Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • bt kap. 4 p. 28-35
  • “Ema la eskola no ema baibain deʼit”

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • “Ema la eskola no ema baibain deʼit”
  • “Fó Sasin ho Didiʼak kona-ba Maromak nia Ukun”
  • Subtítulu
  • Informasaun seluk neʼebé hanesan
  • Laʼós ho “kbiit rasik” (Apóstolu 3:11-26)
  • “Ami labele para atu koʼalia” (Apóstolu 4:1-22)
  • “Sira . . . harohan ba Maromak” (Apóstolu 4:23-31)
  • Sira “laʼós bosok ema, maibé bosok Maromak” (Apóstolu 4:32–5:11)
  • Ninia Naʼi hanorin nia atu fó perdua
    Banati-tuir Sira-nia Fiar
  • Jesus hanorin nia atu fó perdua
    Livru Haklaken fó sai Maromak Jeová nia Reinu—2010
  • Nia luta hasoru sentimentu taʼuk no laran-rua
    Banati-tuir Sira-nia Fiar
  • Nia laran-metin maski hasoru susar oioin
    Banati-tuir Sira-nia Fiar
Haree barak liután
“Fó Sasin ho Didiʼak kona-ba Maromak nia Ukun”
bt kap. 4 p. 28-35

KAPÍTULU 4

“Ema la eskola no ema baibain deʼit”

Apóstolu sira hatudu aten-brani no Jeová haraik bensaun ba sira

Bazeia ba Apóstolu 3:1–5:11

1, 2. Milagre saida mak Pedro no João halo besik templu nia portaun?

IHA lokraik, ema Judeu no Kristu nia dixípulu sira laʼo ba templu. Oras atu halo orasaun besik ona.a (Após 2:46; 3:1) Pedro no João laʼo besik portaun templu nian neʼebé hanaran Portaun Furak. Fatin neʼe barullu tebes tanba ema laʼo bá-mai no koʼalia ba malu. Iha mós mane defisiente ida neʼebé husu hela ezmola, nia tinan 40 liu no moris mai hanesan neʼe kedas.—Após 3:2; 4:22.

2 Bainhira Pedro no João besik mane neʼe, nia husu ezmola ba sira. Apóstolu sira para no mane neʼe hateke ba sira no espera katak sira sei fó osan ba nia. Pedro hatete: “Haʼu la iha osan-mutin no osan-mean, maibé buat neʼebé haʼu iha mak haʼu sei fó ba ó. Hodi Jesus Kristu ema Nazaré nia naran, haʼu hatete ba ó, laʼo bá!” Karik iha tempu neʼebá ema-lubun hakfodak tebes bainhira Pedro kaer mane neʼe nia liman-loos no halo nia hamriik ba dala primeiru iha ninia moris. (Após 3:6, 7) Imajina toʼok saida mak mane neʼe sente bainhira haree ninia ain diʼak ona no bele laʼo ba dala primeiru. Klaru katak nia kontente tebes, tan neʼe nia komesa haksoit no fó hahiʼi ba Maromak!

3. Pedro oferese prezente folin-boot saida ba mane neʼebé nia kura no ema-lubun?

3 Ema-lubun kontente tebes no halai ba Pedro no João iha Salomão nia Pórtiku. Uluk Jesus hanorin ema iha fatin neʼe. (João 10:23) Pedro esplika ba ema-lubun katak milagre neʼe akontese laʼós tanba sira-nia kbiit rasik. Pedro mós oferese prezente neʼebé folin-boot liu fali osan-mean ka osan-mutin ba ema-lubun no mane neʼe. Prezente neʼe laʼós deʼit atu kura moras, maibé neʼe mak oportunidade atu arrepende an, hetan perdua, no sai Jesus nia dixípulu. Jeová hili Jesus nuʼudar “Naʼi-Ulun ba moris nian”.—Após 3:15.

4. (a) Depois Pedro no João kura tiha mane neʼe, saida mak ema-boot sira koko atu halo? (b) Ita sei buka resposta ba pergunta saida deʼit?

4 Neʼe mak loron neʼebé furak tebes! Pedro kura mane ida no agora nia bele laʼo. Pedro fó oportunidade ba ema barak atu komprende Maromak nia hakarak hodi nuneʼe sira bele serbí Maromak iha dalan neʼebé nia simu. (Kol 1:9, 10) No mós tanba akontesimentu neʼe, ema-boot sira koko atu hapara dixípulu sira atu la halo tuir Jesus nia mandamentu kona-ba haklaken Maromak nia Ukun. (Após 1:8) Ema-boot sira hanoin katak Pedro no João mak “ema la eskola no ema baibain deʼit”. Maibé saida mak ita bele aprende husi dalan neʼebé sira naʼin-rua haklaken?b (Após 4:13) Oinsá ita bele banati-tuir dalan neʼebé Pedro, João no dixípulu seluk tahan hasoru susar?

Laʼós ho “kbiit rasik” (Apóstolu 3:11-26)

5. Saida mak ita bele aprende husi dalan neʼebé Pedro koʼalia ba ema-lubun?

5 Pedro no João koʼalia ba ema-lubun no hatene katak sira balu uluk husu atu fó kastigu-mate ba Jesus. (Mc 15:8-15; Após 3:13-15) Pedro hatudu duni aten-brani bainhira nia dehan katak nia kura mane neʼe hodi Jesus nia naran. Pedro koʼalia nakloke kona-ba lia-loos. Nia fó sai ho klaru katak ema-lubun mós hola parte kona-ba Jesus nia mate. Maibé Pedro la rai odi ba sira tanba nia hatene katak sira halo ida-neʼe tanba “la hatene”. (Após 3:17) Nia bolu sira nuʼudar ninia maun-alin no fokus ba buat pozitivu, neʼe mak liafuan diʼak kona-ba Maromak nia Ukun. Se sira arrepende an no tau fiar ba Kristu, Jeová sei perdua no “fó kmaan” ba sira. (Após 3:19) Ita mós presiza aten-brani no koʼalia nakloke bainhira fó sai kona-ba Maromak nia tesi-lia. Maibé ita mós presiza hatudu respeitu no labele tesi-lia ba ema seluk. Ita presiza haree ema iha ita-nia haklaken-fatin hanesan ema neʼebé bele sai ita-nia irmaun-irmán, no banati-tuir Pedro hodi fokus ba buat pozitivu, katak liafuan diʼak kona-ba Maromak nia Ukun.

6. Oinsá mak Pedro no João hatudu haraik an?

6 Apóstolu sira mak ema haraik an. Sira la buka glória husi milagre neʼebé sira halo. Pedro hatete ba ema-lubun: “Tanbasá mak imi hateke ami hodi hanoin katak ho ami-nia kbiit rasik ka ho ami-nia laran-metin ba Maromak mak ami halo nia laʼo?” (Após 3:12) Pedro no apóstolu seluk hatene katak buat diʼak neʼebé sira halo mak laʼós husi sira-nia kbiit rasik maibé husi Maromak. Rezultadu mak sira nafatin hatudu haraik an no hakarak ema seluk fó hahiʼi ba Maromak no Jesus.

7, 8. (a) Prezente saida mak ita bele oferese ba ema? (b) Oinsá profesia kona-ba “tempu neʼebé halo foun buat hotu” sai loos ohin loron?

7 Ita mós presiza hatudu haraik an bainhira haklaken. Ohin loron Maromak nia espíritu santu la fó kbiit ba ema Kristaun atu kura ema. Maski nuneʼe, ita bele ajuda ema atu haburas fiar ba Jeová no Kristu, no simu prezente neʼebé hanesan ho ida neʼebé Pedro oferese. Neʼe mak oportunidade atu hetan perdua ba sira-nia sala, no hetan kmaan husi Jeová. Tinan-tinan ema rihun ba rihun simu oportunidade neʼe no hetan batizmu hodi sai Kristu nia dixípulu.

8 Ita hatene katak ita hela iha tempu neʼebé Pedro bolu nuʼudar “tempu neʼebé halo foun buat hotu”. Maromak nia Ukun harii ona iha lalehan iha tinan 1914, no neʼe kumpre profesia sira neʼebé “Maromak koʼalia ona liuhusi ninia profeta santu sira-nia ibun iha tempu uluk”. (Após 3:21; Sal 110:1-3; Dan 4:16, 17) Lakleur depois neʼe, Kristu ajuda ninia dixípulu sira atu halaʼo fali adorasaun neʼebé loos. Rezultadu mak ema millaun ba millaun tama ba paraízu espirituál no sai povu ba Maromak nia Ukun. Sira hasai tiha hahalok tuan no ‘tau hahalok foun nuʼudar sira-nia roupa, katak hahalok foun neʼebé Maromak kria tuir ninia hakarak’. (Éf 4:22-24) Hanesan mane neʼebé hetan kura, ohin loron ema halo mudansa no adora Maromak laʼós tanba ita ema nia kbiit rasik, maibé tanba Maromak nia espíritu santu. Hanesan Pedro, ita presiza hatudu aten-brani hodi uza Bíblia ho didiʼak atu hanorin ema. Bainhira ita ajuda ema ida sai Kristu nia dixípulu, neʼe laʼós tanba ita-nia kbiit rasik maibé Maromak nia kbiit.

“Ami labele para atu koʼalia” (Apóstolu 4:1-22)

9-11. (a) Ulun-naʼin Judeu nian halo saida bainhira Pedro no João haklaken? (b) Apóstolu sira deside atu halo saida?

9 Ema-lubun haklalak ho haksolok tanba buat neʼebé Pedro koʼalia no tanba mane neʼebé hetan kura haksoit ho kontente. Entaun xefe ba templu neʼebé tau matan ba área templu nian, no mós ulun-naʼin amlulik sira bá lalais hodi buka-hatene saida mak akontese. Karik sira mak ema Saduseu, neʼe mak grupu relijiaun Judeu nian neʼebé riku, iha kbiit boot no hakarak buka dame ho ema Roma. Sira la fiar ba ukun-fuan neʼebé ema Farizeu sira gosta, no sira mós la fiar ba moris-hiʼas.c Sira la kontente haree Pedro no João hanorin ho brani iha templu katak Jesus moris hiʼas ona!

10 Sira sai hirus tebes no hatama Pedro no João ba komarka no loron tuirmai sira lori ba ema Judeu nia tribunál neʼebé aas liu. Ulun-naʼin sira hanoin katak sira mak ema neʼebé importante liu, no Pedro ho João mak “ema la eskola no ema baibain deʼit” neʼebé la iha direitu atu hanorin iha templu. Pedro no João la simu hanorin husi eskola neʼebé naran-boot. Maibé sira koʼalia ho fiar neʼebé metin, tan neʼe ulun-naʼin sira hakfodak. Tanbasá Pedro no João bele koʼalia ho fiar metin? Razaun ida mak uluk sira “hamutuk ho Jesus”. (Após 4:13) Sira-nia Naʼi hanorin hanesan ema neʼebé iha podér, laʼós hanesan eskriba sira.—Mt 7:28, 29.

11 Ulun-naʼin sira-neʼe haruka apóstolu sira atu la haklaken tan. Tempu neʼebá, ema Judeu nia tribunál iha kbiit boot. Semana balu antes neʼe, Jesus mós hetan tesi-lia iha tribunál neʼebé hanesan, no tribunál neʼe fó sai katak “nia merese mate”. (Mt 26:59-66) Maski nuneʼe, Pedro no João la taʼuk. Sira hatán ho brani no respeitu ba ulun-naʼin sira neʼebé matenek, riku, no iha podér, hodi dehan: “Se imi hanoin katak rona ba imi duké rona ba Maromak mak buat loos iha Maromak nia oin, imi rasik deside bá. Maibé ba ami, ami labele para atu koʼalia kona-ba buat neʼebé ami haree no rona ona.”—Após 4:19, 20.

AMLULIK BOOT NO ULUN-NAʼIN AMLULIK

Amlulik boot reprezenta ema Izraél iha Maromak nia oin. Iha Jesus nia tempu, amlulik boot mós sai nuʼudar ulun-naʼin ba Sinédriu. Nia halaʼo ninia knaar hamutuk ho ulun-naʼin amlulik sira. Sira mak ema neʼebé uluk serbí nuʼudar amlulik boot, porezemplu Anas, no mane sira seluk husi família neʼebé mai husi jerasaun amlulik nian. Karik iha família haat ka lima deʼit. Matenek-naʼin ida naran Emil Schürer hakerek katak ema neʼebé parte ba família sira-neʼe hetan respeitu barak liu fali amlulik seluk.

Tuir Bíblia, amlulik boot sei halaʼo ninia knaar durante ninia moris tomak. (Núm 35:25) Maibé iha apóstolu sira-nia tempu, governadór no liurai Roma mak hili no hasai sira tuir governu Roma nia hakarak. Karik ukun-naʼin sira-neʼe nafatin hili amlulik boot husi Arão nia jerasaun.

12. Saida mak bele ajuda ita atu aumenta liután ita-nia fiar no aten-brani?

12 Ita mós bele hatudu aten-brani hanesan sira ka lae? Ita sente oinsá kuandu haklaken ba ema riku, matenek, ka iha podér? Oinsá se Ita-nia família, kolega eskola, ka kolega serbisu goza Ita kona-ba Ita-nia fiar? Ita sente taʼuk ka lae? Se nuneʼe, Ita bele manán hasoru sentimentu taʼuk. Bainhira iha rai, Jesus hanorin apóstolu sira oinsá atu defende sira-nia fiar ho brani no respeitu. (Mt 10:11-18) Depois hetan tiha moris-hiʼas, Jesus promete ba dixípulu sira katak nia sei kontinua hamutuk ho sira “toʼo mundu neʼe nia rohan”. (Mt 28:20) Jesus dirije “atan laran-metin no matenek” hodi hanorin ita oinsá atu defende ita-nia fiar. (Mt 24:45-47; 1 Ped 3:15) Ita simu ida-neʼe liuhusi reuniaun sira, hanesan Moris Kristaun no Haklaken, no mós liuhusi ita-nia publikasaun hanesan informasaun iha jw.org ho títulu “Pergunta kona-ba Bíblia”. Ita aproveita didiʼak buat sira-neʼe ka lae? Se nuneʼe, Ita-nia fiar no aten-brani sei aumenta liután. Hanesan apóstolu sira, Ita sei la husik buat ida hapara Ita atu haklaken kona-ba lia-loos furak neʼebé Ita aprende.

Irmán ida haklaken ba ninia kolega serbisu durante tempu deskansa.

Keta husik buat ida hapara Ita atu haklaken kona-ba lia-loos furak neʼebé Ita aprende

“Sira . . . harohan ba Maromak” (Apóstolu 4:23-31)

13, 14. Se ema kontra ita, saida mak ita presiza halo, no tanbasá?

13 Depois sai livre tiha, Pedro no João bá kedas hasoru kongregasaun. Sira hotu “harohan ba Maromak” hodi husu aten-brani atu kontinua haklaken. (Após 4:24) Pedro hatene katak la matenek atu sadere ba ninia kbiit rasik bainhira halaʼo Maromak nia hakarak. Semana balu antes neʼe, ho fiar an Pedro hatete ba Jesus: “Maski ema seluk hotu sidi tanba buat neʼebé akontese ba Ita, maibé haʼu sei nunka sidi!” Maibé hanesan Jesus fó-hatene nanis ona, Pedro sai taʼuk ba ema, no nega ninia belun no mestre. Maski nuneʼe, Pedro aprende husi ninia sala.—Mt 26:33, 34, 69-75.

14 Ita-nia hakaʼas an deʼit la toʼo atu kumpre Ita-nia knaar atu haklaken. Bainhira kontradór sira koko atu halakon Ita-nia fiar ka hapara Ita atu haklaken, Ita presiza halo tuir Pedro no João nia ezemplu. Ita bele halo orasaun ba Jeová atu husu aten-brani, buka ajuda husi kongregasaun, no mós fó-hatene ba katuas ka ema maduru ida kona-ba susar neʼebé Ita hasoru. Ema seluk nia orasaun bele ajuda Ita atu kontinua tahan.—Éf 6:18; Tgo 5:16.

15. Tanbasá ita la presiza sai laran-kraik se uluk ita para haklaken ba tempu balu?

15 Keta sai laran-kraik se uluk Ita taʼuk no para atu haklaken ba tempu balu. Hanoin-hetan, bainhira Jesus mate, apóstolu sira mós para atu haklaken ba tempu balu maibé lakleur sira ativu fali. (Mt 26:56; 28:10, 16-20) Keta husik sala uluk nian hatodan Ita, maibé aprende husi sala no uza ida-neʼe atu hametin ema seluk.

16, 17. Saida mak ita bele aprende husi ema Kristaun sira iha Jeruzalein nia orasaun?

16 Ita presiza halo orasaun kona-ba saida bainhira governu fó-terus ita? Dixípulu sira la husu Jeová proteje sira atu la hasoru terus. Sira hanoin-hetan Jesus nia liafuan: “Se sira fó-terus haʼu, sira mós sei fó-terus imi.” (João 15:20) Tan neʼe dixípulu sira husu ba Jeová atu ‘haree ba kontradór sira-nia ameasa’. (Após 4:29) Dixípulu sira komprende katak Maromak nia hakarak mak importante liu no bainhira hasoru susar, neʼe kumpre profesia. Sira hatene katak maski ema nia governu halo buat naran deʼit, maibé Maromak nia hakarak sei “sai loos iha rai” hanesan temi iha orasaun neʼebé Jesus hanorin ba sira.—Mt 6:9, 10.

17 Atu bele halo tuir Maromak nia hakarak, dixípulu sira halo orasaun ba Jeová hodi dehan: “Fó aten-brani ba Ita-nia atan sira atu kontinua haklaken Ita-nia liafuan.” Iha tempu neʼe kedas Jeová halo saida? “Fatin neʼebé sira halibur hamutuk sai nakdoko, no sira hotu sai nakonu ho espíritu santu no fó sai Maromak nia liafuan ho aten-brani.” (Após 4:29-31) La iha buat ida mak bele hapara Jeová nia hakarak atu sai loos. (Isa 55:11) Maski susar naran deʼit, ka ema neʼebé kontra ita mak kbiit boot, maibé se ita halo orasaun ba Jeová, ita bele fiar katak nia sei fó ita aten-brani atu bele kontinua haklaken.

Sira “laʼós bosok ema, maibé bosok Maromak” (Apóstolu 4:32–5:11)

18. Saida mak ema Kristaun iha Jeruzalein halo ba malu?

18 Lakleur deʼit kongregasaun foun iha Jeruzalein iha ema naʼin-5.000 liu.d Maski dixípulu sira-neʼe mai husi situasaun moris neʼebé la hanesan, maibé sira “iha laran no neon ida deʼit”. Neʼe katak sira iha unidade. (Após 4:32; 1 Kor 1:10) Dixípulu sira la halo deʼit orasaun ba Jeová atu husu ninia bensaun, maibé mós ajuda malu iha dalan espirituál no fíziku. (1 João 3:16-18) Porezemplu, iha dixípulu ida naran José neʼebé apóstolu sira bolu nuʼudar Barnabé. Nia faʼan ninia rai rasik no fó osan neʼe atu ajuda dixípulu sira neʼebé mai husi fatin dook hodi sira bele kontinua hela iha Jeruzalein no aprende liután kona-ba sira-nia fiar neʼebé foun.

19. Tanbasá Jeová fó kastigu-mate ba Ananias no Safira?

19 Kaben-naʼin ida naran Ananias no Safira mós faʼan sira-nia rai no fó osan ba Apóstolu sira. Sira hakarak ema hanoin katak sira fó osan hotu ba apóstolu sira, maibé sira “rai subar osan balu”. (Após 5:2) Jeová fó kastigu-mate ba kaben-naʼin neʼe, laʼós tanba buat neʼebé sira fó mak uitoan, maibé tanba sira iha motivu neʼebé sala no bosok. Sira “laʼós bosok ema, maibé bosok Maromak”. (Após 5:4) Hanesan ema laran-makerek sira neʼebé Jesus korrije, Ananias no Safira hakarak hetan glória husi ema duké Maromak simu sira.—Mt 6:1-3.

20. Lisaun saida mak ita bele aprende kona-ba fó ba Jeová?

20 Hanesan apóstolu sira iha Jeruzalein neʼebé laran-luak, Testemuña barak ohin loron ho laran-luak apoia serbisu haklaken iha mundu tomak hodi fó kontribuisaun ho hakarak rasik. La iha ema ida mak obriga sira atu fó tempu ka osan atu apoia serbisu neʼe. Sin, Jeová lakohi ita atu serbí nia ho laran-todan ka obriga an. (2 Kor 9:7) Bainhira ita fó, buat neʼebé Jeová haree mak laʼós ninia folin maibé ita-nia motivu. (Mc 12:41-44) Ita lakohi sai hanesan Ananias no Safira hodi halo serbisu ba Jeová tanba hanoin an deʼit ka buka glória ba ita-nia an. Maibé hanesan Pedro, João, no Barnabé, mai ita serbí Jeová tanba hadomi nia no hadomi ema seluk.—Mt 22:37-40.

PEDRO MAK PESKADÓR NO SAI APÓSTOLU NEʼEBÉ LARAN-MANAS

Pedro iha naran lima neʼebé temi iha Bíblia laran. Iha lian Ebraiku ema bolu nia Simeão, no iha lian Gregu ema bolu nia Simão. Iha lian Aramaiku ema mós bolu nia Cefas neʼebé tradús iha lian Gregu nuʼudar Pedro. Ema mós bolu nia Simão Pedro, neʼe mak naran rua neʼebé tau hamutuk.—Mt 10:2; João 1:42; Após 15:14.

Apóstolu Pedro lori bote neʼebé nakonu ho ikan.

Pedro iha feen no sira hela ho ninia banin-feto no alin-mane. (Mc 1:29-31) Nia mak peskadór husi sidade Betsaida, iha Tasi Galileia nia parte norte. (João 1:44) Tuirmai nia muda ba sidade Kafarnaum, besik Betsaida. (Lc 4:31, 38) Iha Pedro nia ró laran mak Jesus hanorin ema-lubun iha área Tasi Galileia nian. Tuirmai Jesus haruka Pedro atu soe ninia rede ba tasi, no Jesus halo milagre hodi sira bele hetan ikan barak. Pedro sai taʼuk tebes, maibé Jesus hatete ba nia: “Keta taʼuk. Hahú husi ohin ba oin, ó sei kaer ema.” (Lc 5:1-11) Baibain Pedro bá kaer ikan hamutuk ho ninia alin André, no mós Tiago no João. Sira naʼin-haat husik serbisu neʼe bainhira simu konvite husi Jesus atu sai ninia dixípulu. (Mt 4:18-22; Mc 1:16-18) Maizumenus tinan ida liu tiha, Pedro mós inklui husi ema naʼin-12 neʼebé Jesus hili atu sai nuʼudar “apóstolu”, neʼe katak “haruka bá”.—Mc 3:13-16.

Jesus hili Pedro, Tiago, no João atu hamutuk ho nia iha akontesimentu importante sira. Sira haree bainhira Jesus nakfila an, fó moris-hiʼas ba Jairo nia oan-feto, no bainhira nia laran-susar tebetebes iha jardín Getsémani. (Mt 17:1, 2; 26:36-46; Mc 5:22-24, 35-42; Lc 22:39-46) Sira naʼin-tolu ho André husu Jesus kona-ba sinál neʼebé hatudu Jesus toʼo ona mai.—Mc 13:1-4.

Pedro toman atu koʼalia nakloke, hatudu laran-manas, no dala ruma halo buat balu hodi la hanoin uluk. Karik nia gosta hatán uluk liu fali apóstolu sira seluk. Iha livru Evanjellu, temi barak liu Pedro nia liafuan duké apóstolu seluk. Pedro toman husu pergunta bainhira sira seluk nonook deʼit. (Mt 15:15; 18:21; 19:27-29; Lc 12:41; João 13:36-38) Pedro lakohi Jesus atu fase ninia ain, maibé bainhira Jesus korrije nia, nia hakarak Jesus atu fase mós ninia liman no ulun!—João 13:5-10.

Tanba Pedro hadomi Jesus, nia hatete ba Jesus katak Jesus la presiza hetan susar no mate. Jesus korrije nia tanba ninia hanoin neʼebé sala. (Mt 16:21-23) Iha kalan antes Jesus mate, Pedro hatete katak maski apóstolu sira husik hela Jesus, maibé nia sei nunka halo ida-neʼe. Bainhira inimigu sira kaer Jesus, Pedro hatudu aten-brani hodi foti surik atu defende Jesus. Tuirmai nia laʼo tuir Jesus hodi toʼo iha amlulik boot nia pátiu. Maibé lakleur depois neʼe, Pedro nega ninia Naʼi ba dala tolu. Tuirmai nia tanis makaʼas tanba rekoñese buat neʼebé nia halo ona.—Mt 26:31-35, 51, 52, 69-75.

Depois Jesus moris hiʼas, apóstolu sira bá Galileia. Pedro fó-hatene sira katak nia atu bá kaer ikan no sira balu laʼo tuir nia. Iha tempu neʼebá mak Jesus mosu ba sira iha tasi-ibun. Bainhira Pedro haree Jesus, nia haksoit no nani ba tasi-ibun. Kuandu Jesus prepara tiha matabixu ba dixípulu sira, nia husu Pedro se Pedro hadomi nia liu fali ikan sira-neʼe ka lae. Jesus anima Pedro atu uza ninia moris tomak hodi laʼo tuir Jesus duké halo serbisu nuʼudar peskadór.—João 21:1-22.

Maizumenus iha tinan 62-64 EC, Pedro haklaken iha Babilónia neʼebé ohin loron bolu nuʼudar rai-Irake. Uluk ema Judeu barak hela iha neʼebá. (1 Ped 5:13) Iha Babilónia mak Pedro hakerek ninia karta primeiru no karik mós ninia karta segundu. Jesus “fó kbiit ba Pedro atu halaʼo knaar nuʼudar apóstolu ba ema neʼebé hetan sirkunsizaun”. (Gal 2:8, 9) Pedro kumpre ninia knaar ho laran-sadiʼa no laran-manas.

JOÃO MAK DIXÍPULU NEʼEBÉ JESUS HADOMI

Apóstolu João mak Tiago nia alin no sira-nia aman mak Zebedeu. Karik sira-nia inan naran Salomé no karik nia mak Jesus nia inan Maria nia alin-feto. (Mt 10:2; 27:55, 56; Mc 15:40; Lc 5:9, 10) Tan neʼe karik João mak Jesus nia primu. João moris iha família neʼebé riku. Sira iha negósiu boot kona-ba kaer ikan no sira mós iha serbisu-naʼin. (Mc 1:20) Salomé hamutuk ho Jesus, tau matan ba Jesus nia presiza bainhira Jesus iha Galileia, no nia mós sosa buat morin oioin ba Jesus nia mate-isin. (Mc 16:1; João 19:40) Karik João iha uma rasik.—João 19:26, 27.

Apóstolu João kaer surat-tahan lulun.

Karik João mak João Batista nia dixípulu neʼebé hamriik hamutuk ho André bainhira João Batista haree ba Jesus no dehan: “Haree, neʼe mak Maromak nia Bibi-Oan!” (João 1:35, 36, 40) Tuirmai, Zebedeu nia oan-mane João laʼo tuir Jesus bá Kaná no haree Jesus nia milagre primeiru. (João 2:1-11) João esplika ho klaru saida mak Jesus hatete no halo bainhira Jesus haklaken iha Jeruzalein, Samaria, no Galileia. Entaun ita bele fiar katak João haree rasik akontesimentu sira-neʼe. Hanesan Tiago, Pedro, no André, João mós prontu atu husik buat hotu hodi laʼo tuir Jesus, no neʼe hatudu katak nia iha fiar neʼebé metin.—Mt 4:18-22.

Evanjellu sira temi uitoan liu kona-ba João duké Pedro. Hanesan Pedro, João mós laran-manas, tan neʼe Jesus hanaran nia no ninia maun Tiago nuʼudar Boanerges, neʼe katak “Rai-Tarutu nia Oan”. (Mc 3:17) Foufoun João buka naran-boot, tan neʼe nia no ninia maun haruka sira-nia inan husu Jesus atu fó sira pozisaun neʼebé importante iha ninia Ukun. Maski hanoin an deʼit, maibé sira-nia hakarak fó prova katak sira iha fiar neʼebé metin ba Maromak nia Ukun. Sira naʼin-rua nia pergunta fó oportunidade ba Jesus atu fó konsellu ba apóstolu sira kona-ba hahalok haraik an.—Mt 20:20-28.

João mós hatudu laran-manas bainhira nia koko hapara mane neʼebé laʼós Jesus nia dixípulu atu duni sai anju aat sira hodi Jesus nia naran. Iha situasaun seluk, dixípulu sira bá ema Samaria nia knua ida atu prepara fatin ba Jesus, maibé ema sira-neʼe lakohi simu dixípulu sira. Tan neʼe, João hakarak Jesus atu halo ahi tun husi lalehan hodi halakon tiha ema Samaria nia knua neʼe. Ikusmai, nuʼudar tempu liu daudaun João sai ema neʼebé la ulun-toos no hatudu laran-sadiʼa. (Lc 9:49-56) Maski João iha fraku oioin, maibé nia mak “dixípulu ida neʼebé Jesus hadomi”. Tan neʼe, bainhira Jesus besik atu mate, nia husu João atu tau matan ba ninia inan Maria.—João 19:26, 27; 21:7, 20, 24.

João moris kleur liu fali apóstolu sira seluk, neʼe tuir duni buat neʼebé Jesus fó sai nanis ona. (João 21:20-22) João serbí Jeová ho laran-metin maizumenus durante tinan 70. Bainhira nia idade loos ona, Liurai Roma naran Domiciano halo nia sai dadur iha illa Patmos tanba nia “koʼalia kona-ba Maromak no fó sasin kona-ba Jesus”. Iha neʼebá, maizumenus iha tinan 96 EC, João hetan vizaun neʼebé nia hakerek iha livru Apokalipse. (Apok 1:1, 2, 9) Tuir ema Judeu nia tradisaun, bainhira João livre, nia bá Éfeso. Iha neʼebá, nia hakerek Evanjellu João no mós 1 João, 2 João, no 3 João, no nia mate iha Éfeso maizumenus iha tinan 100 EC.

a Baibain ema halo orasaun bainhira amlulik hasaʼe sakrifísiu iha dadeer no lokraik. Sira hasaʼe sakrifísiu lokraik nian iha tuku tolu lokraik.

b Haree kaixa “Pedro mak peskadór no sai apóstolu neʼebé laran-manas” no “João mak dixípulu neʼebé Jesus hadomi”.

c Haree kaixa “Amlulik boot no ulun-naʼin amlulik”.

d Iha tinan 33 EC, ema Farizeu iha Jeruzalein iha deʼit maizumenus naʼin-6.000 no ema Saduseu mak uitoan liu ida-neʼe. Tan neʼe sira lakohi apóstolu sira atu haklaken kona-ba Jesus.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe