-
Oinsá mak ita bele kontrola ita-nia toman sira?Matan-moris bá!—2016 | No. 4
-
-
INFORMASAUN IHA OIN
Oinsá mak ita bele kontrola ita-nia toman sira?
DADEER-SAAN, Austin hadeer tanba alarma. Maski nia matan-dukur hela, nia hatais kedas ninia roupa ezersísiu nian neʼebé nia prepara nanis, no bá halai. Nia halo hanesan neʼe semana ida dala tolu durante tinan ida nia laran. Laura foin haksesuk malu ho ninia laʼen. Laura sai hirus no estrese, tan neʼe nia halai ba dapur, loke jeleira, foti xokolate, no han hotu kedas. Neʼe mak buat neʼebé nia sempre halo bainhira nia estrese.
Saida mak hanesan husi Austin no Laura? Maski sira hatene ka lae, sira ida-idak iha ona toman ruma. Sin, toman mak buat neʼebé iha forsa makaʼas atu kontrola ita-nia moris.
Oinsá ho Ita? Ita hakarak haburas toman diʼak ruma ka lae? Karik, Ita hakarak iha toman diʼak hanesan halo ezersísiu beibeik, toba sedu, ka kontaktu beibeik Ita-nia família ka belun neʼebé Ita hadomi.
Karik Ita mós hakarak atu husik toman aat ruma, hanesan fuma, han demais buat neʼebé ladiʼak ba saúde, ka gasta tempu barak ho internét.
Maibé, dala ruma susar atu troka ita-nia toman sira. Loos duni, fasil atu iha toman aat, maibé susar tebes atu husik ida-neʼe.
Oinsá mak ita bele kontrola ita-nia toman sira atu bele halaʼo moris neʼebé kontente liu? Mai ita hanoin kona-ba sujestaun tolu husi Bíblia nia matadalan sira.
-
-
1 Haburas hanoin neʼebé loosMatan-moris bá!—2016 | No. 4
-
-
INFORMASAUN IHA OIN | OINSÁ MAK ITA BELE KONTROLA ITA-NIA TOMAN SIRA?
1 Haburas hanoin neʼebé loos
Karik Ita hakarak hadiʼa kedas ita-nia toman hotu. Ita hanoin: ‘Iha semana neʼe, haʼu sei husik fuma, la tolok tan, toba sedu, komesa halo ezersísiu, han ai-han sira neʼebé diʼak ba saúde, no telefone beibeik haʼu-nia avó sira.’ Maibé tuir loloos, se Ita koko atu hadiʼa kedas buat barak iha tempu neʼebé hanesan, Ita sei la konsege hadiʼa buat ida!
BÍBLIA NIA MATADALAN: “Matenek sei hamutuk ho ema haraik-an.”—Provérbios (Amsal) 11:2.
Ema neʼebé haraik-an iha hanoin neʼebé loos no simu realidade. Nia rekoñese katak ninia tempu, forsa no rikusoin latoʼo atu hadiʼa kedas buat hotu. Tan neʼe, nia koko atu hadiʼa ninia toman neineik-neineik.
Se Ita koko atu hadiʼa kedas buat barak iha tempu neʼebé hanesan, Ita sei la konsege hadiʼa buat ida!
SAIDA MAK ITA BELE HALO?
Koko atu hadiʼa Ita-nia toman sira neineik-neineik deʼit. Halo tuir hakat tuirmai neʼe:
Halo lista rua. Iha lista primeiru, hakerek toman diʼak hotu neʼebé ita hakarak atu iha, no iha lista segundu, hakerek toman aat hotu neʼebé ita hakarak atu husik.
Iha lista ida-idak, tau númeru tuir buat neʼebé mak importante liu ba Ita atu hadiʼa
Husi lista ida-idak, hili toman ida ka rua deʼit neʼebé Ita sei hakaʼas an atu hadiʼa. Tuirmai, Ita bele koko atu hadiʼa toman ida ka rua seluk tan.
Ita bele halo prosesu neʼe lalais liután hodi troka toman aat ida ho toman diʼak ida. Porezemplu, se Ita gasta tempu barak demais atu haree televizaun, no Ita mós hakarak atu kontaktu beibeik Ita-nia família no belun sira, karik Ita bele halo planu tuirmai neʼe: ‘Bainhira haʼu fila ba uma, haʼu sei la loke kedas televizaun, maibé haʼu sei telefone haʼu-nia família ka belun ida.’
-
-
2 Hadiʼa situasaun neʼebé haleʼu ItaMatan-moris bá!—2016 | No. 4
-
-
INFORMASAUN IHA OIN | OINSÁ MAK ITA BELE KONTROLA ITA-NIA TOMAN SIRA?
2 Hadiʼa situasaun neʼebé haleʼu Ita
Ita hakarak duni atu han hahán neʼebé diʼak ba saúde, maibé xokolate barak sei iha jeleira laran.
Ita hakaʼas an atu para fuma, maibé kolega ida koko beibeik atu fó sigarru ba Ita maski nia hatene Ita-nia planu neʼe.
Ita planu ona atu halo ezersísiu ohin, maibé Ita la hatene iha neʼebé mak Ita rai sapatu desportu nian!
Ezemplu tolu neʼe hatudu saida? Hodi bele hetan susesu atu iha toman diʼak ka husik toman aat, ita tenke haree didiʼak situasaun neʼebé haleʼu ita, inklui mós kolega sira neʼebé ita ransu hamutuk.
BÍBLIA NIA MATADALAN: “Ema neʼebé matenek haree perigu no subar nia an, maibé ema neʼebé la iha esperiénsia la hasees an no hetan susar.” —Provérbios (Amsal) 22:3.
Bíblia anima ita atu hanoin nanis kona-ba ita-nia situasaun. Se ita halo nuneʼe, ita sei buka situasaun neʼebé bele ajuda ita atu haburas toman diʼak no hasees an husi situasaun neʼebé bele hanetik ita. (2 Timóteo 2:22) Sin, diʼak se ita hadiʼa uluk situasaun neʼebé haleʼu ita.
Hadiʼa ita-nia situasaun hodi bele sees husi ita-nia toman neʼebé ladiʼak no haburas fali toman neʼebé diʼak
SAIDA MAK ITA BELE HALO?
Hadiʼa Ita-nia situasaun hodi bele sees husi toman neʼebé ladiʼak. Porezemplu, se Ita planu ona atu la han buat neʼebé midar, keta rai dose iha dapur ka jeleira. Neʼe sei ajuda duni Ita atu la monu fali ba tentasaun atu han buat neʼebé midar.
Hadiʼa Ita-nia situasaun hodi halo fasil liu ba Ita atu iha toman neʼebé diʼak. Porezemplu, se Ita planu ona atu halo ezersísiu iha dadeer-saan, iha kalan antes toba, prepara nanis Ita-nia roupa. Neʼe sei ajuda Ita atu kumpre Ita-nia planu.
Hili didiʼak kolega sira neʼebé Ita ransu tanba ita-nia hahalok bele sai hanesan ho ema neʼebé ita ransu hamutuk. (1 Korinto 15:33) Tan neʼe, keta ransu demais ho ema neʼebé bele book Ita atu fila fali ba toman aat, maibé buka kolega neʼebé ajuda Ita atu haburas toman diʼak.
-
-
3 Keta rende anMatan-moris bá!—2016 | No. 4
-
-
INFORMASAUN IHA OIN | OINSÁ MAK ITA BELE KONTROLA ITA-NIA TOMAN SIRA?
3 Keta rende an
Ema barak hanoin katak atu hametin toman foun, ita presiza loron 21. Maibé peskiza sira hatudu katak, ema ida-idak la hanesan, no ema balu presiza tempu kleur liu atu hadiʼa sira-nia toman. Neʼe halo Ita sente laran-tun ka lae?
Hanoin toʼok: Ita planu atu halo ezersísiu semana ida dala tolu.
Semana primeiru, Ita halo duni.
Semana segundu, Ita falta loron ida.
Semana terseiru, Ita konsege fali kumpre Ita-nia planu.
Semana haat, Ita halo ezersísiu dala ida deʼit.
Semana lima, Ita konsege fali, no depois neʼe Ita sempre halo ezersísiu semana ida dala tolu.
Neʼe katak Ita presiza semana lima atu hametin Ita-nia toman foun. Karik Ita sente neʼe kleur, maibé se Ita konsege ona iha toman diʼak, Ita sei sente kontente.
BÍBLIA NIA MATADALAN: “Maski karik ema laran-loos monu ba dala hitu, nia sei bele hamriik fali.”—Provérbios (Amsal) 24:16.
Bíblia anima ita atu la rende an. Sin, maski ita monu dala barak, maibé buat neʼebé importante liu mak ita hamriik fali.
Maski ita monu dala barak, maibé buat neʼebé importante liu mak ita hamriik fali
SAIDA MAK ITA BELE HALO?
Maski ita la konsege kumpre kedas ita-nia planu, keta rende an. Rekoñese katak ita presiza tempu atu hametin ita-nia toman foun.
Tau fokus ba susesu neʼebé Ita hetan ona. Porezemplu, se Ita hakaʼas an atu hadiʼa dalan neʼebé Ita koʼalia ba Ita-nia oan, husu toʼok ba Ita-nia an: ‘Horibainhira mak haʼu konsege tahan haʼu-nia hirus? Iha tempu neʼebá, haʼu hatudu fali hahalok diʼak saida? Oinsá mak haʼu bele halo fali hanesan neʼe?’ Pergunta sira-neʼe bele ajuda Ita atu tau fokus ba susesu neʼebé Ita hetan duké hanoin kona-ba tempu neʼebé Ita monu.
Bíblia mós fó sai matadalan seluk tan neʼebé bele ajuda ita-nia moris, porezemplu oinsá atu kontrola ita-nia laran-susar, atu halaʼo moris kontente nuʼudar família, no atu sente haksolok iha laran. Se Ita hakarak hatene liután, bele koʼalia ho Testemuña ba Jeová ida, ka loke ami-nia sítiu www.jw.org/tdt.
-