Génesis
41 Ninújngoo a̱jma̱ tsiguʼ kañiiʼ. Ikhú faraón nigundaa rí wíji̱ náa rawuunʼ mañu Nilo. 2 Nda̱a̱ tsu̱ma̱ ndiʼyoo nigájnún mbá juwiin xedi̱ mbaʼwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ mitsiʼñíin ga̱jma̱a̱ nigíʼdi̱i̱ ni̱ʼphu̱ rajxa̱ náa rawuunʼ mañu Nilo. 3 Nda̱wa̱á dí ikhiin, nigájnún náa Nilo mbá juwiin xedi̱ tsajui̱i̱nʼ ga̱jma̱a̱ mixkawiinʼ, niguájun náa rawuunʼ mañu náa níjniún xedi̱ bi̱ mbaʼwi̱i̱n. 4 Ikhú xedi̱ bi̱ tsajui̱i̱nʼ bi̱ xkawi̱i̱nʼ niʼphu̱u̱n bi̱ mbá juwiin xedi̱ bi̱ mbaʼwi̱i̱n bi̱ mitsiʼñíin. Ikhú ndijui̱i̱ faraón.
5 Nda̱wa̱á nitanga̱a̱ niʼgu̱u̱ ga̱jma̱a̱ mbu̱júu̱ má nigundaa. Rí xúgi̱ ndiʼyoo mbá juwan iña rí kagu̱ tsígooʼ dí májánʼ rí na̱ʼkha̱ náa ikháá ixu̱u̱. 6 Nda̱wa̱á ndiʼyoo rí nikráʼáan mbá juwan iña rí mijtsu̱ dí nijndooʼ niʼni giñánʼ dí na̱ʼkha̱ xígií náa nagájnuu a̱jkha̱ʼ.* 7 Ikhú iña rí mijtsu̱ nigíʼdu̱u̱ ni̱ʼkhu̱ rajgiúu̱nʼ mbá juwan iña rí gíʼdoo tsígooʼ dí májánʼ. Ikhú ndijui̱i̱ faraón ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí i̱ndó xtáa ragundaa.
8 Miʼcha̱, faraón nixmiéjuunʼ wéñuuʼ, ikha jngóo niʼtáñajunʼ rí maguwáʼ kudiin ndxajkun bi̱ nuni̱ magia ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ najmañún náa Egipto, niʼthún rí nigundaa, mú nimbáa tájmaa gáʼthúu̱n ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n xnuʼndoo.
9 Ikhú bi̱ naʼtáñajúúnʼ copero niʼthúu̱n faraón: “Ma̱ta̱ xúgi̱ dí nikiéʼkunʼ. 10 Índo̱ faraón nikiʼnáa kaʼñún xa̱bi̱i̱, ikhú nixná ñajunʼ dí maxudu̱u̱nʼ ikhúún gajmuʼ bi̱ naʼtáñajúúnʼ bi̱ nuni̱ pan náa guʼwá e̱jua̱nʼ, náa goʼwóo bi̱ kayá edxu̱u̱ bi̱ nuñewa̱a̱nʼ faraón. 11 Mbá mbruʼun, mámbáa dí ikháanʼ nigundaa, ga̱jma̱a̱ mámbá xnuʼndaaʼ mámbá dí eyoo gáʼthúu̱n. 12 Ikhí nixtáa mbáa dxámá hebreo, nindxu̱u̱ ñumbáá ndrígóo bi̱ kayá edxu̱u̱, bi̱ na̱ñe̱wa̱a̱nʼ faraón. Índo̱ nita̱nxu̱ xnuʼnduxu̱ ikhaa niʼthúxu ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n. 13 Nirígá xó má ikhaa niʼtájuíi, ikhúún nikhánaaʼ ñajunʼ ndrígóʼ ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ nirajkhaa”.
14 Ikhú faraón nikuʼma dí magún gúyáaʼ José, mbá nacha̱ niriya̱a̱ʼ náa guʼwá e̱jua̱nʼ* ga̱jma̱a̱ niguwáʼ kuya̱a̱, José ni̱ʼda̱ tátsiu̱u̱n,* niriʼkhu̱u̱ xtíñuu ga̱jma̱a̱ nixnájximinaʼ náa inuu faraón. 15 Ikhú faraón niʼthúu̱n José: “Rígá mbá rí nigúndaa, mú nimbáa nda̱wa̱a̱ tsáa eʼngo̱o̱ gáʼthúnʼ ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n. Nithunʼ dí índo̱ ikháán nuthaanʼ mbá xnuʼndaa, naʼnga̱a̱ʼ naratájuíi ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n”. 16 José niriʼñuu faraón: “Ikhúún nda̱a̱ rí nindxu̱ʼ. Dios nindxu̱u̱ bi̱ maʼthí rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu faraón”.
17 Ikhú faraón niʼthúu̱n José: “Nigúndaa rí wájun náa rawuunʼ mañu Nilo. 18 Nda̱a̱ tsu̱ma̱ nigájnún náa Nilo mbá juwiin xedi̱ mbaʼwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ mitsiʼñíin, nigíʼdi̱i̱ ni̱ʼphu̱ rajxa̱ dí rígá náa rawuunʼ mañu. 19 Nda̱wa̱á nigájnún mbá juwiin xedi̱ tsajui̱i̱nʼ, mixkawi̱i̱nʼ, i̱ndó itsu̱ún. Nimbá miʼtsu táñu̱u̱ xedi̱ mixkawi̱i̱nʼ xóo buʼko̱ náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 20 Ikhú xedi̱ bi̱ tsajui̱i̱nʼ bi̱ xkawi̱i̱nʼ nigíʼdu̱u̱ niʼphu̱u̱n bi̱ mbá juwiin xedi̱ mbáʼwi̱i̱n. 21 Mú, índo̱ niguámbu̱u̱n niʼphu̱u̱n, na̱nguá kujmaa kayuuʼ á mu niʼphu̱u̱n numuu rí tsajui̱i̱nʼ má xúʼko̱, xó má nákhá ginii.
22 Nda̱wa̱á ndi̱yo̱o̱ mbu̱júu̱ náa rí nigúndaa, mbá juwan iña rí kagu̱ tsígooʼ rí májánʼ, dí na̱ʼkha̱ náa ikháá má ixu̱u̱. 23 Ikhú ma̱ngaa nikráʼáan mbá juwan iña rí mijtsu̱ ga̱jma̱a̱ nijndooʼ niʼni giñánʼ rí na̱ʼkha̱ xígií náa nagájnuu a̱jkha̱ʼ. 24 Ikhú, iña rí mijtsu̱ ni̱ʼkhu̱ rajngiúunʼ mbá juwan iña dí kagu̱ tsígooʼ dí májánʼ. Ni̱thu̱u̱n dí nigúndaa ndxajkun bi̱ nuni̱ magia, mú nimbáa tájmaa gáʼthunʼ ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n”.
25 José niʼthúu̱n faraón: “Rí nigundaa faraón ikháá má rí eyoo gáʼthúu̱n. Dios bi̱ gajkhun rígá mbá rí maʼni, ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n faraón rígi̱. 26 Bi̱ mbá juwiin xedi̱ bi̱ míjíinʼ nindxu̱u̱ juwan tsiguʼ ga̱jma̱a̱ mbá juwan iña rí májánʼ ma̱ngaa nindxu̱u̱ juwan tsiguʼ. Ikháá má rí eyoo gáʼthúu̱n xnuʼndaa rígi̱. 27 Bi̱ mbá juwiin xedi̱ tsajui̱i̱nʼ bi̱ mixkawi̱i̱nʼ bi̱ nigájnún nda̱wa̱á, nandoo gáʼthúu̱n i̱mbá juwan tsiguʼ. Ga̱jma̱a̱ rí juwan iña dí mijtsu̱ dí nijndooʼ niʼni giñánʼ dí na̱ʼkha̱ xígií náa nagájnuu a̱jkha̱ʼ mani̱ndxu̱u̱ juwan tsiguʼ dí marigá ewiʼ. 28 Xó má rí niguámboʼ ni̱thu̱u̱n faraón, Dios bi̱ gajkhun nisngájmuu faraón dí maʼni.
29 Mbá juwan tsiguʼ marigá wéñuuʼ ganitsu náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 30 Nda̱wa̱á ma̱ʼkha̱ mbá juwan tsiguʼ dí marigá ewiʼ, rí maʼni dí xa̱bu̱ mambumún gáʼni dí nirígá wéñuuʼ ganitsu náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. Ewiʼ maʼni gámbóo ku̱ba̱ʼ. 31 Nímbáa xármáʼáan a̱jkiu̱u̱n gáʼni dí nirígá wéñuuʼ ganitsu náa xuajin nákhá ginii, numuu rí ewiʼ dí ma̱ʼkha̱ mani̱ndxu̱u̱ gakhi̱i̱ wéñuuʼ. 32 A̱jma̱ nuthu nigundaa rígi̱ faraón, numuu rí Dios bi̱ gajkhun maʼnimbánuu tsiaki̱i̱ xúgíʼ rígi̱, nánguá má mba̱yu̱u̱ʼ tígo̱o̱ dí Dios bi̱ gajkhun maʼni rígi̱.
33 Ikha jngóo faraón ndayóoʼ mbayáaʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ nandxaʼwóo májánʼ edxu̱u̱, mbáa bi̱ najmañuu mu marajkuáa ñawúunʼ xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 34 Faraón ndayóoʼ maʼni nacha̱ rígi̱, dí magruigi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ mbuya̱ edxu̱u̱ náa magijxi̱i̱ ganitsu dí ma̱jma̱a̱ wéñuuʼ náa mbá juwan tsiguʼ náa Egipto, xa̱bu̱ bugi̱ mbaʼyóoʼ magujxi̱i̱ mbá rujtsu̱u̱ náa mbá witsu rujtsu̱u̱ tsígáʼ dí gájma̱a̱. 35 Ikhiin mbaʼyóoʼ mugimbóó ganitsu rígi̱ náa tsiguʼ májánʼ dí na̱ʼkha̱, mbaʼyóoʼ murajxi̱i̱ náa xuajin, ganitsu mbaʼyóoʼ mixtagijxi̱i̱ ikhí. Ganitsu rígi̱ mani̱ndxu̱u̱ ndrígóo faraón. 36 Ganitsu rí mixtagijxi̱i̱ rígi̱, majmaa mu mu̱phu̱ xa̱bu̱ náa mbá juwan tsiguʼ dí ma̱ʼkha̱ ewiʼ náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. Mu xúʼko̱ xa̱bu̱ xákháñún ga̱jma̱a̱ ewiʼ”.
37 Dí niʼthí rígi̱, májánʼ ndiʼyoo faraón gajmíi̱n xúgíinʼ xa̱bi̱i̱. 38 Ikhú faraón niʼthúún xa̱bi̱i̱: “Lá muxkamaa i̱mba̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ gíʼdoo tsiaki̱i̱ ndrígóo Dios xóo bigi̱ ráʼ.” 39 Ikhú faraón niʼthúu̱n José: “Nda̱wa̱a̱ i̱mba̱a̱ bi̱ nandxaʼwóo májánʼ edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ bi̱ najmañuu xóo ikháán, numuu dí Dios nisngájmaaʼ xúgíʼ rígi̱. 40 Ikháán mínaaʼ mbi̱ya̱ edxu̱u̱ náa goʼwóʼ. Xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajñunʼ xúni̱ a̱jma̱ a̱jkiu̱ún rí munimbu̱ún kuyaaʼ. I̱ndó ikhúún magúʼdoo itháan numuʼ xóo ikháán numuu rí nindxu̱ʼ rey”. 41 Ma̱ngaa faraón niʼthúu̱n José: “Náa ñawáanʼ narajkuáa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto”. 42 Ikhú faraón niriyaʼ anillo dí gídáʼ náa ñawúunʼ dí naxnúu ga̱jma̱a̱ sello, nigídáʼ náa ñawúunʼ José. Nda̱wa̱á nixnúu magúwúunʼ mbá xtíin lino rí itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ nirajkuáa mbá cadena dí oro náa aphuu. 43 Ma̱ngaa niʼni dí matsimuu náa raga̱jma̱ carro dí itháan gíʼdoo numuu ndrígóo faraón, náa inuu ikhaa nagún rundxa̱ʼwa̱ xa̱bu̱: “¡Avrékh!”.* Xúʼko̱ niʼni faraón dí nirajkuáa ñawúunʼ xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto.
44 Faraón ma̱ngaa niʼthúu̱n José: “Ikhúún nindxu̱ʼ faraón, mú nimbáa xándoo maʼni nimbá* náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto á mu raʼkháa ikháán gáratañájunʼ”. 45 Nda̱wa̱á dí nirígá rígi̱, faraón nixná mbiʼyuu Zafenat-Panéah José ga̱jma̱a̱ nixniúu Asenat mu maʼni a̱ʼgiu̱u̱, wáxióo* Potifera, ndxajkuun ndrígóo On.* José ni̱jkuáa ñawúunʼ xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 46 José gíʼdoo 30 tsiguuʼ índo̱ nixnájximinaʼ* náa faraón, rey ndrígóo Egipto.
Ikhú José nigájnaa náa inuu faraón ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 47 Náa mbá juwan tsiguʼ ra̱ʼkhá tháán nijma̱a̱ ganitsu náa ku̱ba̱ʼ. 48 Ikhaa nixtáa ragujxi̱i̱ ganitsu náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto náa mbá juwan tsiguʼ, nigujxi̱i̱ náa xuajin. Náa mámbá xuajin nigujxi̱i̱ ganitsu dí najma̱a̱ náa mbaaʼ dí rígá mijngii. 49 José ra̱ʼkhá tháán mbaʼa ganitsu nigujxi̱i̱, xóo jui̱ʼi̱ dí rígá náa rawuunʼ lamáa.* Ra̱ʼkhá tháán mbaʼa rí asndu nánguá eʼngo̱o̱ mixtagiewan, ikha jngóo niniña̱a̱nʼ rugiewan.
50 Nákhá xóó tséʼkha̱nú ewiʼ, José nigiʼdiin a̱jmi̱i̱n e̱ji̱i̱n. Ru̱du̱ún* ninindxu̱u̱ Asenat, wáxióo Potifera, ndxajkuun ndrígóo On. 51 José nixná mbiʼyuu Manasés* a̱ʼdióo bi̱ giʼnii, numuu rí niʼthí: “Dios niʼni rí mambumuʼ xúgíʼ dí nimínuuʼ ga̱jma̱a̱ nimbumuʼ niʼni goʼwóo anu̱ʼ”.* 52 Bi̱ maʼni a̱jmi̱i̱n nixná mbiʼyuu Efraín,* numuu rí niʼthí: “Dios niʼni dí magúʼdoo mbaʼa wéñuuʼ náa ku̱ba̱ʼ rí nimínuuʼ”.
53 Nguáthá tsiguʼ nda̱wa̱á, niguámbá rí mbá juwan tsiguʼ dí nirígá wéñuuʼ ganitsu náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 54 Ikhú nigíʼdu̱u̱ tsiguʼ dí ni̱ʼkha̱nú ewiʼ xó má niʼthí José. Náa xúgíʼ xuajin nirígá ewiʼ, mú náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto nirígá ganitsu. 55 Nda̱wa̱á, ewiʼ ma̱ngaa niʼni náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto ga̱jma̱a̱ xúgíinʼ xa̱bu̱ nigíʼdi̱i̱ nitakáñíín faraón dí maxnún ganitsu. Ikhú faraón niʼthúún xa̱bu̱ Egipto: “Gaʼguala náa xtáa José ga̱jma̱a̱ gu̱ni̱ xó má ikhaa gáʼtala”. 56 Ewiʼ nirígá má xúʼko̱ náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Ikhú José nimbáʼtoo náa nigujxi̱i̱ ganitsu ga̱jma̱a̱ niguju̱u̱n xa̱bu̱ Egipto, numuu rí ewiʼ ra̱ʼkhá tháán gakhi̱i̱ niʼni náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 57 Xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, nagún náa José mu mutsi ganitsu, numuu rí ewiʼ ni̱ʼkha̱nú náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ.