Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken
1-7 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | KOLOSO 1-4
“Hasai tiha hahalok tuan, no tau fali hahalok foun”
Simu Maromak nia espíritu, laʼós mundu nian
12 Haʼu-nia hahalok haleno espíritu ida-neʼebé? (Lee Koloso 3:8-10, 13.) Mundu nia espíritu haburas hahalok isin nian. (Gal 5:19-21) Entaun, oinsá mak ita bele hatene espíritu ida-neʼebé mak book ita? Dalan ida mak liuhusi hahalok neʼebé ita hatudu kuandu hasoru problema ruma, hanesan kuandu ita-nia irmaun ka irmán ida hakanek ita, ka halo sala hasoru ita. Liután neʼe, buat neʼebé ita halo kuandu mesak iha ita-nia uma bele hatudu sai espíritu ida-neʼebé mak domina ita. Tan neʼe, diʼak atu hanoin kona-ba ita-nia hahalok. Husu ita-nia an: ‘Iha fulan neen nia laran, haʼu-nia hahalok no koʼalia sai diʼak hanesan Kristu nian, ka haʼu fila fali ba kotuk hodi hatudu fali toman balu neʼebé la diʼak?’
13 Maromak nia espíritu bele ajuda ita atu ‘hasai tiha ema tuan ho nia hahalok aat sira no tau fali ema foun’. Ida-neʼe sei ajuda ita atu haburas hahalok domin no laran-diʼak. Maski karik ita iha razaun loos atu sai hirus, maibé espíritu neʼe ajuda ita atu prontu atu fó perdua ba malu ho laran, la sai “laran-hirus, laran-nakali” ka hatete “lia aat”. Duké halo nuneʼe, ita sei hakaʼas an atu hatudu “laran-diʼak ba malu”.—Éf 4:31, 32.
Ita “nakfila an” ka lae?
18 Se ita hakarak Maromak nia Liafuan ajuda ita atu “nakfila an”, hodi lee no estuda deʼit la toʼo. Ema barak lee no hatene buat neʼebé Bíblia hatete. Ema balu mós bele dekór versíkulu oioin. Maibé buat neʼebé sira lee la book sira-nia hanoin no dalan neʼebé sira moris. Tanbasá? Tanba Maromak nia liafuan bele halo sira “nakfila an” se sira husik ida-neʼe atu kona no book kleʼan sira-nia laran. Tan neʼe ita presiza hanoin didiʼak kona-ba buat neʼebé Bíblia hanorin ita. Ita bele husu ba ita-nia an: ‘Haʼu simu deʼit buat neʼebé haʼu aprende, ka fiar duni hanorin neʼe nuʼudar buat neʼebé loos? Iha haʼu-nia moris rasik, haʼu haree ona katak ida-neʼe mak lia-loos ka lae? Haʼu halo tuir buat neʼebé haʼu hanorin ba ema seluk ka lae? Haʼu sente katak Jeová hanesan koʼalia kedas mai haʼu ka lae?’ Hodi hanoin kleʼan kona-ba pergunta hirak-neʼe sei ajuda ita atu hakbesik liután ba Jeová no haburas ita-nia domin ba nia. Se buat neʼebé ita aprende kona ita-nia laran, ita sei halo mudansa iha ita-nia moris hodi bele halo Maromak kontente.—Prv 4:23; Lc 6:45.
19 Bainhira ita lee Maromak nia Liafuan no hanoin kleʼan kona-ba buat neʼebé ita lee, ida-neʼe sei book ita hodi kontinua halo buat neʼebé ita komesa ona atu halo, katak ‘hasai tiha husi imi an rasik ema tuan ho nia hahalok aat sira no tau fali ema foun, neʼebé hafoun an’. (Kol 3:9, 10) Sin, kuandu ita komprende buat neʼebé Bíblia hanorin no halo tuir, ida-neʼe sei book ita atu hafoun ita-nia hahalok kristaun no proteje ita husi Satanás nia lasu oioin.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
(Koloso 1:13, 14) Nia salva ona ita hodi hasai ita husi nakukun nia ukun no lori ita ba ninia Oan doben nia ukun. 14 No liuhusi ninia Oan nia sakrifísiu atu sosa fali ita mak ita sai livre, neʼe katak ita hetan ona perdua ba ita-nia sala sira.
it-2-E p. 169 par. 3-5
Maromak nia Ukun
“Ninia Oan doben nia ukun.” Loron sanulu depois Jesus saʼe tiha ba lalehan, iha loron Pentekostes tinan 33 EC, Jesus fó ninia espíritu santu ba ninia dixípulu sira. Neʼe fó evidénsia ba sira katak Jesus “saʼe ona ba lalehan no tuur iha Maromak nia liman-loos”. (Aps 1:8, 9; 2:1-4, 29-33) Ho ida-neʼe, “aliansa foun” komesa ona, no dixípulu sira-neʼe sai fundasaun ba “nasaun santu ida”, Izraél espirituál.—Ebr 12:22-24; 1Pe 2:9, 10; Gal 6:16.
Iha tempu neʼebá, Kristu tuur ona iha ninia Aman nia sorin loos no nia mak Ulun ba kongregasaun neʼe. (Éf 5:23; Ebr 1:3; Flp 2:9-11) Bíblia hatudu katak, hahú husi Pentekostes 33 EC, iha ukun espirituál ida neʼebé harii ona, no Jesus nia dixípulu sira mak iha ukun neʼe nia okos. Bainhira apóstolu Paulo hakerek ba ema Kristaun sira iha Koloso, nia dehan katak Jesus iha ona ukun ida. Nia dehan: “[Maromak] salva ona ita hodi hasai ita husi nakukun nia ukun no lori ita ba ninia Oan doben nia ukun.”—Kol 1:13; kompara Aps 17:6, 7.
Kristu nia ukun neʼebé harii iha Pentekostes 33 EC, mak ukun Izraél espirituál, katak, ema Kristaun sira neʼebé Maromak hili ho ninia espíritu santu atu sai ninia oan espirituál. (Jo 3:3, 5, 6) Bainhira ema Kristaun sira-neʼe simu sira-nia kolen atu bá lalehan, sira laʼós tan iha Kristu nia ukun neʼe nia okos, maibé sira sai fali liurai hamutuk ho Kristu iha lalehan.—Apk 5:9, 10.
(Koloso 2:8) Kuidadu bá atu ema ida la kaer imi hanesan dadur liuhusi filozofia no hanorin bosok neʼebé la iha folin, neʼebé tuir deʼit ema nia lisan no tuir mundu nia hanoin, laʼós tuir Kristu,
w08-E 8/15 p. 28 par. 9
Pontu importante husi karta sira ba ema Galásia, Éfeso, Filipe, no Koloso
2:8—Saida mak “mundu nia hanoin” neʼebé Paulo dehan presiza kuidadu an? Neʼe mak ideia ka prinsípiu sira iha Satanás nia mundu neʼebé forma, dirije no book ema nia hanoin. (1Jo 2:16) Neʼe inklui filozofia, materializmu no relijiaun falsu iha mundu neʼe.
TREINU KONA-BA HAKLAKEN
w04-E 5/1 p. 19-20 par. 3-7
Hametin malu
3 Iha tinan 60 EC, apóstolu Paulo iha hela komarka laran iha Roma tanba ema duun matak katak nia book ema hodi kontra governu. (Aps 24:5; 25:11, 12) Paulo temi ema Kristaun naʼin-lima neʼebé la husik nia: Tíkiko, husi rai-Ásia, ninia “maluk atan iha Naʼi” no ida neʼebé lori mensajen; Onésimo, Paulo nia “maluk neʼebé fiar metin” no ema neʼebé nia “hadomi” husi Koloso; Aristarco, ema Masedónia husi Tesalónika no uluk Paulo nia “maluk dadur”; Barnabé nia primu Marcos ida neʼebé hakerek Evanjellu Marcos; no Justo, Paulo nia “maluk serbisu-naʼin ba Maromak nia Ukun”. Kona-ba sira naʼin-lima neʼe, Paulo hatete: “Sira sai ona ajuda-naʼin neʼebé fó kmaan boot mai haʼu.”—Kol 4:7-11.
4 Kona-ba ajuda neʼebé Paulo simu husi ninia belun laran-metin sira, nia uza liafuan Gregu ida (paregoria) neʼebé tradús nuʼudar “kmaan boot,” ka “hametin”, no versíkulu neʼe deʼit mak uza liafuan Gregu neʼe. Liafuan neʼe iha signifikadu oioin no liuliu uza atu koʼalia kona-ba buat médiku nian. Liafuan neʼe bele tradús nuʼudar ‘ksolok, hakmatek, no kmaan neʼebé hetan tanba buat neʼebé fó susar lakon ona’. Paulo presiza duni ajuda hanesan neʼe, no mane naʼin-lima neʼe mak halo nuneʼe.
Tanbasá mak Paulo presiza simu “kmaan boot”
5 Paulo iha fiar neʼebé metin tebes no bainhira ema baku nia dala barak no besik atu mate, nia tahan no hamriik metin. (2Ko 11:23-27) Tan neʼe, ema balu hakfodak atu hatene katak apóstolu Paulo mós presiza ema atu hametin no fó kmaan ba nia. Maibé nia mós ema deʼit, no dala ruma ita hotu presiza ema seluk atu fó kmaan no hametin ita-nia fiar. Jesus mós hanesan neʼe. Iha ninia kalan ikus iha rai, anju ida mosu ba nia iha Getsémani no “hametin nia.”—Lc 22:43.
6 Paulo mós presiza ema atu hametin nia. Bainhira nia toʼo iha Roma nuʼudar dadur, ema neʼebé rasa hanesan nia mós la simu nia. Ema Judeu sira-neʼe barak lakohi rona ba mensajen kona-ba Maromak nia Ukun. Bainhira ema-boot Judeu nian vizita tiha Paulo iha fatin neʼebé nia sai dadur, “ema balu hahú fiar buat neʼebé nia dehan, maibé balu seluk la fiar”. Tanba “sira iha hanoin neʼebé la hanesan, . . . sira komesa laʼo sai daudaun”. (Aps 28:17, 24, 25) Karik Paulo sente laran-kanek tebes tanba sira la hafolin Jeová nia laran-diʼak neʼebé boot! Ita bele haree saida mak nia sente liuhusi ninia karta neʼebé nia haruka ba kongregasaun iha Roma, tinan balu antes neʼe. Nia dehan: “Haʼu laran-triste tebes no fuan moras loos. Haʼu prontu atu simu kastigu neʼebé haʼu-nia maun-alin [ema Judeu] sira merese atu hetan, katak haʼu-nia maun-alin ema Judeu sira neʼebé la halo tuir Kristu, se ida-neʼe ajuda sira.” (Rom 9:2, 3) Maski nuneʼe, iha Roma nia hetan duni belun laran-metin sira neʼebé iha aten-brani no domin, no belun sira-neʼe fó kmaan ba nia. Sira mak ninia maun-alin espirituál sira neʼebé loos.
7 Oinsá mak irmaun naʼin-lima neʼe hametin no fó kmaan ba Paulo? Sira la hasees an husi Paulo maski nia sai ona dadur. Maibé sira prontu atu fó ajuda neʼebé nia presiza, hodi halo serbisu ruma neʼebé Paulo labele halo rasik tanba nia dadur. Porezemplu, sira lori Paulo nia karta no matadalan sira ba kongregasaun oioin; sira lori liafuan diʼak ba Paulo husi irmaun-irmán sira iha Roma no fatin sira seluk. No karik sira mós foti ka hola buat sira neʼebé nia presiza, hanesan roupa tempu malirin nian, surat-tahan no ekipamentu atu hakerek. (Éf 6:21, 22; 2Ti 4:11-13) Buat hotu neʼebé sira halo hametin no fó laran-manas ba apóstolu Paulo, atu nuneʼe, nia mós bele hametin ema seluk, inklui mós kongregasaun barak.—Rom 1:11, 12.
8-14 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 TESALÓNIKA 1-5
“Kontinua fó aten-brani ba malu no hametin malu”
“Hanoin sira neʼebé serbisu iha imi leet”
12 Maibé, katuas sira tau matan ba kongregasaun laʼós deʼit hodi hanorin. Iha 1 Timóteo 3:4, Paulo hatete katak katuas mós presiza “hatene tau matan didiʼak ba nia família hodi hanorin nia oan sira atu halo tuir nia haruka no sai ema ho hahalok diʼak”. Ida-neʼe hatudu katak katuas sira dirije kongregasaun hodi ajuda irmaun-irmán sira hotu atu halo tuir Jeová iha buat hotu.—1Ti 3:5.
“Hanoin sira neʼebé serbisu iha imi leet”
19 Se ita simu prezente espesiál ida neʼebé halo ba ita deʼit, ita sei halo saida? Ita sei hatudu agradese hodi uza prezente neʼe ka lae? Liuhusi Jesus Kristu, Maromak Jeová fó “kmanek oioin” mai ita, neʼe mak katuas sira. Dalan ida atu ita hatudu ita-nia agradese ba katuas sira mak hodi rona didiʼak ba sira kuandu sira hatoʼo diskursu no hodi halo tuir buat neʼebé sira hanorin. Ita mós bele hatudu katak ita hafolin sira hodi fó komentáriu iha reuniaun sira. No mós, hodi apoia serbisu hotu neʼebé sira dirije, hanesan serbisu haklaken. Se ita hetan ona rezultadu diʼak husi konsellu ruma neʼebé katuas ida fó ba ita, diʼak atu ita fó-hatene nia. Diʼak mós atu hatudu ita-nia agradese ba katuas sira-nia família, loos ka lae? Hanoin-hetan katak atu katuas sira bele serbisu makaʼas iha kongregasaun, sira-nia família presiza hamenus tempu hamutuk ho sira.
“Hadomi . . . ho hahalok no lia-loos”
13 Fó ajuda ba sira neʼebé fraku. Bíblia haruka ita atu fó apoiu ba “sira neʼebé fraku, hatudu pasiénsia ba ema hotu”, no halo nuneʼe bele koko ita-nia domin. (1Ts 5:14) Maski irmaun-irmán barak neʼebé uluk fraku iha fiar ikusmai sai metin fali, maibé seluk presiza nafatin ita-nia pasiénsia no ajuda barak liután. Oinsá mak ita bele ajuda sira? Ita bele uza Bíblia atu fó laran-manas ba sira, konvida sira atu haklaken hamutuk, ka rona ho pasiénsia ba sira. No mós, keta hanoin deʼit kona-ba irmaun ka irmán sira-nia fiar metin ka la metin, diʼak atu hanoin-hetan katak ita hotu iha ita rasik nia kbiit no fraku. Apóstolu Paulo mós rekoñese katak nia iha fraku oioin. (2Ko 12:9, 10) Ita hotu presiza ajuda no hetan laran-manas husi ema seluk.
Banati-tuir Jesus nia haraik-an no laran-sadiʼa
16 Tanba ita hanoin tebes ema seluk, ida-neʼe sei kona dalan neʼebé ita koʼalia. Ita-nia laran sei book ita atu “fó laran-manas ba sira neʼebé laran-tun”. (1Ts 5:14) Saida mak ita bele hatete atu anima sira? Ita bele dehan katak ita hadomi tebes sira. Ita bele gaba sira hodi ajuda sira haree katak sira mós iha hahalok furak. Ita bele fó-hanoin katak sira folin-boot iha Jeová nia matan, tanba nia mak dada sira. (Jo 6:44) Ita mós bele fó fiar ba sira katak Jeová hadomi tebes ninia atan sira neʼebé ‘laran-triste no laran-kraik’. (Sal 34:18) Ita-nia liafuan bele ajuda duni ema neʼebé laran-tun.—Prv 16:24.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
(1 Tesalónika 4:3-6) Maromak nia hakarak mak neʼe, katak imi tenke sai santu no hasees an husi sala seksuál. 4 Imi ida-idak tenke hatene oinsá atu kontrola imi-nia isin rasik hodi bele santu nafatin no iha dignidade, 5 atu la kaan hahalok seksuál neʼebé labele kontrola hanesan ema husi nasaun sira neʼebé la hatene Maromak. 6 Ema ida labele hakat liu fali morál neʼebé loos no aproveita ninia maun-alin sira kona-ba neʼe, tanba Jeová fó kastigu ba hahalok sira-neʼe hotu, hanesan uluk ami fó-hatene nanis ona ba imi no mós fó avizu makaʼas ona ba imi.
it-1-E p. 863-864
Sala seksuál
Sala seksuál mak sala sériu no ema neʼebé halo sala neʼe bele hasai tiha husi kongregasaun Kristaun. (1Ko 5:9-13; Ebr 12:15, 16) Apóstolu Paulo esplika katak ema Kristaun neʼebé halo sala seksuál, halo sala hasoru ninia isin-lolon rasik, tanba nia uza parte ida husi ninia isin-lolon atu halo hahalok neʼebé aat tebes. Ema neʼe lori influénsia aat ba ninia kondisaun espirituál, nia hafoʼer Maromak nia kongregasaun no mós loke dalan ba moras aat oioin atu kona nia. (1Ko 6:18, 19) Nia aproveita ninia maun-alin sira (1Ts 4:3-7) hodi (1) lori buat neʼebé foʼer no hahalok beik neʼebé aat tebes tama ba kongregasaun laran (Ebr 12:15, 16), (2) halo ema neʼebé halo sala seksuál hamutuk ho nia lakon reputasaun neʼebé diʼak no se ema neʼe mak klosan, nia la moos ona bainhira kaben, (3) hafoʼer família nia naran neʼebé moos iha dalan morál, no mós (4) lori konsekuénsia aat ba inan-aman ka pár husi ema neʼebé halo sala seksuál hamutuk ho nia. Ema hanesan neʼe, nia la kontra ema, maibé kontra Maromak neʼebé sei fó kastigu tanba ema nia sala neʼe.—1Ts 4:8.
“Imi-nia salvasaun mai besik daudaun ona”!
14 Saida mak akontese kuandu Gog husi rai-Magog hahú atu ataka Maromak nia povu? Bíblia hatete katak Oan-Mane “sei haruka nia anju sira no sei halibur ema neʼebé Maromak hili ona husi mundu nia parte haat, husi rai no mós husi lalehan”. (Mc 13:27; Mt 24:31) Serbisu atu halibur ema neʼebé Maromak hili laʼós atu refere ba Pentekostes tinan 33 ka tempu ema kose-mina simu marka ikus nian. (Mt 13:37, 38) Ema kose-mina simu marka ikus iha tempu antes terus boot hahú. (Apk 7:1-4) Se nuneʼe, serbisu halibur neʼebé Jesus hatete refere ba saida? Neʼe mak tempu ba ema kose-mina restu neʼebé sei moris hela iha rai atu simu sira-nia kolen hodi saʼe bá lalehan. (1Ts 4:15-17; Apk 14:1) Ida-neʼe sei akontese iha tempu neʼebé Gog husi rai-Magog hahú ona ninia ataka ba Maromak nia povu. (Eze 38:11) Tuirmai, Jesus nia liafuan sira-neʼe sei sai loos, neʼebé hatete: “Iha tempu neʼebá sira neʼebé laran-loos sei sai nabilan hanesan loro-matan iha sira-nia Aman nia Ukun.”—Mt 13:43.
15 Tuir ema husi igreja oioin, sira fiar katak iha tempu neʼe, ema kristaun sei saʼe bá lalehan ho isin no raan. Sira mós fiar katak ita bele haree ho matan Jesus atu mai fali hodi ukun mundu. Maibé Bíblia hatete katak bainhira Jesus mai fali, ema haree sinál deʼit neʼebé mosu iha lalehan, tanba eskritura hatete hanesan neʼe: “Sinál husi Oan-Mane husi ema sei mosu iha lalehan” no “nia sei mai iha kalohan iha lalehan”. (Mt 24:30) Bíblia mós hatete katak “isin no raan la bele simu Maromak nia Ukun nuʼudar liman-rohan”. Tan neʼe mak sira neʼebé atu saʼe ba lalehan tenkesér “nakfila an kedas, no neʼe lalais liu fali ho piska matan. Ida-neʼe sei mosu durante trombeta ikus nia lian”. (Lee 1 Korinto 15:50-53.) Ho ida-neʼe mak ita bele fiar katak ema kose-mina restu sira sei halibur ba lalehan dala ida deʼit.
15-21 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 TESALÓNIKA 1-3
“Mane laran-aat neʼe hatudu sai ninia an”
(2 Tesalónika 2:6-8) Entaun agora imi hatene ona buat neʼebé tahan netik mane laran-aat neʼe, atu nuneʼe nia labele hatudu sai ninia an antes tempu neʼebé deside tiha ona. 7 Tuir loloos, mane neʼe nia hahalok aat, neʼebé hanesan segredu ida, halaʼo daudaun ona, maibé hahalok aat neʼe sei kontinua nuʼudar segredu toʼo ida neʼebé tahan netik nia la iha tan. 8 Tuirmai, mane laran-aat neʼe sei hatudu sai duni ninia an, no Naʼi Jesus sei halakon tiha mane neʼe ho espíritu husi Jesus nia ibun no harahun tiha nia iha tempu neʼebé Naʼi hatudu katak nia toʼo ona mai.
it-1-E p. 972-973
Devosaun ba Maromak
Mane laran-aat “neʼebé hanesan segredu ida”, kontra duni Jeová nia hakarak. Neʼe mak nuʼudar segredu ida ba ema Kristaun neʼebé loos tanba iha apóstolu Paulo nia tempu, seidauk klaru sé mak “mane laran-aat” neʼe, tanba seidauk forma hodi sai grupu neʼebé ema bele koñese. No bainhira “mane” neʼe forma ona, ninia identidade subar hela ba ema barak tanba nia halo ninia hahalok aat hodi finje katak nia mak laran-metin ba Maromak. Maibé, loloos nia kontra duni Maromak. Paulo hatete katak ‘mane neʼe nia hahalok aat halaʼo daudaun ona’ iha apóstolu Paulo nia tempu, tanba iha influénsia aat iha kongregasaun Kristaun neʼebé ikusmai sei hamosu grupu neʼebé kontra Maromak. Maibé, Jesus Kristu sei “harahun tiha nia iha tempu neʼebé Naʼi hatudu katak nia toʼo ona mai”. “Mane” neʼe Satanás mak kontrola, no nia sei “foti an aas liu fali ema hotu neʼebé bolu nuʼudar ‘maromak’ no aas liu fali sasán sira neʼebé ema adora” (liafuan Gregu, sébasma). Kontradór neʼe matenek tebes atu lohi no lori aat ba ema neʼebé tuir ninia hahalok. “Mane laran-aat” neʼe hetan susesu tanba nia subar ninia hahalok aat no finje katak nia laran-metin no adora Maromak.—2Ts 2:3-12; kompara Mt 7:15, 21-23.
(2 Tesalónika 2:9-12) Maibé mane laran-aat neʼe mosu tanba kbiit husi Satanás, no sei halo milagre boot oioin, halo sinál bosok, halo hahalok kmanek 10 no halo hahalok aat no lia-bosok oioin hodi lohi ema sira neʼebé atu lakon, ida-neʼe mak sira-nia kastigu tanba sira la hadomi no la simu lia-loos neʼebé bele salva sira. 11 Tan neʼe mak Maromak husik sira monu ba lia-bosok husi hanorin falsu, atu nuneʼe sira bele fiar lia-bosok sira, 12 hodi nuneʼe sira hotu bele hetan tesi-lia tanba sira la fiar ba lia-loos maibé haksolok ho buat neʼebé la loos.
it-2-E p. 245 par. 7
Bosok
Ema sira neʼebé gosta tebes lia-bosok, Maromak Jeová husik sira “monu ba lia-bosok husi hanorin falsu”, “atu nuneʼe sira bele fiar lia-bosok sira” duké fiar ba liafuan diʼak kona-ba Jesus Kristu. (2Ts 2:9-12) Ita bele haree ida-neʼe husi buat neʼebé akontese ba Liurai Acab husi Izraél. Profeta balu bosok Acab hodi halo nia fiar katak nia sei manán funu hasoru Ramot-gilead, maibé Jeová nia profeta naran Micaias fó sai katak susar sei akontese. Iha vizaun ida, Micaias haree Jeová husik ninia anju ida atu bá hodi “tau lia-bosok iha . . . profeta hotu nia ibun”. Neʼe katak anju neʼe uza ninia kbiit hodi book sira atu la koʼalia lia-loos maibé husik sira atu koʼalia tuir sira-nia hakarak no koʼalia sai buat neʼebé Acab hakarak atu rona. Maski hetan ona avizu, Acab hili liu atu rona ba profeta falsu sira-nia lia-bosok no ikusmai lakon ninia moris.—1Rs 22:1-38; 2Kr 18.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
2 Tesalónika 1:7, 8) Maibé ba imi neʼebé agora hetan terus, Maromak sei fó kmaan ba imi hamutuk ho ami iha tempu neʼebé Naʼi Jesus mosu mai husi lalehan hamutuk ho ninia anju sira neʼebé iha kbiit boot 8 ho ahi neʼebé lakan, no nia sei fó kastigu ba sira neʼebé la hatene Maromak no ba sira neʼebé la halo tuir liafuan diʼak kona-ba ita-nia Naʼi Jesus.
it-1-E p. 834 par. 5
Ahi
Pedro hakerek katak “lalehan no mundu neʼebé iha agora deside tiha ona atu halakon ho ahi”. Husi kontestu no ligasaun ho eskritura sira seluk, klaru katak neʼe koʼalia kona-ba ahi simbóliku neʼebé signifika katak lakon ba nafatin. Rai-Nabeen iha Noé nia tempu la halakon lalehan no rai, ida-neʼe halakon deʼit ema aat sira. Nuneʼe mós bainhira Jesus no ninia anju sira mosu mai ho ahi neʼebé lakan, neʼe sei halakon deʼit ema aat sira ba nafatin no sistema aat iha mundu neʼe.—2Pe 3:5-7, 10-13; 2Ts 1:6-10; kompara ho Isa 66:15, 16, 22, 24.
(2 Tesalónika 2:2) atu la husik ema seluk troka lalais imi-nia hanoin neʼebé loos no atu la sai laran-taridu kona-ba lia-menon neʼebé dehan katak Jeová nia loron toʼo mai ona, maski lia-menon neʼe haree hanesan husi Maromak, ka husi ema ka husi karta neʼebé haree hanesan husi ami.
w86-E 7/15 p. 19 par. 19
Kontinua moris nuʼudar Maromak nia oan
19 Tuirmai, João hatudu katak ita presiza matan-moris. (Lee 1 João 4:1.) Ita labele “fiar liafuan hotu neʼebé haree hanesan husi Maromak”, maibé ita tenke “koko liafuan sira-neʼe hodi haree se neʼe mai duni husi Maromak ka lae.” Tanbasá? “Tanba profeta falsu barak mosu ona iha mundu.” Iha tempu neʼebá, profeta falsu sira-neʼe balu laʼo hodi vizita kongregasaun balu no koko atu “dada sees dixípulu sira atu halo tuir sira”. (Aps 20:29, 30; 2Jo 7) Tan neʼe, ema laran-metin sira tenke matan-moris.
22-28 JULLU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 TIMÓTEO 1-3
“Hakaʼas an halo serbisu neʼebé diʼak”
Tanbasá tenke laʼo ba oin iha lia-loos?
3 Lee 1 Timóteo 3:1. Liafuan gregu neʼebé tradús ba “hakarak” mak hanesan ema neʼebé hakaʼas an hodi lolo ninia liman atu foti buat ida, karik tanba buat neʼe dook husi nia. Apóstolu Paulo uza liafuan neʼe hodi hatudu katak atu laʼo ba oin iha lia-loos, presiza duni hakaʼas an. Ezemplu ida mak kona-ba irmaun neʼebé hanoin daudauk atu kumpre kritériu hodi sai atan ba kongregasaun. Haree tiha kritériu sira, nia rekoñese katak nia presiza hakaʼas an liután atu haburas hahalok diʼak sira. Bainhira nia sai ona atan ba kongregasaun, nia mós kontinua hakaʼas an atu kumpre kritériu hodi sai katuas ba kongregasaun.
(1 Timóteo 3:13) Tanba mane sira neʼebé serbí iha dalan neʼebé diʼak, sira hetan naran diʼak no koʼalia nakloke kona-ba fiar iha Kristu Jesus.
km-E 9/78 p. 4 par. 7
Sira neʼebé “hetan naran diʼak”
7 Fasil atu haree tanbasá apóstolu Paulo dehan katak mane sira-neʼe “hetan naran diʼak”. Neʼe la dehan katak sira hetan pozisaun aas ruma. Maibé atan ba kongregasaun neʼebé “serbí iha dalan neʼebé diʼak” sei hetan bensaun husi Jeová no Jesus, no ema hotu iha kongregasaun mós apoia no respeitu sira. Sira bele “koʼalia nakloke kona-ba fiar iha Kristu Jesus”. Tanba sira laran-metin ba sira-nia knaar, ema hafolin sira. Sira-nia fiar metin tebes no la taʼuk atu fó sai sira-nia fiar.
Irmaun klosan sira, imi hakaʼas an atu hetan knaar iha kongregasaun ka lae?
2 Fó ita-nia an: Hanoin-hetan katak ita hakaʼas an atu hetan knaar ruma, laʼós kona-ba hetan naran-boot. Tan neʼe, haburas hakarak atu ajuda ita-nia irmaun-irmán sira. Atu ajuda ita halo nuneʼe, hanoin kleʼan kona-ba Jesus nia ezemplu. (Mt 20:28; Jo 4:6, 7; 13:4, 5) Husu Jeová atu ajuda ita hatudu interese ba ita-nia maluk sira. (1Ko 10:24) Porezemplu, ita bele halo buat ruma atu ajuda sira neʼebé idade ona ka moras iha ita-nia kongregasaun ka lae? Ita sai prontu atu fó ita-nia tempu hodi halo limpeza ka tau matan ba Reuniaun-Fatin ka lae? Ita prontu atu hatoʼo diskursu iha Eskola Serbisu Kristaun nian se irmaun ida la bele halaʼo ninia parte ka lae? Se ita prontu nafatin atu ajuda ita-nia maluk sira, ida-neʼe sei halo ita sente kontente liu.—Aps 20:35.
3 Iha relasaun diʼak ho Maromak: Importante tebes ba atan ba kongregasaun atu iha relasaun diʼak ho Maromak, duké iha deʼit matenek ka jeitu oioin. Irmaun neʼebé iha relasaun diʼak ho Jeová hakaʼas an nafatin atu haree buat hotu tuir Jeová no Jesus nia haree. (1Ko 2:15, 16) Nia mós hatudu hahalok sira “neʼebé espíritu lori mai”. (Gal 5:22, 23) Nia mak haklaken-naʼin ida neʼebé tau uluk Maromak nia Ukun. (Mt 6:33) Atu iha relasaun diʼak ho Maromak, ita mós presiza iha toman diʼak atu estuda mesak. Ida-neʼe inklui lee Bíblia loron-loron, lee Livru Haklaken no Matan-moris bá! ho kompletu, no mós prepara no tuir reuniaun sira. (Sal 1:1, 2; Ebr 10:24, 25) Kuandu apóstolu Paulo fó laran-manas ba Timóteo neʼebé sei joven atu laʼo ba oin iha dalan espirituál, nia hatete: “Haree didiʼak . . . ó-nia hanorin.” (1Ti 4:15, 16) Tan neʼe, hakaʼas an atu prepara didiʼak diskursu sira neʼebé ita sei hatoʼo iha Eskola Serbisu Kristaun. Prepara didiʼak ba serbisu haklaken no hola parte beibeik. Halo planu atu laʼo ba oin no hakaʼas an atu kumpre planu sira-neʼe, hanesan sai nuʼudar pioneiru ida, ka serbí iha Betel, ka tuir Eskola Bíblia nian ba Irmaun sira neʼebé Laiha Kaben. Hodi iha relasaun diʼak ho Maromak, ida-neʼe sei ajuda ita atu ‘keta husik ita-nia hakarak foin-saʼe nian ukun ita’.—2Ti 2:22.
4 Bele tau fiar no laran-metin: Iha apóstolu sira-nia tempu, irmaun sira neʼebé hetan knaar atu fahe ai-han ba maluk sira neʼebé presiza ajuda, sira mak irmaun neʼebé “iha naran diʼak”, tan neʼe apóstolu sira tau fiar ba irmaun sira-neʼe katak sira sei laran-metin atu halaʼo sira-nia knaar. Ida-neʼe fó tempu ba apóstolu sira atu tau atensaun ba buat sira neʼebé importante liu. (Aps 6:1-4, MF) Tan neʼe, bainhira ita hetan knaar ida iha kongregasaun, hakaʼas an atu halo didiʼak knaar neʼe tuir ita-nia kbiit no matenek. Banati-tuir Noé nia ezemplu neʼebé halo tuir buat hotu neʼebé Maromak haruka kona-ba halo arka. (Gén 6:22) Jeová hafolin tebes hahalok laran-metin no hahalok neʼe hatudu katak irmaun ida laʼo ba oin iha dalan espirituál.—1Ko 4:2.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
(1 Timóteo 1:4) no mós labele see tilun ba istória falsu ka ba lista kona-ba beiʼala sira-nia naran. Buat sira-neʼe la iha folin tanba halo ema siʼik deʼit no neʼe laʼós parte ba buat neʼebé Maromak fó atu hametin ita-nia fiar
it-1-E p. 914-915
Lista kona-ba beiʼala sira-nia naran
Atu uza tempu hodi estuda lista kona-ba beiʼala sira-nia naran, la iha folin, liuliu iha tempu neʼebé Paulo hakerek ba Timóteo. Tanbasá? Ema la presiza ona atu rai lista sira-neʼe hodi hatudu sira-nia liña jerasaun, tanba Maromak haree ema Judeu no laʼós Judeu hanesan deʼit. (Gal 3:28) Lista sira-neʼe mós hatudu ona katak Kristu sei mai husi David nia jerasaun. No mós, Paulo hakerek ida-neʼe ba Timóteo lakleur antes Jeruzalein naksobu no lista hotu kona-ba ema Judeu nia naran sira-neʼe sei lakon. Maromak la rai lista sira-neʼe. Tan neʼe, Paulo lakohi Timóteo no kongregasaun sira atu uza tempu hodi lee no diskute malu kona-ba buat sira-neʼe, tanba neʼe la halo buat ida atu hametin sira-nia fiar. Lista neʼebé Bíblia fó kona-ba Jesus nia jerasaun toʼo ona atu prova katak nia mak Mesias, no ida-neʼe mak lista jerasaun neʼebé importante liu ba ema Kristaun sira. Lista sira kona-ba ema seluk nia naran iha Bíblia fó prova katak Bíblia mak livru neʼebé hatoʼo informasaun loos.
(1 Timóteo 1:17) Kona-ba Liurai rohan-laek, neʼebé la mate, neʼebé ema labele haree, no nuʼudar Maromak mesak deʼit, nia merese simu hahiʼi no glória tinan ba tinan nafatin. Amen.
cl-E p. 12 par. 15
“Neʼe mak ita-nia Maromak”
15 Títulu seluk neʼebé aplika deʼit ba Jeová mak “Liurai rohan-laek”. (1Ti 1:17; Apk 15:3) Neʼe signifika saida? Ba ita ema, susar atu komprende, maibé Jeová mak hun no rohan-laek iha tempu uluk no futuru. Salmo 90:2 hatete: “Ita mak Maromak, husi uluk kedas no ba nafatin.” Tan neʼe Jeová la iha hun; nia sempre iha. Nia mós nuʼudar “Naʼi husi Horiuluk Kedas”. Antes buat hotu iha universu neʼe iha, nia iha ona. (Dan 7:9, 13, 22) Tan neʼe, la iha ema ida mak merese atu husu kona-ba ninia direitu atu sai nuʼudar Naʼi Ukun-Naʼin Boot Liu.
29 JULLU–4 AGOSTU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 TIMÓTEO 4-6
“Maromak ka Rikusoin”
(1 Timóteo 6:6-8) Tuir loloos se ita laran-metin ba Maromak no kontente ho buat neʼebé ita iha ona, ita bele manán buat diʼak barak. 7 Tanba ita la lori buat ida mai mundu neʼe, no ita mós labele lori sai buat ida husi mundu neʼe. 8 Tan neʼe, se ita iha ai-han no roupa, ita tenke kontente ho buat sira-neʼe.
w03-E 6/1 p. 9 par. 1-2
Aprende segredu atu sente kontente ho buat neʼebé ita iha
Razaun primeiru tanbasá Paulo sente kontente iha ninia moris mak tanba nia kontente ho buat báziku sira neʼebé nia iha ona. Kona-ba neʼe, Paulo hatete ba Timóteo neʼebé hamaluk nia: “Tuir loloos se ita laran-metin ba Maromak no kontente ho buat neʼebé ita iha ona, ita bele manán buat diʼak barak. Tanba ita la lori buat ida mai mundu neʼe, no ita mós labele lori sai buat ida husi mundu neʼe. Tan neʼe, se ita iha ai-han no roupa, ita tenke kontente ho buat sira-neʼe.”—1Ti 6:6-8.
Haree katak Paulo liga kontente ho buat neʼebé ita iha ho laran-metin ba Maromak. Nia rekoñese katak kontente neʼebé loos mai husi laran-metin ba Maromak, katak ita tau uluk ita-nia serbisu ba Maromak, laʼós rikusoin no osan. “Ai-han no roupa” mak buat báziku neʼebé ajuda Paulo atu nafatin laran-metin ba Maromak. Entaun, ba Paulo segredu atu bele sente kontente ho buat neʼebé ita iha ona mak hodi tau fiar ba Jeová iha situasaun hotu.
(1 Timóteo 6:9) Maibé, ema sira neʼebé hakarak duni atu sai riku monu ba tentasaun, lasu no hakarak beik no aat oioin, neʼebé lori terus no mate ba sira.
g-E 6/07 p. 6 par. 2
Hakarak atu sai riku—Oinsá ida-neʼe bele afeta Ita
Klaru katak buka namanas ba rikusoin la halo ema mate. Maski nuneʼe, sira-nia moris ladún sente kontente tanba sira okupadu tebes atu buka osan. Liután neʼe, tanba estrese demais ho sira-nia serbisu no problema ho osan bele estraga sira-nia saúde tanba hamosu moras oioin hanesan atakasaun tanba pániku, labele toba, ulun-moras makaʼas, ka moras estómagu, problema saúde sira neʼebé bele habadak ema nia moris. Bainhira ema hanesan neʼe rekoñese katak nia presiza troka ninia moris, karik neʼe tarde ona. Tanba karik ninia kaben la tau fiar tan ba nia, ninia oan sira hetan problema ho sira-nia emosaun, no ninia saúde sai la diʼak ona. Karik situasaun neʼe bele hadiʼa, maibé neʼe presiza hakaʼas an tebes. Tuir loloos, ema sira hanesan neʼe “hakanek sira-nia an ho terus barak”.—1Ti 6:10.
(1 Timóteo 6:10) Tanba domin ba osan mak hun ba buat aat oioin, no tanba hadomi osan mak ema balu hadook an ona husi fiar no hakanek sira-nia an ho terus barak.
g-E 11/08 p. 6 par. 4-6
Segredu neen atu sai susesu
Hanesan ita haree ona, ema neʼebé buka namanas ba rikusoin, loloos duni tuir lalatak. Rikusoin laʼós deʼit lori triste maibé mós kanek barak. Porezemplu, bainhira ema buka namanas rikusoin, sira haluha kona-ba sira-nia família no belun sira. Ema balu mós ladún toba diʼak tanba serbisu demais, hanoin barak no laran-taridu. Eclesiastes 5:12 hatete: “Atan ida sei toba-dukur loos maski nia han uitoan ka barak. Maibé ema riku nia rikusoin sei halo nia labele toba-dukur.”
Osan mak naʼi neʼebé laran-aat no mós laran-makerek. Jesus Kristu koʼalia kona-ba “rikusoin sai hanesan lasu”. (Mc 4:19) Neʼe katak rikusoin fó promesa katak nia sei lori kontente, maibé neʼe la akontese. Rikusoin haburas deʼit hakarak atu buka liután. Eclesiastes 5:10 hatete: “Ema neʼebé hadomi osan-mutin sei nunka sai kontente ho osan-mutin.”
Domin ba osan bele halo ema estraga sira-nia an no ikusmai sei hakanek sira-nia laran, halo sira estrese ka book sira atu halo krime. (Prv 28:20) Hahalok neʼebé liga metin ho kontente no susesu mak laran-luak, lalais atu fó perdua, domin no relasaun diʼak ho Maromak.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
(1 Timóteo 4:2) no sira sei rona ba mane laran-makerek sira neʼebé koʼalia bosok, neʼebé sira-nia konxiénsia labele sente tan buat ida hanesan kulit neʼebé hanas ona ho besi.
w05-E 10/1 p. 14 par. 2
Ita treinu didiʼak Ita-nia konxiénsia ka lae?
Saida mak sei akontese se ita hili atu la rona avizu husi konxiénsia? Neineik-neineik ita-nia konxiénsia sei la sente tan buat ida. Se ita nunka rona ba ita-nia konxiénsia, neʼe hanesan ita hanas ita-nia isin ho besi manas. Ita-nia kulit labele sente tan buat ida. (1Ti 4:2) Ita-nia konxiénsia sei la fó sala ita bainhira ita halo buat neʼebé la loos, no mós sei la fó avizu atu ita la repete tan sala neʼe. Konxiénsia hanesan neʼe la rona ba Bíblia nia matadalan kona-ba buat neʼebé loos no sala, no konxiénsia hanesan neʼe mak aat tebes. Ema neʼebé ninia konxiénsia hanesan neʼe “la hatene morál neʼebé loos” no dook husi Maromak. (Éf 4:17-19; Tit 1:15) Neʼe situasaun neʼebé triste tebes!
(1 Timóteo 4:13) Kontinua hakaʼas an hodi halaʼo ó-nia knaar atu lee iha ema nia oin, atu fó konsellu, no atu hanorin, toʼo tempu neʼebé haʼu bá vizita ó.
it-2-E p. 714 par. 1-2
Lee iha públiku
Iha kongregasaun Kristaun. Iha apóstolu sira-nia tempu, lee iha públiku mak importante tanba ema balu deʼit mak iha kópia surat-tahan lulun husi Bíblia. Apóstolu Paulo husu atu ema lee ninia karta sira bainhira kongregasaun Kristaun halibur hamutuk no haruka atu kongregasaun sira troka malu atu lee. (Kol 4:16; 1Ts 5:27) Paulo anima koordenadór joven ida naran Timóteo atu hakaʼas an ‘lee iha ema nia oin, fó konsellu, no atu hanorin’.—1Ti 4:13.
Bainhira lee iha públiku, tenke lee ho moos. (Hab 2:2) Tanba lee iha públiku mak atu hanorin ema seluk, lee-naʼin tenke komprende buat neʼebé nia lee no komprende ho didiʼak hakerek-naʼin nia objetivu, no lee ho didiʼak atu la halo ema komprende sala. Tuir Apokalipse 1:3, ema neʼebé lee profesia ho lian makaʼas no ema neʼebé rona ida-neʼe sei sente kontente.