Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • be lisaun 33 p. 197-p. 200 par. 4
  • Uza matenek kuandu koʼalia

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Uza matenek kuandu koʼalia
  • Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • Haburas matenek atu koʼalia ho ema
    Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
  • Mensajen neʼebé ita tenke fó sai
    Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
  • Halo didiʼak knaar atu hanorin
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Reinu—2010
  • Hatudu hahalok diʼak iha serbisu haklaken
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Ukun—2014
Haree barak liután
Aprende husi Eskola Serbisu Kristaun nian
be lisaun 33 p. 197-p. 200 par. 4

LISAUN 33

Uza matenek kuandu koʼalia

Saida mak ita presiza halo?

Uza matenek kuandu deside kona-ba buat neʼebé ita koʼalia, dalan neʼebé ita koʼalia no bainhira mak ita koʼalia, hodi nuneʼe ita labele halo ema sidi ka sente laran-kanek.

Tanbasá importante?

Se ita hatudu matenek hodi hanoin ema nia sentimentu, ida-neʼe bele book ema atu rona ba liafuan diʼak. Ida-neʼe mós ajuda ita atu iha relasaun diʼak ho maluk kristaun sira.

ITA presiza koʼalia ho matenek hodi la halo ema seluk sente laran-kanek. Neʼe inklui hatene oinsá no bainhira mak diʼak atu koʼalia buat ruma. Neʼe la dehan katak ita husik deʼit buat neʼebé sala ka subar buat neʼebé loos. No neʼe mós la dehan katak ita taʼuk ema.—Provérbios (Amsal) 29:25.

Hahalok husi espíritu santu ajuda ita atu bele hatudu hahalok diʼak iha situasaun hotu. Tan neʼe, se ema ida iha domin, ida-neʼe sei ajuda nia atu la halo ema hirus. Nia hakarak ajuda ema seluk. Ema neʼebé hatudu laran-diʼak no laran-maus, halo buat hotu ho respeitu. Ema neʼebé buka dame, baibain buka dalan atu haburas relasaun diʼak ho ema seluk. Maski ema ida sai hirus, maibé ema neʼebé pasiénsia kontinua kalma nafatin.—Galásia 5:22, 23.

Maski ita hakaʼas an atu hatoʼo mensajen husi Bíblia iha dalan neʼebé hatudu respeitu, maibé dala ruma ema sei hirus nafatin. Iha tempu uluk, ema judeu barak iha laran neʼebé aat, tan neʼe Jesus Kristu sai nuʼudar “fatuk sidi nian no fatuk-boot neʼebé taka dalan ba sira”. (1 Pedro 2:7, 8) Jesus koʼalia kona-ba ninia serbisu atu haklaken Maromak nia Ukun no dehan: “Haʼu mai atu hamosu ahi iha rai.” (Lucas 12:49) Ita mós haklaken kona-ba Jeová nia Ukun, no fó sai katak ema tenke simu ninia direitu atu ukun, no mensajen neʼe importante tebes ba ema hotu. Ema barak la gosta rona katak Maromak nia Ukun sei halakon mundu aat neʼe. Maibé hodi laran-metin ba Maromak, ita kontinua haklaken. No nuʼudar ita halo ida-neʼe, ita hanoin nafatin Bíblia nia konsellu neʼebé dehan: “Hakaʼas imi-nia an atu nuneʼe, se bele karik, imi bele moris iha dame ho ema hotu.”—Roma 12:18.

Hatudu matenek kuandu haklaken. Ita fó sai ita-nia fiar iha situasaun oioin. Ita halo ida-neʼe kuandu haklaken husi uma ba uma, no mós kuandu hamutuk ho ita-nia família, kolega serbisu, no kolega eskola. No ita presiza atu hatudu matenek iha situasaun hotu hodi la halo ema laran-kanek.

Se ita haklaken liafuan diʼak kona-ba Maromak nia Ukun iha dalan neʼebé halo ema sente katak ita hatún sira-nia fiar, karik sira sei hirus. Se sira la husu ajuda no sente katak sira la presiza ajuda, karik sira sei la gosta se ita dehan katak sira presiza hadiʼa buat ruma. Entaun, ita presiza halo saida hodi la halo sira hirus? Ita presiza aprende atu koʼalia iha dalan neʼebé diʼak.

Entaun, diʼak atu hahú koʼalia ho ema hodi uza informasaun neʼebé ema neʼe gosta. Se ema neʼe mak ita-nia família, kolega serbisu, ka kolega eskola, karik ita hatene ona saida mak sira gosta. Maibé, se ita foin hasoru ema neʼe, karik ita bele hatoʼo informasaun neʼebé ita rona iha notísias ka lee iha jornál. Baibain informasaun sira-neʼe hatudu kona-ba saida mak ema barak hanoin. Kuandu ita haklaken husi uma ba uma, haree didiʼak uma neʼebé ita haklaken bá. Porezemplu, buat neʼebé sira tau iha sira-nia uma, brinkedu sira, imajen ka estátua relijiaun nian, ka liafuan neʼebé hakerek iha sira-nia karreta, buat sira-neʼe hotu bele hatudu kona-ba saida mak uma-naʼin neʼe gosta. Kuandu ita hasoru uma-naʼin, rona didiʼak ba nia. Buat neʼebé nia fó sai karik bele halo ita hatene liután kona-ba buat neʼebé nia gosta no hanoin, no ida-neʼe sei ajuda ita hatene oinsá atu haklaken ba nia.

Nuʼudar ita koʼalia, fahe informasaun husi Bíblia no ita-nia livru neʼebé liga ho buat neʼebé sira gosta. Maibé kuandu ita koʼalia hamutuk, diʼak atu fó mós tempu ba rona-naʼin atu koʼalia. (Eclesiastes [Pengkhotbah] 3:7) Diʼak atu fó oportunidade ba uma-naʼin hodi fó sai ninia hanoin. Hatudu katak ita hafolin ninia ideia ka hanoin. Ida-neʼe karik sei ajuda ita atu hatene oinsá atu koʼalia ho respeitu.

Antes koʼalia liafuan ruma, hanoin kona-ba oinsá ema seluk sente kona-ba neʼe. Provérbios (Amsal) 12:8 haruka ita atu iha “ibun neʼebé matenek”. Tan neʼe, ita hatudu matenek hodi hanoin uluk kona-ba oinsá mak ita-nia liafuan bele kona ema nia laran. Versíkulu 18 husi kapítulu neʼe fó avizu hodi dehan: “Iha duni ema neʼebé la hanoin uluk no koʼalia hanesan sona ho surik.” Hodi uza matenek ita bele fahe lia-loos husi Bíblia hodi la halo ema sente laran-kanek.

Hodi hatudu matenek kuandu hili liafuan ruma atu uza, ida-neʼe sei book ema atu koʼalia ho ita. Se ema la gosta kuandu ita uza liafuan hanesan “Bíblia”, karik ita bele uza fali liafuan “livru santu” ka “livru neʼebé agora halo ona iha língua 2.000 liu”. Se ita koʼalia kona-ba Bíblia, karik ita bele husu ema neʼe nia hanoin kona-ba Bíblia no ninia resposta bele ajuda ita nuʼudar ita koʼalia ho nia.

Ita presiza uza matenek atu hili tempu neʼebé diʼak atu koʼalia buat ruma. (Provérbios [Amsal] 25:11) Karik ita la simu buat balu neʼebé ema neʼe fó sai, maibé la presiza atu korrije ninia hanoin hotu neʼebé la tuir Bíblia. Keta koko atu fó-hatene ba uma-naʼin kona-ba buat hotu dala ida deʼit. Jesus dehan ba ninia dixípulu sira: “Iha buat barak tan neʼebé haʼu atu fó sai ba imi, maibé agora imi seidauk bele komprende hotu.”—João 16:12.

Koko atu gaba ema ho laran. Maski uma-naʼin hakarak haksesuk malu, maibé ita bele gaba tanba razaun ruma. Apóstolu Paulo halo ida-neʼe kuandu koʼalia ba ema filózofu sira iha Areópago iha Atenas. Ema filózofu sira “koʼalia hodi kontra nia”. Entaun, oinsá mak nia hatán hodi la halo ema hirus? Antes tempu neʼe nia haree ona altár barak neʼebé sira harii ba sira-nia maromak. Duké kritika ema Atenas sira tanba adora estátua, nia ho respeitu gaba sira tanba iha fiar metin ba relijiaun. Nia dehan: “Haʼu haree katak iha buat hotu imi-nia hamtaʼuk ba maromak sira mak boot liu fali ema seluk.” Ida-neʼe loke dalan ba nia atu fahe mensajen kona-ba Maromak loos. Tuirmai, ema balu sai fiar-naʼin.—Apóstolu 17:18, 22, 34.

Keta hatudu katak ita la gosta se ema la simu ita-nia mensajen. Diʼak atu kalma nafatin. Haree ida-neʼe nuʼudar oportunidade atu koñese diʼak liután ema neʼe. Ita bele hatoʼo obrigadu tanba nia fó sai ona ninia hanoin. Maibé, oinsá se nia dehan: “Ami iha relijiaun ona”? Ho respeitu karik ita bele husu: “Ita relijiaun saida?” Tuirmai, kuandu nia hatán ona, ita bele hatutan hodi dehan: “Tuir Ita-nia hanoin, loron ida sei iha relijiaun ida deʼit ka lae?” Karik ida-neʼe sei loke dalan ba ita atu koʼalia liután.

Importante atu iha hanoin neʼebé loos kona-ba ita-nia an. Ita fiar duni katak Jeová nia dalan mak loos no ninia Liafuan mak lia-loos. Ita koʼalia ho fiar-metin kona-ba buat sira-neʼe. Maibé, ita labele hatudu an katak ita mak ema loos liu. (Lucas 18:9) Ita agradese tebes tanba hatene lia-loos no hetan bensaun husi Jeová, maibé ita hotu hatene katak Maromak simu ita tanba ninia laran-diʼak boot no ita-nia fiar ba Kristu, laʼós tanba ita-nia hahalok diʼak rasik. (Éfeso 2:8, 9) Ita hatene katak ita presiza ‘kontinua koko ita-nia an atu hatene se ita hela iha fiar ka lae, kontinua haree didiʼak ita ema oinsá’. (2 Korinto 13:5) Entaun, kuandu ita koʼalia ba ema katak sira presiza halo tuir Maromak nia ukun-fuan sira, ita rasik presiza ho haraik-an halo tuir uluk ukun-fuan sira-neʼe. Tuir loloos, ita la iha direitu atu tesi lia ba ema. Jeová “fó knaar hotu ba Oan atu tesi lia”, no iha Jesus nia kadeira tesi-lia nia oin mak ita ida-idak tenke hatán ba buat neʼebé ita rasik halo.—João 5:22; 2 Korinto 5:10.

Kuandu hamutuk ho família no maluk kristaun. Ita presiza uza matenek laʼós deʼit kuandu haklaken. Tanba respeitu mak buat ida neʼebé mai husi espíritu, ita tenke hatudu respeitu iha uma kuandu hamutuk ho família. Domin sei book ita atu hatudu katak ita hanoin ema seluk nia sentimentu. Liurai-feto Ester nia laʼen mak laʼós ema neʼebé adora Jeová, maibé Ester hatudu respeitu ba nia. No Ester hatudu matenek kuandu fó sai problema ida kona-ba Jeová nia povu ba ninia laʼen. (Ester, kapítulu 3-8) Iha situasaun balu, ita hatudu matenek kuandu hamutuk ho ita-nia família hodi fó sasin ba sira liuhusi hahalok, laʼós deʼit liuhusi liafuan.—1 Pedro 3:1, 2.

Nuneʼe mós, ita labele koʼalia tuir deʼit ita-nia hakarak ka koʼalia naranaran deʼit tanba ita koñese didiʼak ema sira iha ita-nia kongregasaun. Ita labele hanoin katak tanba sira mak ema neʼebé laʼo ba oin iha lia-loos, entaun sira bele simu deʼit buat neʼebé ita koʼalia. No ita mós lakohi atu fó razaun ba ita-nia an hodi dehan: “Haʼu mak ema hanesan neʼe, no la bele troka.” Se ita haree katak dalan neʼebé ita koʼalia halo ema seluk laran-kanek, ita presiza hakaʼas an atu troka. Tuir loloos, tanba ita “hadomi malu tebetebes”, ida-neʼe book ita atu “halo buat neʼebé diʼak . . . ba ita-nia maluk fiar-naʼin”.—1 Pedro 4:8, 15; Galásia 6:10.

Kuandu koʼalia iha plataforma. Sira neʼebé hatoʼo diskursu husi plataforma mós presiza hatudu katak sira hanoin kona-ba sira-nia rona-naʼin. Ita-nia rona-naʼin mai husi situasaun oioin. Sira ida-idak laʼo ba oin iha dalan neʼebé la hanesan. Ema balu karik mai tuir reuniaun neʼe ba dala primeiru. Ema seluk karik hetan estrese boot neʼebé diskursu-naʼin karik la hatene. Entaun, saida mak diskursu-naʼin bele halo atu la hakanek rona-naʼin nia laran?

Hodi halo tuir Paulo nia konsellu ba Tito, ita-nia objetivu mak atu “la koʼalia aat kona-ba ema ida, . . . la sai ulun-toos, hatudu laran-maus ba ema hotu”. (Tito 3:2) Keta banati-tuir mundu hodi uza liafuan sira neʼebé hatún ema husi rasa, língua, ka nasaun seluk. (Apokalipse 7:9, 10) La sala atu koʼalia nakloke kona-ba Jeová nia ukun-fuan sira no hatudu tansá mak matenek hodi halo tuir buat sira-neʼe. Maibé keta koʼalia hodi hatún ema neʼebé seidauk halo tuir ho loloos Jeová nia dalan. Diʼak liu atu fó laran-manas ba ema hotu atu aprende Maromak nia hakarak no halo buat neʼebé Maromak gosta. Ita bele halo mamar liután ita-nia konsellu sira hodi gaba ema husi laran. Liuhusi dalan neʼebé ita koʼalia no mós ita-nia lian, ita sei hatudu sai domin neʼebé Maromak haruka ita atu hatudu ba malu.—1 Tesalónika 4:1-12; 1 Pedro 3:8.

OINSÁ ATU HALO NEʼE

  • Koʼalia ho ema, duké obriga sira.

  • Hanoin didiʼak kona-ba oinsá mak ita-nia liafuan sei kona ema seluk.

  • Antes koʼalia, hanoin uluk se neʼe mak tempu diʼak atu koʼalia kona-ba tópiku ruma.

  • Koko atu gaba ema husi laran.

  • Keta sai hirus kuandu ema la simu ita-nia mensajen.

  • Keta hatudu an katak ita mak ema loos liu; keta tesi lia ba ema.

HALO TREINU TUIRMAI NEʼE: Lee didiʼak Bíblia nia istória tuirmai neʼe: 2 Samuel 12:1-9; Apóstolu 4:18-20. Iha istória ida-idak, haree toʼok (1) oinsá mak sira koʼalia hodi la halo ema laran-kanek (2) liafuan neʼebé hatudu katak sira koʼalia ho nakloke kona-ba Jeová nia dalan.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe