubo, kabili byalingi.
4 Eba, i kulanda nangue iloombele tuye twapuililikile mane twaluke ba kisinka? Ntaanzi ya byonse, kunti twaimona nangue tuli bantu ba pansi saana, ao tuli twaluvia saana. Mona nsaambu ibili ilangiliile juu ya ki te tupalile kwimona evio. Kya kuanza, Yehova teezi kutoosia bilubo byetu. Mulandu wakue uli watulanda eevi: “Kabenge uli wakenta bilubo, We Yah, naani kansi, We Yehova ali kuviinda kwimana?” (Malum. 130:3, NWT) Amanine nangue te tupuililikile, tuli bantu bali bakita mazaambi, kabili, ali watweleela mukwitonena. (Malum. 86:5) Kya bubili, Yehova amanine mipaka yeetu, kabili tatuloombele tukite bintu bipitile buviinde bwetu. (Soma Malumbo 103:12-14.) Ale kansi, kuya twakumeene, bila twali na bulema, ao twalingi pa menso akue Leeza, kuli na mana ki?
5 Ntono i ili yabakwasia babombi bakue Yehova basiale bali ba kisinka. Ntono yeetu kuli Leeza ni kwipeela kwetu kuli Baba weetu wa ku muulu, kupalile kuya kwakumeene, bila kwali na bulema, ao kwalingi. Kine ntono yeetu yatwalilila kuya yali evio, atasie musita utuli mu buezio, tuli kulanda nangue kansi tuli ni bukisinka. (1 Mil Nsi. 28:9; Mat. 22:37) Tumone kabili mifuano ya baalia Bakasininkizia batatu batwalondololanga ku ntendeko ya leeli lyasi. Juu ya ki baakitile evio? Eba, olia mukaziana teezi kutona kwisaansamusia ku masomo, ao eba, olia mulumendo aswapiile nangue bali kumuseka pa elia nsesi, ao eba, olia baba ali ni lupua, atonene kuzeezia miilo yakue? Bila ata kaniini. Inzi, bamanine nangue mafunde akue Yehova ni a nsaambu, kabili bapoozele maano abo ku bintu beelia bili kumusaansamusia Baba wabo wa ku muulu. Kumutona Leeza kwabakinkizia bakebenke malanga akue ntaanzi ya kukwata bupinguzi bwabo. Pakaako, bakita bukisinka bwabo bubombe miilo.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w16.11 lub. 9 lifu. 3
Bintu Bipaangilue Kukoonkana ni Kitabu Kyakue Leeza Mwine
3 Bibumbua bili byasininkizia nangue Leeza i ali wapaanga buino saana bintu. Bibilia ili yalanda nangue, Yehova waabiikile musinzi wa kyalo kwa mulangue; kupitila buviinde bwa kwinika, waakitile myulu yali sinta. (Tus Maf. 3:19) Tumanine tukantu tuniini saana twa bintu byaakitile [Leeza]. Kabili, kansongia sie i kaaunvuikile palwakue. (Yob 26:14) Inzi, tootu tukantu tuniini tutumanine palua muulu ni kyalo, ntanda, bikundi bya ntanda, twatusonsezia twinike nangue beebi bintu bili mu muulu bipaangilue mu nzila ya kupapia saana. (Malum. 8:3, 4) Bikundi bya ntanda, bilimo ma milioni a ntanda; kabili ezio ntanda, ili yazyunguluka mu lweleele mu nzila ipaangilue buino. Kakiine, kili kyapapia saana kumona nangue kyalo pamo ni bibumbua binge bili mu muulu, bili byazyungulukila koba byali mukupita mu nzila yapaangilue kusia bili mukukoonka Sheria ya mu musebo byaikefiizie! Kakiine, kupaangua kwa bintu bili mu myulu mu nzila ya kupapia, kwatukwasia kumona nangue, tupalile kumutasia, kulamatilila kuli weene, ni kumupupa olia waabumbile kwa bufundi myulu ni kyalo.—Malum. 136:1, 5-9.
NSIKU 18-24/12
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 28-29
“Eba, Umanikile Kuya Wali Ni Mibeele nga Yakue Yobu?”
w02 15/5 lub. 22 lifu. 19
Langilila Buwaame ku Baalia Bakebele Kukwasiiwa
19 Mpunda ili mu Bibilia itwalondololanga, yasininkizia nangue kakiine buwaame bupalile kulangililua bantu bakebele kukwasiiwa baalia basiviinda kwikwasia bo beene. Eevi luvyalo lwakue lutwalilile, Abrahamu waali wakabiile kukwasiiwa na Betueli. Pa kunti mubili wakue ukaye kuziikua ku Kanaani, Yakobo ni weene waali wakabiile Yosefu amukwasie. Kabili, eevi Naomi apate mupyani, waali wakabiile Rutu amukwasie. Bila kukwasiiwa, Abrahamu, Yakobo ni Naomi, nga te baapatile bebio bintu bibaali bakabiile. Ni enu nsiku, buwaame bupalile kulangililua aasa ku baalia bakabiile kukwasiiwa. (Tuswalo ni Mafunde 19:17) Tupalile kukoonka mufuano wakue Yobu kikolue waali waemena muntu mupabi olia abanga walilila eevi akwasiiwe, ni muana olia asibanga na baba, ni kila muntu olia asibanga na wa kumukwasia, pamo ni olia abanga wasyakeba kufua. Kabili, Yobu ‘waasaansamusiizie mutima wa olia waali wafuiliilue na mulume kabili, waalukile menso ku bampofu ni maulu ku babilema.—Yobu 29:12-15.
it-2-F lub. 1144 lifu. 10
Ngubo
Kuli bintu binge bingi bya mifuano bipalaniiziwe na ngubo. Nga evelia maubo a namuna imo ao kostime ibeeleele ivuele muntu viili yalangilila kuteania fulani ao kikundi fulani kyaakwasiizie, enka evio ngubo elia ili yabombiiwa mu mana ya mufuano mu Bibilia, ili yalangilila lubali lukwasiizieko muntu ni beelia byakaba kupata muntu kukoonkana ni miilo iali mukukita. I vili ni mu mufuano waalandile Yesu wa ngubo ya kuvuala ku buinga. (Mat 22:11, 12; mona KUFUANIZIA MISISI; SANDALA.) Mu Nfyulo 16:14, 15, Mulopue Yesu Kristu waleeta masoke ku Mukristu ali mu buavia bwa koona tulo twa kimupasi ni kuvuula kalangi kakue ka kuya wali kasininkizia wa kiine wakue Leeza wakisinka. Kukita evio, kunti kwamuleetela buavia bukata saana ku ntendeko ya vita ya busiku bukata bwakue Leeza Wamaka Onse.
w09 1/2 lub. 15 lifu. 3-4
Liina Lili Na Mana ki?
Liina leelia libaatwinikile busiku butwavyelue, te fwefue beene baasaakuile. Inzi, fwe beene i bakupingula lulumbi lutupalile kuya twali nalo ao vitupalile kuya twamanikile ku bantu. (Tuswalo ni Mafunde 20:11) Iipuzie eevi: ‘Kusiali Yesu ao batumua bakue balandua banginike liina, bali kunginika liina ki? Ni liina ki leelio lili kulangilila mibeele yane ikata ao lulumbi lwane?’
Ipalile kutontonkania saana pa keekio kiipuzio. Juu ya ki? Sulemani, Likolo wa mulangue waaleembele eevi: “Kili buino kusaakula liina liweeme kuliko kukeba bunoonsi bukata.” (Tuswalo ni Mafunde 22:1, NWT) Kakiine, kine twaipeela liina liweeme ao lulumbi luweeme, tuli kuya twakindikilue saana mu muzi. Inzi, kintu kya mana saana, kine twaikitila liina liweeme ntaanzi yakue Leeza, twakaba kupata bunoonsi bwa loonse. Eba, twakaba kupata siani bobo bunoonsi? Leeza atulaile nangue wakaba kuleemba mu “kitabu kya kulanguluka” meena a bantu bonse bali bamutiina, kabili wakaba kubapeela bukose bwa loonse.—Malaki 3:16, NWT; Nfyulo 3:5; 20:12-15.
Bunoonsi bwa Kimupasi
g00 8/7 lub. 11 lifu. 3
Kuseka Ni kwa Mana Kuli Weewe!
Eba, kuseka kuli kwaalulula kakiine aali ya bintu? Eba, walanguluka viwaaiunvuile kuteekamana ao viwaaiunvuile buino musita umo eevi muntu fulani lwaakusekiizie? Ao viwaaunvuile mwenzo ao kwisaanga wasuulilue musita muntu lwaandilue kukusekia? Kulanda kisinka, nseko ili yaalulula aali ya bintu. Ili yamukwasia olia wasekiana ni olia wasekiiwa. Yobu, muntu azimbuilue mu Bibilia, waalandile eevi palua baluani bakue: ‘Musita unaali nabasekia, te baali baitabizia, lubuto lwa nsura yane lwaali lwabapeela kiswapilo.’ (Yobu 29:24, NWT) “Lubuto” lwa ku nsura yakue Yobu, paange lwaali na mana ya kulanda nangue nsaansa ao kusaansamuka kwakue Yobu.
NSIKU 25-31/12
BUNOONSI KUFUMA MU MULANDU WAKUE LEEZA | YOBU 30-31
“Yobu Waakitile ki Eevi Atwalilile Kuya Wali Ni Lwendo Luweeme?”
w10 15/4 lub. 21 lifu. 8
Te Kukenta ku Bintu Bisili bya Mana!
8 Bakristu ba kisinka, te basuungilue eevi bandue kwaluka ni lwinso lwa menso ao lwa mubili. Pakaako, Mulandu Wakue Leeza uli watukoselezia tulangilile mibeele ya kwitiinia mu bintu bituli twamona ao bitutonene kwaluka nabio. (1 Bakor. 9:25, 27; soma 1 Yoane 2:15-17.) Yobu muntu wa nsaambu, waainikile nangue, kumona kupaleene saana ni lunkumbua ao tama. Waalandile eevi: ‘Nakikita bulayo pamo ni menso ane. Ale, kunti namukentesia siani bikira mu nzila isipalile?’ (Yob. 31:1, NWT) Yobu, taakeenesie kumukumia mwanakazi juu ya bintu bya bukambue, inzi taalekeleele atasie maano akue atontonkanie bebio bintu. Yesu waalangiliile paswetele nangue, maano etu apalile kutwalilila kuya aswetele, te kunti atontonkanie bintu bya bukambue musita lwaalandile eevi: “Onse ali wakenta mwanakazi ni kumutokamua, wakita kale nakue bukende mu mutima wakue.”—Mat. 5:28, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
w08 1/9 lub. 11 lifu. 4
Tontonkania Maavia Awakaba Kupata
Ntaanzi ya kwingila mu musebo ulipo ni kalangi kalandile “Te kupitamo,” iipuzie eevi: ‘Ozu musebo uli kuntwala pi?’ Kwimana, ni kutontonkania kine ozo musebo uli ‘kukutwala pi,’ kunti kwakukwasia te kunti uye mu musebo olia uli kukuleetela maavia akata. SIDA pamo ni maluele ange a kwambukiziana, kwaluka ni mimba bila watonene, kupisia mimba, kwinoona bukibuza, ni zamiri iinoonekele, i bintu bili byabapata baalia bali bapuulula kaako kalangi. Mutumua Paulo, walangilila paswetele mpela ya musebo olia uli wapitamo baalia bali bakita bintu bya bukambue. ‘Te bakengila mu Bukolo Bwakue Leeza.’—1 Bakorinto 6:9, 10, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
w10 15/11 lub. 6 lifu. 15-16
Mwe Balumendo ni Bakaziana—Tungululue na Mulandu Wakue Leeza
15 Pa lobe, watontonkania nangue ni musita ki bukisinka bobe kuli Leeza lubwakaba kweziiwa saana—eba, ni musita luuli pa bunke ao luuli pamo ni benoobe? Kine uli ku masomo ao ku miilo, kunti yaloomba ukile kwisuunga eevi te kunti winoone bukibuza bobe pamo ni Leeza. Ili yaloomba uye waleengele kwinika buavia buli kukwinoonena bukibuza bobe pamo ni Leeza. Inzi, kine watuuzia wateekameene ni kulekela kwisuunga, uli kwaluka mu buavia bukata buli kukwinoonena lwendo lobe luweeme.
16 Juu ya ki upalile kumunakila Yehova atasie musita luuli kwa bunke? Languluka nangue: Weewe, kunti wamukisia Yehova ao wasaansamusia mutima wakue. (Kut. 6:5, 6; Tus Maf. 27:11) Bintu biuli wakita, kunti byamukisia ao kumusaansamusia Yehova, paantu “ali wakwemena.” (1 Pet. 5:7, NWT) Atonene uye wamutuilizia juu ya faida yobe. (Is. 48:17, 18) Musita babombi bange bakue Yehova ba mu Israeli ya kale lubaapuuluile masoke akue, baamulengiizie akisike ku mutima. (Malum. 78:40, 41) Inzi, Yehova waamutonene saana kabika Danieli, paantu malaika umo waamukuutile Danieli nangue “muntu akindeeme saana.” (Dan. 10:11, NWT) Juu ya ki? Paantu Danieli waatwaliliile kuya waali wa kisinka kuli Leeza, apanasie musita lwaali wasaangua pamo ni bantu inzi, ni lwaali wasaangua kwa bunke.—Soma Danieli 6:10.
Bunoonsi bwa Kimupasi
w05 15/11 lub. 11 lifu. 3
Bufundi bwa Kutuilizia Wali Ni Ntono
Benakue kwa Yobu, baatuiliziizie maasi akue akilile pa likumi (10). Inzi Yobu waalandile eevi: “Kabengesie paali muntu wa kuntuilizia!” (Yobu 31:35, NWT) Juu ya ki waalandile evio? Paantu kutuilizia kwabo, te kwaamukoseleziizie. Te baamwemeene Yobu aosie kutona kumana vyaali waiunvuile. Te baaibiikile kakiine pa fuasi yakue nga vipalile kukita babibuza bali batuilizia ni nkumbu. Inzi, mutumua Petro waasokele walanda eevi: ‘Mwe bonse muye mwali ni mibeele imo ni malanga amo ao kwibiika pa fuasi ya bange, tonane, be mwakitilana biweeme, ni kufuukililana.’ (1 Petro 3:8, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Kunti twaibiika siani pa fuasi ya bange? Kulangilila nangue tuli mukwemena muntu unge vieyunvuile, ni kwikwinda kunvua bintu byali mukulanda, i nzila imo ya kwibiika pa fuasi ya bange. Kunti twalangilila nangue twibiikile pa fuasi ya bange, kupitila kulanda milandu ilangiliile nkumbu nga evelia: “kipalile wakikisika saana” ao “imwenekele nangue bakyandua kukunvua.” Ezio, i nzila imo ili pakati ka nzila ya kulangilila nangue tuli mukumwemena muntu. Nzila inge ya kukita evio, ni kulanda mu milandu yeetu fwe beene bintu byatubuila ozo muntu. Kine twakita evio, tuli kulangilila nangue twaunvua beelia byali mukulanda. Kutuilizia twali ni ntono, kuli na mana ya kutuilizia twapoozeleko maano, apanasie ku milandu inzi, ni kumupoozako maano vieyunvuile.
Lyasi: Bibilia Ili Yalanda Siani Palua Kulaalana Balalumenke ni Banakazinke?
Lyasi lili mu jw.org
Bibilia Ili Yalanda Siani Palua Kulaalana Balalumenke ni Banakazinke?
Kyasuko kya Bibilia
Leeza waapangile ba mwalalume ni mwanakazi baalia bopeene, bene bunke, i ba kunti baye balaalana. (Kutendeka 1:27, 28; Balawi 18:22; Tuswalo ni Mafunde 5:18, 19) Bibilia ili yakaania ba mwalalume ni mwanakazi kulaalana kine te ba mulume ni mukazi. Kabili ili yakaania balalume kulaalana balalumenke ao banakazi kulaalana banakazinke. (1 Bakorinto 6:18) Kooko kulaalana, kubiikile mukati kulaalana bila bali ba mulume ni mukazi, kusaapia biungo bya buviazi bya muntu unge, kulaalana mu kanua, kulaalana mu matako.
Bibilia ili yakaania balalume kulaalana balalumenke ao banakazi kulaalana banakazinke, keekio te kilangiliile nangue tupalile kubasuula baalia bali bakita evio. Paali pa kukita evio, Bibilia ili yatulanda eevi fwefue Bakristu: “Kindike kubalua muntu.”—1 Petro 2:17, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
Eba, muntu ali wavyalua wali mbeela ni nkulu ya kutona kulaalana ni balalume nakue ao banakazi nakue?
Bibilia te ilandile paswetele kili kyalengia muntu atone kulaalana na mwalalume nakue ao na mwanakazi nakue, inzi ili yalanda nangue fwe bonse tuli twavyalua twali ni nkulu ya kutona kupinga malaizio akue Leeza. (Baroma 7:21-25) Kuliko kuleeta bulondolozi bwaleepele saana palua keelia kili kyalengia bantu batone kulaalana balalumenke ao banakazinke, Bibilia ili yakaania mwalalume kulaalana na mwalalume ni mwanakazi kulaalana na mwanakazi.
Kine muntu ali ni nkulu ya evio, kunti wakita siani eevi amusaansamusie Leeza?
Bibilia ili yalanda eevi: “Te kulekelele mibili yeenu imiteeke lusaba. Ipaye nkulu ya kulaalana kubiipile kwa kila musango.” (Bakolosai 3:5, Contemporary English Version) Pa kunti uviinde kwipaya nkulu ibiipile, elia ili yalengia muntu akite bintu bibiipile, upalile kutoosia bintu biuli watontonkania. Kine lyonse mu maano obe uli wabiikamo bintu biweeme, uli kulengia te kunti uye wali ni nkulu ibiipile. (Bafilipi 4:8; Yakobo 1:14, 15) Ku ntendeko, kunti wamona yakoleele saana kukita evio, inzi mukupita kwa nsiku, kunti waviindasie. Leeza akulaile nangue wakaba kukukwasia eevi utwalilile kuya waaluka wa leenu mu malanga ali atitikila maano obe.—Baefeso 4:22-24.
Bantu bengi saana ni beene, bali mukuluisia nkulu yabo ya kulaalana ni balalume nabo ao banakazi nabo eevi bapatanisie buikazi bwabo na mafunde ali mu Biblia. Kwa mufuano, baalia basiswapiile nangue bakaba kuupa ao kuupuasie leenu, ni baalia bopile ao bopilue inzi mulume ao mukazi wakue taviinda kulaalana nakue juu ya butope fulani bwali nabo, bali baikwinda kuluisia nkulu yabo ya kulaalana, anzia mezio abali basakaana nao. Bali ni nsaansa mu buikazi bwabo. Kansi, bantu baalia bali baunvua nkulu ya kulaalana ni balalume nabo ao banakazi nabo, kunti bakita enka evio kine batonene kakiine kumusaansamusia Leeza.—Malanguluzi a Mizilo 30:19.
Lyasi: Musonsezie Musambi obe Akebe Babibuza mu Kilonghaano
Vya Kukwasia Basambi ba Bibilia Bafikiile Kubatiziiwa—Seemu ya 2
10 Bakasambilizia bapalile kulangilila nangue bali mukubeemena kakiine basambi babo. Ubamone kuya bali balupua ni bankazi bobe ba kimupasi ba lukeele. (Soma 1 Batesalonika 2:7, 8.) Te kileengele kuli beene kulekela babibuza babo ba mu kyalo ni kukita bupilibuko eevi kumubombela Yehova. Tupalile kubakwasia kupata babibuza bakisinka mu kilonghaano. Kita bukibuza pamo ni musambi obe kupitila kupisia musita pamo nakue, apanasie musita umuli mwasambilila nakue, inzi ni mu nsita inge. Kumukuuta ao kumuleembela ku telefone, ao kumwendela ntaanzi ya busiku bwa kuya kusambilila nakue kulangiliile nangue uli mukumwemena kakiine.
11 Kuli bulanzi bumo buli bwalanda nangue: “Muana ni obe wakili munda, tapua kuvyalua, waaluka wa bonse.” Kabili kunti twalanda nangue: “Muntu taaluka musambi, takili obe, waaluka wa kilonghaano.” Keekio i kili kyalengia bakasambilizia ba Bibilia bali ni bufundi, babakwasie basambi babo kubamana balupua ni bankazi mu kilonghaano, bali kuviinda kubasonsezia bamupalame Yehova. Basambi ba Bibilia kunti basaansamukila kupisia musita pamo ni bantu bakue Leeza bali kuviinda kubakwasia kimupasi ni mu maavia abo. Tutonene kubalua musambi eyunvue kuya wali seemu ya kilonghaano ni ya lupua lwetu lwa kimupasi. Tutonene aaluke ni nkulu ya kwingila mu lupua lwetu lwa balupua ni bankazi bali ni ntono. Ni keekio kunti kyamuleengela kulekela bukibuza pamo ni bantu basiizi kumukwasia kumutona Yehova. (Tus Maf. 13:20) Kine babibuza bakue ba kale balekela kumupalama, ali kuya wamanine nangue kunti wapata babibuza bakisinka mu kuteania kwakue Yehova.—Mark. 10:29, 30; 1 Pet. 4:4.
Lyasi: Eba, Leeza Atonene Uye Wali Munoonsi?
g5/09 lub. 12-lub. 13 lifu. 1
Eba, Leeza Atonene Uye Wali Munoonsi?
“Leeza waakingongeziiziako nsiku inge! Nakaba kunoonka!” “Nakaba kunoonka saana, paantu Leeza pamo ni ba malaika bonse, ni beene batonene ngie nanoonkele saana” “Leeza ali watupeela buviinde eevi tupate saana makuta” “Bibilia i ili mukunkwasia mpate beebi byonse”
EZIO milandu yalangilila nangue bantu bengi baalia bali baya ku makanisa bamwene nangue kine muntu wanoonka bintu bingi bya kimubili, manake Leeza wamupaala. Bali basimikila balanda nangue, kine weewe wakita keelia kitonene Leeza, ali kukupeela bintu biweeme loonu, ni kisia wakaba kukupaala. Bantu bali batona saana azo masambilizio, kabili, bitabu bilandilemo masambilizio a evio, bili byasitua saana. Inzi, eba, azo “masambilizio a kunoonka”, apateene ni Bibilia?
Kakiine Kabumba weetu olia ali wakuutua na Bibilia nangue “Leeza wa nsaansa” atonene tuye twali ni nsaansa kabili tuye twali ni buikazi buweeme. (1 Timoteo 1:11, NWT; Malumbo 1:1-3) Kukila pakaako, ali wabapaala bantu baalia bali bamusaansamusia. (Tuswalo ni Mafunde 10:22) Inzi, enu nsiku, eba, ezio mpaalo yakue Leeza ili yamoneka na kupata bintu bingi bya kimubili? Kyasuko kili kyamoneka paswetele kine twainika kipindi kitwikeelemo kukoonkana ni mupaango wakue Leeza.
Eba, onu I Musita wa Kukeba Bunoonsi?
Musita wa kale, Yehova Leeza waabapaalile bange babombi bakue na kubapeela bunoonsi bwa kimubili. Mufuano wakue kikolue Yobu, ni likolo Sulemani wasininkizia kaako. (1 Makolo 10:23; Yobu 42:12) Inzi, bantu bange bengi baali bamutiina Leeza baali bakwetesie bintu biniini, nga evelia Yoane Mubatizi pamo ni Yesu Kristu. (Marko 1:6; Luka 9:58) Ezio mifuano yatusambilizia ki? Nga vilandile Bibilia, Leeza ali waemena babombi bakue, kukoonkana ni mupaango wakue palwabo pa ozo musita. (Kasimika 3:1) Kunti twabombia siani leelio lifunde enu nsiku?
Bukabika buli mu Bibilia, buli bwalangilila nangue twikeele mu nsiku ya mpeleezio, ao nsiku ya mpela ya keenu kyalo. Keeki kipindi kyakwalukamo vita, maluele akwambukiziana, nzala ikata, ntensi ni kwinooneka kwa mibeele ya bantu. Beebi bintu bili mukukitika ni kwemia saana bantu ntangia muaka wa 1914. (Mateo 24:3; 2 Timoteo 3:1-5; Luka 21:10, 11; Nfyulo 6:3-8) Kulanda mu kifupi, ilisie nga evelia buato bukebele kubunda, keenu kyalo kwasiala kibunde! Kukoonkana ni bebio bisinka, eba, kunti yaya yalisie ni mana, Leeza apaale kila mubombi wakue na kumupeela bunoonsi bwa kimubili? Ao eba, Leeza kunti watona tutangizienke bintu binge bya mana?
Enu nsiku itwikeelemo, Yesu Kristu waaipalaniizie na nsiku yakue Noa. Yesu waalandile eevi: “Mu ezio nsiku ntaanzi ya kibunda ao nvula ikata, bantu baali balia ni kumina, baali baupa ni kupua mpaka pa bobo busiku bwaaingile Noa mu buato; baaba bantu baaikeele tekuba baketekeele nangue kuti kyakitika mpaka busiku lubaabunziiziwe ao lubaainoonenue bonse na kibunda. Evio i vyakaba ni kuiza kwa Mwina Muntu.” (Mateo 24:37-39, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua) Kabili, Yesu waapalaniizie enu nsiku itwikeelemo na nsiku yakue Loti. Bantu baalia babanga baikeele pamo ni Loti mu Sodoma ni Gomora baali ‘balia, bamina, basita ni kusisia, babyala ni kukuula nghanda.’ “Busiku bwaafumine Loti mu Sodoma, mulilo wa kibiriti waaponene pa kyalo nga evelia vili vyanoka nvula ikata. Ozo mulilo waaloviizie ao waaipaile bantu bonse.” Yesu waaongeziizie walanda eevi: “Eevi i vikyakaba ni busiku bwa kuiza kwa Mwina Muntu.”—Luka 17:28-30, Le Nouveau Testament en langue Kitaabua.
Kulanda kisinka, te kilubo kine muntu walia, wamina, waupa ao waupua, wasita ao wasisia. Buavia buli bwaalukako kine twatwamininua saana na bebio bintu ku mwinsio twalaba ni musita utwikeelemo. Pakaako iipuzie eevi, ‘eba, Leeza kunti watukitilasie buino kine watupaala na kutupeela bintu bya kutulengia tupuululue mu buikazi?’ * Kine Leeza wakita evio, kili kumoneka nangue watukitila kintu kimo kyabiipile saana. Leeza wantono taviinda kukita evio!—1 Timoteo 6:17; 1 Yoane 4:8.
Lyasi: Kuya Twali Ni Malanga Aweeme Kuli Kutukwasia Tutwalilile Kubombiiwa Kuli Yehova
Twalilila Kuya Wali Ni Malanga Aweeme Palua Miilo Yobe ya Kusimikila
17 Yesu waatwaliliile kuya wali ni malanga aweeme palua miilo ya kusimikila, anzia kine bantu bange te baali batona kutuilizia mpunda yakue. Juu ya ki? Waali wamanine nangue bantu bakabiile kusambilila kisinka, kabili waali watonene kukwasia bantu bengi kine kyakitika. Kabili, waali wamanine nangue bantu bange baali bakaana kutuilizia lya kuanza, kunti baitabila lunge lwendo. Tontonkania bintu byaakitikile mu lupua lwakue muine. Mu miaka yonse itatu ni nusu ya kusimikila kwakue Yesu, te kuli ata umo pakati ka balupua bakue waalukile musambi wakue. (Yoan. 7:5) Inzi, kisia kutuntumuka kwakue baalukile Bakristu.—Miil Bat. 1:14.
18 Te twizi kuya twamanine kine naani wakaaluka mubombi wakue Yehova. Bantu bamo bali bakokola kuliko bange pa kufikiila kwitabila mpunda yeetu. Atasie baalia bali bakaana kutuilizia mpunda yeetu, bali bamona lwendo lwetu ni aali yeetu iweeme, kabili kunti batendeka ‘kumutasia Leeza.’—1 Pet. 2:12.
19 Musita utuli twasimikila ni kusambilizia, tupalile kulanguluka nangue Leeza i ali wakuzia. (Soma 1 Bakorinto 3:6, 7.) Getahun, lupua ali wabombela mu kyalo kya Etiopia, walanda eevi: “Mu miaka ikilile pa 20, mbanga naalisie Kasininkizia bunke ku fuasi kundi naikala. Inzi loonu, kuli bakasimika 14. Bakasimika likumi na batatu pakati kabo, kubiika mukati ni mukazi pamo ni baana bane batatu baabatiziiziwe. Mu kulingilila, tuli twasaangua bantu 32 mu kulonghaana.” Getahun ali ni nsaansa, paantu waatwaliliile kusimikila wapembeleele Yehova abakulile mu kuteania Kwakue bantu bali ni mitima iweeme!—Yoan. 6:44.
20 Yehova amwene bukose bwa bantu bonse kuya bwali bwa mana. Atupeele lisyuko lya kubomba pamo ni Muana wakue, mu miilo ya kukolonghania bantu kufuma mu kila ntundu, ntaanzi mpela ya keenu kyalo teinafike. (Hag. 2:7) Miilo yeetu ya kusimikila kunti yapalaniiwa na miilo ili yakita baalia bali bapususia bantu. Kabili tuli nga kikundi kya bantu batuminue eevi kupususia bantu babundukiluanga mu kiina kya mabue a mutengo. Anzia kine bali kupususiasie bantu baniini mu kiina keekio, miilo yakituanga na babo bantu ba kupususia ni ya mana. I vikili ni mu miilo yeetu ya kusimikila. Te tumanine kine ni bantu banga bakaba kupusuka kufuma mu kyalo kyakue Sataana. Inzi, Yehova kunti wabombia muntu onse pakati ketu eevi kubakwasia. Andreas, lupua ali waikala mu kyalo kya Bolivia, walanda eevi: “Manine nangue kine muntu wasambilila kisinka kili mu Bibilia ni kufikiila kubatiziiwa, ni paantu bakasimika bengi bakibombela pamo eevi kumukwasia.” Kansi, tutwalilile kuya twali ni malanga enka azo palua miilo yeetu ya kusimikila. Kine twakita evio, Yehova wakaba kutupaala, kabili miilo yeetu ya kusimikila yakaba kutuleetela nsaansa ikata.