Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • mwbr20 Juñu p. 1-8
  • Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken
  • Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken—2020
  • Subtítulu
  • 1-7 JUÑU
  • 8-14 JUÑU
  • 15-21 JUÑU
  • 22-28 JUÑU
  • 29 JUÑU–5 JULLU
Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken—2020
mwbr20 Juñu p. 1-8

Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken

1-7 JUÑU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | GÉNESIS 44-45

“José fó perdua ba ninia maun sira”

(Génesis 44:1, 2)

w15 1/7 p. 14-15

“Haʼu laʼós Maromak atu tesi lia ba imi”

Lakleur, José haruka ninia atan sira duni tuir ninia maun-alin sira, no duun sira mak naʼok-teen. Ikusmai, atan sira-neʼe hetan kopu osan-mutin iha Benjamin nia karón, nuneʼe sira lori fali Benjamin ho maun sira hotu bá hasoru José. Agora mak tempu ba José atu hatene ho loloos ninia maun sira mak ema hanesan saida. Judá mak koʼalia ba José hodi husu nia laran-sadiʼa, dehan: ‘Ami hotu bele sai atan iha rai-Ejitu.’ Maibé José hatán: ‘Benjamin deʼit mak tenke hela iha rai-Ejitu no imi sira seluk fila fali ba imi-nia rai bá.’—Gén 44:2-17.

Judá dehan: “Nia mak oan mesak husi ninia inan, no ninia aman hadomi nia.” Liafuan neʼe kona loos José nia laran, tanba José mak Jacob nia feen doben Rakel nia oan-mane boot, no Rakel mate bainhira nia tuur ahi Benjamin. José mós hadomi tebes ninia inan Rakel, no ida-neʼe halo nia hadomi tebes ninia alin Benjamin.—Gén 35:18-20; 44:20.

Judá husu José nia laran-sadiʼa atu labele kaer Benjamin nuʼudar atan. Nia hatete nia prontu troka Benjamin nia fatin. Ikusliu, nia dehan: “Oinsá mak haʼu bele fila fali ba haʼu-nia aman la hamutuk ho labarik neʼe? Haʼu la bele tahan atu haree susar boot neʼe kona haʼu-nia aman!” (Gén 44:18-34) José hatene ona katak ninia maun Judá nia hahalok troka duni. Nia laʼós arrepende an deʼit ba sala neʼebé uluk nia halo, maibé nia sai ema neʼebé prontu fó nia an ba ema seluk nia diʼak.

José la bele tahan tan ninia matan-been. Nia haruka atan sira sai ba liʼur, no nia hahú tanis makaʼas toʼo ema iha palásiu laran mós bele rona nia lian. Tuirmai, José hatete ba nia maun sira: “Haʼu mak José imi-nia alin.” Liafuan neʼe halo ninia maun-alin hotu sai bilán tebes. José hakoʼak sira hotu no fó-hatene mós ba ninia maun sira katak nia la rai hirus ba buat neʼebé sira halo ona ba nia. (Gén 45:1-15) Loos duni, José haleno Maromak Jeová nia hahalok neʼebé prontu fó perdua ba ema. (Sal 86:5) Ita mós hatudu hahalok furak hanesan neʼe ka lae?

(Génesis 44:33, 34)

(Génesis 45:4, 5)

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

(Génesis 44:13)

it-2-E p. 813

Lees roupa

Neʼe mak ema Judeu no ema orientál nia toman kuandu triste tebes, liuliu bainhira rona katak sira-nia família ida mate. Iha situasaun barak, sira lees sira-nia roupa parte hirus-matan nian deʼit, tan neʼe bele nafatin uza fali roupa neʼe.

Dala primeiru neʼebé Bíblia temi kona-ba lees roupa mak bainhira Ruben, Jacob nia oan-mane primeiru, la hetan fali ninia alin José iha bee-posu. Nia lees ninia roupa, no dehan: “Labarik neʼe la iha ona! Saida mak haʼu sei halo?” Nuʼudar oan-mane primeiru, Ruben iha responsabilidade boot ba ninia alin. Bainhira ninia aman Jacob rona katak ninia oan neʼe mate ona, nia mós lees ninia roupa no uza hena karón atu hatudu sentimentu triste. (Gén 37:29, 30, 34) No kuandu iha Ejitu, Jacob nia maun-alin sira mós lees sira-nia roupa kuandu ema duun katak Benjamim mak naʼok-teen.—Gén 44:13.

(Génesis 45:5-8)

w04-E 8/15 p. 15 par. 15

Odi la ho razaun

15 Saida mak bele ajuda ita atu la laran-moras kuandu ema odi ita la ho razaun? Hanoin-hetan katak ita-nia inimigu neʼebé boot liu mak Satanás no anju aat sira. (Éf 6:12) Maski karik ema balu ho neon fó terus mai ita, maibé iha ema balu neʼebé la gosta ita tan deʼit sira ladún hatene kona-ba ita ka tanba rona ba ema seluk. (Dan 6:4-16; 1Ti 1:12, 13) Jeová hakarak atu “ema hotu” iha oportunidade “atu hetan salvasaun no hetan koñesimentu neʼebé loos kona-ba lia-loos.” (1Ti 2:4) Tuir loloos, ema balu neʼebé uluk kontra, agora sai nuʼudar ita-nia irmaun-irmán tanba haree ba ita-nia hahalok neʼebé diʼak. (1Pe 2:12) No ita mós bele aprende husi Jacob nia oan-mane José nia ezemplu. Maski José hasoru terus barak tanba ninia maun sira, nia la rai odi ba sira, tanba nia komprende katak Jeová uza nia atu kumpre Ninia hakarak. (Gén 45:4-8) Hanesan neʼe mós, terus naran deʼit neʼebé ita hasoru tanba la iha justisa, Jeová bele uza ida-neʼe atu lori hahiʼi ba Ninia naran.—1Pe 4:16.

TREINU KONA-BA HAKLAKEN

w06-E 2/1 p. 31

Pergunta husi lee-naʼin

Jeová nia atan neʼebé laran-metin, José, uza kopu espesiál husi osan-mutin atu siʼik futuru hanesan temi iha Génesis 44:5 ka lae?

La iha razaun atu fiar katak José mete ho matan-dook nia atividade atu siʼik futuru.

Bíblia hatudu José nia hanoin kona-ba uza májiku atu hatene kona-ba futuru. Tanba bainhira nia esplika Faraó nia mehi sira, José dehan beibeik katak só Maromak mak bele “fó sai” buat neʼebé seidauk akontese. Rezultadu mak Faraó rasik ikusmai fiar katak Maromak neʼebé José adora, Maromak neʼebé loos, mak ajuda José atu hatene informasaun kona-ba futuru, laʼós liuhusi májiku. (Gén 41:16, 25, 28, 32, 39) Iha Ukun-Fuan neʼebé Jeová fó ba Moisés, Jeová bandu ema atu labele uza masonik ka atu siʼik futuru, neʼe hatudu katak Nia deʼit mak bele siʼik futuru.—Deu 18:10-12.

Se nuneʼe, tanbasá mak José nia atan dehan katak José uza kopu ida husi osan-mutin atu ‘siʼik futuru ho loloos’? (Gén 44:5) Ita presiza hatene uluk kona-ba situasaun iha istória neʼe.

José nia maun sira faʼan José sai nuʼudar atan. Tinan barak depois neʼe, tanba rai-hamlaha neʼebé boot tebes, sira laʼo ba rai-Ejitu atu hola ai-han. Iha Ejitu, José mak hetan knaar atu tau matan ba ai-han, no agora José nia maun sira presiza José nia ajuda. Maibé José la fó sai ninia an ba sira. Nia deside atu koko sira. José hakarak hatene se sira arrepende an ka lae. Nia mós hakarak hatene se sira hadomi sira-nia aman, Jacob, no sira-nia alin Benjamim neʼebé Jacob hadomi tebes, no sira-nia domin toʼo neʼebé. Tan neʼe, José deside atu lohi sira.—Gén 41:55–44:3.

José haruka ninia atan ida atu enxe ninia maun no alin sira-nia pasta ho ai-han, fó fali sira-nia osan, no mós atu tau José nia kopu iha Benjamim nia pasta. Durante buat hotu neʼe, José aprezenta ninia an nuʼudar ema-boot husi rai neʼebé la adora Maromak neʼebé loos. Ninia hahalok, jeitu, no dalan neʼebé nia koʼalia mak hanesan ema-boot ida, no neʼe mak dalan neʼebé ninia maun sira haree nia.

Bainhira José koʼalia ho ninia maun sira kona-ba kopu neʼe, nia kontinua subar ninia identidade husi sira. Nia husu: “Imi la hatene katak haʼu bele siʼik futuru ho loloos ka?” (Gén 44:15) Husi neʼe, ita haree katak kopu neʼe mós parte deʼit husi ninia planu. Hanesan Benjamim la naʼok kopu neʼe, José mós la uza kopu neʼe atu siʼik futuru.

8-14 JUÑU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | GÉNESIS 46-47

“Ai-han ba tempu rai-hamlaha”

(Génesis 47:13)

w87-E 5/1 p. 15 par. 2

Salva ema nia moris iha tempu rai-hamlaha

2 Tinan hitu neʼebé iha ai-han barak ikusmai remata, no rai-hamlaha komesa, hanesan Jeová fó-hatene nanis. Rai-hamlaha neʼe laʼós deʼit iha rai-Ejitu, maibé “rai hotu iha mundu tomak”. Bainhira povu sira neʼebé hamlaha iha Ejitu husu ajuda husi Faraó, Faraó dehan ba sira: “Bá husu José, no halo tuir buat naran deʼit neʼebé nia dehan ba imi.” José faʼan ai-han ba ema Ejitu toʼo sira-nia osan hotu. Tuirmai sira faʼan sira-nia animál sira atu troka ho ai-han. Ikusmai, povu sira bá hasoru José no dehan: “Sosa ami no ami-nia rai hodi troka ho ai-han, no ami sei sai atan ba Faraó no ami-nia rai sei sai ninian.” Entaun José sosa hotu ema Ejitu nia rai hodi entrega ba Faraó.—Gén 41:53-57; 47:13-20.

(Génesis 47:16)

(Génesis 47:19, 20)

(Génesis 47:23-25)

kr-E p. 234-235 par. 11-12

Maromak nia Ukun halaʼo ninia hakarak iha rai

11 Ai-han barak. Ema barak iha mundu hasoru terus tanba lakohi rona ba Maromak nia Liafuan. Neʼe hanesan rai-hamlaha iha dalan espirituál. Bíblia fó avizu ida-neʼe: “Jeová, Naʼi Ukun-Naʼin Boot Liu, hatete nuneʼe: ‘Tempu sei toʼo mai bainhira haʼu halo hamlaha boot mosu iha rai neʼe, neʼe laʼós hamlaha ba ai-han ka hamrook ba bee, maibé hamlaha atu rona Jeová nia liafuan.’” (Am 8:11) Sidadaun ba Maromak nia Ukun mós terus tanba rai-hamlaha ka lae? Jeová fó-hatene nanis oinsá ninia povu sei la hanesan ho ninia inimigu sira: “Haʼu-nia atan sira sei han, maibé imi sei hamlaha. Haree bá! Haʼu-nia atan sira sei hemu, maibé imi sei hamrook. Haree bá! Haʼu-nia atan sira sei haksolok, maibé imi sei moe.” (Isa 65:13) Ita rasik haree oinsá liafuan sira-neʼe sai loos ka lae?

12 Ita-nia livru sira kona-ba Bíblia, gravasaun sira, vídeo, reuniaun no reuniaun boot sira, no informasaun hotu iha ita-nia website, mak ai-han espirituál barak neʼebé sempre mai, hanesan mota neʼebé nunka para atu suli. (Eze 47:1-12; Joe 3:18) Ita kontente tebes atu haree Jeová nia promesa sai loos kona-ba ai-han espirituál barak iha ita-nia moris, loos ka lae? Ita rasik sempre han husi Jeová nia meza ka lae?

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

(Génesis 46:4)

it-1-E p. 220 par. 1

Pozisaun no jestu

Tau liman ba ema mate nia matan. Jeová nia liafuan ba Jacob, “José sei tau liman ba ó-nia matan” mak dalan ida atu dehan katak José mak sei taka Jacob nia matan bainhira nia mate. (Gén 46:4) Baibain neʼe mak oan-mane primeiru nia knaar. Tan neʼe, haree hanesan Jeová fó-hatene ba Jacob katak direitu nuʼudar oan primeiru mak José nian.—1Kr 5:2.

(Génesis 46:26, 27)

nwtsty-E nota estudu ba Aps 7:14

hamutuk ema naʼin-75: Bainhira Estevão koʼalia kona-ba ema naʼin-75 husi Jacob nia família iha Ejitu, karik nia la foti liafuan ruma husi Eskritura Lian Ebraiku. Númeru neʼe labele hetan iha manuskritu masorétiku husi Eskritura Lian Ebraiku. Gén 46:26 hatete: “Jacob nia oan no bei-oan hotu neʼebé tama ba rai-Ejitu hamutuk ho nia mak naʼin-66, neʼe la sura ho Jacob nia feto-foun sira.” Versíkulu 27 hatutan: “Ema hotu husi Jacob nia umakain neʼebé tama ba rai-Ejitu hamutuk naʼin-70.” Versíkulu sira-neʼe hatudu dalan rua atu sura. Númeru primeiru inklui deʼit Jacob nia oan no bei-oan sira. Maibé númeru segundu mak totál husi ema hotu neʼebé bá Ejitu. Iha Éx 1:5 no Deu 10:22 mós temi ema “naʼin-70” husi Jacob nia família. Bainhira Estevão temi kona-ba ema “naʼin-75”, nia inklui Jacob nia família seluk. Ema balu dehan katak númeru neʼe inklui José nia oan Manasés no Efraim nia oan no bei-oan sira neʼebé temi iha tradusaun Septuajinta husi Gén 46:20. Ema seluk dehan katak númeru neʼe inklui Jacob nia feto-foun sira neʼebé la sura iha Gén 46:26. Tan neʼe, karik númeru “75” mak totál husi ema hotu. Tuir loloos, númeru neʼe karik bazeia ba kopia husi Eskritura Lia-Ebraiku husi apóstolu sira-nia tempu. Ba tinan barak ona, matenek-naʼin sira hatene katak númeru “75” mak númeru neʼebé temi iha Gén 46:27 no Éx 1:5 husi Septuajinta Gregu. No mós, iha Éx 1:5 husi Livru Tasi Mate nian iha língua Ebreu neʼebé ema hetan maizumenus tinan 1950, temi númeru “75”. Karik númeru neʼebé Estevão temi mak bazeia ba manuskritu antigu sira-neʼe. Maski ida-neʼe loos ka la loos, númeru neʼebé Estevão temi hatudu deʼit dalan seluk oinsá atu sura Jacob nia família sira.

15-21 JUÑU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | GÉNESIS 48-50

“Sira neʼebé idade iha esperiénsia barak atu fahe”

(Génesis 48:21, 22)

it-1-E p.  1246 par. 8

Jacob

Lakleur antes Jacob mate, nia haraik bensaun ba ninia bei-oan sira, katak José nia oan-mane sira, no Maromak book nia atu tau ninia liman-loos ba Efraim neʼebé idade kiʼik liu duké Manasés neʼebé idade boot liu. No ba José, nuʼudar oan primeiru neʼebé sei simu liman-rohan parte rua, Jacob hatete, “Haʼu sei fó rai parte ida tan ba ó barak liu fali ó-nia maun-alin sira. Rai neʼe haʼu hadau husi ema Amoreu ho haʼu-nia surik no rama.” (Gén 48:1-22; 1Kr 5:1) Antes neʼe, Jacob sosa ona rai besik iha Siquém, husi Hamor nia oan-mane sira, no nia halo ida-neʼe la ho funu. (Gén 33:19, 20) Tan neʼe, haree hanesan promesa neʼebé Jacob fó ba José mak hatudu kona-ba Jacob nia fiar, tanba liuhusi Jacob nia liafuan neʼe, nia fó sai profesia kona-ba oinsá mak ninia jerasaun sei hadau rai-Kanaan, no neʼe haree hanesan akontese tiha ona ho ninia surik no rama rasik. Parte rua neʼebé fó ba José husi rai neʼebé sira hadau mak rai neʼebé fó ba suku Efraim no suku Manasés.

(Génesis 49:1)

it-2-E p. 206 par. 1

Loron ikus sira

Jacob nia profesia antes nia mate. Bainhira Jacob koʼalia ba ninia oan-mane sira hodi dehan, “Imi halibur hamutuk bá hodi haʼu bele fó-hatene ba imi buat neʼebé sei akontese iha futuru”, Jacob koʼalia kona-ba tempu neʼebé ninia liafuan sei komesa sai loos iha futuru. (Gén 49:1) Maizumenus tinan atus rua antes neʼe, Jeová dehan ba Jacob nia avó, Abram (Abraão), katak ninia jerasaun sei hasoru terus durante tinan 400. (Gén 15:13) Tan neʼe, profesia kona-ba futuru neʼebé Jacob temi labele hahú antes tinan 400 neʼe remata. Profesia neʼe mós sei sai loos kona-ba “Izraél Maromak nian”, ka Izraél espirituál.—Gal 6:16; Rom 9:6.

(Génesis 50:24, 25)

w07-E 6/1 p. 28 par. 10

Irmaun-irmán neʼebé idade ona mak bensaun ba joven sira

10 Irmaun-irmán neʼebé idade ona bele sai ezemplu diʼak ba ema seluk iha kongregasaun. Bainhira Jacob nia oan-mane José idade ona, nia halo buat neʼebé simples deʼit atu hatudu ninia fiar, maibé neʼe sai ezemplu neʼebé diʼak tebes ba fiar-naʼin sira neʼebé moris depois nia. Kuandu nia idade 110, “nia fó matadalan kona-ba ninia ruin sira” katak, povu Izraél tenke lori ho ninia ruin sira kuandu sira sai husi Ejitu. (Ebr 11:22; Gén 50:25) Kuandu José mate, matadalan neʼe fó esperansa ba povu Izraél durante tinan barak neʼebé sira sai nuʼudar atan, katak tempu livre ba sira sei toʼo mai.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

(Génesis 49:19)

w04-E 6/1 p. 15 par. 4-5

Bensaun ba ema neʼebé halo tuir Maromak

4 Antes tama ba rai neʼebé Maromak promete, ema Izraél husi suku Gad husu atu sira bele hela iha parte leste husi mota Jordaun neʼebé diʼak atu hakiak bibi. (Núm 32:1-5) Maibé hela iha rai neʼe katak sira sei hasoru susar boot. Suku sira seluk iha parte oeste seguru uitoan tanba foho-leet Jordaun nian bele ajuda atu hanetik inimigu sira atu tama sira-nia rai. (Jos 3:13-17) Maibé, kona-ba rai sira iha parte leste husi Jordaun, livru ida The Historical Geography of the Holy Land, neʼebé George Adam Smith mak hakerek, hatete: “Rai sira-neʼe mak tetuk loos deʼit, no la iha buat ida mak sai nuʼudar protesaun iha Arábia. Tan neʼe, sira sempre hasoru perigu husi ema aat sira neʼebé liu, no balu ho grupu boot ataka sira kada tinan atu hadau rai neʼebé matak.”

5 Oinsá mak suku Gad bele tahan hasoru situasaun sira-neʼe? Tinan barak antes neʼe, iha Jacob nia profesia antes nia mate nia dehan: “Kona-ba Gad, grupu naʼok-teen sei ataka nia, maibé nia sei ataka sira husi kotuk.” (Gén 49:19) Karik liafuan neʼe bele halo ema neʼebé rona laran-kraik. Maibé tuir loloos, liafuan neʼe nuʼudar mandamentu ida atu haruka ema Gad ataka fila. Jacob hametin sira-nia fiar katak se sira halo nuneʼe duni, ema aat sira-neʼe sei halai namkari, no ema Gad sei duni ema sira neʼebé husi kotuk liu.

(Génesis 49:27)

ia p. 164, kaixa

Liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis sai loos

Hodi defende Maromak nia povu, Maromak uza Ester no Mordecai hodi kumpre liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis. Maizumenus tinan 1.200 antes ida-neʼe akontese, Maromak Jeová leno Jacob atu fó-hatene nanis kona-ba ninia oan-mane ida, nia hatete: “Benjamin sei kontinua tata hanesan asu-fuik. Iha dadeer nia sei han animál neʼebé nia kaer no iha kalan nia sei fahe rikusoin neʼebé nia hetan.” (Gén 49:27) Iha “dadeer”, ka iha tempu neʼebé nasaun Izraél komesa atu iha liurai neʼebé ukun, Benjamin nia bei-oan sira inklui mós Liurai Saul no asuwaʼin sira seluk, “kontinua tata hanesan asu-fuik” hodi halo funu ba Maromak Jeová nia povu. Iha “kalan”, ka iha tempu neʼebé la iha ona liurai neʼebé ukun nasaun Izraél, Ester no Mordecai, neʼebé husi suku Benjamin, halo funu hasoru Jeová nia inimigu sira, no sira hetan susesu. Ita mós bele dehan katak sira ‘fahe rikusoin neʼebé sira hetan’ tanba liurai fó Haman nia rikusoin hotu ba sira.

22-28 JUÑU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | ÉXODO 1-3

“Haʼu Sei Sai Buat Neʼebé Haʼu Hakarak”

(Éxodo 3:13)

w13 15/3 p. 25 par. 4

Hahiʼi naran Jeová neʼebé boot

4 Kuandu Moisés tinan 80, Maromak fó knaar importante ba nia hodi dehan: “Lori haʼu-nia povu Israel nia oan sira sai husi Egiptu.” Moisés husu fali pergunta ida neʼebé importante tebes, hodi hatete: ‘Se ema Israel husu haʼu kona-ba Ita-nia naran, saida mak haʼu sei hatete ba sira?’ Ema Israel hatene Maromak nia naran kleur ona, entaun tanbasá mak Moisés husu pergunta hanesan neʼe? Ida-neʼe tanba nia hakarak hatene liután Jeová mak Maromak oinsá loos. Moisés hakarak halo ema Israel fiar katak Maromak sei salva duni sira, tanba kleur ona sira moris nuʼudar atan no karik sira barak laran-rua se Jeová bele salva sira ka lae. Tuir loloos, sira balu adora fali ema Egiptu nia maromak sira!—Éx 3:10-15; Eze 20:7, 8.

(Éxodo 3:14)

kr-E p. 43, kaixa

SIGNIFIKADU HUSI MAROMAK NIA NARAN

MAROMAK nia naran Jeová mai husi verbu Ebraiku neʼebé signifika “halo sai; sai”. Matenek-naʼin barak dehan katak neʼe mak verbu kauzativu iha lian Ebraiku. Nuneʼe ema barak komprende Maromak nia naran signifika “Nia mak halo sai”. Signifikadu ida-neʼe liga didiʼak ho Jeová nia papél nuʼudar Kriadór. Nia kria universu tomak, rai no buat hotu neʼebé moris no mós nia kontinua kumpre no halo ninia hakarak hotu sai loos.

Se nuneʼe, Jeová nia liafuan ba Moisés neʼebé hakerek iha Éxodo 3:13, 14 katak sá? Moisés husu: “Se karik haʼu bá hasoru ema Izraél no dehan ba sira: ‘Imi-nia beiʼala nia Maromak mak haruka haʼu ba imi’, no se sira husu ba haʼu: ‘Ninia naran mak saida?’ entaun saida mak haʼu tenke hatán ba sira?” Maromak dehan ba Moisés: “Haʼu Sei Sai Buat Neʼebé Haʼu Hakarak.”

Haree katak Moisés la husu Jeová atu hatene Jeová nia naran, tanba Moisés no ema Izraél hatene tiha ona Maromak nia naran. Loloos, Moisés hakarak atu Jeová fó sai kona-ba buat seluk neʼebé bele hametin ninia fiar kona-ba Jeová mak Maromak hanesan saida, ka signifikadu neʼebé hatudu sai husi ninia naran. Tan neʼe kuandu Jeová hatán, “Haʼu Sei Sai Buat Neʼebé Haʼu Hakarak,” nia hatudu sai kona-ba buat neʼebé úniku kona-ba nia an. Iha tempu naran deʼit, nia bele sai buat naran deʼit atu bele kumpre ninia hakarak. Porezemplu, ba Moisés no povu Izraél, Jeová sai nuʼudar ajuda-naʼin, ida neʼebé fó lei, ida neʼebé fó buat neʼebé sira presiza, no seluk tan. Tan neʼe Jeová rasik hili atu sai buat naran deʼit atu bele kumpre ninia hakarak ba ninia povu. Maski naran Jeová iha signifikadu hanesan temi ona, maibé tuir loloos naran neʼe mós hatudu katak Jeová bele halo ninia kriasaun atu sai buat naran deʼit hodi kumpre ninia hakarak.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

(Éxodo 2:10)

g04-E 4/8 p. 6 par. 5

Istória kona-ba Moisés tebes duni ka lae?

Tebes duni ka lae katak liurai Ejitu nia oan-feto hakiak Moisés? Sin, tanba ema Ejitu nia relijiaun hanorin katak tenke hatudu hahalok laran-diʼak hodi nuneʼe bele tama ba lalehan. Kona-ba hakiak Moisés, arkeólogu Joyce Tyldesley dehan: “Iha Ejitu, feto no mane iha pozisaun hanesan deʼit. Sira iha direitu neʼebé hanesan kona-ba justisa no ekonomia, no feto sira mós bele foti oan no hakiak.” Iha dokumentu antigu kona-ba hakiak oan, temi kona-ba feto Ejitu ida neʼebé foti ninia atan sira nuʼudar ninia oan. Kona-ba selu Moisés nia inan atu fó-susu ba Moisés, The Anchor Bible Dictionary dehan katak: “Kona-ba selu Moisés nia inan rasik atu fó-susu ba Moisés, neʼe hanesan ho arranju sira iha kontratu kona-ba hakiak oan neʼebé ema Mezopotámia sira halo.”

(Éxodo 3:1)

w04-E 3/15 p. 24 par. 4

Pontu importante husi livru Éxodo

3:1—Oinsá mak ita bele dehan katak Jetro mak amlulik ida? Iha tempu antigu, ulun ba família mak sai nuʼudar amlulik ba ninia família. Karik Jetro mak nuʼudar ulun ba suku ida husi ema Midian. Tanba ema Midian mak Abraão nia jerasaun husi Ketura, karik sira hatene kona-ba adorasaun ba Jeová.—Gén 25:1, 2.

TREINU KONA-BA HAKLAKEN

w02-E 6/15 p. 11 par. 1-4

Buat neʼebé folin boot liu fali rikusoin husi Ejitu

Kuandu Moisés tinan 40 no sai nuʼudar ema Ejitu, ‘nia bá hodi haree ninia maluk Ebreu sira halo serbisu todan’. Buat neʼebé nia halo tuirmai la hatudu deʼit ninia hakarak atu hatene kona-ba ninia maluk Ebreu sira, maibé ninia hakarak atu ajuda sira. Kuandu nia haree ema Ejitu ida baku ninia maluk Ebreu ida, nia oho tiha ema Ejitu neʼe. Ninia hahalok neʼe hatudu katak nia laran-metin ba ninia maun-alin Ebreu sira. Mane neʼebé nia oho karik iha pozisaun boot, no Moisés oho nia bainhira mane neʼe halaʼo daudaun ninia knaar. Iha ema Ejitu nia matan, la iha razaun ida ba Moisés atu la laran-metin ba Faraó. Maibé buat neʼebé book Moisés mak hahalok domin ba justisa, no iha loron tuirmai, nia hatudu ninia domin ba justisa bainhira nia hirus ema Ebreu neʼebé la hatudu justisa hodi baku fali ninia maluk Ebreu. Moisés iha hakarak neʼebé makaʼas atu halo livre ema Ebreu neʼebé serbisu nuʼudar atan, maibé kuandu Faraó rona kona-ba buat neʼebé Moisés halo no koko atu oho nia, ikusmai Moisés tenke halai ba Midian.—Éx 2:11-15; Aps 7:23-29.

Tempu neʼebé Moisés hili atu halo livre ema Ebreu la hanesan ho tempu neʼebé Jeová hili. Maski nuneʼe, buat neʼebé Moisés halo hatudu sai ninia fiar. Ebreu 11:24-26 hatete: “Liuhusi fiar mak Moisés lakohi ema bolu nia nuʼudar Faraó nia oan-feto nia oan bainhira nia sai boot ona. Nia hili atu hetan terus hamutuk ho Maromak nia povu duké haksolok ba tempu uitoan hodi halo sala.” Tanbasá? “Tanba nia haree katak kuandu ema hamoe nia nuʼudar ema neʼebé Maromak hili ona, neʼe iha folin boot liu fali rikusoin husi rai-Ejitu, tanba nia hateke deʼit ba kolen neʼebé nia atu simu.” Liafuan “ida-neʼebé Maromak hili” aplika ba Moisés tanba ikusmai nia simu knaar importante husi Jeová.

Imajina toʼok! Moisés boot iha ambiente neʼebé Faraó nia família deʼit mak bele goza. Nia bele deʼit hetan pozisaun no moris neʼebé diʼak liu, maibé nia lakohi simu buat sira-neʼe. Ba nia, moris iha Faraó nia hela fatin, ida neʼebé fó terus ba ninia maluk sira, mak hanesan la hatudu domin ba Jeová no justisa. Hodi hatene no medita kona-ba promesa sira neʼebé mai husi ninia beiʼala Abraão, Isaac, no Jacob nia Maromak, ajuda Moisés atu foti desizaun atu halo kontente Maromak. Rezultadu mak, Jeová bele uza Moisés atu halaʼo knaar neʼebé importante hodi kumpre buat neʼebé Maromak hakarak.

Ita hotu presiza hili buat sira neʼebé importante liu. Hanesan Moisés, karik ita mós hasoru situasaun neʼebé halo ita susar atu hili. Ita tenke husik tiha toman balu ka buat balu neʼebé haree hanesan lori diʼak mai ita maski ita tenke halo sakrifísiu boot ka lae? Se ita mak hasoru situasaun hanesan neʼe, hanoin-hetan katak Moisés haree ninia relasaun belun ho Jeová iha folin-boot liu fali rikusoin hotu iha Ejitu, no nia la arrepende ho desizaun neʼe.

29 JUÑU–5 JULLU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | ÉXODO 4-5

“Haʼu sei hamutuk ho ó bainhira ó koʼalia”

(Éxodo 4:10)

(Éxodo 4:13)

w10 15/10 p. 13-14

Maromak nia haree kona-ba fó razaun

“Haʼu-nia matenek la toʼo.” Karik Ita sente katak Ita-nia matenek la toʼo atu haklaken lia-foun diʼak. Iha tempu Bíblia nian, Maromak Jeová nia atan balu neʼebé laran-metin mós sente katak sira-nia matenek la toʼo atu kumpre knaar neʼebé Maromak Jeová fó ba sira. Porezemplu hanoin toʼok kona-ba Moisés. Kuandu Moisés simu knaar husi Maromak Jeová, nia hatete: “Deskulpa, Naʼi Jeová, maibé haʼu laʼós ema neʼebé koʼalia moos, husi horisehik ka husi tempu uluk ka husi tempu neʼebé Ita koʼalia ba Ita atan, tanba haʼu-nia ibun-toos no nanál toos.” Maski Maromak Jeová promete atu ajuda Moisés, maibé nia hatete: “Deskulpa, Naʼi Jeová, maibé favór ida, haruka fali ema seluk neʼebé Ita hili.” (Éx 4:10-13) Saida mak Maromak Jeová halo?

(Éxodo 4:11, 12)

w14 15/4 p. 9 par. 5-6

Ita haree “Ida neʼebé matan la haree” ka lae?

5 Maromak hanorin buat importante ida ba Moisés antes nia fila fali ba Ejitu. Ikusmai iha livru Jó, Moisés hakerek kona-ba hanorin neʼe, dehan: “Taʼuk ba Jeová, neʼe mak matenek.” (Job 28:28) Atu ajuda Moisés iha taʼuk neʼebé loos no halo desizaun ho matenek, Jeová kompara ema ho nia an rasik nuʼudar Maromak neʼebé aas liu hotu. Nia husu: “Sé mak kria ibun ba ema, ka sé mak halo sira la bele koʼalia ka diuk, haree moos ka matan-delek? Haʼu, Jeová mak halo, loos ka lae?”—Éx 4:11.

6 Moisés aprende saida husi liafuan sira-neʼe? Katak, Jeová rasik mak haruka nia, tan neʼe nia la presiza taʼuk buat ida. Maromak sei fó kbiit ba Moisés atu fó sai Ninia mensajen ba Liurai Ejitu. Karik Moisés hanoin-hetan kona-ba oinsá mak iha tempu uluk Jeová proteje ona Ninia atan sira hanesan Abraão, José, no mós Moisés rasik kuandu hasoru perigu husi Liurai Ejitu sira seluk. Sin, Liurai Ejitu la iha kbiit se kompara ho Jeová. (Gén 12:17-19; 41:14, 39-41; Éx 1:22–2:10) Tanba Moisés tau fiar ba “Ida neʼebé matan la haree”, nia ho aten-brani bá hasoru Liurai Ejitu hodi fó sai Jeová nia mensajen.

(Éxodo 4:14, 15)

w10 15/10 p. 14

Maromak nia haree kona-ba fó razaun

Maski Moisés fó razaun hodi la halo knaar neʼe, maibé ida-neʼe la hapara Maromak Jeová atu nafatin haruka nia. Maromak Jeová mós hili Aarão atu apoia Moisés hodi kumpre knaar neʼe. (Éx 4:14-17) Durante tinan sira tuirmai, Maromak Jeová apoia Moisés no fó ba Moisés buat neʼebé nia presiza hodi bele kumpre knaar neʼebé nia simu husi Maromak. Ohin loron, Ita mós bele fiar katak Maromak Jeová sei book irmaun-irmán sira neʼebé iha esperiénsia atu ajuda Ita atubele kumpre Ita-nia knaar atu haklaken. Liután neʼe, liuhusi ninia Liafuan, Maromak Jeová promete ba ita katak nia sei fó matenek neʼebé ita presiza atubele kumpre serbisu neʼebé nia fó ba ita.—2Ko 3:5; haree kaixa “Tempu neʼebé diʼak liu iha haʼu-nia moris.”

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

(Éxodo 4:24-26)

w04-E 3/15 p. 28 par. 4

Pergunta husi lee-naʼin

Zípora nia liafuan “Ita mak haʼu-nia noivu raan nian” neʼe mak laʼós liafuan neʼebé baibain. Ninia liafuan neʼe hatudu saida kona-ba nia? Hodi halo tuir ukun-fuan kona-ba aliansa sirkunsizaun nian, Zípora rekoñese ninia relasaun espesiál ho Maromak liuhusi aliansa neʼe. Iha aliansa Ukun-Fuan neʼebé ikusmai Jeová halo ho povu Izraél hatudu katak, Jeová bele kompara hanesan laʼen ida, no ema seluk iha aliansa neʼe bele kompara hanesan feen. (Jer 31:32) Tan neʼe, bainhira Zípora bolu Jeová, (liuhusi anju neʼebé reprezenta Maromak) nuʼudar “noivu raan nian” Zípora hatudu katak nia rasik hakruʼuk ba kritéria husi aliansa neʼe. Nia hanesan simu ninia pozisaun nuʼudar feen iha aliansa kona-ba sirkunsizaun, hamutuk ho Jeová nuʼudar laʼen. Tanba Zípora halo tuir saida mak Maromak hakarak, ninia oan-mane agora bele sees husi perigu.

(Éxodo 5:2)

it-2-E p. 12 par. 5

Jeová

Entaun “hatene”, laʼós katak ita hatene deʼit kona-ba buat ida ka ema ida. Nabal neʼebé beik hatene David nia naran maibé sei husu nafatin, “Sé mak David?” signifika katak, “Nia neʼe sé loos?” (1Sa 25:9-11; kompara ho 2Sa 8:13.) Nuneʼe mós ho Faraó, nia mós husu ba Moisés: “Sé mak Jeová? Tanbasá mak haʼu tenke halo tuir ninia liafuan hodi haruka ema Izraél sai?” (Éx 5:1, 2) Hodi dehan nuneʼe, nia hatudu katak nia la rekoñese Jeová nuʼudar Maromak neʼebé loos ka ida-neʼebé iha pozisaun boot liu fali Ejitu nia liurai, no la rekoñese Jeová nuʼudar ida neʼebé iha forsa atu halaʼo ninia hakarak neʼebé nia fó sai liuhusi Moisés no Arão. Maibé agora Faraó no ema hotu iha Ejitu, hamutuk ho povu Izraél, sei hatene signifikadu importante husi naran neʼe. Ida-neʼe sei akontese tanba Jeová sei kumpre ninia hakarak ba ema Izraél kuandu nia halo sira livre, fó ba sira rai neʼebé nia promete ona, no kumpre ninia promesa ba sira-nia beiʼala sira. Liuhusi ida-neʼe mak, hanesan buat neʼebé Maromak hatete, “Imi sei hatene duni katak haʼu mak Jeová, imi-nia Maromak.”—Éx 6:4-8.

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe