Guʼsngáá ku̱ma̱ ndrígúlú
“Rí phú nandoo kiʼtáñajunʼ rígi̱ rí maʼndulú kuʼyamijná rí nagájnuu náa a̱jkiu̱lú mikaʼwu ga̱jma̱a̱ náa mbá ku̱ma̱ májánʼ.” (1 TIMOTEO 1:5)
1, 2. Tsáa nixnúlú ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ náa numuu rí ndayóo muxnáa núma̱aʼ rá.
JEOBÁ niʼniáanʼ mu ma̱ndoo muraʼwíí rí muʼni. Mu mambáyulúʼ muraʼwíí májánʼ, ikhaa nixnúlú ku̱ma̱. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rá. Nindxu̱u̱ mbá rí gíwanʼ náa a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ naʼthúlúʼ ndiéjunʼ nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ (atayáá náa kúgumaʼá “Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n”). Á mu nuʼsngáá májánʼ ku̱ma̱ ndrígúlú, nambáyulúʼ muʼni rí májánʼ ga̱jma̱a̱ muʼni gaʼduunʼ dí ra̱májánʼ. Índo̱ Jeobá nixnúlú ku̱ma̱, nisngájma rí nandoo kaʼyulúʼ ga̱jma̱a̱ nandoo rí makuwáanʼ tsímáá.
2 Kuwa xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá niʼnuʼ xtángoo rí na̱ʼkha̱ náa Biblia mú maski ajndu xúʼko̱ nuni rí májánʼ ga̱jma̱a̱ nuni gaʼduunʼ dí ra̱májánʼ (atraxnuu Romanos 2:14, 15). Náa numuu rá. Numuu rí ku̱ma̱ ndrígu̱ún naʼthúún rí tikhuu nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ ra̱májánʼ. Á mu xa̱bu̱ raguáʼdáá ku̱ma̱, numbaaʼ maʼni itháan xkawiʼ ki xóo xúgi̱. Ikha jngó nuxnáa núma̱aʼ Jeobá numuu rí nixnúlú xúgiáanʼ ku̱ma̱.
3. Á mu nuʼsngáá májánʼ ku̱ma̱ ndrígúlú, xú káʼnii gáyambáá rígi̱ náa congregación rá.
3 Mbaʼin xa̱bu̱ tsésngáá ku̱ma̱ ndrígu̱ún. Mú ikháanʼ nandulúʼ muʼsngáá mu mambáyulúʼ mbuʼyáá ndiéjunʼ rí májánʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ. Mu muʼsngáá, ndayóoʼ rí muraxnuu Biblia ga̱jma̱a̱ majmañulúʼ rí eʼthí. Mú raʼkháa i̱ndó rúʼko̱. Ma̱ngaa, ndayóoʼ maʼndulú kuʼyáá xtángoo ndrígóo Dios ga̱jma̱a̱ muʼnimbulúʼ dí rúʼko̱ mambáyulúʼ. Ikha jngó Pablo niʼnirámáʼ: “Rí phú nandoo kiʼtáñajunʼ rígi̱ rí maʼndulú kuʼyamijná rí nagájnuu náa a̱jkiu̱lú mikaʼwu ga̱jma̱a̱ náa mbá ku̱ma̱ májánʼ ma̱ngaa mbá fe rí na̱nguá gíʼdoo a̱jma̱ inuu” (1 Tim. 1:5). Á mu nuʼsngáá májánʼ ku̱ma̱ ndrígúlú ga̱jma̱a̱ nuʼnimbulúʼ rí naʼthúlúʼ, mayambáá wéñuʼ náa congregación, numuu rí makuwáanʼ mbá kambáxulú gajmiúlú a̱ngiu̱lú. Ma̱ngaa maʼndulú kuʼyáá itháan Jeobá ga̱jma̱a̱ maguaʼdáá itháan fe náa ikhaa. Ga̱jma̱a̱ musngajmá rí nambáxulúʼ májánʼ gajmiúlú ikhaa ma̱ngaa nandulúʼ rí maxtáa tsímáá. Xúʼko̱ gákujmaa tsáa xa̱bu̱ ni̱ndxu̱lú.
4. Á mu nandulúʼ muʼsngáá ku̱ma̱ ndrígúlú, ndiéjunʼ eyóoʼ muʼni rá.
4 Á mu nandulúʼ muʼsngáá ku̱ma̱ ndrígúlú, raʼkháa i̱ndó ndayóoʼ muraxnuu Biblia ga̱jma̱a̱ magida̱ʼ edxu̱lúʼ mbaʼa ajngáa ga̱jma̱a̱ xtángoo. Ndayóoʼ muʼnigajmaa má xúʼko̱, mundxaʼwáá edxu̱lúʼ rí nuraxnuu ga̱jma̱a̱ munda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyulúʼ mu muʼnimbánii rí ejmañuluʼ. Índo̱ nuʼnigajmaa Biblia, nandulúʼ muniʼnííʼ itháan májánʼ Jeobá. Nandulúʼ mbuʼyáá xú káʼnii nindxu̱u̱, ndiéjunʼ rí naniguʼ ga̱jma̱a̱ rí tsínigu̱ʼ. Índo̱ nuʼsngáá itháan ku̱ma̱ ndrígúlú, itháan gambrigui ga̱jma̱a̱ rí endxa̱ʼóo edxu̱u̱ Dios.
5. Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.
5 Mbáa nuraximíjna̱lú: “Xú káʼnii embáyuluʼ ku̱ma̱ ndrígúlú mu muraʼwíí rí májánʼ muʼnilú rá. Xóo gusngajmá rí nduyamajkuíí ku̱ma̱ ndrígu̱ún a̱ngiu̱lú rá. Ga̱jma̱a̱ xú káʼnii embáyuluʼ ku̱ma̱ ndrígúlú mu muʼni rí májánʼ rá.” Náa artículo rígi̱ gúʼyáá xú káʼnii nindxu̱u̱ ku̱ma̱ rí najuiʼsngáá májánʼ rí ma̱ndoo mambáyulúʼ náa ajtsú enii. Timbá, índo̱ naʼniulú nandii. Raga̱jma̱, índo̱ nuraʼwíí mbá gitsíin. Ga̱jma̱a̱ ragajtsú, índo̱ nuʼthúún eʼwíínʼ rí eʼnimbulúʼ.
ÍNDO̱ NAʼNIULÚ NANDII
6. Á mu naʼniulú nandii, ndiéjunʼ gándoo guraʼwíí muʼni rá.
6 Náa Biblia naxnúlú xtágabu rí nambáyulúʼ mu xáʼniulu wéñuʼ nandii. Mbá xkri̱da, naʼthúlúʼ rí muʼni gaʼduunʼ rí naʼni maguaʼdáá nandii ga̱jma̱a̱ rí xúʼphu̱ mbaaʼ mu̱ʼphúú ma̱ngaa rí mbaaʼ muʼwa̱a̱n (Prov. 23:20; 2 Cor. 7:1). Maski ajndu muʼnimbánii xtángoo ndrígóo Biblia, maʼniulú má xúʼko̱ nandii ga̱jma̱a̱ maganiáanʼ. Ikha jngó á mu naʼniulú nandii, mbáa mbaʼyóoʼ muraʼwíí káʼnii thana gájmulúʼ. Náa tikhu xuajen a̱ngiu̱lú asndu ma̱ndoo muraʼwíí á mu maʼndún mbá thana xáná. Mbaʼin a̱ngiu̱lú nuniraʼmáʼ náa sucursal mu muraxi á mu bi̱ nutaraʼa numuu Jeobá ma̱ndoo majmúún o na̱nguá tikhuu thana.
7. Ndiéjunʼ gambáyulú mu muraʼwíí mbá thana dí gíʼdoo eʼdi rá.
7 Sucursal ga̱jma̱a̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa congregación na̱nguá kaʼñúún mutulú xú káʼnii thana gájmulú, maski ajndu muraxu̱u̱n (Gál. 6:5). Mú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ ma̱ndoo mumbayúlúʼ mu ikháanʼ muraʼwíí mbá rí májánʼ muʼnilú. Xú káʼnii rá. Nuni marmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Dios naʼthúlúʼ náa Biblia. Mbá xkri̱da, ma̱ndoo muni marmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Dios naʼthúún xa̱bi̱i̱ “guñeumíjna̱” rí xáta̱ʼa̱la eʼdi (Hech. 15:29). Ga̱jma̱a̱ numuu xtángoo rígi̱ naguanúu kaʼwu rí xándoo matu̱ʼu̱lú thana rí gíʼdoo eʼdi o a̱jkhu̱ enii rí kaʼyoo eʼdi. Xú káʼnii gúʼni ga̱jma̱a̱ rí egájnuu náa a̱jkhu̱ enii rí kaʼyoo eʼdi rá. Lá ma̱ndoo mundrígúlú rá. Mámbáa ndxájulú gíʼmaa maraʼwíí rí maʼni xó má ku̱ma̱ ndrígóo. Ku̱ma̱ ndrígu̱ún tikhun a̱ngiu̱lú naniñúnʼ mundrígú, ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ na̱nguá.a Xú káʼnii i̱ʼwáʼ texto ndrígóo Biblia ma̱ndoo mambáyulúʼ muraʼwíí thana rí gájmulú rá.
8. Xú káʼnii embáyuluʼ Filipenses 4:5 mu mbuʼyáá ndiéjunʼ gúʼni ga̱jma̱a̱ numuu mbá nandii rá.
8 Rí mbiʼi xúgi̱ tsejmaʼnuʼ thana ga̱jma̱a̱ numuu tikhuu nandii. Mú tikhun xa̱bu̱ nuthi rí nuniʼnuʼ thana rí maʼni̱i̱ ga̱jma̱a̱ numuu mbá nandii. Guñewumíjna̱lú. Proverbios 14:15 naʼthí rí xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo tséʼnimbo̱o̱ xúgíʼ rí nutháán, ikhaa nandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱ nákha xóó tséʼni. Mú, ma̱ngaa Pablo niʼthí rí cristianos gíʼmaa mani̱ndxu̱ún xa̱bu̱ bi̱ nundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún (Filip. 4:5). Á mu nuʼnimbaníí xtágabu rígi̱ xúniʼñáʼ rí nandii magiʼdoo itháan numuu náa ikháanʼlu. Tsíyulú manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ bi̱ i̱ndó nandxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa (Filip. 2:4). Nduʼyáá má rí á mu ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá, maguaʼdáálu má xúʼko̱ nandii. Ikha jngó, gíʼmaa mbuʼyáá rí itháan gíʼdoo numuu náa ikháanʼ rí muʼni ñajunʼ Jeobá (atraxnuu Filipenses 1:10).b
Lá nutsuʼdíín eʼwíínʼ muni xóo eraʼwíí muʼni ikháanʼ ráʼ. (Atayáá kutriga̱ 9)
9. a) Xú káʼnii embáyuluʼ Romanos 14:13, 19 dí muraʼwíí rí muʼni ga̱jma̱a̱ numuu nandii rá. b) Á mu tseʼnimbánii xtágabu ndrígóo Pablo, ndiéjunʼ garigá rá.
9 Nákha wajyúúʼ náa Roma, tikhun cristianos nuta numún eʼwíínʼ numuu rí tséndxaʼwa̱a̱ ikháá edxu̱ún ga̱jma̱a̱ numuu tikhuu ganitsu ma̱ngaa náa ndxa̱a̱. Mú índo̱ nini rúʼko̱, nuni rí marigá xkujndu náa congregación. Ikha jngó, Pablo niʼthún: “Xuʼcui-ma cuhua ticun su nutan ri mba mbiʼji ñajunʼ ri itan guiʼdo numu, ga ri imba mbiʼji raguiʼdo-hueñuʼ-u numu, ga cuhua ticun su nutan ri mbarigu xuguiʼ mbiʼji. Ga mamba su naʼtan riguiʼ maʼni cañiʼ atiun numu ri nandxaʼjo edxu” (atraxnuu Romanos 14:5, 13, 15, 19, 20). Rígi̱ naʼsngúlúʼ rí gíʼmaa mundxaʼwáá májánʼ edxu̱lúʼ ga̱jma̱a̱ mbuʼyamajkuíí rí ekumún eʼwíínʼ ki xóo rí muʼgíʼ muʼni rí mundxaʼwamíjna̱ xóo ikháanʼ. Á mu tseʼnimbánii xtágabu ndrígóo Pablo, ndiéjunʼ garigá rá. Ma̱ndoo muʼni gawúunʼ a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ ní xambáxu̱u̱n májánʼ náa congregación. Náa mbá xuajen mba̱a̱, a̱ngiu̱lú gajmii nigíʼ muni rí eʼwíínʼ a̱ngiu̱lú mutsi mbá thana ga̱jma̱a̱ rí muñewa̱a̱n rí mu̱phu̱. Tikhun ninimbu̱ún mú eʼwíínʼ na̱nguá. Nda̱wa̱á, tayambáá thana xóo rí ikhiin nindúún, ga̱jma̱a̱ mbaʼin a̱ngiu̱lú nikiʼníin. Náa numuu nirígá xkujndu rúʼko̱ rá. Rí a̱ngiu̱lú gajmii túndxaʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún. Ikhiin kaʼñúún muraʼwíí á mu mbu̱ya̱ thana ga̱jma̱a̱ rí muñewa̱a̱n rí mu̱phu̱. Mú índo̱ nini rí eʼwíínʼ mutsi rígi̱, nini rí ní xambáxu̱u̱n náa congregación.
10. Náa numuu rí gíʼmaa mbuʼyamajkuíí rí eraʼwíí muni eʼwíínʼ rá. (Atayáá timbáa xtiʼkhu.)
10 Mbáa nguáná tsémbanii rí nundxa̱ʼwáá edxu̱lúʼ gajmiúlú mbáa ndxájulú, ga̱jma̱a̱ numuu nandii. Mú ragíʼmaa muʼthá numáá ní má dí mariʼkhuu xóo endxa̱ʼóo edxu̱u̱. Mbáa ndxájulú ndayóoʼ maʼsngóo itháan májánʼ ku̱ma̱ ndrígóo (1 Cor. 8:11, 12). O mbáa ikháanʼ mbaʼyóoʼ rí muʼsngáá itháan májánʼ ku̱ma̱ ndrígúlú. Mámbáa gíʼmaa maraʼwíí rí maʼni ga̱jma̱a̱ maraʼnuu rí gáʼkha̱ inuu.
ÍNDO̱ MURAʼWÍÍ RÍ MUʼTSÍIN
11, 12. Xú káʼnii embáyuluʼ Eclesiastés 3:4 ga̱jma̱a̱ Gálatas 5:19-21 mu muraʼwíí májánʼ rí muʼni índo̱ guʼni gagimijnáa rá.
11 Xúgiáanʼ ndayúlú mundu̱ʼwa̱ ga̱jma̱a̱ muʼni gagimijnáa numuu rí xúʼko̱ niʼniáanʼ Jeobá (Ecl. 3:4). Mú á mu nandulúʼ makuwáanʼ gagi ga̱jma̱a̱ numuu mbá gitsíin, gíʼmaa muñeumíjna̱ xú káʼnii nindxu̱u̱ rí muraʼwíí ga̱jma̱a̱ nguáthá mba̱yu̱ʼ guʼni gagimijná. Xú káʼnii embáyuluʼ ku̱ma̱ ndrígúlú mu muraʼwíí májánʼ rí muʼni rá.
12 Náa Biblia naʼthí dí ragíʼmaa muʼni nimbá miʼtsú dí ra̱májánʼ xóo rí muʼbúlú gajmiúlú mbáa, mbuʼyamajkún xándú, muʼni xawan o muxmíjná, mu̱ʼgua̱ ndxa̱a̱ náa tsíñewa̱a̱n rí eni o muʼwa̱a̱n wéñuʼ iya najnga̱a̱. Pablo niʼthí rí “bi̱ nuni xúgíʼ rígi̱ xátaʼáan náa reino ndrígóo Dios” (Gál. 5:19-21). Ikha jngó, guraximíjnalú: “Lá naniñuʼ ku̱ma̱ ndrígóʼ mu matsíin náa gitsíin rí naʼni muxmijná xa̱bu̱, mu mbuyáá náa xuajin rí itháan naʼngu̱u̱n o naʼni makiʼnún ráʼ. Lá naniñuʼ ku̱ma̱ ndrígóʼ mba̱yo̱o̱ películas náa xa̱bu̱ nubúnʼ gajmiún eʼwíínʼ, náa najngi̱i̱n, náa nuni xawan náa nakujmaa rí nindxu̱u̱ májánʼ ráʼ.”
13. Xú káʼnii embáyuluʼ 1 Timoteo 4:8 ga̱jma̱a̱ Proverbios 13:20 mu muraʼwíí muʼni rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbá gitsíin rá.
13 Guʼyáá i̱ʼwáʼ texto ndrígóo Biblia rí ma̱ndoo mambáyulúʼ mu muraʼwíí rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbá gitsíin. Mbá xkri̱da, 1 Timoteo 4:8 naʼthí rí ejercicio mambáyulúʼ. Gajkhun má rí deporte ma̱ndoo mambáyulúʼ mu xáʼniulu wéñuʼ nandii. Mú rúʼko̱ tsíyoo gáʼthúu̱n rí ma̱ndoo matani ejercicio ga̱jma̱a̱ asndu tsáa xa̱bu̱. Proverbios 13:20 naʼthí: “Bi̱ najngruigo̱o̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ bi̱ nundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxu̱ún, xúʼko̱ má gándxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱ ma̱ngaa, mú bi̱ nambáxu̱u̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ skágunʼ magiʼnuu dí ra̱májánʼ”. Nakujmaa kaʼwu rí á mu nandulúʼ muraʼwíí muʼni rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbá gitsíin, ndayóoʼ muʼsngáá ku̱ma̱ ndrígúlú ga̱jma̱a̱ Biblia.
14. Xú káʼnii nimbáñun xtágabu ndrígóo Romanos 14:2-4 bi̱ kuwa mbá guʼwíin rá.
14 Guʼyáá rí niguaʼnii xa̱bu̱ gajmii bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ nagumbiʼñún Christian ga̱jma̱a̱ Daniela. Christian naʼthí rí índo̱ kuwa runigajmaa mbá guʼwíin nithúún e̱jñún wa̱ʼxa̱ʼ ga̱jma̱a̱ numuu gitsíin. Nithi rí tikhuu gitsíin nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ tikhuu ra̱májánʼ. Ma̱ngaa nithi tsíin gándoo gambáxu̱u̱n gajmiún. Ikhú mbáa aʼdiún niʼthí rí náa escuela tikhun jiáma bi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá nuni rí ikhaa ndaʼyoo rí nindxu̱u̱ ra̱májánʼ. Ma̱ngaa, niʼthí rí nandoo maʼni xóo rí eni ikhiin. Ikhiin nitháán rí mámbáa xa̱bu̱ gíʼmaa majmuu ku̱ma̱ ndrígóo mu ikhaa mínaʼ garaʼwíí rí maʼni ga̱jma̱a̱ tsáa (atraxnuu Romanos 14:2-4).
Gajmulú Biblia mu muʼsngáá ku̱ma̱ ndrígúlú mu xúʼko̱ xúguaʼnii gamiéjunʼ (Atayáá kutriga̱ 14)
15. Xú káʼnii embáyuluʼ Mateo 6:33 mu mbuʼyáá xú káʼnii gájmulúʼ mbiʼi rá.
15 Ndiéjunʼ rí itháan gíʼdoo numuu tayáá ikháánʼ rá. Lá rí mi̱dxu̱ʼ náa nagimbáanʼ, marataráʼa ga̱jma̱a̱ matanigajmaa Biblia ráʼ. O matani gagiminaʼ dxe̱ʼ. Jesús nixná mbá xtágabu rí ma̱ndoo mambáyulúʼ mu mbuʼyáá nguáthá mba̱yu̱ʼ guʼni gagimijnáa. Ikhaa niʼthí: “Guini-jayi ri naʼtañajun Dios guʼyala, gajma ri jmbu ri riga naʼ Ika, ikajngo maʼka ika mba xugui ruʼkue majanaʼla” (Mat. 6:33). Índo̱ gúʼyáá xú káʼnii gájmulúʼ mbiʼi ndrígúlú, ku̱ma̱ ndrígúlú gíʼmaa maʼni marmáʼáan a̱jkiu̱lú xtágabu rígi̱ ndrígóo Jesús.
ÍNDO̱ GÚʼTHÁ GA̱JMA̱A̱ NUMUU RÍ NUʼNIMBULÚʼ
16. Ndiéjunʼ gambáyulú ku̱ma̱ ndrígúlú rá.
16 Á mu ku̱ma̱ ndrígúlú nijuiʼsngáá májánʼ, raʼkháa i̱ndó maʼthúlú rí xúʼni̱ dí ra̱májánʼ. Ma̱ngaa maʼthúlú muʼni rí májánʼ, xóo rí muʼtáraʼa. Ku̱ma̱ ndrígúlú mambáyulúʼ mu muʼthúún eʼwíínʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu Dios, xó má mámbá guʼwá o asndu náa kuwa xa̱bu̱. Rúʼko̱ nigíʼnuu Pablo. Ikhaa niʼthí rí xániñuʼ raʼtáraʼa numuu rí ikhaa ndaʼyoo rí ndayóoʼ wéñuʼ (1 Cor. 9:16). Á mu nduʼyaridáá rí niʼni, kuwáanʼ ruʼnimbánii rí kaʼyulúʼ ga̱jma̱a̱ xáʼni gawúunʼ a̱jkiu̱lú. Ma̱ngaa, Pablo niʼthí rí índo̱ nuʼtáraʼa, nuʼgíʼ nuʼni rí ku̱ma̱ ndrígu̱ún xa̱bu̱ mudxawíín ajngáa rí e̱jkua̱ kuʼyúlú (2 Cor. 4:2).
17. Ndiéjunʼ niʼni Jacqueline bi̱ nijuiʼsngáá májánʼ ku̱ma̱ ndrígóo rá.
17 Guʼyáá xkri̱da ndrígóo mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Jacqueline. Índo̱ ikhaa nigiʼdoo 16 tsiguʼ, náa clase ndrígóo ninigajmaa evolución. Ikhaa naniguʼ wéñuʼ maʼthí rí nakro̱ʼo̱o̱, mú rí xúgi̱ ku̱ma̱ ndrígóo tséniñuʼ maʼthí. Náa numuu rá. Numuu rí táʼndoo mayambáá rí naʼsngáa náa evolución. Ikha jngó niʼthúu̱n maestro rí eʼnimbo̱o̱. Rí nirígá, maestro nindo̱ʼo̱o̱ rí maʼthí náa clase ga̱jma̱a̱ numuu xú káʼnii nigumáanʼ. Jacqueline nixtáa gagi numuu rí ku̱ma̱ ndrígóo rí niʼsngóo Biblia nimbáyúu mu maʼni rí májánʼ. Lá xúʼko̱ má embáyaʼ mangáán ku̱ma̱ ndrígáʼ ráʼ.
18. Ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí muguaʼdáá mbá ku̱ma̱ rí nijuiʼsngáá májánʼ rá.
18 Á mu nuʼnigajmaa Biblia, nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí kuwáanʼ rajmañulú ga̱jma̱a̱ nuʼgíiʼ nuʼni, muguaʼdáá mbá ku̱ma̱ rí nijuiʼsngáá májánʼ. Rígi̱ gíʼdoo wéñuʼ numuu, mu mambáyulúʼ muʼnimbánii xtángoo ga̱jma̱a̱ kiʼsngáa ndrígóo Jeobá náa vida ndrígúlú. Lá ragájkhun rí xúgiáanʼ nandulúʼ rígi̱ ráʼ.
a Atayáá náa “Graxe̱ rí nuni bi̱ nuraxnuu” ndrígóo La Atalaya 15 ñajunʼ gu̱nʼ junio tsiguʼ 2004, ináa 29 asndu 31.
b Filipenses 1:10: “Mu mbu̱ya̱a̱ májánʼ rí phú itháan gíʼdoo numuu, mu xáguaʼdáá aʼkhála ga̱jma̱a̱ xúniu̱u̱n majngrádiinʼ eʼwíínʼ asndu índo̱ gáʼkha̱nú mbiʼi ndrígóo Cristo”.