BINELÍWAMI 39
Ati kilí nokáami nísaká, ayénachó ti jiwérami nipo
“Ketasi galá níima echirigá wabé yoka inasa [...]. Galá níima mápumi ne wabé galéami níima” (2 TIM. 2:24).
CANCIÓN sjj-S 120 Seamos apacibles y humildes como Cristo
JAPI BINÉPORÉa
1. ¿Piri tamó nárimiré echi japi ta yúa nocha o japi ta yúa simí echoná escuela?
¿CHUMI nili japalí echi japi mi yúa nocha o japi mi yúa simí echoná escuela mi nárisa japi mi bichiwi? ¿Achi mi majaa nili? Wiká ko ati echi riká nili. Nalí echi iyiri náriwami we tamó iʼwiri machiyá piri nata alí piri nili jarecho pagótami, alí tamó iʼwiri jiti oméripo ruyea japi aní echi Biblia. Nalí isini kaachi jaré ko tamó nárimiré ke aʼlá raʼíchika; echi riká animéeré jiti kipuli japi jarecho cha riká raʼíchili tamó jitra (Hech. 28:22). Ayénachó ati piré “waminánomí rawé” japoná echi pagótami ke katúwika raʼíchami ju alí we naʼáwiami (2 Tim. 3:1, 3).
2. ¿Chúsiá we aʼlá ju kilí isíami niya?
2 Ami nárika isíeré jepuná: “¿Chúriká ni simá isima alí kilí nima japalí jarecho iyoka nari japi ni bichiwi?”. Japi mi iʼwírima ko ju bilé cualidad japi español niraa aniwá “apacibilidad”. Echi ko aniwáami ju japalí bilé pagótami kilí isíami ju, ke sapú iyó alí kilí ripí japalí jarecho iyoka raʼichi echi yúa o japalí ke machí japi animea (Prov. 16:32). A keʼré japi mujé ko nata japi echi riká niya we jilí ju. Nalí a mi omeri kilí isíami niya. ¿Chúriká? ¿Piri mi iʼwírima kilí isíami niya japalí jarecho pagótami naʼawi mi yúa echi jitra japi mi bichiwi? Alí, ami kúchuwami nísaká, ¿chúriká mi iʼwírima jiti echi kilí niraa nimima japi bichiwi? Ma binepo.
¿PIRI TAMÓ IʼWÍRIMA KILÍ NOKÁAMI NIYA?
3. ¿Chúsiá ti aní japi echi pagótami japi kilí nokáami ju we jiwérami ju? (2 Timoteo 2:24, 25).
3 Kilí isíami niya, ke aniwáami ju japi bilé ke jiwérami ju. Jiti japalí ikisaa namuti jilírami ati newalé we jiwérami niya jiti ta kilí nokáami nipo. Alí echi espíritu santo ko ju japi tamó iʼwiri kilí nokáami niya (Gál. 5:22, 23). Echi raʼíchali griega japi traducíritami ju “kilí isíami”, isini kaachi néerami nili ruyemia chúriká ju bilé caballo japi ke siné aséliami nili alí japi binéritami nili. Jipi ko echi caballo kilí isiami ju nalí ayénachó we jiwérami. ¿Alí tamujé ru? ¿Chúriká ti kilí nokáami nipo nalí ayénachó we jiwérami? Tamujé aboi ke omeri echi riká niya; ati tánisaré Onorúami japi tamó iyama binoy jiwérala. Ati machí japi ta a omeri kilí nokáami niya jiti wiká testigos ma néwariwélitili japi kilí nokáami ju japalí jarecho naʼawi echi yúa, alí jepuná iʼwírili jiti jarecho pagótami aʼlá natama echi Testigos jitra (leeri 2 Timoteo 2:24, 25). ¿Piri mi isísaré jiti mi kilí isíami nima?
4. ¿Piri ta biné Isaac jitra?
4 Echoná Biblia nirú wiká historias japi néwariwéliti japi we natéami ju kilí isíami niya. Japi riká, japalí Isaac biteili echoná Guerar, echi filisteos japi pireili echoná chotásili naʼawia echi yúa alí weʼé ku acheli echoná payéwichi japi niwali echi japi Abrahán nóchiliami nili. Japalí echi riká nokali, Isaac ko ke iyoli, nalí we miká simili alí checho niwali jarecho payéwichi (Gén. 26:12-18). Nalí echoná echi filisteos ayénachó chotásili aniyá japi echi baʼwí aboi níwala nili. Tákoré echi riká anijoli, Isaac ko kilí nili (Gén. 26:19-25). ¿Piri iʼwírili Isaac kilí isíami niya tákoré wisabé niraa echi riká anérami nili? Echi ko we aʼlá bineli binoy wénwala jitra. Echi Biblia aní japi Abrahán alí Sara we kilí nokáami nili (1 Ped. 3:4-6; Gén. 21:22-34).
5. ¿Chu iyiri ejemplo newariwéliti japi echi wénwala a omeri bineria echi kúchuwala jiti kilí nokáami nima?
5 Echi wénwala japi cristianos ju omeri bineria echi kúchuwala jiti kilí nokáami nima. Ma inepo japi ikili Max, japi 17 bamíbami ju.b Echoná escuela japoná echi simiyé alí japoná nawesie, niruili pagótami japi we cha riká raʼíchami nili. Echi wénwala kilí niraa iʼwírili Max jiti kilí isíami nima. Echi wénwala ko jéaní: “Tamujé ranala ko ma bineli japi ke jilí ju iyoka raʼichia japalí bilecho chati namuti aní, nalí japi newalé wabé jiwérami niya jiti ke iyoma alí kilí isíami nima”. ¡We aʼlá ju japi Max jipi ko we kilí isíami ju!
6. ¿Chúriká tamó iʼwiri raʼichia Jeobá yúa jiti kilí nokáami nipo?
6 Natá japi mi ikí bilé namuti we jilírami. Japi riká, japi bilé mi anesa jaré namuti chati Jeobá jitra o kawélisa echi jitra japi aní echi Biblia. ¿Piri mi iʼwírima? Tani Jeobá japi mi iyama echi binoy jiwérala alí jiti mi we aʼlá machiká ku animea japalí mi echi riká anésiwa. ¿Alí piri mi isísaré ami inílisaká japi mi wabé aʼlá raʼichasa riweili? Checho ku raʼichá Jeobá yúa alí natá chúriká mi isima checho echi riká ikisáaká. Ami echi riká isísaká, Jeobá ko mi iyama echi binoy jiwérala jiti mi anachama alí kilí isíami nima.
7. Machiyá jaré versículos japi uchuwi echoná Biblia, ¿chúriká tamó iʼwírima japalí ikisaa namuti we jilírami? (Proverbios 15:1, 18).
7 A nirú jaré versículos japi uchuwi echoná Biblia japi tamó iʼwírima kilí niraa raʼichia japalí we jilírami namuti ikisaa. Echi Onorúami jiwérala tamó iʼwírimiré jiti newalabo japi aní echi versículos (Juan 14:26). Japi riká, echi libro Proverbios olá wiká busuréliami japi tamó iʼwírima kilí nokáami niya (leeri Proverbios 15:1, 18). Ayénachó tamó ruyé chúsiá we aʼlá ju japi ta kilí nipo japalí ikisaa namuti we jilírami (Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).
ALÁ NÁTAMI NIYA TAMÓ IʼWÍRIMA KILÍ NOKÁAMI NIYA
8. ¿Piri ta newalásaré japalí jarecho tamó nari echi jitra japi ta bichiwi?
8 Aʼlá nátami niya ayénachó tamó iʼwírima (Prov. 19:11). Japalí jarecho cha riká raʼicha echi jitra japi ta bichiwi, echi japi aʼlá nátami ju we kilí isíami ju. Isini kaachi japalí echi pagótami tamó nari bilé namuti, tamujé ko ke machí chúsiá echi pagótami echi riká nari. Jiti bela, kecho bijí raʼichia, we aʼlá ju japi ta newalabo japi ta ke aʼlá machí chúsiá echi pagótami nárili echi namuti (Prov. 16:23).
9. ¿Chúriká néwariwélitili Gedeón japi we aʼlá nátami nili alí kilí isíami?
9 Ma binepo Gedeón jitra. Siné kaachi echi rijoi Efraín piréami, naʼáwili Gedeón yúa jiti echi ko ke sapú bayeli jiti simama nakosia echi Israel sayérala yúa. Nalí, ¿chúsiá we naʼáwili echi efraimitas? ¿Achi keʼré japi niráami nili? Tákoré echi riká anijoli, Gedeón ko we aʼlá nátami nili, riwíwili japi echi nílili alí kilí niraa raʼíchili. Alí miná ko, ¿piri ikili? Echi ko kilí ripili alí ma ke naʼáwili (Juec. 8:1-3).
10. ¿Piri tamó iʼwírima simárika raʼichia japalí jarecho tamó nari japi ta bichiwi? (1 Pedro 3:15).
10 A keʼré japi bilé japi ta yúa nocha o japi ta yúa simí echoná escuela, tamó nárima chúsiá ta nijewi japi aní echi Biblia. A bichíwali ju japi ta nimínali japi ta bichiwi, nalí ati nokisáré jepuná riwíwika japi natá echi pagótami (leeri 1 Pedro 3:15). Japi tamó iʼwírima ko ju ke cha riká natia echi jitra japi nárili echi pagótami, nalí japi natabo japi echi nárili tamó iʼwírima machiyá japi inili echi pagótami. Nalí, ati newalásaré japi sinibí simárika raʼichásaré alí kilí niraa; a keʼré japi echi isima japi sinúrika ku natama. Tamujé ko sinibí we iʼwérili nokisáré simárika raʼichia echi pagótami yúa, tákoré echi isini kaachi we cha riká tamó raʼichi alí kaweli (Rom. 12:17).
Bilé mi bayésaká bilé cumpleaños, bachá aʼlá natá chúsiá mi bayé. Echi mi iʼwírima aʼlárika ruyea. (Iné echi párrafos 11 alí 12).
11, 12. a) ¿Piri ta jitra natásaré kecho chotasia raʼichia? (Ayénachó iné echi foto). b) Ruyé chúsiá echi riká isiá tamó iʼwiri chotasia raʼichia echi pagótami yúa.
11 Natabo japi bilé japi ta yúa nocha tamó nari chúsiá ti ke omawa echi cumpleaños. ¿Piri ta natásaré kecho chotasia raʼichia? ¿Achi keʼré japi echi ko nata japi ke tamó riwéliwa japi kanílika simáripo? ¿O achi nátiré japi ma ke kanílika nochabo sinéami ka napawika jiti ta ke noká japi riká echi? Ati omero anea japi aʼlá ju japi natama echi compañeros jitra alí japi tamujé ayénachó kanila nochánali sinéami yúa. A keʼré japi echi iʼwírima jiti kanila raʼichabo echi yúa japi aní echi Biblia echi cumpleaños jitra.
12 Ati omeri echi riká nokayá japalí ti nárisiwa jarecho si namuti jilírami. Japi riká, a keʼré japi bilé compañero echoná escuela, tamó anema japi echi testigo Jeobá sinúrika ku inésaré echi japi homosexuales ju. ¿Achi echi riká aniyéeré jiti ke me aʼlá machí echi Testigos jitra? ¿O echi ko olayéeré bilé amigo o bilé téemala japi homosexual ju? ¿Achi nátiré japi ta kichí echi homosexuales? A keʼré japi ta newalé aʼlárika ruyea japi ta galé sinéami pagótami alí japi ta riwiwi jiti sinéami omero aniyá japi aboi nokimea (1 Ped. 2:17).c Jepuná tamó iʼwírimiré ruyea chúsiá we aʼlá ju nijewia japi aní echi Biblia.
13. ¿Chúriká ti omeri iʼwiria echi japi aní japi ke aʼlá ju bichiwia Onorúami?
13 Japalí bilé ke bichíyami anisaa japi ke bichíwali ju japi ta bichiwi, tamujé ko ke sapú natásaré japi ta a machí japi echi nata (Tito 3:2). Japi riká, bilé japi mi yúa simí echoná escuela anisáaká japi ke aʼlá ju bichiwia Onorúami, ¿achi mi natama japi echi ko bichiwi echi evolución alí japi we machí echi jitra? A keʼré japi echi ko echi riká aní jiti jarecho kipuli echi riká aníami. Jiti la, kecho chotasia raʼichia echi evolución jitra, wabé aʼlá ju japi mi anema bilé namuti japi isima japi natia ripima. Ami omero júulia bilé artículo o bilé video japi uchuwi echoná jw.org japi raʼicha echi namuti jitra japi Jeobá niwali. Echi iʼwírimiré jiti pe aminana che raʼichánilima mi yúa echi jitra. Ati riwíwika raʼichásaká echi yúa, a keʼré japi echi ko aminabi binénilima japi aní echi Biblia.
14. ¿Chúriká Niall aʼlá néeli jw.org iʼwírimia echi compañero japi cha riká nátili echi Testigos jitra?
14 Bilé remalí Niall riwéami, néeli echi jw.org iʼwírimia bilé japi ke aʼlá nátili echi Testigos jitra. Echi ko jéanili: “Echoná escuela nirúe bilé compañero japi sinibí tamí anéi japi ni ke bichiwi echi ciencia, nalí japi ni bichiwi bilé libro japi raʼicha echi namuti jitra japi ke bichíwali ju”. Jiti echi compañero ke riweli japi Niall ruyema japi echi bichiwi, echi ko aneli japi bakimea jw.org echoná sección “La Biblia y la ciencia”. Pe aminana, Niall ko machili japi echi compañero a leérili echi japi aneli, jiti la echi ko ma ke me jilí nirali echi yúa raʼichia echi namuti jitra japi Jeobá niwali. A keʼré japi tamujé ayénachó echi riká ikiboa.
NAPAWIKA BINESI CHÚRIKÁ RUYEMA JAPI BICHIWI
15. ¿Piri omeri nokayá echi wénwala iʼwírimia echi kúchuwala jiti kilí niraa raʼichama?
15 Echi wénwala binérisaré echi kúchuwala jiti kilí niraa raʼichama japalí jarecho cha riká raʼicha echi jitra japi bichiwi (Sant. 3:13). Japalí napawika biné echoná bitichí, jaré wénwala ko noká echi kúchuwala yúa japi riká ko ma ruyea muchuwa japi bichiwi. Alí raʼicha jaré namuti jitra japi a keʼré japi animea echoná escuela alí chúriká ruyema japi bichiwi. Ayénachó bineri echi kúchuwala jiti kilí niraa raʼichama alí we simárika. (Iné echi recuadro “Napawika binesi echoná bitichí chúriká ruyema japi bichiwi”).
16, 17. ¿Chúriká iʼwírima echi kúruwi alí iwé napawika binea echoná bitichí chúriká ruyema japi bichiwi?
16 Napawika binea echoná bitichí ke bi iʼwiri echi remalí aʼlá ruyea japi bichiwi, nalí ayénachó iʼwiri jiti aminabi we bichíwima. Echoná sección “Jóvenes” japi chukú echoná jw.org, ayénachó olá bilé sección japi riwewi “Ponlo por escrito”. Echi sección niwárami ju nátika echi kúruwi alí iwé jitra, jiti iʼwírima aminabi we bichiwia alí aboi niraa ruyema jarecho japi echi bichiwi. Ati napawika binésaká jepuná namuti echoná bitichí alí echi sección “Los jóvenes preguntan”, sinéami ti oméripo nimía japi ta bichiwi, kilí niraa alí we simárika.
17 Bilé remalí Matthew riwéami, aní japi napawika binea echoná bitichí alí nokayá japi chúriká ruyema japi bichiwi, we aʼlá iʼwírili echi. Echalí echi ko biné echi wénwala yúa echi namuti jitra japi a keʼré japi animea echoná escuela. Echi ko jenaʼí: “Ati nata echi namuti japi a keʼré japi ikimea, alí ti noká japi riká ko ti ma ruyea muchuwa japi ta bichiwi, nalí nátika japi riká ti ma bineli. Japalí ni aʼlá machí japi ni bichiwi, ani we aʼlá machí japi ni animea alí ni ke me jilí niraa kilí isíami niya jarecho yúa”.
18. Japi riká aní Colosenses 4:6, ¿piri wabé natéami nísaré tamujé jitra?
18 Aʼlá ruyea japi ne bichíwali ju japi ta aní, isini kaachi ke iʼwírimiré jarecho. Nalí japalí ti kilí raʼicha alí simárika, a keʼré japi a iʼwírima jarecho (leeri Colosenses 4:6). Raʼichia jarecho yúa echi jitra japi ta bichiwi, a ju japi riká ko ti pasia bilé pelota. Ami omeri kilí niraa pasia o we jiwérami ma. Nalí ati kilí niraa pásisaká, echi pagótami ko ke jilí nirámiré kuwana ku paa alí echi riká aminabi riʼea. Echi riká cho, ata simárika alí kilí niraa ruyésaká japi ta bichiwi, echi pagótami ko aminabi kipúnilima japi ta ruyé. A bichíwali ju japi ta ke ruyésaré echi pagótami japi pe naʼáwinili bi o tamó kaweli (Prov. 26:4). Nalí wikabéala echi pagótami ke echi riká ju alí a keʼré japi echi ko a tamujé kipuma.
19. ¿Piri tamó iʼwírima kilí nokáami niya japalí ta nimí japi ta bichiwi?
19 Japi riká ti ma bineli, kilí nokáami niya we aʼlá ju. Tánipo Jeobá japi tamó iyama jiwérili jiti kilí nokáami nipo japalí jarecho tamó nárisa echi jitra japi ta bichiwi o cha riká raʼicha tamó jitra. Kiti wikawabo japi kilí nokáami niya iʼwírimiré jiti ke naʼáwipo bilé pagótami yúa japi sinúrika nata. Ata riwíwika raʼichásaká alí we simárika, echi isímaré japi echi pagótami sinúrika ku natama tamujé jitra alí japi aní echi Biblia. Echi Biblia aní: “Sinibí galá kariwesa muchisi mapurigátamo galá ruwigá binérabo [...] kilíi niráa” (1 Ped. 3:15). Jiti la, ¡kilí isíami nii, nalí ayénachó we jiwérami!
CANCIÓN sjj-S 88 Hazme conocer tus caminos
a Jenaʼí binelíwami ami inema jaré busuréliami japi chúriká mi isima japalí bilecho iyoka mi nárisa echi jitra japi mi bichiwi.
b Sinúrika ju jaré riwalá.
c Ami riwimea jarecho namuti we natéami echoná artículo “¿Qué dice la Biblia sobre la homosexualidad?”, echoná oselí ¡Despertad! número 4 bamíali 2016.
d Echoná secciones “Los jóvenes preguntan” alí “Preguntas frecuentes sobre los testigos de Jehová” japi uchuwi echoná jw.org, ami riwimea wiká namuti japi mi jitra binema.