Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • be lisaun 2 p. 86-p. 88 par. 3
  • Koʼalia liafuan sira ho klaru

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Koʼalia liafuan sira ho klaru
  • Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • Uza nanál nia kbiit iha dalan neʼebé diʼak
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun—2015
  • “Koʼalia deʼit liafuan neʼebé diʼak atu hametin” malu
    “Hela Nafatin iha Maromak nia Domin”
  • Hatudu ezemplu diʼak liuhusi Ita-nia liafuan
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun (Estudu)—2022
  • Koʼalia “buat neʼebé diʼak atu hametin ema seluk”
    Oinsá atu Hela iha Maromak nia Domin
Haree barak liután
Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
be lisaun 2 p. 86-p. 88 par. 3

LISAUN 2

Koʼalia liafuan sira ho klaru

Saida mak ita presiza halo?

Temi liafuan iha dalan neʼebé fasil ba ema atu komprende. Neʼe inklui (1) uza didiʼak parte isin nian neʼebé ajuda ita atu koʼalia no (2) hakaʼas an atu komprende liafuan sira.

Tanbasá importante?

Se ita koʼalia liafuan ho klaru, ema sei komprende buat neʼebé ita koʼalia no neʼe ajuda ema atu fiar katak informasaun neʼe importante.

ATUBELE koʼalia ba malu ho didiʼak, ita presiza koʼalia ho klaru. Tuir loloos, karik informasaun neʼebé ita atu hatoʼo mak diʼak, ka importante, maibé neʼe sei sai saugati deʼit se ema la komprende ita-nia liafuan sira.

Ita-nia liafuan sei la book ema nia laran se sira la komprende. Maski diskursu-naʼin nia lian mak boot no fasil atu rona, maibé se nia koʼalia la klaru, ida-neʼe sei la book ema atu halo tuir buat neʼebé nia dehan. Ida-neʼe hanesan deʼit nia koʼalia língua seluk, no ninia rona-naʼin la komprende kona-ba neʼe. (Jeremias [Yeremia] 5:15) Bíblia fó avizu hodi dehan: “Se trombeta ida la fó sai lian ho momoos, sé mak sei sai prontu atu bá funu? Nuneʼe mós, se imi koʼalia liafuan neʼebé susar atu komprende, entaun oinsá mak ema sei hatene buat neʼebé imi dehan? Tuir loloos, imi sei koʼalia deʼit ba anin.”—1 Korinto 14:8, 9.

Saida mak halo ita-nia liafuan sira la sai klaru? Karik ida-neʼe tanba ita la loke ita-nia ibun ho didiʼak. Kuandu uat sira iha ita-nia hasan sai toos no ita-nia ibun la book an ho didiʼak, ida-neʼe bele hanetik ita atu koʼalia liafuan sira ho klaru.

Koʼalia lalais liu mós bele halo susar ba ema atu komprende ita. Neʼe hanesan ita grava ema nia koʼalia no kuandu ita rona fali, ita halo lian neʼe halai lalais. Maski liafuan sira hotu neʼebé ita grava ona sei iha hela, maibé ema la aprende buat ida husi gravasaun neʼe.

Iha situasaun balu, ema temi liafuan sira la klaru tanba problema ho parte isin nian neʼebé ajuda ema atu koʼalia. Maibé, ema sira neʼebé iha problema hanesan neʼe mós bele koʼalia iha dalan diʼak liután hodi halo tuir sujestaun iha lisaun neʼe.

Maibé dala barak, ema temi liafuan sira la klaru tanba sira temi liafuan sira hotu hamutuk deʼit. Entaun ema la komprende ida-neʼe. Karik sira-nia problema mak habadak liafuan balu ka letra importante balu, ka la temi liafuan ho kompletu. Se ema ida koʼalia liafuan sira hamutuk deʼit, ninia rona-naʼin karik hatene ideia balu no fraze balu, maibé sira tenke siʼik kona-ba buat seluk. Se diskursu-naʼin la temi liafuan sira ho klaru, ida-neʼe bele hanetik nia atu hanorin ho didiʼak.

Oinsá atu koʼalia ho klaru. Xave ida atu temi liafuan sira ho klaru mak komprende kona-ba liafuan sira iha ita-nia língua. Iha língua barak, liafuan ida-idak bele fahe ba parte oioin no ida-neʼe bolu nuʼudar sílaba. Parte sira-neʼe iha letra ida ka liu neʼebé bele temi ketaketak. Iha língua sira hanesan neʼe, parte ida-idak tenke temi kuandu ita koʼalia, maski ita tenke uza énfaze neʼebé la hanesan. Se ita hakarak atu temi liafuan sira ho klaru liután, karik ita bele temi ho neineik no hakaʼas an atu temi parte hotu. Foufoun karik ida-neʼe haree hanesan demais liu, maibé nuʼudar ita treinu, ikusmai ita sei koʼalia iha dalan neʼebé moos. Atu koʼalia la sidi, klaru katak dala ruma ita presiza temi liafuan balu hamutuk, maibé se neʼe halo susar ba ema atu komprende, ita tenke hasees an.

Maibé iha avizu ida: Kuandu ita hakaʼas an atu lee no koʼalia ho klaru, karik ita tenke treinu atu temi liafuan ida-idak ho klaru demais liu. Maibé, keta husik ida-neʼe sai nuʼudar ita-nia toman kuandu koʼalia loroloron. Selae, ema sei rona hanesan ita finje deʼit.

Se ita koʼalia la moos, aprende atu koʼalia ho ulun hiʼit saʼe no muda hasahún dook husi ita-nia hirus-matan. Porezemplu, kuandu ita lee Bíblia, kaer Bíblia hodi hiʼit saʼe uitoan hodi ita la hakruʼuk, no fasil atu ita fahe atensaun ba rona-naʼin no ba Bíblia. Ida-neʼe sei ajuda ita atu temi liafuan hotu hodi la sidi.

Aprende atu la sai nakdedar demais bele ajuda ita atu koʼalia liafuan sira ho klaru liután. Se uat iha ita-nia hasan ka hirus-matan sai toos demais, ida-neʼe bele estraga dalan neʼebé ita koʼalia. Buat sira-neʼe bele halo susar ba parte isin nian neʼebé ita uza atu koʼalia, no mós parte neʼebé kontrola ita-nia iis hodi serbisu hamutuk ho kakutak. Tuir loloos, buat sira-neʼe tenke serbisu hamutuk hanesan baibain.

Ita-nia uat iha hasan-ruin tenke mamar hodi nuneʼe bele simu kedas informasaun neʼebé fó sai husi kakutak. Ita-nia ibun mós tenke mamar. Parte isin nian sira-neʼe tenke prontu atu loke no taka ho lalais hodi nuneʼe bele fó sai lian oioin husi ita-nia ibun no garganta. Se ita-nia hasan-ruin no ibun la mamar, ita-nia ibun sei la loke ho didiʼak, no lian sei sai liuhusi ita-nia nehan deʼit. Ida-neʼe sei halo ita-nia liafuan sai la klaru no ema la komprende. Maibé, halo mamar ita-nia hasan-ruin no ibun la dehan katak ita la presiza atu hanoin kona-ba oinsá temi liafuan sira. Tuir loloos, hodi sai toman atu halo buat rua neʼe iha tempu hanesan, ita-nia koʼalia bele sai klaru liután.

Kuandu ita hanoin kona-ba ita-nia situasaun, karik buat neʼebé ajuda ita mak hodi lee ho lian makaʼas. Haree didiʼak oinsá ita uza parte isin nian sira neʼebé ajuda ita atu koʼalia. Porezemplu, ita loke ibun luan hodi lian neʼebé sai la sidi ka lae? Maski nanál mak halo serbisu barak liu, maibé hanoin-hetan katak laʼós ita-nia nanál deʼit mak ajuda ita atu koʼalia. Ita-nia kakorok, hasan parte kraik, ibun, uat iha hasan, no garganta serbisu hamutuk atu hasai lian. Nuʼudar ita koʼalia, ita-nia oin book an ka lae? Selae, karik liafuan neʼebé ita koʼalia sei la sai ho klaru.

Karik ita bele grava ita-nia lian kuandu koʼalia hanesan baibain, hanesan se ita bá haklaken. Grava ita-nia lian ba minutu balu. Rona fali gravasaun neʼe sei ajuda ita atu hatene saida mak halo susar ba ita atu koʼalia liafuan ruma ho klaru. Haree se ita temi liafuan sira ho lalais deʼit ka lae, ka ita habadak liafuan sira, no tuirmai hakaʼas an atu hatene tansá ida-neʼe mosu. Dala barak liu, ita bele hadiʼa problema neʼe se ita halo tuir informasaun neʼebé fó sai ona iha leten.

Ita iha moras ruma neʼebé hanetik ita atu koʼalia ho moos ka lae? Treinu atu loke ita-nia ibun luan liu fali baibain nian, no koko atu temi liafuan sira ho loloos. Halo nakonu ita-nia aten-book ho anin kuandu ita dada iis, no koʼalia ho neineik. Dalan neʼe ajuda ona ema barak neʼebé iha moras neʼebé hanetik sira atu koʼalia ho diʼak hodi bele temi liafuan sira ho klaru. Maski ita-nia problema la hadiʼa ho kompletu, keta sai laran-tun. Hanoin-hetan katak Jeová hili Moisés, ema neʼebé karik la koʼalia ho moos, no uza nia atu fó sai mensajen importante ba nasaun Izraél no ba liurai Ejitu. (Êxodo [Keluaran] 4:10-12) Se ita iha hakarak, Jeová mós sei uza ita, no nia sei fó bensaun ba ita-nia serbisu ba nia.

OINSÁ ATU HALO NEʼE

  • Koʼalia no lee liafuan ida-idak ho momoos, tuir dalan loos, ho volume neʼebé toʼo, no la lalais ka neineik liu.

  • Keta temi liafuan ho lalais liu ka tau liafuan sira hamutuk deʼit toʼo halo rona-naʼin la komprende nia arti.

  • Hiʼit saʼe ita-nia oin, no loke ibun kuandu koʼalia.

  • Treinu atu halo mamar ita-nia kakorok, hasan-ruin, ibun, uat iha hasan, no uat iha garganta.

HALO TREINU TUIRMAI NEʼE: Koʼalia hanesan baibain. Ita loke ita-nia ibun luan oinsá? Ita presiza loke luan liután no uza didiʼak uat sira iha ita-nia hasan ka lae? Treinu atu halo ida-neʼe nuʼudar ita lee Mateus 8:23-27 ho lian makaʼas. Hiʼit saʼe ita-nia ulun, no halo mamar uat sira iha ita-nia hasan-ruin.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe