Referencia ndrígóo I̱yi̱i̱ʼ dí najmulú náa reunión xóo kúwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xóo Etaraʼa Cristianos
7-13 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 12, 13
“Dí matanimbamínaʼ maʼni dí matríyaʼ gamajkuaaʼ”
w00 1/8 13 kutriga̱ 17
Dí matanimbamínaʼ magajnúu gamajkhuaa
17 Ga̱jma̱a̱ numuu dí niraʼwíí maʼni Saúl nikujmaa rí májánʼ nindxu̱u̱, numuu rí xa̱bu̱ sia̱nʼ ndrígu̱ún xa̱bi̱i̱ Dios “kúwá mijngii” ga̱jma̱a̱ ikhiin asndu naguíʼiin numuu rí nánguá eyáá dí muni (1 Samuel 13:6, 7). Gajkhun má, na̱nguá nindxu̱u̱ raʼkhí dí matraʼwi̱i̱ matani mbá índo̱ ndayóoʼ. Mú garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá ndaʼyoo dí gíwánʼ náa a̱jkiu̱lú ga̱jma̱a̱ ndaʼyoo rí nandulú mu̱ʼni̱ (1 Samuel 16:7). Phú gajkhun dí ikhaa ndiʼyoo rí gíwánʼ náa a̱jkiu̱u̱n Saúl, mbá rí náa Biblia tséʼthi mbájmbu. Mbá xkri̱da, ikhaa ndiʼyoo rí tséʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n gagiʼthu̱u̱n. Numuu rí ikhaa nindxu̱u̱ rey náa xúgíʼ Israel, mbáa ikha jngóo rúʼko̱ dí nikiʼnáa numuu rí ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mbáa profeta bi̱ xiʼñáanʼ ga̱jma̱a̱ mañúú ejkha̱. Asndu káʼnii má, Saúl nikumu̱u̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí ndijyúuʼ Samuel, ikha jngóo ndiyóoʼ dí maraʼwíí maʼni ikhaa ga̱jma̱a̱ ninújngurámuu ikha dí nigruigú. Mú ndiéjunʼ nirígá rá. Samuel na̱nguá ndiʼyamajkuu dí niraʼwíi maʼni Saúl. Rí phú niʼni niríyuu, niʼthúu̱n: “Dí naratañájunʼ xájyúuʼ [...] numuu rí na̱nguá nitiejxi̱ ngajuaaʼ rí nikuʼmáán matani Jeobá” (1 Samuel 13:13, 14). Rí niʼnimbamínáʼ niʼni rí magajnúu gamajkuu.
w07 15/6 27 kutriga̱ 8
Jeobá ndaʼyamajkuu rí nuʼnimbulúʼ
8 Rí naʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ numuu Saúl, naʼni mbuʼyáá rí gíʼdoo wéñuʼ numuu muʼnimbulú. Numuu rí ikhaa nákha ginii ninindxu̱u̱ xa̱bu̱ wabaaʼ ga̱jma̱a̱ májánʼ a̱jkiu̱u̱n, “naku̱mu̱u̱ rí na̱nguá gíʼdoo numuu”; mú ga̱jma̱a̱ numuu rí niʼnimbamínáʼ, rúʼko̱ ni̱jkha̱ kayaaʼ dí niraʼwíí maʼni ga̱jma̱a̱ raʼkhí nindxa̱ʼwáminaʼ (1 Samuel 10:21, 22; 15:17). Mbá miʼtsú ni̱jkha̱ gaxmijna gajmíi̱n filisteos ga̱jma̱a̱ nijuiʼtháán rí magiʼthu̱u̱n asndu índo̱ gáʼga̱nú Samuel bi̱ maxnájxi̱ tsigijña náa Jeobá bi̱ maʼthúu̱n rí maʼni. Índo̱ Saúl ndiʼyoo dí profeta na̱nguá e̱ʼkha̱ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ xuajen nuni wajímijná, ikhaa “nigíʼdu̱u̱ nixnájxi̱ tsigijñaʼ dí nakarámáʼ”. Rígi̱ na̱nguá ninigu̱u̱ʼ kayuuʼ Jeobá. Índo̱ Samuel ni̱ʼkha̱nú Saúl niʼthí rí niʼni, numuu rí Samuel na̱nguá ni̱ʼkha̱nú nacha̱ ikha jngóo, ndiyóoʼ rí maxnájxi̱ ikhaa tsigijñaʼ mu mambáyúu Jeobá. Saúl nikumu̱u̱ rí itháán gíʼdoo numuu maxnájxi̱ tsigijñaʼ ki xóo rí maʼnimbo̱o̱ dí magiʼthu̱u̱n Samuel mu maxnájxi̱ ikhaa tsigijñaʼ. Samuel niʼthúu̱n: “Raʼkhí kayuuʼ dí nitani̱, na̱nguá nitiejxi̱ ngajua̱a̱ʼ xtángoo ndrígóo Jeobá Dios ndrígáaʼ dí nikuʼmáán matani”. Numuu rí táʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá, ikha jngóo niʼniuu mingíjyúuʼ maʼtáñajunʼ (1 Samuel 10:8; 13:5-13).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
w11 15/7 13 kutriga̱ 15
Lá muʼnimbulú má xúʼko̱ ikha ndrígóo Jeobá ráʼ.
15 Israelitas, lá nikumu̱ún kuyáá itháán mbáa rey bi̱ nindxu̱u̱ xa̱bu̱ numbaaʼ ki xóo Jeobá bi̱ ma̱ndoo mambáñún itháán májánʼ xáʼ. Á mu xúʼko̱ mani̱ndxu̱u̱ xóo magún kidxuuʼ rí “nda̱a̱ numuu”. Ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ xáʼniún mingíjyúuʼ munimbu̱ún i̱ʼwáʼ minduwaʼ rí naʼni Gixa̱a̱. Mbá xkri̱da, reyes ma̱ndoo muniu̱u̱ rí mbuyamajkún xándú. Xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkhún xándú, raʼkhí kayuuʼ dí naku̱mu̱ún rí xándú bi̱ nigumiin ga̱jma̱a̱ ixi̱ o itsí nindxu̱ún dioses bi̱ kaʼnii matatsimbaaʼ xtañún ki xóo mbáa Dios bi̱ gajkhun, mú ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ Niʼniwíi xúgíʼ dí rígá, xó má niʼthí Pablo “rí mbáa xándú nda̱a̱ rí nindxu̱u̱” (1 Cor. 8:4). Phú gajkhun rí xándú na̱nguá guaʼdáá numún. Ndí lá gíʼdoo numuu matañu̱u̱n ga̱jma̱a̱ mataxkajmiinʼ dí ikhiin má na̱nguá eyajxi, na̱nguá edxawíín, na̱nguá ethi rí asndu na̱nguá ma̱ndoo mumbayíí nimbáa rá. Rí matayamajkhún nda̱a̱ numuu, i̱ndó ma̱ʼkha̱ kayóo gamiéjunʼ (Sal. 115:4-8).
14-20 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 14, 15
“Itháán májánʼ dí matatsimbaaʼ ki xóo dí mataxnajxí mbá tsingijñaʼ”
w07 15/6 26 kutriga̱ 4
Jeobá nangajo̱o̱ rí nuʼnimbulú
4 Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ niʼniwíi xúgíʼ dí rígá, ikhaa ndrígóo xúgíʼ dí kuaʼdáá. Á mu xúʼko̱, lá rígá mbá rí ma̱ndoo muxnáá xáʼ. Xúʼko̱, ma̱ndoo muxnáá mbá rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rá. Ikhaa rígi̱ nuxkamaa dí na̱ʼkha̱ náa Proverbios 27:11 náa naʼthúlú: “A̱ʼdióʼ, gani̱ndxa̱ʼ mbáa xa̱bu̱ bi̱ ndaʼyoo, atani rí maxtáa gagi a̱jkiu̱nʼ, mu ma̱ndoo mathu̱u̱n bi̱ nanduʼwajmun”. Ikha jngóo ma̱ndoo nuʼnimbulú kuʼyáá Dios. Maski ajndu mixtiʼkhu xóo kúwáanʼ ga̱jma̱a̱ mixtiʼkhu náa naguwaʼ á mu nuʼnimbulú kuʼyáá Dios mambáa dí ikháanʼ ma̱ndoo mariʼñaa nduwaʼ rí naʼthí Gixa̱a̱ rí xa̱bu̱ tséguájun jmbu náa Dios índo̱ nuraʼníí tsáʼkhá. ¡Ra̱ʼkhá tháán mitsaanʼ ñajunʼ dí kuaʼdáá!
it-2 513 kutriga̱ 5
Muʼnimbulú
Xándoo muriʼkuriyaaʼ ga̱jma̱a̱ nimbá rí nuʼnimbulú; ma̱ngaa xándoo kaʼyulú Dios á mu tséʼnimbulú. Samuel niʼthúu̱n rey Saúl: “Lá naniguuʼ wéñuuʼ Jeobá tsigijñaʼ rí nakha ki xóo rí muʼnimbulúʼ [xóo scha·máʽ] aʼwóo Jeobá ráʼ. ¡Atayáá! Rí muʼnimbulúʼ [nandoo gáʼthúu̱n, “muʼdxawíín”] nindxu̱u̱ itháan májánʼ ki xóo rí muxnaxí tsigijñaʼ, ga̱jma̱a̱ rí muʼgíʼ edxu̱lúʼ ki xóo sébúu mugu̱”. (1Sa 15:22.) Rí xúʼnimbulú nindxu̱u̱ rí xuʼdxawíín aʼwóo Jeobá, musngajmá rí tséʼnimbulú kuʼyáá, rí tsékumulú kuʼyáá o rí na̱nguá kuaʼdáá fe náa ajngáa rí naʼthúlú. Bi̱ tséʼnimbo̱o̱ nindxu̱u̱ ikháá má xóo bi̱ naʼni xawan o bi̱ najmiuu xándú. (1Sa 15:23; atayáá ma̱ngaa Ro 6:16.) Bi̱ naʼthí maʼni mbá ga̱jma̱a̱ tsénimbánuu, nda̱a̱ rí gíʼdoo numuu. Ma̱ngaa dí xúʼthá nimbá nusngajmá rí tséʼnimbulú o na̱nguá kuaʼdáá gamajkhu náa bi̱ phú na̱ʼkha̱ ikha. (Mt 21:28-32.) Bi̱ nadxún má ga̱jma̱a̱ i̱ndó rí nudxawíín o rí nunimbu̱ún kuyáá Dios, mú tségíʼ muni rí na̱nda̱ʼa̱, nuni nduwamijná má ikhiin ga̱jma̱a̱ kiʼsngáa rí nduwaʼ ma̱ngaa tséguma tsajkurámiinʼ. (Snt 1:22-25.) Mínaaʼ má Jesús niʼthí, rí asndu bi̱ nakujmaa rí nuni dí nandoo Dios, mú tséni ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱ún, xátaʼaán mbá kayuuʼ náa naʼtáñajunʼ Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígióo Dios. (Mt 7:15-23.)
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
it-1 517 kutriga̱ 1
Magáwiin a̱jkia̱a̱nʼ
Rí matatsiʼñáminaʼ rí eʼwíinʼ mutsudáán rí magawíin a̱jkia̱a̱nʼ mbá rí Dios na̱nguá eyoo, maʼni dí maraʼdáá xkujndu. Rúʼko̱ dí nigíʼnuu rey Saúl. Ni̱jkha̱nú mbá mbiʼi rí Dios niʼthúu̱n Saúl dí magi̱ʼdu̱u̱ gajmíi̱n amalequitas, ninindxu̱u̱ timbá xuajen bi̱ magi̱ʼdu̱u̱n gajmiún israelitas nda̱wa̱á rí nigájnún náa Egipto. Saúl nijuiʼtháán dí xágáwiin a̱jkiu̱u̱n kaʼñún, mú ikhaa niʼnimbo̱o̱ rí nithi xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ na̱nguá niʼnimbo̱o̱ xúgíʼ xtángoo ndrígóo Jeobá. Ga̱jma̱a̱ numuu rí táʼnimbo̱o̱, Jeobá nánguá nigruiguíí xóo rey. (1Sa 15:2-24.) Rí asndu mbáa xa̱bu̱ bi̱ nandoo kaʼyoo Jeobá ga̱jma̱a̱ nawiji jmbu náa Ikhaa ma̱ngaa ma̱ndoo majnga̱wa̱a̱nʼ xóo má niʼni Saúl ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ nánguá ma̱ndoo kaʼyoo Dios.
21-27 MARZO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 16, 17
“Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná”
wp16.5 11 kutriga̱ 2, 3
“Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná”
David niʼthúu̱n Saúl dí nixi̱ya̱a̱ mbáa león ga̱jma̱a̱ mbáa oso. Mu xúʼko̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n, lá xtáa raʼnimbamínaʼ David ráʼ. Na̱nguá, ikhaa má ndaʼyoo tsáá nambáyúu. Niʼthí: “Jeobá, bi̱ niʼni kríñunʼ náa xngáñunʼ león ga̱jma̱a̱ náa oso, ikhaa má gáʼni kríñunʼ náa filisteo bugi̱” Saúl niʼthúu̱n: “Ayuʼ, Jeobá má gáxtáa ga̱jma̱á ni̱ndxa̱a̱ʼ” (1 Samuel 17:37).
Lá nanigua̱a̱ʼ maraʼdáá fe xúʼko̱ mangáán ráʼ. David raʼkháa i̱ndó niʼthíí. Ikhaa nikumu̱u̱ kaʼyoo Dios numuu rí naniniiʼ ga̱jma̱a̱ nimbáyúu. Ikhaa ndaʼyoo májánʼ rí Jeobá nindxu̱u̱ mbáa Dios nañewu̱u̱n ga̱jma̱a̱ naʼnimbánuu rí nakudaminaʼ. Mu muguaʼdáá mbá fe xó má ikhaa, ndayúlú rí majmañulú rí naʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ numuu Dios. Á mu nuʼgíʼ nuʼnimbánii rí najmañulú, xúʼko̱ magajnúu májánʼ rí mu̱ʼni̱ ga̱jma̱a̱ maguaʼdáá fe gujkhuʼ (Hebreos 11:1).
wp16.5 11 kutriga̱ 8, 9
“Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná”
Rí niʼthí David nakujmaa asndu rí mbiʼi xúgi̱ rí ikhaa nigiʼdoo mbá fe gujkhuʼ. Gundxaʼwámíjná xóo David nindxa̱ʼwájmaa Goliat: “Ikháán nadxaʼ náa ikhúúnʼ ga̱jma̱a̱ mbá espada, mbá lanza ga̱jma̱a̱ mbá jabalina, mú ikhúúnʼ na̱jkhá náa ikháán ga̱jma̱a̱ mbiʼyuu Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos, Dios bi̱ naxmínaʼ ga̱jma̱a̱ numuu Israel, bi̱ ikháán natatsíjmaa”. David ndaʼyoo rí ajua̱nʼ ndrígu̱ún xa̱bu̱ numbaaʼ na̱nguá gíʼdoo tsiakii. Goliat niʼthá wéñuuʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ Jeobá mariʼñuu. Xó má niʼthí David: “Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná” (1 Samuel 17:45-47).
David ndaʼyoo má dí Goliat mbayiiʼ ga̱jma̱a̱ ajua̱nʼ ndrígóo mba̱a̱, mu táʼni dí rúʼko̱ mamiñúu. Na̱nguá niʼni ikháá má xóo Saúl gajmíi̱nʼ soldados ndrígióo, táʼni mbríguminaʼ ga̱jma̱a̱ Goliat. Rí phú niʼni, niʼnimbríguii Goliat ga̱jma̱a̱ Jeobá. Rí mbayiiʼ naʼni ajtsú metro, ikhaa itháán mbayiiʼ náa xúgíinʼ soldados, mú xú káʼnii eʼyoo Dios gigante bugi̱ rá. Ikhaa ndaʼyoo xóo má eʼwíinʼ xa̱bu̱, Goliat nindxu̱u̱ xóo mbáa tsíʼbu; bi̱ Jeobá inuu makujmbi̱i̱.
wp16.5 12 kutriga̱ 4
“Jeobá kaʼyoo náa nuxmijná”
Rí mbiʼi xúgi̱, bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Dios tséjkualú náa guerra. Tsiguʼ rúʼko̱ ninújngoo má (Mateo 26:52). Maski ajndu xúʼko̱, májánʼ eʼni rí nduyaridáá fe rí nigiʼdoo David. Gíʼmaa rí mbuʼyáá Jeobá rí nindxu̱u̱ xóo mbáa xa̱bu̱ gajkhun, rí mbawíí ikhaa gíʼmaa muʼni ñajuunʼ ga̱jma̱a̱ mbuyamajkuíí. Mbáa nguáná makumulú rí nuraʼníí mbá xkujndu mba̱a̱ wéñuʼ, mu á mu nduʼyáá xóo má eʼyoo Jeobá bi̱ gíʼdoo tsiakii, mbuʼyáá xkujndu ndrígúlú rí nindxu̱u̱ chíʼgíiʼ. Á mu nuraʼwíí mu̱ʼni̱ ñajuunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ nakumulú kuʼyáá ikhaa, xó má niʼni David, xárígá nimbá xkujndu rí xáʼngulú gúraʼníí. Nda̱a̱ nimbá rí tsiakii ndrígóo Jeobá ma xáʼngo̱o̱ gaʼni ga̱jma̱a̱.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
it-2 975 kutriga̱ 1
Saúl
Nda̱wa̱á rí índo̱ nixtiʼyáaʼ David mu mani̱ndxu̱u̱ rey náa Israel, espíritu ndrígóo Jeobá nigájnáa náa Saúl. Asndu nákha ikhú “mbá espíritu dí ra̱májánʼ ndrígóo Jeobá niʼni rí xáxtáa májánʼ”. Índo̱ nigájnáa espíritu ndrígóo náa Saúl, Jeobá niʼni dí mbá espíritu dí ra̱májánʼ mato̱ʼo̱o̱ náa ikhaa, mu maʼni rí xáxtáa tsímáá ga̱jma̱a̱ rí maʼni gawúunʼ ku̱ma̱ ndrígóo ma̱ngaa mandxaʼwáminaʼ dí raʼkhí. Índo̱ Saúl táʼnimbo̱o̱ kaʼyoo Jeobá rúʼko̱ nisngájma rí naku̱mu̱u̱ ma̱ngaa rí gíwánʼ náa a̱jkiu̱u̱n nindxu̱u̱ ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ niʼni dí espíritu ndrígóo Dios xañewu̱u̱n o rí maxnúu tsiakii. Jeobá má niniñuuʼ dí espíritu dí ra̱májánʼ mariʼkuriya̱a̱ʼ espíritu ndrígóo ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ maʼni rí xáxtáa májánʼ Saúl, ma̱ndoo muʼthá rí nindxu̱u̱ “espíritu dí ra̱májánʼ rí na̱ʼkha̱ náa Jeobá”, ikha jngóo xa̱bi̱i̱ Saúl nutháán rí ikhaa nindxu̱u̱ mbá “espíritu dí ra̱májánʼ ndrígóo Dios”. Saúl niʼdxawuun rí nitháán xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ niʼtáñajunʼ rí magún gúyaa David bi̱ najmañuu naʼdu̱u̱ mu xúʼko̱ maʼni̱i̱ a̱jkiu̱u̱n índo̱ “espíritu dí ra̱májánʼ” naʼni gawúunʼ. (1Sa 16:14-23; 17:15.)
28 MARZO ASNDU 3 ABRIL
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 18, 19
“Ganindxa̱a̱ʼ xa̱bu̱ wabaaʼ índo̱ nagájnuu májánʼ rí natani”
w04 1/4 15 kutriga̱ 4
Gakumulú kuʼyáá espíritu ndrígóo Dios índo̱ naxtiʼkhu̱u̱ xóo kúwáanʼ
4 Dxámá bi̱ nindxu̱u̱ báxtúu, tájyúuʼ má niʼni rí niwáán ga̱jma̱a̱ numuu náa xúgíʼ xuajen. Ma̱ngaa nijuiʼtháán rí mañewu̱u̱n rey ga̱jma̱a̱ rí maʼni ajmúú mu maʼdxuun. Nimbáa israelitas bi̱ najmañuu naxminaʼ na̱ʼkha̱ a̱jkiu̱u̱n magi̱ʼdu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Goliat mú David támiñuu ga̱jma̱a̱ niʼngo̱o̱ nixíyáa, xúʼko̱ niʼngo̱o̱ nixmijná gajmíin filisteos. Xa̱bu̱ xuajen nindúún kuyáá ga̱jma̱a̱ nini ajmúú rí naxnúu gamajkhu. Wapháá má mbáa xa̱bu̱ bi̱ naxnúu consejo rey Saúl niʼthí rí dxámá raʼkháa “i̱ndó najmañuu naʼduu [arpa]”, ma̱ngaa nindxu̱u̱ “mbáa xa̱bu̱ bi̱ tsímiñuu, gújkuííʼ, kiʼniratáá mu maxmínaʼ, gíʼdoo ku̱ma̱ mu maʼthí ga̱jma̱a̱ xtiamaa” (1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7).
Mixtiʼkun ni̱ndxu̱ún bi̱ nuni ñajunʼ Jeobá ki xóo eʼwíínʼ
6 Tikhun nuni mbaʼumíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí xóo májánʼ ekujmiin, rí xóo ejmaʼnunʼ, rí xóo najmañún nudi̱i̱, rí xóo guáʼdáá tsiakii o numuu rí eʼwíínʼ nduyamajkhún. David nigiʼdoo xúgíʼ rígi̱, mú ikhaa ninindxu̱u̱ má xúʼko̱ xa̱bu̱ guabaaʼ. Mbá xkri̱da, índo̱ nixíyáa Goliat, rey Saúl niʼthúu̱n rí ma̱ndoo mbayáa wáxioo. Mú David niriʼña̱a̱: “Tsáa ni̱ndxu̱ʼ ikhúúnʼ ga̱jma̱a̱ tsíin ni̱ndxu̱ún bi̱ ka̱ñu̱u̱n, a̱ngui̱i̱n anu̱ʼ, náa Israel, mu ikhúúnʼ maʼgánú mani̱ndxu̱ʼ nigiúnʼ rey rá.” (1 Sam. 18:18.) Ndiéjunʼ nimbáyúu David mu mani̱ndxu̱u̱ má xúʼko̱ xa̱bu̱ guabaaʼ rá. Rí mbaʼyoo, rí á mu nigiʼdoo cualidades ga̱jma̱a̱ rí nijmañuu ma̱ngaa ñajunʼ rí nigiʼdoo, xúgíʼ rígi̱ nigruigú numuu rí Dios nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ guabaaʼ náa ikhaa (Sal. 113:5-8). Ikhaa nikro̱ʼo̱o̱ rí xúgíʼ rí májánʼ rí nigiʼdoo nixnúu Jeobá (atayáá ma̱ngaa náa 1 Corintios 4:7).
7 Rí mbiʼi xúgi̱, bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá nuʼnimi̱jna̱ mu manindxu̱lúʼ xa̱bu̱ guabaaʼ xó má David. Naʼniulú tsiánguá índo̱ nduʼyáá rí Jeobá nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ guabaaʼ maski ajndu nindxu̱u̱ xa̱bu̱ bi̱ itháan mba̱a̱ náa xúgíʼ numbaaʼ (Sal. 18:35). Nuʼgíʼ nuʼnimbánii xtágabu ndrígóo Dios: “Aguaʼdáá rí nandala kuyamíjna̱ numuu rí nagáwiinʼ a̱jkia̱la gani̱ndxa̱la xa̱bu̱ bi̱ májánʼ a̱jkiu̱u̱n, xunimbami̱jna̱, gani̱ndxa̱la xa̱bu̱ guabáanʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ gaʼngo̱o̱ a̱jkia̱la” (Col. 3:12). Ma̱ngaa nduʼyáá rí xa̱bu̱ bi̱ nasngájma ngajua ‹tseʼnimbamínaʼ, tsekuximinaʼ› (1 Cor. 13:4). Ga̱jma̱a̱ narmáʼáan a̱jkiu̱lú rí xó má xa̱bekha “maguanu munimbu̱ún ga̱jma̱a̱ numuu rí xóo kuwa runi guʼñún”, xa̱bu̱ nandoo naguwáʼ kanuu náa Jeobá índo̱ nduyáá rí xa̱bi̱i̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ gua̱bi̱nʼ (1 Ped. 3:1).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
it-2 727 kutriga̱ 1
Profeta
Gajkhun má dí Jeobá najmuu espíritu ndrígóo mu magruigi̱i̱n profetas, mu maski ajndu xúʼko̱ tséthi ga̱jma̱a̱ espíritu xúgíʼ mbiʼi. Náa Biblia naʼthí dí espíritu ‹nagajthaa náa ikhiin› nguáná ga̱jma̱a̱ naʼthúún ndiéjunʼ rí gíʼmaa mutariyaʼ. (Eze 11:4, 5; Miq 3:8.) Rígi̱ naxnún wéñuʼ tsiakii ga̱jma̱a̱ naxkajxi̱i̱n mu muthi. (1Sa 10:10; Jer 20:9; Am 3:8.) Gajkhun má, raʼkháa i̱ndó nijmiin nini rí eʼwíinʼ xa̱bu̱ tséʼngu̱u̱n guni ma̱ngaa xóo ni̱ndxu̱ún, xóo nuthi ga̱jma̱a̱ xóo nakumu̱ún xúʼko̱ nasngájma rí guaʼdáá ku̱ma̱ dí nagájnuriyooʼ. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, najuiʼthá rí ‹ni̱ndxu̱ún xóo profeta›. (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Jer 29:24-32; atayáá ma̱ngaa Hch 2:4, 12-17; 6:15; 7:55.) Numuu rí nanigu̱u̱nʼ ñajunʼ dí nuni, ikha jngóo nuni ga̱jma̱a̱ asndu gagi, mbáa ikha jngóo dí eʼwíinʼ naʼniún tsiánguá ga̱jma̱a̱ xóo nuni, xóo má nindxaʼwamíjna̱ tikhun bi̱ nutañajúún soldado ga̱jma̱a̱ numuu mbáa profeta bi̱ niraʼwíi Jehú. Índo̱ bi̱ nutañajúúnʼ soldado ndiyáá rí xa̱bu̱ buʼko̱ nindxu̱u̱ profeta, ikhú ninimbu̱ún dí niʼthí. (2Re 9:1-13; atayáá ma̱ngaa Hch 26:24, 25.) Saúl ma̱ngaa niʼni xóo profeta, índo̱ nixkoo David numuu dí niríyaʼ xtiñúu rí kagíʼ “xúʼko̱ niguanúu brangíiʼ mbá mbiʼi ga̱jma̱a̱ mbá mbruʼun” ikhú David, ndiʼyoo rí kaʼnii magayúuʼ mu markaʼuminaʼ. (1Sa 19:18-20:1.) Mú rígi̱ na̱nguá eyoo gáʼthúu̱n dí profetas nángi eʼni ngrui̱gu̱u̱n brángíinʼ, numuu rí náa Biblia tséʼthí xúʼko̱. Náa i̱mba̱ gijma̱ nuthu rí naʼthí náa Biblia, profetas niriyaʼ xtíñún ga̱jma̱a̱ mbá numuu: Dí nasngájma mbá rí kiʼtáriyaʼ. (Isa 20:2-4; Miq 1:8-11.) Mú tséʼthi náá numuu jngóo Saúl niriyaʼ xtíñuu, mbáa niʼni mu masngájma rí ikhaa nindxu̱u̱ i̱ndó mbáa xa̱biya̱ bi̱ nda̱a̱ rí ejmaa náa inuu Jeobá bi̱ gíʼdoo itháán tsiakii o mbáa ga̱jma̱a̱ numuu i̱mba̱.
4-10 ABRIL
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ BIBLIA | 1 SAMUEL 20-22
“Xóo mambajxáaʼ májánʼ gajmiáanʼ eʼwíinʼ”
Gambáxulúʼ májánʼ nákha xóó tséʼkha̱ fin
18 Rí mbiʼi xúgi̱, a̱ngiu̱lú nuraʼníí mbaʼa enii xkujndu. Mbá xkri̱da, mbaʼin numíniiʼ ga̱jma̱a̱ gamiéjunʼ dí narígá ga̱jma̱a̱ rí nuni xa̱bu̱. Á mu xúʼko̱ erígá, mbáa ma̱ndoo mundríguíin tikhun a̱ngiu̱lú náa guʼwúlú. Mbáa eʼwíínʼ ma̱ndoo mumbañún ga̱jma̱a̱ mbújkha̱a̱. Mú, rí xúgiáanʼ ma̱ndoo mu̱ʼni̱ nindxu̱u̱ rí muʼtákáñii Jeobá mu mambáñun. Á mu nuʼdxawíín rí mbáa ndxájulú xtáa gíná, mbáa tséʼyáá xóo muʼthán o xóo endxa̱ʼwáminaʼ. Mú, xúgiáanʼ mbaʼa rí ma̱ndoo mu̱ʼni̱. Xóo muʼthá, ma̱ndoo makuwáanʼ gajmiúlú ikhaa mbá xngaa, muʼdxawíín ga̱jma̱a̱ májánʼ rí gaʼthulú ma̱ngaa ma̱ndoo muʼthán ga̱jma̱a̱ texto ndrígóo Biblia rí ikháanʼ nimbáyulúʼ (Is. 50:4). Rí itháan gíʼdoo numuu nindxu̱u̱ rí makuwáanʼ gajmiúlú índo̱ gáʼñúnʼ (atraxnuu Proverbios 17:17).
w08 15/2 8 kutriga̱ 7
Gangruigulú náa kambo̱o̱ Jeobá
7 Dios nandoo rí manindxu̱lú jmbii náa bi̱ nambájxulú gajmiúlú (Pro. 17:17). Jonatán a̱ʼdióo rey Saúl nimbájxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ David, índo̱ ikhaa niʼdxawuun rí David nixiyáa Goliat, “ikhú Jonatán nimbájxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ David, ma̱ngaa [ikhaa] nigíʼdu̱u̱ nindoo kaʼyoo xó má eyoo kaʼyaminaʼ ikhaa” (1 Sam. 18:1, 3). Jonatán niʼthúu̱n David rí Saúl nandoo maxíyáa ga̱jma̱a̱ índo̱ David nigáyúu, Jonatán ni̱jkha̱ gáʼyoo ikhú nimbánúún rí guni. Nda̱wa̱á Jonatán nimbáyúu David náa anu̱u̱ rí asndu gamíi makhañúu. Maski ajndu xúʼko̱, ni̱jkha̱ gáyáaʼ mbu̱júu̱ mu maʼthúu̱n rí nindxu̱u̱ bi̱ nambájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ (1 Sam. 20:24-41). Ga̱jma̱a̱ náa iwáá mbiʼi rí ndiyamijná rúʼko̱ “niʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá mu magiʼdoo tsiakii” (1 Sam. 23:16-18).
w09 15/10 19 kutriga̱ 11
Xóo gáguaʼdíin bi̱ nambájxulú gajmiúlú náa numbaaʼ rí tsíñún kuyamijná
11 Ganindxu̱lú jmbii. Salomón niʼnirámáʼ: “Bi̱ gajkhun nambájxa̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ʼ ma̱ʼndoo kaʼyaaʼ xúgíʼ mbiʼi ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ mbáa ndxájuaʼ bi̱ nigumaa mu mambáyaaʼ índo̱ narígá gamiéjunʼ” (Pro. 17:17). Índo̱ Salomón niʼnirámáʼ ajngáa rígi̱, mbáa nindxa̱ʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu anu̱u̱ rí xóo nimbájxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ Jonatán bi̱ nindxu̱u̱ a̱ʼdióo rey Saúl (1 Sam. 18:1). Saúl nindoo rí a̱ʼdióo Jonatán magrui̱gú rí maʼtáñajunʼ, mú Jonatán ndiʼyoo rí David niraʼwíí Jeobá maʼtáñajunʼ. Jonatán ninindxu̱u̱ mixtiʼkhuii ki xóo anu̱u̱, numuu rí ikhaa na̱nguá nixígúu. Ma̱ngaa na̱nguá nikiʼnáa índo̱ David nigruigú gamajkhu asndu má na̱nguá niʼnimbo̱o̱ nduwaʼ rí niʼthí Saúl ga̱jma̱a̱ numuu David (1 Sam. 20:24-34). Lá ni̱ndxu̱lú xóo má Jonatán ráʼ. Lá nadxulú índo̱ bi̱ nambájxulú gajmiúlú nundrigú ñajunʼ náa congregación ráʼ. Numbáñún ga̱jma̱a̱ nu̱ʼni̱ a̱jkiu̱ún índo̱ naguáʼdáá xkujndu xáʼ. Xú káʼnii eʼni índo̱ nuʼdxuunʼ rí minduwaʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbáa dí ikhiin xá. Lá nuʼnimbulú mbá nacha̱ o nuʼni xóo má Jonatán rí numbáñún bi̱ nambájxulú gajmiúlú ráʼ.
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
w05 15/3 24 kutriga̱ 4
Rí itháan nagájnuriyooʼ náa timbá libro ndrígóo Samuel
21:12, 13. Jeobá nandoo rí majmulú rí najmañulú mu xúʼko̱ maʼngulú muʼni gajmiúlú gamiéjunʼ dí nuraʼníí náa vida ndrígúlú. ikhaa nixnúlú ajngá rawuunʼ mu majmañulú, maguaʼdáá ku̱ma̱ ga̱jma̱a̱ majmáán mundxaʼwáá edxu̱lú (Proverbios 1:4). Ma̱ngaa kuaʼdiin a̱ngiu̱lú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ mu mumbayulúʼ.
18-24 ABRIL
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 23, 24
“Araʼthi̱i̱n rí Jeobá má gaʼnimbánuu”
w04 1/4 16 kutriga̱ 8
Gakumulú kuʼyáá espíritu ndrígóo Dios índo̱ naxtiʼkhuu xóo kúwáanʼ
8 David na̱nguá nindoo gaʼni gawúunʼ Saúl. Xúʼko̱ nisngájma rí nigiʼdoo fe ga̱jma̱a̱ rí niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n, ikhaa niniñuuʼ náa ñawúunʼ Jeobá xkujndu ndrígóo. Índo̱ rey nigájnáa náa tsíñu, David niʼthúu̱n: ‹Jeobá gánindxu̱u̱ bi̱ maʼnimbánuu xkujndu náa ikháán ga̱jma̱a̱ ikhúún; Jeobá gáʼniaa xó má nataniuʼ, mú ikhúún xaxna̱a̱› (1 Samuel 24:12). Maski ajndu ndaʼyoo rí Saúl naʼni dí raʼkhí, mú ikhaa na̱nguá nitanga̱a̱ maʼniuu xúʼko̱ ma̱ngaa, asndu má na̱nguá niʼthá wéñuʼ ga̱jma̱a̱ na̱nguá niʼthá numuu. Ga̱jma̱a̱ nirígá mbaʼa aʼphu̱ rí David na̱nguá niʼnimbánuu xkujndu ndrígóo xó má nindoo ikhaa, rí niʼni nikumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá dí ikhaa má gaʼnimbánuu xkujndu ndrígóo (1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11).
w04 1/6 22 kutriga̱ 5, 6
Lá najmáaʼ ga̱jma̱a̱ xóo xtáa ráʼ.
Rí maʼni ajtsú rí najmañulú dí xuʼyáʼ muʼnimbánii xkujndu ndrígúlú ga̱jma̱a̱ mbá dí nanújngurámuu dí naʼthí náa Escrituras, rí phú gíʼmaa muʼni gakumulú kuʼyáá Jeobá. Discípulo Santiago niʼnirámáʼ: “Á mu naʼngala má xúʼko̱ maguma ratháanʼ itháan májánʼ, mu xúʼko̱ mani̱ndxa̱la kájxáanʼ ga̱jma̱a̱ náa xúgíʼ rí gúni̱ mani̱ndxu̱u̱ májánʼ ma̱ngaa nimbá nda̱a̱ dí gáʼyála” (Santiago 1:4). Mu “maguma ratháanʼ itháan májánʼ” xáʼyoo mbuʼyáʼ muʼnimbánii nacha̱ xkujndu ndrígúlú ga̱jma̱a̱ mbá tséʼthi náa Biblia. Xúʼko̱ fe ndrígúlú maraʼnuu xkujndu ma̱ngaa maʼni itháán gujkhuʼ ga̱jma̱a̱ maʼngulú. José ga̱jma̱a̱ David nisngajma rí niʼngu̱u̱n. Na̱nguá ndiyáʼ munimbánii xkujndu ndrígu̱ún ga̱jma̱a̱ mbá rí tsínigu̱u̱ Jeobá, ikhiin ninimíjna rí maʼngu̱u̱n má xúʼko̱. Nikumu̱ún kuyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ ikhaa niʼni tsajkurámiinʼ. Nijmiuu ga̱jma̱a̱ nindxu̱ún mu maʼni kríya̱a̱ʼ xuajñuu ma̱ngaa mu muxná ikha (Génesis 41:39-41; 45:5; 2 Samuel 5:4, 5).
Mbáa mangáanʼ nuraʼníí xkujndu gakhii, rí nguáná na̱ʼkha̱ a̱jkiu̱lú muʼnimbaníí ga̱jma̱a̱ mbá rí nanújngurámuu dí naʼthí náa Biblia. Mbá xkri̱da, lá nájmaa a̱jkia̱a̱nʼ numuu rí xóó na̱nguá etaxkamaa mbáa bi̱ kaʼnii ma̱ndoo mbi̱ya̱a̱ ráʼ. A mu xúʼko̱, xátatsiʼñáminaʼ rí manújngurámaa náa xtángoo ndrígóo Dios náa naʼthí rí i̱ndó ma̱ndoo mbi̱ya̱a̱ “bi̱ naʼni ñajuunʼ Tátá” (1 Corintios 7:39). Lá xtaʼdáá xkujndu ga̱jma̱a̱ʼ bi̱ ndiyáa ráʼ. Á mu xúʼko̱, xátatsimbaaʼ ku̱ma̱ ndrígóo numbaaʼ rígi̱ náa naʼthí dí muniñamijná, rí phú gíʼmaa muni, guʼyáʼ munimbánii mbóó xkujndu ndrígála (Malaquías 2:16; Efesios 5:21-33). Lá naʼniaaʼ gakhii matiewu̱u̱n bi̱ kúwá náa guʼwáaʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbújkha̱a̱ ráʼ. Á mu xúʼko̱ xátaxuʼdáminaʼ náa ñajunʼ dí rakáʼyoo matani mu makanáaʼ mbújkha̱a̱, xúʼko̱ natasngájma rí naku̱ma̱a̱ʼ xtayáá Jeobá (Salmo 37:25; Hebreos 13:18). Xúgiáánʼ gíʼmaa muʼnimíjna̱ rí maʼngulú ga̱jma̱a̱ rí muʼgíʼ ginii muʼni ñajuunʼ Dios mu ikhaa maʼni tsajkurámáanʼlu. Índo̱ nuʼni rígi̱, nusngajmá rí nakumulú kuʼyáá Jeobá rí ikhaa má gaʼnimbánuu xkujndu ndrígúlú (Miqueas 7:7).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
Xúniʼñáanʼ rí nimbá maríya kaʼyúlú premio
11 Maʼni itháan mingíjyúuʼ rí makumulúʼ rí naxígúlú á mu kuaʼdáá ngajua ga̱jma̱a̱ nani̱ndxu̱lú májánʼ xa̱bu̱. Ajngá rawunʼ Dios naʼthí: “Rí maʼndulú kuʼñúún eʼwíínʼ gáʼni rí maʼngulú xúgíʼ ga̱jma̱a̱ muʼni rí májánʼ. Rí maʼndulú kuʼñúún eʼwíínʼ maʼni rí xaxígulúʼ” (1 Cor. 13:4). Mu tsíxígú xágiwa̱nʼ náa awúu̱n a̱jkiu̱lú, gíʼmaa mbuʼyáá xó má eʼyoo Jeobá. Gíʼmaa makru̱ʼu̱lú rí a̱ngiu̱lú ni̱ndxu̱ún mbóó xuwiʼ, rí nindxu̱u̱ congregación. Rígi̱ mambáyulúʼ makumulúʼ xóo ekumún eʼwíínʼ, xóo rí naʼthí gi̱i̱: “Á mu mbáa nduyamajkuíí, xúgínʼ nakuwa gagi ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa” (1 Cor. 12:16-18, 26). Xúʼko̱ xáxígulú, maʼdxulú rí eʼwíínʼ maguma tsajkurámiinʼ. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu Jonatán, mbáa a̱ʼdióo rey Saúl. Ikhaa na̱nguá nixígúu numuu rí Jeobá taraʼwíí mu mani̱ndxu̱u̱ rey, niraʼwíí David. Mú Jonatán nisngájmuu David rí nandoo kaʼyoo ga̱jma̱a̱ rí májánʼ a̱jkiu̱u̱n, ga̱jma̱a̱ nixnúu tsiakii ga̱jma̱a̱ nimbáyúu (1 Sam. 23:16-18). Lá ma̱ndoo mbuʼyaridáá xkri̱da ndrígóo xáʼ.
25 ABRIL ASNDU 1 MAYO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | 1 SAMUEL 25, 26
“Lá dí nakásngañaaʼ naxkajxi̱i̱n matani ráʼ.”
“Gaguma tsajkurámáánʼ numuu rí natatsaʼwáá májánʼ edxa̱ʼ”
David nininiʼ Abigail índo̱ rey Saúl xtáa rayáa mu maxíyáa. Abigail ndiyáa Nabal, mbáa xa̱bu̱ bi̱ gíʼdoo bi̱ xtáa náa kúbá dí rígá xígií náa sur ndrígóo Judá. David gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ ninindxu̱ún xó mbá “xtátsí” bi̱ nañewu̱u̱n báxtúu ndrígóo Nabal ga̱jma̱a̱ xúgínʼ xujkiúu. Ikhú, David nikuʼmiin xa̱bu̱ mu mangúún ku̱ñu̱u̱n ajngáa mu munda̱ʼa̱a̱ ganitsu (1 Sam. 25:8, 15, 16). Na̱nguá nindxu̱u̱ mbá dí ra̱májánʼ rí kuwa runi, numuu rí ikhiin niñewa̱a̱n xúgíʼ dí gíʼdoo Nabal.
Mú Nabal nindxu̱u̱ xóo má nindoo gáʼthúu̱n mbiʼyuu bi̱ “tsendxaʼóo edxu̱u̱” o “skáguinʼ”. Ikhaa niriʼña̱a̱ David ga̱jma̱a̱ ajngáa gakhi̱i̱. Ikha jngó David niʼnirataminaʼ mu maxnúu castigo numuu dí raʼkhí niriʼña̱a̱. Numuu rí skáguinʼ Nabal maʼni rí mamínuʼ ikhaa gajmíi̱n bi̱ kuwa náa goʼwóo (1 Sam. 25:2-13, 21, 22).
“Gaguma tsajkurámáánʼ numuu rí natatsaʼwáá májánʼ edxa̱ʼ”
Índo̱ ndiʼyoo Abigail ndiéjunʼ gáʼni David ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, ikhaa niyambáá mu xárígá rúʼko̱. Niʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ gamajkhu ga̱jma̱a̱ niʼni mandxaʼwáminaʼ rí xóo ikhaa nambáxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ Jeobá. Ma̱ngaa nixnúu mbaʼa ganitsu David bi̱ mani̱ndxu̱u̱ rey náa Israel gajmíi̱n xa̱bi̱i̱. Ikhú David ndiʼyoo rí Dios nijmiuu mu marikhoo rí xáʼni mbá dí ra̱májánʼ náa inuu ikhaa. Niʼthúu̱n: “Gaguma tsajkurámáánʼ ikháánʼ numuu rí natatsaʼwáá májánʼ edxa̱ʼ, ma̱ngaa rí nitani̱ rí xáxidíí eʼdi” (1 Sam. 25:18, 19, 23-35).
Guʼyáʼ rí gíʼdoo numuu
ia 80 kutriga̱ 16
Mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱
16 Lá rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n rí Abigaíl tséʼyamajkhuu ajmbio̱o̱ rí ikhaa kayá edxu̱u̱ náa goʼwóo xáʼ. Na̱nguá, garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Nabal na̱nguá nisngájma gamajkhu náa xa̱bu̱ bi̱ Dios niraʼwíi mu mani̱ndxu̱u̱ rey, ikha jngóo mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ nda̱a̱ aʼkhúún gamíi makhañún. Á mu rí ikhaa nda̱a̱ dí gaʼni, lá na̱nguá xtáa rasngájma dí nambáyúu Nabal rí nda̱a̱ aʼkhúun ráʼ. Abigaíl ndaʼyoo rí itháán gíʼdoo numuu mani̱ndxu̱u̱ jmbii náa Dios ga̱jma̱a̱ maʼnimbo̱o̱ kaʼyoo ki xóo náa ajmbio̱o̱.