Leeza Atonene Bantu Baye Baali Ni Buikazi Bwa Siani?

1. Leeza ali ni mupaango ki ku bantu?

LEEZA ali ni mupaango uweeme saana ku bantu. Waabumbile mwalalume ni mwanakazi wa kuanza Adamu ni Eva, eevi beekale mu busitani buweeme. Mupaango wakue waali wakunti baviale baana, baalule kyalo kyonse kuba paradiso, kabili basuunge ba nama.​—Kutendeka 1:28; 2:8, 9, 15; mona Bulondolozi Bunge bwa 6 ku lubali lwa 208.

2. (a) Twamana siani nangue Leeza wakakita keelia kyapaangile? (b) Bibilia ili yalanda ki palua kwikala loonse?

² Eba, uliwatontonkania nangue busiku bumo twakeekala mu paradiso? Yehova watubuila eevi: “Naapaangile kabili nakaba kukifikilizia.” (Isaya 46:9-11; 55:11) Kakiine, waakakita keelia kyapaangile, kabili te kuli kintu kyakamwanzia. Yehova walanda nangue kuli ni kyalengele abuumbe kyalo. “Taakibumbilesie kwa mpuni.” (Isaya 45:18) Atonene bantu beekale mu kyalo kyonse. Leeza atonene kyalo kikaluepo na bantu ba siani, kabili mu nsita inga? Bibilia ili yaasuka: “Bali ni nsaambu [ao baanakila] bakapyana kyalo, kabili bakeekalapo loonse.”​—Malumbo 37:29; Nfyulo 21:3, 4.

3. Musita luwamona bantu baaluala ni kufua, kunti waiipuzia siani?

³ Inzi, leelo bantu bali mukuluala ni kufua. Mu nkeende ingi, bantu bali mukuluana ni kwipaana. Kakiine, Leeza taapaangile bintu biye byali evio. Ale kwaakitikile ki, kabili juu ya ki? Kunti twabuiluasie na Bibilia.

MULUANI WAKUE LEEZA

4, 5. (a) Naani waalandile ni Eva kupitila kizoka mu busitani bwa Edeni? (b) Muntu wa kisinka kunti waaluka siani kabooko?

⁴ Bibilia ili yatubuila nangue Leeza ali ni muluani ali wakuutua “Kibanda kabili Sataana.” Sataana waabombiizie kizoka eevi kulanda ni Eva mu busitani bwa Edeni. (Nfyulo 12:9; Kutendeka 3:1) Waakitile imoneke nangue kizoka i kyali kyalanda.​—Mona Bulondolozi Bunge bwa 7 ku lubali lwa 208.

⁵ Eba, Leeza waamubumbile Sataana Kibanda? Ata! Malaika umo waali ku muulu musita Leeza lwababumbiile kyalo ba Adamu ni Eva, waapilibukile ni kwaluka Kibanda. (Yobu 38:4, 7) Keekio kyaviindikile siani? Muntu wa kisinka kunti wapilibuka siani ni kwaluka kabooko? Taavielue waali kabooko. Inzi, ali waaluka ni lwinso, ao kutona kintu kampanda kisili kyakue. Ali watwalilila kutontonkania palua kintu keekio, ni lwinso lwakue lubiipile luli lwatana. Kupuako, kine wapata fuasi, waiba kintu keekio. Waialula mwinesie kabooko.​—Soma Yakobo 1:13-15; mona Bulondolozi Bunge bwa 8 ku lubali lwa 208.

6. Malaika umo waalukile siani muluani wakue Leeza?

⁶ Keekio i kyamufikiile ozo malaika. Kisia Yehova kumubumba Adamu ni Eva, waabalandile baviale baana ni “kwizuzia kyalo.” (Kutendeka 1:27, 28) Paange ozo malaika waatontonkaniizie, ‘baabo bantu bonse kunti bampupa neene kuliko Yehova!’ Lwaakilile kutontonkania palua kintu keekio, i vyaakilile kutonesia kintu kyakue Yehova. Ozo malaika waatonene bantu bamupupe weene. Kupuako, waamulandile Eva bya bufi ni kumupotenkania. (Soma Kutendeka 3:1-5.) Lwaakitile evio, waalukile Sataana Kibanda, muluani wakue Leeza.

7. (a) Juu ya ki ba Adamu ni Eva baafuile? (b) Juu ya ki tuli twakota ni kufua?

⁷ Ba Adamu ni Eva, te baamunakiile Leeza kabili baalile lizabo. (Kutendeka 2:17; 3:6) Baamukitiile Yehova lizaambi ni kisia baafuile nga vyaabalandile. (Kutendeka 3:17-19) Baana bena Adamu ni Eva baalukile ba mazaambi, ni pakaako baafuile. (Soma Baroma 5:12.) Eevi kutukwasia kumana juu ya ki baana bakue Adamu ni Eva baalukile ni beene ba mazaambi, mona mufuano ozu. Tontonkania uli mukukita mikate mu kiombo kili ni likende. Mikate ni yeene ili kufuma yaali ni likende. Musita Adamu lwaandilue kumunakila Leeza, waakitile lizaambi. Paantu tuli baana bena Adamu, fwe bonse tuli ni mazaambi, ao tuli ni “likende” nga Adamu. Kabili, paantu fwe bonse tuli ni mazaambi, tuli twakota ni kufua.​—Baroma 3:23; mona Bulondolozi Bunge bwa 9 ku lubali lwa 210.

8, 9. (a) Eba, Sataana waatonene ba Adamu ni Eva bazumine ki? (b) Juu ya ki Yehova taipaile baabo babisanguka palia penka?

⁸ Musita lwababembele ba Adamu ni Eva tekuti bamunakile Leeza, Sataana waatendekeziizie bukisanguka kuli Yehova. Waatonene Adamu ni Eva bazumine nangue Yehova ni wa bufi, kabili ni kateeka mubi asitonene basekelele buikazi. Sataana waali walanda nangue, te iloombele Leeza ababuile bantu bya kukita kabili ba Adamu ni Eva baali bapalile kwisakuila bo beene biweeme ni bibiipile. Pakaako, Yehova nga wakitile siani? Nga waaipaile bakisanguka ni kupuisia bukisanguka bobo. Inzi, kukita evio nga kwalangiliile nangue Sataana ni wa bufi? Ata.

⁹ Pakaako, Yehova taipaile babisanguka baabo palia penka. Inzi, waabasiliile bantu musita eevi betungulule bo beene. Kukita evio nga kwalangiliile paswetele nangue Sataana ni wa bufi kabili nga kwalangiliile nangue Yehova amanine bintu biweeme ku bantu. Twakaba kusambilila bingi palua kaako mu lyasi lya 11. Inzi, watontonkania ki palua bupinguzi bwa ba Adamu ni Eva? Eba, baali baapalile kumuzumina Sataana ni kukaana kumunakila Leeza? Bintu byonse bibaali nabio ba Adamu ni Eva, Yehova i wabapeele. Waabapeele bukose bupuililikile, fuasi iweeme ya kwikalapo, ni miilo ibaali baasekeleele. Inzi, Sataana taali wabakitiile kintu ata kimo kiweeme. Ubengeeko ni weewe, nga wakitile siani?

10. Kila umo weetu ali ni bupinguzi ki bwa mana?

¹⁰ Leenu, kila umo weetu ali ni bupinguzi bwapalile kukita, kabili buikazi bwetu buswapiile bupinguzi bobo. Kunti twasaakula kumunakila Yehova kuba kateeka weetu ni kukwasia kulangilila paswetele nangue Sataana ni wa bufi. Ao kunti twamusaakula Sataana kuba kateeka weetu. (Malumbo 73:28; Soma Tuswalo ni Mafunde 27:11.) Mu keenu kyalo, bantu baniini saana i bali mukumunakila Leeza. Kulanda kisinka, te Leeza ateekele keenu kyalo. Inzi, kine te Leeza ateekele keenu kyalo, ale naani akiteekele?

NAANI ATEEKELE KYALO?

11, 12. (a) Sataana waamulaile Yesu kumupeela ki? Ni keekio kyatusambilizia ki? (b) Ni maleembo ki alangiliile nangue Sataana i ateekele kyalo?

¹¹ Yesu waali wamumanine kakiine kateeka wa kyalo. Musita umo, Sataana “wamulangisiizie ma bukolo onse a mu kyalo pamo ni bunoonsi bulimo.” Kisia, Sataana wamulaile eevi Yesu: “Kine wampupa, ndikukupeela beebi byonse.” (Mateo 4:8, 9, NWT; Luka 4:5, 6) Iipuzie eevi, ‘Kine ma bukolo azo te akue Sataana, eba, nga walaile kumupeela Yesu?’ Ata kaniini. Ma buteeko onse ni akue Sataana.

¹² Kunti waiipuzia: ‘Sataana kunti waaluka siani kateeka wa kyalo? Eba, te Yehova Leeza Wamaka Onse waabumbile bintu byonse?’ (Nfyulo 4:11) Een ni weene, inzi Yesu waamuzimbuile paswetele Sataana kuba “kateeka wa keno kyalo.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Mutumua Paulo waamukuutile Sataana Kibanda “leeza wa keno kyalo.” (2 Bakorinto 4:3, 4) Ni mutumua Yoane waaleembele nangue ‘kyalo kyonse kiteekelue na olia mubi.’​—1 Yoane 5:19.

KYALO KYAKUE SATAANA KYAKENOONUA SIANI?

13. Juu ya ki tukabiile kyalo kya leenu?

¹³ Keeno kyalo kili mukukila kubiipa. Tuli mukumona vita, kupeelana bitulilo, bukankobenkania, ni bungipaani fuasi yonse. Bantu tebaviinda kupuisia maavia aazo, anzia kine bekwinde saana. Inzi, leenusie Leeza wakaba kwinoona keeki kyalo pa vita ya Armagedoni, kabili wakapianikiziapo na kyalo kya leenu kya nsaambu.​—Nfyulo 16:14-16; mona Bulondolozi Bunge bwa 10 ku lubali lwa 210.

14. Naani wasaakuilue na Leeza aaluke Likolo wa Bukolo Bwakue? Bibilia yaalandile ki ntaanzi palwakue Yesu?

¹⁴ Yehova waamusaakuile Yesu Kristu aaluke Likolo wa buteeko ao Bukolo Bwakue bwa ku muulu. Ma mia a miaka ntaanzi, Bibilia yalandile nangue Yesu wakateeka waali “Kiloolo wa Mutende” kabili buteeko bwakue tebukaba na mpela. (Isaya 9:6, 7) Yesu wabasambiliziizie basambi bakue kupepa palua buteeko bobo, musita lwaalandile: “Bukolo bobe bwize, kutona kobe kukitue pano pa kyalo nga vikuli kwakitua mwiulu.” (Mateo 6:10) Mu Lyasi lya 8, twakaba kusambilila Bukolo Bwakue Leeza vi bwakapiana ma buteeko onse a pa kyalo. (Soma Danieli 2:44.) Kupuako, Bukolo Bwakue Leeza bwakaalula kyalo kuba paradiso ifuaniine.​—Mona Bulondolozi Bunge bwa 11 ku lubali lwa 210.

KYALO KYA LEENU KYAPALAMA!

15. Eba, “Kyalo kya leenu” ni kiki?

¹⁵ Bibilia ilaile eevi: “Tupembeele myulu ya leenu ni kyalo kya leenu, momo i mwakeekala sie bantu balibakita mutoneene Leeza.” (2 Petro 3:13; Isaya 65:17) Nsita inge Bibilia luili yalandila “kyalo,” ili yalandila bantu bekeele pa kyalo. (Kutendeka 11:1) Kansi, “kyalo kya leenu” kya nsaambu ni bantu bonse bali bamunakila Leeza kabili bapaalilue na weene.

16. Leeza wakabapeela bupe ki buweeme saana baalia bakeekala mu kyalo kyakue kya leenu, kabili tupalile kukita ki pakunti tukapeelue bupe bobo?

¹⁶ Yesu walaile nangue bonse bakeekala mu kyalo kya leenu baakapeelua “bukose bwa loonse.” (Marko 10:30) Tupalile kukita ki eevi tupeelue bupe bobo? Twapapaata, soma Yoane 3:16 ni 17:3 eevi usaange kyasuko. Loonu, tumone vilandile Bibilia vyakaba buikazi mu kyalo kya Paradiso.

17, 18. Twamana siani nangue mutende wakaba pa kyalo kyonse ni kabili twakesaanga twakingiliilue?

¹⁷ Bintu bibiipile, vita, kutionua kwa mizilo, ni bungipaani byakapua. Pa kyalo te pakasiala muntu abiipile ata umo. (Malumbo 37:10, 11) Leeza “wakapuisia vita pa kyalo kyonse.” (Malumbo 46:9; Isaya 2:4) Kyalo kyakeezula bantu bamutonene Leeza kabili bali bamunakila. Mutende wakaba pa kyalo loonse.​—Malumbo 72:7.

¹⁸ Bantu bakue Yehova bakesaanga bakingiliilue. Mu nsita ya kale, Baisraeli lubabanga bamunakila Leeza, baali mu mutende paantu waali wabakingilila. (Balawi 25:18, 19) Mu Paradiso, tetukatiina muntu ao kintu kyokyonse. Lyonse, twakeyunvua kuba twakingiliilue!​—Soma Isaya 32:18; Mika 4:4.

19. Juu ya ki kunti twasininkizia nangue mu kyalo kya leenu mwakaba byakulia bingi?

¹⁹ Kwakaba byakulia bingi. “Pakaba nghano ingi pa kyalo; ni pa kafinga ka mpili yakavula saana.” (Malumbo 72:16) Yehova, “Leeza weetu, wakatupaala,” kabili “kyalo kyakafumia bilio.”​—Malumbo 67:6.

20. Twamana siani nangue kyalo kyakaaluka paradiso?

²⁰ Kyalo kyonse kyakaaluka paradiso. Bantu baakaba ni masesi kabili ni ma busitani afuaniine. (Soma Isaya 65:21-24; Nfyulo 11:18.) Kyalo kyonse kyakafuanina nga vibanga vyafuaniine busitani bwa Edeni. Yehova wakatupeela lyonse kila kintu kitukabiile. Bibilia ili yalanda eevi palwakue Yehova: “Wafumbatula minue yobe ni kufikilizia nkulu ya kila kintu kili ni bukose.”​—Malumbo 145:16.

21. Twamana siani nangue kwakaba mutende pakati ka bantu ni ba nama?

²¹ Kwakaba mutende pakati ka bantu ni ba nama. Ba nama te bakaleetela kabili bantu buavia. Baana baniini tebakonvua muenzo, anzia kine bakaba bazyungulukiilue na ba nama basasile leelo.​—Soma Isaya 11:6-9; 65:25.

22. Yesu wakakita ki palua bantu baluele?

²² Te kuli muntu wakaluala. Musita Yesu lwaali pa kyalo, waakosiizie bantu bengi. (Mateo 9:35; Marko 1:40-42; Yoane 5:5-9) Inzi, pakuba Yesu ni Likolo wa Bukolo Bwakue Leeza wakakosia kila umo. Tekuli muntu wakalanda nangue: “Nduele.”​—Isaya 33:24; 35:5, 6.

23. Leeza wakakita ki palua bantu bafuile?

²³ Bantu bafuile bakeekala kabili. Leeza alaile nangue wakatuntumuna mamilioni a bantu bafuile. “Bantu bonse balunghami ni basilungheeme bakatuntumunua.”​—Soma Yoane 5:28, 29; Miilo 24:15.

24. Waiunvua siani palua kwikala loonse mu Paradiso?

²⁴ Fwe bonse tuli ni busaakuzi bwa kukita. Kunti twasaakula kusambilila palwakue Yehova ni kumubombela, ao kunti twakitasie keelia kitutonene kukita. Kine twasaakula kumubombela Yehova, kunti twasekelela bintu biweeme. Musita mwalalume umo lwaamuloombele Yesu amulanguluke kisia kufua, Yesu waamulaile eevi: “Wakaba pamo ni neene mu paradiso.” (Luka 23:43, NWT) Tusambillile bingi palwakue Yesu Kristu ni vyali wakafikilizia bintu biweeme saana bilaile Leeza.