Hakarak hatene?

Ema Izraél iha tempu antigu uza prinsípiu husi Moisés nia Ukun-Fuan hodi rezolve problema loroloron nian neʼebé iha ligasaun kona-ba lei ka lae?

DALA ruma hanesan neʼe duni. Porezemplu, Deuteronômio (Ulangan) 24:14, 15 hatete: “Imi labele hamatak imi-nia serbisu-naʼin neʼebé iha susar laran no kiak, maski nia mak imi-nia maluk ida ka ema estranjeiru neʼebé hela iha imi-nia rai, . . . Se lae, nia sei halerik ba Jeová kona-ba imi, no imi sei hetan sala tanba ida-neʼe.”

Ema hetan dokumentu ida neʼebé hakerek kona-ba situasaun hanesan neʼe, besik sidade Asdod. Dokumentu neʼe hakerek kona-ba toʼos-naʼin ida neʼebé la konsege hatama rezultadu husi toʼos nia fuan. Dokumentu neʼebé hakerek iha frasku rahun rai-mean ida maizumenus tinan 700 molok Kristu, hatete: “Bainhira Ita-nia atan (toʼos-naʼin) hatama tiha rezultadu husi toʼos nia fuan loron balu liubá, Shobay nia oan-mane Hoshayahu mai no foti Ita-nia atan nia roupa. . . . Haʼu-nia maluk sira hotu neʼebé serbisu hamutuk haʼu iha loron manas bele fó sasin . . . katak buat neʼebé haʼu hatete loos duni. Haʼu la halo sala ida. . . . Se governadór la haree Ita-nia atan nia situasaun nuʼudar Ita-Boot nia obrigasaun atu haruka fali roupa neʼe ba Ita-nia atan, favór hanoin haʼu hodi haruka ema neʼe fó fali Ita-nia atan nia roupa! Ita-Boot la bele nonook deʼit bainhira Ita-nia atan la iha ninia roupa.

Istória-naʼin ida naran Simon Schama hatete katak mane neʼe nia liafuan sira neʼebé hakerek iha dokumentu neʼe, laʼós deʼit atu husu fali ninia roupa neʼebé ema foti. Maibé liuhusi mane neʼe nia liafuan, ita bele fiar katak nia hatene kona-ba Moisés nia Ukun-Fuan, liuliu ukun-fuan sira iha Levítico no Deuteronômio kona-ba la bele trata aat ema kiak sira.