Ita halo tuir Jeová ho laran tomak ka lae?
“EMA laran-loos fiar an hanesan leaun.” (Provérbios 28:1) Sira hatudu fiar, sadere ba Maromak nia Liafuan, no halo Jeová nia serbisu ho aten-brani maski hasoru perigu.
Iha tinan 1513 AEC, depois Maromak salva tiha ema Izraél husi moris nuʼudar atan iha rai-Ejitu, sira hela iha Sinai. Iha tempu neʼebá, iha mane naʼin-rua neʼebé hatudu katak sira tau fiar ba Jeová no hatudu fiar metin ba nia maski hasoru situasaun susar. Mane sira-neʼe ida mak ema Efraim naran Josué, nia mak Moisés nia ajuda-naʼin no ikusmai Jeová hili nia atu dirije ema Izraél. (Éxodo 33:11; Números 13:8, 16; Deuteronómio 34:9; Josué 1:1, 2) Mane ida seluk naran Caleb, nia mak Jefuné nia oan-mane husi suku Judá.—Números 13:6; 32:12.
Durante Caleb nia moris tomak, nia halo tuir Jeová nia hakarak ho laran-metin no laran-manas. Tanba nia serbí Maromak ho laran-metin ba tempu kleur, tan neʼe nia bele hatete katak nia “halo tuir Jeová ho laran tomak”. (Josué 14:8) Oinsá ho Ita? Ita halo tuir Jeová ho laran tomak ka lae?
Bá hafuhu rai
Imajina toʼok Ita mak ema Izraél ida neʼebé Jeová foin salva husi rai-Ejitu. Ita haree oinsá profeta Moisés ho laran-metin halo tuir Maromak nia matadalan. No Ita mós nota oinsá Caleb fiar duni katak Jeová hamutuk ho ninia povu.
Iha tinan segundu husi tempu neʼebé ema Izraél livre husi Ejitu, sira hela iha Kades-Barnea iha rai-fuik Paran. Sira toʼo ona fronteira ba rai neʼebé Maromak promete atu fó ba sira. Tuir Maromak nia matadalan, Moisés haruka espiaun naʼin-12 atu bá Kanaan. Moisés hatete ba sira: “Laʼo ba área Negeb, no tuirmai saʼe ba área foho nian. Imi tenke haree rai neʼe hanesan saida no haree se ema neʼebé hela iha neʼebá mak forte ka fraku, barak ka uitoan, no mós se rai neʼe mak diʼak ka aat no sira-nia sidade sira neʼebé sira hela mak iha moru metin ka la iha moru. Imi buka-hatene toʼok se rai neʼe mak bokur ka maran no se iha ai-hun barak ka la iha. Imi tenke sai aten-brani no foti ai-fuan balu husi rai neʼe.”—Números 13:17-20.
Espiaun naʼin-12 komesa sira-nia viajen neʼebé perigu. Sira hafuhu rai neʼe durante loron 40. Iha Hebron sira haree mane neʼebé jigante. No iha Mota Eskol, sira nota katak rai neʼe fó rezultadu neʼebé diʼak tebes no deside atu lori fila ai-fuan balu. Uvas ramu ida boot tebes toʼo mane naʼin-rua presiza leba ho ai-lolon ida.—Números 13:21-25.
Espiaun sira fila fali ba povu Izraél no hatete: “Ami tama ona ba rai neʼebé Ita haruka ami atu bá haree, no loloos rai neʼe iha susubeen no bani-been barak, no neʼe mak ai-fuan sira husi rai neʼe. Maski nuneʼe, povu neʼebé hela iha rai neʼe mak forte, no sira-nia sidade sira mak boot no iha moru neʼebé aas. Ami mós haree katak ema Anac hela iha neʼebá. Ema Amalec hela iha área Negeb, no ema Hetes, ema Jebus, ema Amoreu hela iha área foho nian, no ema Kanaan hela besik tasi no besik Mota Jordaun.” (Números 13:26-29) Espiaun naʼin-sanulu lakohi halo tuir Maromak nia orden atu marxa tama rai neʼebé Maromak promete.
“Jeová hamutuk ho ita”
Maibé espiaun ida naran Caleb neʼebé aten-brani no tau fiar ba Maromak Jeová hatete: “Mai ita saʼe kedas bá, ita sei foti duni rai neʼe nuʼudar ita-nian, tanba ita sei manán duni rai neʼe.” Maibé espiaun naʼin-sanulu iha opiniaun neʼebé la hanesan, sira hatete katak ema Kanaan mak forsa boot liu fali ema Izraél. Espiaun sira-neʼe taʼuk no la tau fiar ba Maromak, sira haree sira-nia an hanesan gafañotu deʼit sei kompara ho ema Kanaan.—Números 13:30-33.
Caleb no Josué hatete: “Jeová hamutuk ho ita. Keta taʼuk sira.” Maibé povu lakohi rona. Kuandu povu koʼalia hamutuk atu tuda mate sira, Maromak halo buat ruma no fó sai ninia tesi-lia ba povu neʼebé muramura hodi hatete: “Imi ida mós sei la tama ba rai neʼebé haʼu jura ona atu imi hela bá, só deʼit Jefuné nia oan-mane Caleb no Nun nia oan-mane Josué mak sei tama ba rai neʼe. . . . Maibé haʼu sei lori oan sira-neʼe tama ba rai neʼe no sira sei haree rai neʼebé imi hakribi. . . . Imi-nia oan-mane sira sei sai nuʼudar bibi-atan iha rai-fuik ba tinan 40, . . . toʼo ema ikus husi imi mate iha rai-fuik neʼe. Neʼe tuir loron sira neʼebé imi hafuhu rai neʼe, katak loron 40, loron ida ba tinan ida, sin, loron ida ba tinan ida, imi sei hatán ba imi-nia sala ba tinan 40.”—Números 14:9, 30-34.
Tinan barak liutiha, sira nafatin laran-metin
Tinan 40 liutiha no jerasaun tomak neʼebé muramura hasoru Maromak mak mate. Maibé Caleb no Josué nafatin laran-metin ba Maromak. Iha rai-tetuk maran Moab, Moisés no Amlulik Boot Eleazar sura mane sira neʼebé iha tropa, tinan 20 ba leten. Maromak hili mane ida husi suku Izraél ida-idak neʼebé sei fahe rai neʼebé Maromak promete. Mane sira-neʼe inklui mós Caleb, Josué, no Eleazar. (Números 34:17-29) Maski Caleb tinan 79 ona, maibé nia nafatin forsa boot, laran-metin, no aten-brani.
Bainhira Moisés no Arão sura povu iha Sinai lakleur antes povu lakohi tama rai-Kanaan tanba taʼuk, mane Izraél sira neʼebé bele serbí nuʼudar tropa mak naʼin-603.550. Liutiha tinan 40 iha rai-maran, povu nia tropa mak kiʼik liu ho mane naʼin-601.730. (Números 1:44-46; 26:51) Maski nuneʼe, ho Josué nuʼudar sira-nia ulun-naʼin no Caleb nuʼudar tropa ida, ema Izraél tama Rai neʼebé Maromak Promete no manán sidade ba sidade. Tuir buat neʼebé Josué no Caleb fiar tiha ona, Jeová ajuda ninia povu atu manán funu.
Maski Josué no Caleb idade ona, maibé sira hamutuk ho Izraél nia tropa, sira hakur Mota Jordaun. Maibé depois halo tiha funu durante tinan neen, ema Kanaan sei hela iha fatin barak. Jeová sei halakon ema Kanaan husi rai neʼe, maibé ulukliu nia fó orden atu fahe rai entre Izraél nia suku sira.—Josué 13:1-7.
Nia halo tuir Jeová ho laran tomak
Caleb neʼebé halo ona funu barak, nia hamriik iha Josué nia oin no hatete: “Haʼu tinan 40 bainhira Jeová nia atan Moisés haruka haʼu sai husi Kades-Barnea atu hafuhu rai neʼe, no haʼu fila fali hodi koʼalia buat neʼebé loos no koʼalia nakloke. Maski haʼu-nia maluk sira neʼebé ba hafuhu rai hamutuk ho haʼu halo povu nia laran taʼuk, maibé haʼu halo tuir Jeová, haʼu-nia Maromak, ho laran tomak.” (Josué 14:6-8) Loos duni, Caleb halo tuir Jeová ho laran tomak, no halo Maromak nia hakarak ho laran-metin.
Caleb hatutan tan: “Iha tempu neʼebá Moisés jura dehan: ‘Rai neʼebé ó sama ona sei sai ó-nia liman-rohan no mós ó-nia oan-mane sira-nian ba nafatin, tanba ó halo tuir ona Jeová, haʼu-nia Maromak, ho laran tomak.’ Agora, hanesan Jeová promete ona, nia proteje haʼu-nia moris ba tinan 45 ona, hahú husi tempu neʼebé Jeová fó sai promesa neʼe ba Moisés bainhira ema Izraél laʼo iha rai-fuik; haʼu sei moris hela toʼo ohin, no haʼu tinan 85 ona. Ohin haʼu sei forte hela hanesan mós iha tempu neʼebé Moisés haruka haʼu bá hafuhu rai neʼe. Haʼu-nia forsa agora sei hanesan hela iha tempu neʼebá, atu halo funu no atu halo serbisu seluk. Tan neʼe, fó área foho nian neʼe ba haʼu, tuir buat neʼebé Jeová promete ona iha tempu neʼebá. Maski ó rona iha loron neʼebá katak ema Anac hela iha fatin neʼe no sira-nia sidade iha moru aas, maibé haʼu fiar katak Jeová sei hamutuk ho haʼu no haʼu sei duni sai sira, hanesan Jeová promete ona.” Tuirmai Caleb hetan Hebron nuʼudar ninia liman-rohan.—Josué 14:9-15.
Caleb neʼebé katuas ona agora simu ninia knaar neʼebé susar liu, neʼe mak atu halo funu iha área neʼebé iha mane isin-boot sira. Maibé neʼe la susar liu ba asuwaʼin neʼebé tinan 85. Ikusmai ema sira neʼebé hela iha Hebron mak lakon. Caleb nia alin-mane nia oan naran Otniel neʼebé mós serbí nuʼudar juís manán Debir. Ikusmai ema Levi hela iha sidade rua neʼe, no Hebron sai nuʼudar sidade protesaun atu nuneʼe ema neʼebé oho ema seluk la ho neon bele halai bá neʼebá.—Josué 15:13-19; 21:3, 11-16, Juís 1:9-15, 20.
Sempre halo tuir Jeová ho laran tomak
Caleb no Josué mak ema la perfeitu. Maski nuneʼe, sira halo tuir Jeová nia hakarak ho laran-metin. Durante tinan 40 iha rai-fuik neʼebé susar, sira nafatin laran-metin maski sira iha situasaun neʼe tanba ema Izraél la halo tuir Maromak. Ohin loron Jeová nia atan sira mós lakohi husik buat ida hanetik sira atu serbí Maromak. Sira hatene katak agora iha funu entre Maromak nia organizasaun no Diabu Satanás, sira laran-metin nafatin, no sempre buka atu halo kontente Aman Jeová iha buat hotu.
Porezemplu, Jeová nia povu barak prontu atu hetan baku no tau sira-nia moris iha perigu laran atu bele komemora Naʼi nia Han-Kalan ka Memoriál ba Jesus Kristu nia mate. (1 Korinto 11:23-26) Kona-ba neʼe, feto Kristaun neʼebé iha Nazi nia kampu-konsentrasaun durante Funu Mundiál Segundu hatete:
“Ema hotu simu matadalan atu bá fatin fase roupa tuku 11 kalan. Kuandu tuku 11 ona, ami hotu halibur hamutuk, ami hamutuk naʼin-105. Ami hamriik besik malu haleʼu meza kiʼik neʼebé taka ho hena mutin no iha leten iha tua-uvas no paun. Ami uza deʼit lilin tanba karik ema bele haree ami se ami uza lampu. Ami sente hanesan ema Kristaun uluk nian neʼebé hasoru malu iha fatin sira neʼebé segredu no nakukun. Eventu neʼe mak importante. Ami fó sai dala ida tan ami-nia juramentu ba Aman katak ami sei uza ami-nia kbiit tomak atu ajuda halo santu Ninia naran, no apoia ninia direitu atu ukun.”
Maski ita hasoru susar nuʼudar Jeová nia atan sira, maibé ita bele sadere ba nia atu fó forsa ba ita hodi serbí nia ho aten-brani no fó hahiʼi ba ninia naran. (Filipe 4:13) Bainhira ita hakaʼas an atu halo kontente Jeová, diʼak atu hanoin-hetan Caleb nia ezemplu. Nia halo tuir Jeová ho laran tomak, no neʼe book tebes irmaun joven ida nia laran hodi komesa serbí nuʼudar pioneiru iha tinan 1921. Nia hakerek:
“Maski haʼu presiza para husi serbisu diʼak iha fábrika print nian iha Inglaterra atu bele komesa pioneiru, maibé haʼu la arrepende an. Tanba haʼu-nia dedikasaun ba Jeová, haʼu hatene ona atu halo saida. Haʼu hanoin-hetan Caleb neʼebé hamutuk ho Josué tama ba rai neʼebé Maromak promete, no Bíblia hatete kona-ba Caleb katak ‘nia halo tuir Jeová ho laran tomak’. (Josué 14:8) Haʼu mós hakarak halo tuir ninia hahalok neʼe. Haʼu hatene katak hodi serbí Maromak sei lori benefísiu mai haʼu, no ajuda haʼu atu haburas hahalok neʼebé ema Kristaun presiza hatudu.”
Caleb simu bensaun tanba ho laran-metin halo tuir Jeová ho laran tomak, no prontu buka-hatene saida mak Maromak nia hakarak. Hanesan ho nia, ema seluk hetan ksolok boot no bensaun barak hodi halo Maromak nia serbisu, Hein katak ita mós sente hanesan neʼe nuʼudar ita kontinua halo tuir Jeová ho laran tomak.
[Dezeñu]
Caleb no Josué hatudu laran-metin maski hetan susar. Oinsá ho Ita?