BIBLIOTECA NÁA INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NÁA INTERNET
me̱ʼpha̱a̱
a̱
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • o̱
  • u̱
  • ŋ
  • BIBLIA
  • MBAʼA I̱YI̱I̱ʼ
  • REUNIÓN
  • bt cap. 8 mbaʼa ináa 60-67
  • “Bi̱ nagimbíi̱n [...] nikúwá tsímáá”

Nda̱a̱ video gi̱i̱ náa nitaxújmbi̱i̱

Atani̱ mba̱a̱ a̱jkia̱nʼ, tsíyoo gákujmaa video.

  • “Bi̱ nagimbíi̱n [...] nikúwá tsímáá”
  • Najuiʼtáraʼa kájxi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios
  • Subtítulos
  • Náa na̱ʼkha̱ i̱ʼwáʼ
  • “Náá numuu rí natraxkoʼ rá.” (Hechos 9:1-5)
  • “Ndxájuʼ Saulo, Tátá Jesús [...] nikuʼmún ma̱ʼkhá” (Hechos 9:6-17)
  • “Niʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Jesús” (Hechos 9:18-30)
  • “Mbaʼin ninimbu̱ún” (Hechos 9:31-43)
  • Jesús naraʼwíi Saulo
    Ikha rí najmañuʼ náa Biblia
  • Kamba̱a̱ rí na̱jkha̱ náa xuajin Damasco
    Libro ndrígóʼ náa na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Biblia
  • David ga̱jma̱a̱ Saúl
    Ikha rí najmañuʼ náa Biblia
  • Saúl timbáa rey náa Israel
    Libro ndrígóʼ náa na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Biblia
Atayáá itháan
Najuiʼtáraʼa kájxi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios
bt cap. 8 mbaʼa ináa 60-67

CAPÍTULO 8

“Bi̱ nagimbíi̱n [...] nikúwá tsímáá”

Saulo bi̱ niʼni gíníín a̱ngiu̱lú ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jesús

Dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Hechos 9:1-43

1, 2. Náá numuu dí Saulo na̱jkha̱ náa Damasco rá.

MBÁ nguéjmi̱i̱n xa̱bu̱ kúwá raguáʼnú náa Damasco, raʼkháa dí májánʼ nandún muni, nduñíinʼ xa̱bi̱i̱ Jesús, muni̱ majti̱i̱nʼ, muru̱ʼu̱u̱n mu magún kudiin náa Jerusalén náa kúwíin xa̱bu̱ ede̱.

2 Bi̱ nayéjkha̱ edxu̱u̱ náa xa̱bu̱ bugi̱ nindxu̱u̱ Saulo.a Ikhaa ma̱ngaa nixtáa náa majñu̱únʼ xa̱bu̱ xkawi̱i̱nʼ bi̱ nixnáá Esteban ga̱jma̱a̱ itsí, mbáa xa̱bi̱i̱ Cristo bi̱ niwi̱ji̱ jmbu. (Hech. 7:57–8:1.) Itháan nda̱wa̱á nigíʼdúu niʼni gíníi a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa Jerusalén. Ra̱ʼkhá i̱ndó ikhí, niʼni gíníi ma̱ngaa nindoo maʼga̱ náa xúgíʼ xuajin rí kúwá xa̱bi̱i̱ Jesús mu maʼni gámbíin (Hech. 9:1, 2; atayáá náa kúgumaʼá “Saulo na̱jkha̱ náa Damasco”).

3, 4. a) Ndiéjuunʼ nigíʼnuu Saulo rá. b) Ndiéjuunʼ graxe̱ gúʼyáá rá.

3 Nda̱a̱ tsu̱ma̱ bi̱ ni̱jkha̱ gajmíi̱n Saulo ni̱jkha̱ ajngún índo̱ ndiyáá dí nigajtaa mbá aguʼ rí nimbiʼijmaa. Rígi̱ niʼni dí ikhaa xákruigo̱o̱ ga̱jma̱a̱ ikhú nixpátri̱ga̱a̱ mbayíʼ, ikhú niʼdxaun mbá aʼwá rí niʼthúu̱n: “Saulo, Saulo, náá numuu rí natraxkoʼ rá.” Pablo nirajxu̱u̱: “Tátá, tsáá nindxa̱a̱ʼ rá.” Ikhú niʼdxawuun dí niʼni mamiñuu itháan: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ Jesús, bi̱ ikháán naraxkáá” (Hech. 9:3-5; 22:9).

4 Ndiéjuunʼ eʼsngúlú ajngáa rí Jesús niʼthúu̱n Saulo rá. Ndíjkha dí gíʼdoo numuu mbuʼyáá xóo nirígá índo̱ niriʼkumina̱a̱ʼ Saulo rá. Ndiéjuunʼ eʼsngúlú dí xóo cristiano nijmún májánʼ mbiʼi índo̱ nikúwá tsímáá rá.

SAULO NA̱JKHA̱ NÁA DAMASCO

Náá numuu dí Saulo ma̱ndoo maguguiin cristianos bi̱ kúwá náa i̱ʼwáʼ xuajin rá. Numuu dí ikhaa gíʼdoo i̱yi̱ʼ rí nixnúu ndxajkun bi̱ phú kayá edxu̱u̱. Rígi̱ ma̱ndoo maʼgá kayóo náa xabuanii bi̱ kúwá náa Damasco, mu xúʼko̱ muniña̱a̱ʼ maguguiin a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá ikhí. Ikhaa gajmíi̱n eʼwíinʼ bi̱ kúwá náa guʼwá ñajunʼ Sanedrín ma̱ndoo muthúún judíos bi̱ kúwá náa xúgíʼ numbaaʼ ndiéjuunʼ dí májánʼ ga̱jma̱a̱ dí ra̱májánʼ gíʼmaa muni̱ (Hech. 9:1, 2). Náa i̱yi̱ʼ rí nixná ndxajkun bi̱ phú kayá edxu̱u̱ naʼthí dí ma̱ndoo maʼgá kiʼdiin xa̱bu̱ bi̱ nuni̱ dí ra̱májánʼ.

Romanos nixnúún ñajunʼ bi̱ judíos dí munimbáníí xkujndu náa xuajñún. Mbá xkri̱da, nindoo nixnán Pablo “mbá 39 nuthu” (2 Cor. 11:24). Náa Timbá Libro ndrígóo Macabeos nasngájma dí nákha tsiguʼ 138 tsiguʼ ginii xa̱bu̱ ñajunʼ cónsul romano nikuʼma i̱yi̱ʼ rígi̱ náa inuu rey Egipto bi̱ mbiʼyuu Tolomeo VIII náa niʼthúu̱n maʼni rígi̱: “Á mu mbáa xa̱bu̱ ra̱májánʼ bi̱ xtáa náa Judea gáʼga gámbáyumi̱na̱ʼ náa ikháanʼla guxnajxíi náa ñawúunʼ ndxajkun bi̱ phú ka̱ya̱ʼ edxu̱u̱ bi̱ mbiʼyuu Simón mu xúʼko̱ maʼni gínáa xóo má eʼthí náa xtángoo” (1 Macabeos 15:21, Biblia de América). Nákha 47 tsiguʼ ginii, Julio César nisngájma ndiéjuunʼ ñajunʼ dí naʼni ndxajkun bi̱ phú kayá edxu̱u̱, ma̱ngaa dí ikhaa ma̱ndoo maʼnimbánuu xkujndu dí kuajtuminaʼ ga̱jma̱a̱ dí nagúʼwún nuni̱ judíos.

“Náá numuu rí natraxkoʼ rá.” (Hechos 9:1-5)

5, 6. Ndiéjuunʼ eʼsngúlú ajngáa dí Jesús niʼthúu̱n Saulo rá.

5 Índo̱ Jesús nirikhoo Saulo náa kamba̱a̱ rí na̱jkha̱ Damasco na̱nguá nirajxu̱u̱: “Náá numuu dí naraxkúún xa̱bi̱ʼ rá.” Rí phú nirajxu̱u̱: “Náá numuu rí natraxkoʼ rá.” (Hech. 9:4). Rígi̱ naʼni mbuʼyáá dí Jesús ma̱ngaa nagawúunʼ índo̱ naguma gíníin xa̱bi̱i̱ (Mat. 25:34-40, 45).

6 Á mu kuwáánʼlú rumíniiʼ ga̱jma̱a̱ numuu dí kuajúnʼ jmbu náa Cristo, guʼyáá gajkhun dí ikhaa ga̱jma̱a̱ Anu̱u̱ nduyáá xúgíʼ ga̱ʼkhu̱ dí ikháánʼ nuraʼníí (Mat. 10:22, 28-31). Mbáa xáʼnimbáti̱ga̱a̱ dí naʼni muníniiʼ. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú dí Jesús ndiʼyoo índo̱ Saulo nixtáa náa nixiyáa Esteban ga̱jma̱a̱ índo̱ niʼni gíníin a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa Jerusalén Jesús na̱nguá niʼni káwíin mbiʼi rúʼko̱ (Hech. 8:3). Mú Jeobá nijmiuu Jesús mu mambáyúu Esteban ga̱jma̱a̱ eʼwíinʼ a̱ngiu̱lú mu xúʼko̱ muguajún gújkhúʼ.

7. Ndiéjuunʼ gáʼyóoʼ mu̱ʼni̱ índo̱ naguma gínáánʼ rá.

7 Mu maʼngulú muguajún jmbu índo̱ naguma gínáánʼ ndayóoʼ mu̱ʼni̱ rígi̱: 1) Xúniʼñáánʼlú Jeobá maski ajndu nuraʼníí mbaʼa ga̱ʼkhu̱. 2) Gunda̱ʼa̱a̱ dí mambáyulú (Filip. 4:6, 7). 3) Xútangaánʼ muʼniu̱u̱n dí raʼkhí bi̱ niniulú dí ra̱májánʼ, guniʼñááʼ rí Jeobá maʼnimbánuu (Rom. 12:17-21). 4) Gakumulú kuʼyáá dí ikhaa má gáxnulú tsiakii mu maʼngulú ga̱jma̱a̱ ga̱ʼkhu̱ dí kuwáánʼ ruraʼníí asndu índo̱ ikhaa gáʼnimbáti̱ga̱a̱ (Filip. 4:12, 13).

“Ndxájuʼ Saulo, Tátá Jesús [...] nikuʼmún ma̱ʼkhá” (Hechos 9:6-17)

8, 9. Xú káʼnii nikumu̱u̱ Ananías índo̱ nigruigú ñajunʼ dí maʼni rá.

8 Índo̱ Jesús niʼthí tsáa nindxu̱u̱ ikhú niʼthúu̱n Saulo: “Atujxa̱a̱ʼ ga̱jma̱a̱ ata̱ʼa̱a̱ʼ náa xuajen, ikhí gájuiʼtháanʼ ndiéjuunʼ gíʼmaa matani̱” (Hech. 9:6). Numuu dí nánguá krui̱go̱o̱, ikhaa jngóo kuratuwiin nigún kuya̱a̱ Damasco náa guʼwá rí maguanúu, ikhí nirkuéyimina̱ʼ ga̱jma̱a̱ niʼtájkháan mbá ajtsú mbiʼi. Jesús niʼthúu̱n Ananías ga̱jma̱a̱ numuu Saulo, mbáa xa̱bu̱ bi̱ nuthi rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu náa xuajin rúʼko̱ (Hechos 22:12).

9 Mina̱a̱ʼ Jesucristo bi̱ nayéjkha̱ edxu̱u̱ náa congregación nixnúu mbá ñajunʼ maʼni Ananías. Gundxaʼwamíjna̱ xóo nikumu̱u̱. ¡Ra̱ʼkhá tháán mitsaanʼ ñajunʼ dí nikhánáá maʼni! Mú ma̱ngaa nimíñuu, ikhaa jngóo índo̱ nijuiʼtháán maʼga gáʼyoo Saulo niʼthí: “Tátá, nidxuun rí mbaʼin nuthi ga̱jma̱a̱ numuu xa̱bu̱ bugi̱ ma̱ngaa rí niʼni gíníi wéñuuʼ xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ kúwá náa Jerusalén. Ni̱ʼkha̱ gi̱i̱ ga̱jma̱a̱ awan ndrígu̱ún ndxajkun bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ mu maruʼwúún xúgíinʼ bi̱ nuthi ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyaaʼ” (Hech. 9:13, 14).

10. Ndiéjuunʼ cualidades nisngájma Jesús índo̱ niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ Ananías rá.

10 Jesús na̱nguá niríyúu ga̱jma̱a̱ numuu dí ikhaa niʼthí dí niʼni maxmiéjuunʼ, mú niʼthúu̱n kaʼwu náá numuu dí niraʼwi̱i̱ Saulo mu maʼni ñajunʼ rígi̱, ikhaa niʼthí: Saulo “ndiʼyáaʼ mu majmiuʼ, mu maʼga kayóo mbiʼyuʼ náa xa̱bu̱ numbaaʼ, ga̱jma̱a̱ náa inún reyes ma̱ngaa náa e̱ji̱i̱n Israel. Ikhúúnʼ masngajmúu xúgíʼ rí mbaʼyóoʼ mamínuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuʼ” (Hech. 9:15, 16). Ananías táʼni gaʼduunʼ, mbá nacha̱ má ni̱jkha̱ gáʼyoo Saulo bi̱ niʼni gíníin a̱ngiu̱lú, ikhú niʼthúu̱n: “Ndxájuʼ Saulo, Tátá Jesús, bi̱ nikujmaa náa kamba̱a̱ rí ikháán nidxa̱ʼ, nikuʼmún ma̱ʼkhá mu marmbáʼta̱a̱ idaaʼ ga̱jma̱a̱ mu maraʼdáá espíritu santo” (Hech. 9:17).

11, 12. Ndiéjuunʼ eʼsngúlú rí Jesús nijmiuu Ananías ga̱jma̱a̱ Saulo rá.

11 Ndiéjuunʼ eʼsngúlú relato rígi̱ rá. Naʼsngúlú dí Jesús naʼnimbánuu ajngóo rí ikhaa maxná ikha náa najuiʼtáraʼa (Mat. 28:20). Maski ajndu dí mbiʼi xúgi̱ nánguá eʼtámijná ga̱jma̱a̱ nimbáa xa̱bu̱ numbaaʼ, mú ikhaa najmiuu ñumbáá jmbii bi̱ májánʼ endxa̱ʼwáminaʼ mu maxníʼtsún bi̱ kúwá náa goʼwóo (Mat. 24:45-47). A̱ngiu̱lú Cuerpo Gobernante nuxuʼmiin publicadores, precursores mu magún gúñíinʼ xa̱bu̱ bi̱ nandún majmañún ga̱jma̱a̱ numuu Cristo. Xó má ndiʼyáá náa capítulo dí ninújngoo, mbaʼiin bi̱ nunda̱ʼa̱a̱ Jeobá dí mambáñún ikhaa nariʼña̱a̱ dí nutajkháan índo̱ a̱ngiu̱lú numbañún mu majmañún dí naʼthí náa Biblia (Hech. 9:11).

12 Ananías niʼnimbo̱o̱, nigruigú ñajunʼ dí nikhánáá. Ikhaa jngóo niguma tsajkurámáanʼ. Ikháánʼlú rá. Lá nuʼnimbáníí ñajunʼ dí nikhánulú dí muʼtáraʼa kájxi̱ asndu náá má mina̱a̱ʼ maski ajndu namíñulú ráʼ. Tikhuun a̱ngiu̱lú namíñúún dí magún gútaraʼa náa mámbá guʼwá, eʼwíinʼ naʼniún gakhi̱i̱ mutaraʼa ga̱jma̱a̱ teléfono, carta, náa naxtangujua̱ o náa calle. Á mu xúʼko̱ egiʼníílú, ma̱ndoo mbuʼyaridáá Ananías. Ikhaa nigíʼ kaníí dí namíñuu ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ nimbáyúu Saulo mu magruigú espíritu santo.b Niʼngo̱o̱ niʼnimbánuu ñajunʼ dí nikhánúu numuu dí nikumu̱u̱ kaʼyoo Jesús ga̱jma̱a̱ nigruiguíi Saulo xóo ndxájuu. Xúʼko̱ má mangáánʼ xámiñulúʼ á mu nduʼyáá dí Cristo nayéjkha̱ edxu̱u̱ náa nuʼtáraʼa. Gakumulú xóo ekumu̱ún eʼwíinʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ garmáʼáan a̱jkiu̱lú dí asndu bi̱ nuni̱miñúlú ma̱ndoo maguánú mani̱ndxu̱ún a̱ngiu̱lú (Mat. 9:36).

“Niʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Jesús” (Hechos 9:18-30)

13, 14. Ndiéjuunʼ gándoo gáʼsngóo rígi̱ bi̱ xtáa raʼnigajma̱a̱ Biblia á mu xóó tséjngúun iyááʼ rá.

13 Mbá nacha̱ Pablo niʼnimbánuu dí nijuiʼtháán. Índo̱ nimbaʼta̱a̱ iduu nijngúun iyááʼ ga̱jma̱a̱ nimbájxu̱u̱ májánʼ gajmíi̱n a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa Damasco. Ma̱ngaa, “núkhu má niʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Jesús náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios, dí Jesús nindxu̱u̱ A̱ʼdióo Dios” (Hech. 9:20).

14 Á mu ikháán nindxa̱a̱ʼ mbáa bi̱ xtáa rajmañuu Biblia ga̱jma̱a̱ xóó tséjnguáanʼ iyááʼ, ndiéjuunʼ esngáa xkridoo Saulo rá. Rí ndayóoʼ mataʼgíminaʼ matanimbáníí dí xtáa rajmañaaʼ. Gajkhun má dí Saulo ndiʼyoo milagro dí niʼni Jesús, ikhaa rúʼko̱ nimbáyúu mu maxkajxi̱i̱ maʼtáraʼa. Mú garmáʼáan a̱jkiu̱lú dí ma̱ngaa nikúwá eʼwíinʼ xa̱bu̱ bi̱ ndiyáá milagro dí niʼni Jesús. Mbá xkri̱da, tikhuun fariseos ndiyáá índo̱ niʼni thanuu mbáa xa̱bu̱ bi̱ nikháñuu ñawúunʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼin judíos ndiyáá dí niʼniga̱bi̱i̱ Lázaro. Maski ajndu xúʼko̱ ikhiin túriʼkumijnáá (Mar. 3:1-6; Juan 12:9, 10). Táʼni xúʼko̱ Saulo ikhaa niriʼkumina̱a̱ʼ. Náá numuu dí xúʼko̱ niʼni ikhaa xá. Numuu dí nimíñuu kaʼyoo itháan Dios ki xóo xa̱bu̱ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ ndiʼyamajkuu wéñuuʼ índo̱ Cristo nigáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyoo (Filip. 3:8). Á mu ikháán natani̱ xó má niʼni Saulo, xátatsiʼñááʼ rí nimbá marikaaʼ mu mi̱dxu̱ʼ gárataráʼa ga̱jma̱a̱ rí majnguáanʼ iyááʼ.

15, 16. Ndiéjuunʼ niʼni Saulo náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios, ga̱jma̱a̱ ndiéjuunʼ nini̱ judíos rá.

15 Índo̱ nigíʼdu̱u̱ niʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Jesús náa guʼwá rí bi̱ judíos nuxnáá gamajkhu Dios. Bi̱ kúwá ikhí niʼniún tsiánguá ga̱jma̱a̱ ra̱ʼkhá tháán nikiʼníin. Ikhaa jngóo nithi: “Lá raʼkháa xa̱bu̱ bugi̱ nindxu̱u̱ bi̱ naʼni gíníi bi̱ nuthi ga̱jma̱a̱ numuu mbiʼyuu Jesús náa xuajen Jerusalén ráʼ.” (Hech. 9:21.) Mu masngájma rí gajkhun niriʼkumina̱a̱ʼ ndiyóoʼ maʼthúún rí “Jesús nindxu̱u̱ Cristo” (Hech. 9:22). Saulo na̱nguá nikáguabaaʼ maski ajndu mbaʼiin na̱nguá nindúún gúdxawíín ajngáa dí niʼtáraʼa, ikhaa xáʼngo̱o̱ gáriʼkhu̱u̱ dí nundxaʼwamíjná xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu dí xóo naguʼwún nuni̱, ma̱ngaa ga̱jma̱a̱ numuu dí nuni̱ mba̱ʼwu̱míjna̱.

16 Ajtsú tsiguʼ nda̱wa̱á, judíos bi̱ kúwá náa Damasco tséniña̱a̱ʼ ragi̱ʼdu̱u̱n gajmiún Pablo, ikha jngóo niri̱ya̱ʼ awan mu muxiyáa (Hech. 9:23; 2 Cor. 11:32, 33; Gál. 1:13-18). Índo̱ niʼdxawuun dí nithi muni̱, ikhú nigájnúu náa xuajin rúʼko̱. Lucas naʼthí dí índo̱ niʼni mbruʼun “xa̱bi̱i̱” Saulo nixruiguíi náa ventana ga̱jma̱a̱ mbá canasta (Hech. 9:25). Rígi̱ nasngájma dí tikhun xa̱bu̱ Damasco niguánú nidxawíín rí niʼthí ga̱jma̱a̱ ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Cristo.

17. a) Lá xúgíinʼ xa̱bu̱ manigu̱u̱nʼ mudxawíín dí naʼthí náa Biblia ráʼ. b) Ndiéjuunʼ dí gíʼmaa mu̱ʼni̱ má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ náá numuu rá.

17 Índo̱ ikháán nitagíʼdi̱i̱ nitani̱ gájmaa Biblia, xú kaʼnii niriʼña bi̱ xtañún ga̱jma̱a̱ bi̱ nambájxa̱a̱ʼ gajmiáanʼ rá. Mbáa índo̱ nitagíʼdi̱i̱ niratarúʼúún niku̱ma̱a̱ʼ dí maʼga̱nú asndu náa a̱jkiu̱ún dí naʼthí náa Biblia. Mbáa tikhun ninigu̱u̱ʼ mú mbaʼiin na̱nguá. Mbáa asndu bi̱ kúwá náa guʼwáaʼ nigíʼdi̱i̱ niwiñu̱u̱ʼ kuyaaʼ (Mat. 10:32-38). Á mu xúʼko̱ kaʼnii xtaa, xájmáa a̱jkia̱a̱ʼ. Mbáa muriʼkumijnáá índo̱ gúyáá dí ikháán natani̱ má xúʼko̱ rí májánʼ ga̱jma̱a̱ tsétatsíñáánʼ raratún dí naʼthí náa Biblia (Hech. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. a) Ndiéjuunʼ niñambáá dí Bernabé nimbáyúu Saulo rá. b) Xú káʼnii gándoo gúʼyaridáá Bernabé ga̱jma̱a̱ Saulo rá.

18 Índo̱ Pablo nitanga̱a̱ náa Jerusalén, discípulos na̱nguá ninimbu̱u̱n dí ikhaa ma̱ngaa nindxu̱u̱ xa̱bi̱i̱ Jesús. Mú índo̱ Bernabé niʼthúún dí gajkhun nindxu̱u̱ rígi̱, ikhú ninimbu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nikúwá mbá guata mba̱yu̱u̱ʼ gajmiún (Hech. 9:26-28). Maski má tsúmáá eʼni mú tátiyu̱u̱ʼ maʼthí ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa rí májánʼ (Rom. 1:16). Ikhaa támiñuu maʼtáraʼa náa Jerusalén, náa ikhaa nigíʼdu̱u̱ niʼni gíníi xa̱bi̱i̱ Jesús. Mú judíos bi̱ kúwá náa Jerusalén ra̱ʼkhá tháán nikiʼníin índo̱ ndiyáá dí xa̱bu̱ bi̱ naʼni dí nandún ikhiin nákhá ginii niriʼkumina̱a̱ʼ, ikha jngóo ndi̱ya̱ʼ muxiyáa. “Índo̱ xa̱bi̱i̱ Jesús nidxawíín rígi̱, ikhú nigún kuya̱a̱ náa Cesarea ga̱jma̱a̱ nixuʼmaa maʼga náa Tarso” (Hech. 9:30). Ga̱jma̱a̱ numuu rí Saulo niʼnimbo̱o̱ dí nitháán bi̱ nuyégún edxu̱u̱ nimbáyúu má ikhaa, xúʼko̱ ma eʼwíinʼ ma̱ngaa.

19 Nakujmaa dí ma̱ngaa Bernabé nimbáyúu Saulo. Rígi̱ niʼni dí mbá nájmi̱i̱n mambajxún májánʼ. Ikháánʼlú rá. Xú kaʼnii gándoo guʼyaridáá Bernabé rá. Dí mumbáñún publicadores bi̱ nuxi̱i̱nʼ, xóo dí muʼtáraʼa mbóó gajmiúlú ga̱jma̱a̱ mumbañún mu mambajxún itháan májánʼ gajmiún Jeobá, á mu xúʼko̱ eʼni Jeobá maʼni tsajkurámáánʼlú wéñuuʼ. Á mu ikháánʼ ni̱ndxu̱lú bi̱ ndiʼkhún niguáʼdi̱i̱ eʼtáraʼa gu̱ʼni̱ xó má niʼni Saulo ga̱jma̱a̱ guniʼñámíjná dí eʼwíinʼ mumbayulúʼ. Rígi̱ gámbáyulú muʼtáraʼa itháan májánʼ, makuwáánʼ gagi ga̱jma̱a̱ mambajxúlú májánʼ gajmiúlú a̱ngiu̱lú.

“Mbaʼin ninimbu̱ún” (Hechos 9:31-43)

20, 21. Xú káʼnii nijmún májánʼ mbiʼi dí “nikúwá tsímáá” xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ nikúwá nákha wájyúuʼ ga̱jma̱a̱ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

20 Ndiéjuunʼ nirígá índo̱ niriʼkumina̱a̱ʼ Saulo rá. Xúgíinʼ a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá “náa Judea, Galilea ga̱jma̱a̱ Samaria, nikúwá tsímáá” (Hech. 9:31). Xú káʼnii nijmún mbiʼi rígi̱ xá. (2 Tim. 4:2.) Náa relato naʼthí dí fe ndrígu̱ún a̱ngiu̱lú “niʼni itháan gújkhúʼ. Ga̱jma̱a̱ nimíñúún kuyáá Jeobá, ma̱ngaa nindrigú tsiakii rí naxnún espíritu santo”. Nirígá xígi̱ kaʼnii numuu dí apóstoles ga̱jma̱a̱ eʼwíinʼ a̱ngiu̱lú nixna májánʼ ikha náa ñajunʼ rígi̱, ma̱ngaa nimbañúún a̱ngiu̱lú mu maʼni gújkhúʼ fe ndrígu̱ún. Mbá xkri̱da, Pedro nixnúún tsiakii a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá Lida, náa mbaaʼ rí kaʼyoo Sarón. Núma̱a̱ má ikhaa mbaʼiin xa̱bu̱ bi̱ kúwá mijngíí ikhí “niguánú ninindxu̱ún xa̱bi̱i̱ Tátá” (Hech. 9:32-35). I̱mba̱ rí nimbáñúún wéñuuʼ a̱ngiu̱lú nindxu̱u̱ dí túni̱ jngarígami̱jna̱ náa i̱ʼwáʼ ñajunʼ. Ikhiin nimbayúmíjná ga̱jma̱a̱ nitaraʼa má xúʼko̱ ajngáa rí májánʼ, rígi̱ niyambáá “mu maʼni itháán mbaʼin”.

21 Índo̱ na̱jkha̱ rámbáa siglo 20 testigos de Jeobá bi̱ kúwíin náa mbaʼa xuajin “nikúwá tsímáá”. Ikhaa rígi̱ niñambáá mu ma̱ndoo majuiʼtáraʼa náa xuajin dí nákhi gíníi na̱nguá eniñu̱u̱nʼ mutaraʼa. Mbaʼiin wéñuuʼ a̱ngiu̱lú nijmún májánʼ mbiʼi rígi̱ mu mutaraʼa náa nanújngúún mbaʼiin xa̱bu̱, rígi̱ niyambáá mu maʼga ra̱ja̱a̱ itháan ñajunʼ.

22. Xú káʼnii gándoo gájmulú májánʼ mbiʼi ndrígulú rá.

22 Ikháán rá. Lá najmaaʼ májánʼ mbiʼi á mu nuniña̱a̱nʼ marataráʼa náa xtaa xáʼ. Á mu dí xúʼko̱, mbáa Gixa̱a̱ nanigu̱u̱ʼ magrui̱ga̱ tsáʼkhá dí mataʼyáʼ dí rígá náa numbaaʼ rígi̱ ki xóo rí matani̱ ñajuunʼ Jeobá (Mat. 13:22). Xájmaaʼ mbiʼi rúʼko̱ mu mataʼyáʼ dí rígá náa numbaaʼ rígi̱ gajmaaʼ mu marataráʼa kájxi̱ ga̱jma̱a̱ maraxnu̱u̱n tsiakii a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa guʼwá nagimbáanʼ. Garmáʼáan a̱jkia̱a̱nʼ dí ma̱ndoo maxtiʼkhuu mbá nacha̱ xóo xtaa.

23, 24. a) Ndiéjuunʼ eʼsngúlú dí nigíʼnuu Tabita rá. b) Ndiéjuunʼ dí xáʼyóoʼ muniʼñááʼ ru̱ʼni̱ rá.

23 Xámbumulú dí nigíʼnuu Tabita o Dorcas,c bi̱ xtáa náa Jope, mijngii náa Lida. Ikhaa nijmuu májánʼ mbiʼi ga̱jma̱a̱ dí gíʼdoo, náa Biblia naʼthí dí ikhaa “naʼni mbaʼa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ nambáñun bi̱ ndañúunʼ”. Mbá nacha̱ kayuuʼ ndiyóo mbá nandii ga̱jma̱a̱ nikháñuu. Rígi̱ niʼni dí a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa Jope makuwá ngíná, itháan gu̱ʼú xuáʼa̱ bi̱ ikhaa nimbáñúún. Índo̱ Pedro ni̱jkha̱nú náa goʼwóo náa kúwíi̱n runi̱ ratháá xuyuuʼ mu majui̱ʼdi̱i̱, ikhaa niʼni mbá milagro dí nimbáa apóstoles xóó tséʼni̱: Nda̱wa̱á dí ikhaa niʼtájkháan ikhú niʼnigabi̱i̱. ¡Mbáa ra̱ʼkhá tháán nikúwi̱i̱n gagi gu̱ʼú xuáʼa̱ ga̱jma̱a̱ a̱ngiu̱lú índo̱ Pedro niʼthúún matu̱ʼu̱u̱n náa kraʼa ndaʼya Tabita! Rígi̱ nixnúún tsiakii mu maʼngu̱u̱n muraʼníí xkujndu dí gáʼkha̱nú náa inún. Tájyúuʼ niʼni dí “mbá xúgíinʼ xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa Jope nidxawíín rígi̱, ikhú mbaʼin ninimbu̱ún náa Tátá” (Hech. 9:36-42).

Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ naxnúu ri̱ʼi̱ ndxájulú nikhi̱i̱

Xú káʼnii gándoo gúʼyaridáá Dorcas rá.

24 Rígi̱ naʼsngúlú a̱jma̱ dí gíʼdoo numuu. Timbá, rí mbá nacha̱ ma̱ndoo makañúlú, ikhaa jngóo ndayóoʼ majmulú májánʼ mbiʼi ndrígúlú ga̱jma̱a̱ mambajxúlú májánʼ gajmiúlú Dios (Ecl. 7:1). Ragajma, ndayóoʼ mbuʼyáá gajkhun rí magabi̱ín xa̱bu̱. Jeobá ndiʼyoo xúgíʼ tsiakii rí niʼni Tabita ga̱jma̱a̱ ikhaa má niʼni tsajkurámaaʼ. Xúʼko̱ má gáʼni ga̱jma̱a̱ numulú, ikhaa marmáʼáan a̱jkiu̱u̱n xúgíʼ rí nuʼnilú ga̱jma̱a̱ makujxáánʼlú á mu nikháñulú nákhá xóó tséʼkha̱ Armagedón (Heb. 6:10). Ikhaa jngóo, tséʼniuu á mu kuwáánʼ náa “mbiʼi mingíjyúuʼ” o “kuwáánʼlú tsímáá” guʼtáraʼa má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ numuu Jesús (2 Tim. 4:2).

SAULO BI̱ NINDXU̱U̱ FARISEO

Xó má eʼthí náa Hechos 7:58 rí “dxámá bi̱ mbiʼyuu Saulo” bi̱ nixtáa índo̱ nixnáá ga̱jma̱a̱ itsí Esteban, na̱ʼkha̱ náa Tarso, xuajin mba̱a̱ ndrígóo Roma dí kaʼyoo Cilicia rí xúgi̱ naguanúu xígií náa sur ndrígóo Turquía, náa kúwi̱i̱n judíos. Saulo niʼthí: “Migiñuʼ mbiʼi nda̱wa̱á rí nixtáá nithu xtóo xuyuuʼ tsáʼkúnʼ, ni̱ndxu̱ʼ xa̱bu̱ Israel, bi̱ na̱ʼkha̱ náa e̱ji̱i̱n Benjamín, ni̱ndxu̱ʼ hebreo numuu rí anu̱ʼ ga̱jma̱a̱ ru̱dúʼ ni̱ndxu̱ún hebreos, ma̱ngaa ni̱ndxu̱ʼ fariseo numuu rí nanimbánuu xtángoo”. Ikhaa numuu rígi̱ dí nijmaʼniiʼ xóo judío (Filip. 3:5).

Saulo bi̱ nindxu̱u̱ fariseo

Ikhaa ndija̱a̱ náa Tarso mbá xuajin mba̱a̱ náa naxtagojo̱o̱ wéñuuʼ ga̱jma̱a̱ mbaʼa dí ma̱ndoo majmañaaʼ. Ikhí nijmañuu maʼthí ajngáa griego, mbáa niʼnigajma̱a̱ náa escuela primaria náa nuthi ajngáa hebreo, ma̱ngaa nijmañuu maʼni guʼwá xtíin, numuu dí nijmañuu asndu nákha chíʼgíiʼ xóo niʼni anu̱u̱, rígi̱ rí naguʼwún nuni̱ xa̱bu̱ náa xuajin dí ikhaa xtáa (Hech. 18:2, 3).

Náa Biblia ma̱ngaa naʼthí dí nindxu̱u̱ xóo xa̱bu̱ Roma (Hech. 22:25-28). Rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n dí xiʼñúuʼ ni̱ndxu̱ún xóo xa̱bu̱ Roma, mú náa Biblia tséʼthí itháan ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱. Saulo nigiʼdiin familia bi̱ niguáʼdáá numún náa xuajin rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ dí nijmañuu nimbáyúu makro̱ʼo̱o̱ kaʼñún xa̱bu̱, judíos, griegos ga̱jma̱a̱ romanos.

Nákha gíʼdoo 13 tsiguuʼ ni̱jkha̱ náa Jerusalén rí naguanúu mbá 840 kilómetros asndu Tarso, mu xúʼko̱ maʼniga̱jma̱a̱ xóó, niʼsngóo xa̱bu̱ nikhi̱i̱ Gamaliel bi̱ naʼsngúún fariseos, mbáa xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkuíí wéñuʼ nákhá ikhú (Hech. 22:3).

Náa escuela dí ni̱jkha̱ nindxu̱u̱ xóo escuela universidad dí rígá mbiʼi xúgi̱, náa najuiʼsngúún ga̱jma̱a̱ dí mugídáʼ edxu̱u̱ dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia xó má xtángoo ndrígu̱ún judío. Bi̱ naʼsngúún Gamaliel naguánú najmañún májánʼ ga̱jma̱a̱ naguáʼdáá mbá ñajunʼ rí gíʼdoo numuu. Saulo nijmañuu májánʼ numuu dí ikhaa niʼnirámáʼ: “Ma̱ngaa ni̱jkhá ragúʼdoo itháan numuʼ náa kiʼsngáa ndrígu̱ún bi̱ judíos ki xóo eʼwíinʼ bi̱ guáʼdáá ikha̱á má tsiguúnʼ xóo ikhúún’ bi̱ kúwá náa xuajñunʼ, numuu dí ni̱ni̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱nʼ rí naguʼwún nuni̱ wajinʼ xiʼñúnʼ” (Gál. 1:14). Rí nijmañuu ikhí nixkajxi̱i̱ maʼni gíníin a̱ngiu̱lú nákhá ikhú.

TABITA “NAʼNI MBAʼA RÍ MÁJÁNʼ”

Tabita rígá dí naxnúu mbáa xa̱bu̱ bi̱ na̱nda̱ʼa̱a̱ rí mixtambáyíí.

Náa xuajin Jope nixtáa mbáa ndxájulú a̱ʼgú bi̱ nindúún kuyáá numuu dí “naʼni mbaʼa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ nambáñun bi̱ ndañúunʼ” (Hech. 9:36). Náa griego nagumbiʼyuu Dorcas rí nandoo gáʼthúu̱n “aña̱ʼ e̱ʼgú”, ga̱jma̱a̱ náa arameo mbiʼyuu Tabita. Judíos bi̱ nikúwá gajmiún bi̱ raʼkhíin Judíos naguʼwún muguaʼdáá a̱jma̱ mbiʼñún (mbóo náa hebreo, arameo i̱mba̱ náa griego o latín).

Mbá nacha̱ ndiyóo nandii Dorcas ga̱jma̱a̱ nikháñúu. Nijña̱a̱ xuyuuʼ mu mudi̱i̱ ga̱jma̱a̱ nigún kuyaa náa guʼwá dí rígu rijma̱a̱ mbáa rígi̱ nindxu̱u̱ má goʼwóo Dorcas, xígi̱ kaʼnii e̱ni̱ xa̱bu̱ nákha ikhú. Ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼni mijkha wéñuuʼ náa Oriente Medio, ikhaa jngóo ndayóoʼ majuiʼdi̱i̱ mbiʼi má rí nikháñuu mbáa xa̱bu̱ o i̱mba̱ néjtsuu. Índo̱ a̱ngiu̱lú nidxawíín dí Pedro xtáa náa mijngii Lida rí naguanúu mbá a̱jkhu̱ hora, ikhú nixuʼmiin a̱jmi̱i̱n xa̱bu̱ mu muthán rí ma̱ʼkha̱a̱ nákha xóo tséjuiʼdi̱i̱ Dorcas (Hech. 9:37, 38). Mbáa xa̱bu̱ bi̱ najmañuu naʼthí, “dí nákha mbiʼi rúʼko̱ bi̱ judío naguʼwún nuxuʼmiin a̱jmi̱i̱n xa̱bu̱ mu xúʼko̱ makujmaa dí gajkhun nindxu̱u̱ dí nuthi”.

Náa Hechos 9:39 naʼthí dí índo̱ Pedro ni̱ʼkha̱nú: “Nigún kuya̱a̱ náa guʼwá rijma̱a̱. Ga̱jma̱a̱ ikhí mbá xúgíinʼ gu̱ʼú xuáʼa̱ niguwáʼ rumbi̱ya̱ʼ náa ikhaa, ga̱jma̱a̱ nisngajmáá xúgíʼ enii xtíin rí Dorcas niʼni nákha xóó ndaʼya”. Nindúún kuyáá a̱ngiu̱lú numuu dí ikhaa naʼxmí xtíin dí mugíʼ. Ikhaa naʼni xtíin dí mugíʼ awúu̱n ga̱jma̱a̱ dí nugíʼ mbájníí. Náa Biblia tséʼthí á mu Dorcas naʼtsi tela o i̱ndó naʼxmí, mú nindúún kuyáá ‹numuu rí májáanʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nimbáñún bi̱ ndañúunʼ›.

Índo̱ Pedro nito̱ʼo̱o̱ náa kraʼaa ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo dí xtáa rarígá nigáwíinʼ wéñuʼ a̱jkiu̱u̱n. Mbáa xa̱bu̱ bi̱ najmañuu bi̱ mbiʼyuu Richard Lenski naʼthí: “Dí xóo nikúwi̱i̱n gíná ninindxu̱u̱ mixtiʼkhu kayuuʼ ki xóo nirígá náa goʼwóo Jairo náa ni̱di̱i̱ flauta ga̱jma̱a̱ numbi̱ya̱ʼ” (Mat. 9: 23). Numuu dí náa Biblia tséʼthí á mu gíʼdaa ajmbio̱o̱, ikhaa jngóo mbaʼiin nuthi dí táya̱a̱ xa̱bu̱.

Índo̱ Jesús nixnún ñajunʼ muni̱ xa̱bi̱i̱ ma̱ngaa nixnúún tsiaki̱i̱ “munigabi̱ín bi̱ nikháñun” (Mat. 10:8). Maski asndu Pedro ndiʼyoo xóo Jesús niʼni ga̱bi̱ín mbaʼiin bi̱ nikháñún xó má wáxioo Jairo, mú tséʼthí á mu nixtáa mbáa apóstol bi̱ niʼni mbá milagro xóo rígi̱ nákha xóó tséʼni Pedro (Mar. 5:21-24, 35-43). Pedro niʼthún rí magajnún rexa̱a̱ bi̱ kúwá náa awúu̱n guʼwá mu maʼtájkáan, ikhú niʼni gabi̱i̱ Tabita. ¡Ra̱ʼkhá tháan gagi nikúwá gu̱ʼú xuáʼa̱ ga̱jma̱a̱ eʼwíinʼ xa̱bi̱i̱ Jesús bi̱ kúwá náa Jope índo̱ ndiyáá dí Pedro na̱ʼkha̱a̱ kayáa ndxájún ndaʼya! (Hech. 9:40-42.)

a Atayáá kúgumaʼá “Saulo bi̱ nindxu̱u̱ fariseo”.

b I̱ndó apóstoles mandoo nuxnún xa̱bu̱ dí naxná espíritu santo. Mú gi̱i̱, Jesús niniñuuʼ rí Ananías maxnúu Saulo dí na̱ʼkha̱ náa espíritu santo. Numuu dí mba̱yu̱u̱ʼ xáxtáa gajmíi̱n apóstoles ga̱jma̱a̱ nigiʼdoo wéñuuʼ ñajunʼ dí maʼtáraʼa. Nakujmaa dí Jesús niʼni rígi̱ mu Saulo magiʼdoo tsiakii maʼnimbánuu ñajunʼ dí nikánáán.

c Atayáá náa kúgumaʼá Tabita “naʼni mbaʼa rí májánʼ”.

    I̱yi̱i̱ʼ náa ajngáa me̱ʼpha̱a̱ (2007-2025)
    Atrugua̱a̱
    Atambáʼtaa
    • me̱ʼpha̱a̱
    • Náa mataxuʼmá
    • Xóo nandaʼ ma̱ta̱ya̱a̱
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Xtángoo náa naʼthí rí xú káʼnii majmaaʼ
    • Xtángoo náa naʼthí rí nañewu̱u̱n dato ndrígáʼ
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Atambáʼtaa
    Náa mataxuʼmá