LISAUN 48
Book ema atu hanoin
ITA kontente atu haree oinsá Bíblia troka ita-nia moris, no ita mós hakarak ema seluk atu halo hanesan. Liután neʼe, ita hatene katak se ema simu liafuan diʼak, ida-neʼe sei kona sira-nia moris iha futuru. (Mateus 7:13, 14; João 12:48) Ita hakarak tebes atu sira simu lia-loos. Maski fiar-metin no laran-manas mak importante, maibé atu bele book ema atu fiar ba lia-loos, ita mós presiza hatudu matenek.
Se ita fó sai kedas katak buat neʼebé ema fiar ba tempu kleur ona mak la loos, baibain sira lakohi simu ida-neʼe maski ita uza eskritura barak atu apoia ida-neʼe. Porezemplu, se ita dehan deʼit katak selebrasaun ruma nia hun mak husi relijiaun falsu, karik neʼe sei la troka ema nia hanoin kona-ba selebrasaun neʼe. Maibé, se ita koʼalia iha dalan neʼebé book sira atu hanoin rasik, neʼe bele lori rezultadu diʼak. Entaun, hodi koʼalia iha dalan neʼebé book ema atu hanoin rasik, neʼe katak sá?
Bíblia hatete katak ‘matenek husi lalehan mak . . . buka dame, la ulun-toos’. (Tiago 3:17) Hahalok “la ulun-toos” katak sá? Ema neʼebé la ulun-toos, nia prontu atu troka ninia hanoin hodi tuir situasaun. Tradusaun balu tradús liafuan neʼe nuʼudar “hanoin ema seluk nia diʼak”, “laran-diʼak”, ka “sempre kalma”. Haree mós katak hahalok “la ulun-toos” liga ho hahalok “buka dame”. Iha Tito 3:2, temi hahalok neʼe hamutuk ho “laran-maus”, no ida-neʼe la hanesan ho hahalok “buka atu istori malu”. Eskritura iha Filipe 4:5 dehan atu ita halo ema hotu haree ita-nia haraik-an, ka hatudu katak ita “la ulun-toos”. Ema neʼebé la ulun-toos hanoin kona-ba ema seluk nia situasaun no sentimentu. Nia prontu atu troka ninia hanoin tuir situasaun. Hodi hatudu hahalok hanesan neʼe sei ajuda ema atu loke sira-nia hanoin atu simu buat neʼebé ita hanorin ba sira.
Oinsá atu komesa. Hakerek-naʼin ida naran Lucas hakerek katak bainhira apóstolu Paulo iha Tesalónika, nia uza eskritura sira hodi “esplika no uza liafuan sira-neʼe atu hatudu katak Kristu presiza hetan terus no moris-hiʼas husi mate”. (Apóstolu 17:2, 3) Importante atu ita hatene katak Paulo halo ida-neʼe iha ema judeu sira-nia sinagoga. Iha situasaun neʼe, Paulo koʼalia ba ema neʼebé iha fiar ona ba Eskritura Lia-Ebraiku. Tan neʼe mak nia komesa koʼalia hodi uza buat neʼebé sira simu ona.
Bainhira Paulo koʼalia ba ema gregu iha Areópago iha Atenas, nia la komesa koʼalia hodi uza eskritura sira. Duké halo ida-neʼe, nia komesa koʼalia kona-ba buat neʼebé sira hatene no simu ona, no uza buat neʼe atu book sira atu hanoin kona-ba Kriadór no Ninia hakarak.—Apóstolu 17:22-31.
Ohin loron, ema rihun ba rihun la fiar katak Bíblia bele ajuda sira-nia moris. Maibé besik ema hotu hasoru situasaun neʼebé susar iha mundu aat neʼe. No sira hakarak tebes atu hadiʼa sira-nia situasaun neʼe. Entaun, se ita hatudu uluk katak ita komprende susar neʼebé sira hasoru no hatudu oinsá Bíblia mós esplika kona-ba susar sira-neʼe, neʼe sei book sira atu rona ba buat neʼebé Bíblia hatete kona-ba Maromak nia hakarak ba ema.
Dala ruma ita-nia estudante ida fiar hanorin no kostume neʼebé la tuir Bíblia tanba aprende husi inan-aman. Maibé agora nia aprende ona katak Maromak la simu tan lisan sira-neʼe, no tan neʼe nia mós husik buat sira-neʼe. Oinsá mak nia bele esplika ninia desizaun ba inan-aman? Karik sira sei sente katak hodi la simu tan fiar no kostume sira, neʼe hanesan nia nega sira nuʼudar inan-aman. Entaun, estudante neʼe bele halo saida? Antes esplika Bíblia nia matadalan kona-ba tanbasá nia la fiar ona buat sira-neʼe, karik nia presiza fó-hanoin sira kona-ba ninia domin no respeitu ba sira.
Bainhira mak bele troka hanoin. Maski Maromak Jeová iha direitu atu fó-hatene saida mak ema tenke halo, maibé nia mós prontu atu troka ninia hanoin. Bainhira Jeová nia anju sira salva Lot nia família husi sidade Sodoma, sira hatete: “Halai ba foho atu ó labele mate!” Maibé, Lot hatete: “Favór ida, Jeová, laʼós iha neʼebá!” Lot husu Jeová atu husik nia halai ba Zoar. Jeová hatudu katak nia prontu atu troka ninia hanoin hodi husik Lot atu halo buat neʼebé nia husu. Tan neʼe anju sira harahun sidade sira seluk, maibé Zoar lae. Maibé ikusmai, Lot halo tuir Jeová hodi muda ba foho. (Gênesis [Kejadian] 19:17-30) Jeová hatene ona katak ninia dalan mak loos, maibé nia hatudu pasiénsia toʼo Lot komprende katak Jeová nia dalan mak diʼak liu.
Atu ema bele simu buat neʼebé ita hanorin, ita mós presiza prontu atu troka ita-nia hanoin hodi tuir situasaun. Maski ita hatene katak ema nia hanoin mak sala, no ita bele hatudu razaun kona-ba neʼe, maibé dala ruma diʼak liu atu la obriga ema neʼe atu rekoñese katak nia mak sala. Maski ita prontu atu troka ita-nia hanoin, maibé neʼe la dehan katak ita simu hanoin naran deʼit neʼebé kontra Jeová nia dalan. Bainhira ema fó sai hanoin ruma neʼebé sala, keta korrije kedas ida-neʼe, maibé diʼak liu atu fó obrigadu tanba nia fó sai hanoin neʼe. Duké hadiʼa ninia hanoin sala hotu, diʼak liu atu hili tópiku neʼebé ajuda nia. Maski nia lakohi simu buat neʼebé ita fiar, maibé keta sai hirus kona-ba neʼe. Ita bele husu nia tansá nia sente nuneʼe. Rona didiʼak nuʼudar nia koʼalia. Ida-neʼe sei ajuda ita atu komprende ninia hanoin. No mós loke dalan ba ita atu koʼalia fali ho nia iha tempu seluk.—Provérbios (Amsal) 16:23; 19:11.
Jeová fó ema ida-idak kbiit atu foti desizaun rasik. Nia husik ema uza kbiit neʼe maski dala ruma sira foti desizaun neʼebé la matenek. Nuʼudar Jeová nia lia-naʼin, Josué konta buat neʼebé Maromak halo ona ba ema Izraél. Tuirmai nia hatete: “Se serbí Jeová mak la diʼak ba imi, agora hili ba imi-nia an rasik sé mak imi sei serbí, maromak neʼebé imi-nia beiʼala sira serbí iha Mota sorin bá, ka maromak sira husi ema Amori nian iha rai neʼebé imi hela daudauk. Maibé, ba haʼu no haʼu-nia umakain, ami sei serbí Jeová.” (Josué [Yosua] 24:15) Ohin loron, ita-nia knaar mak atu “haklaken”, no maski ita hakarak koʼalia ho fiar-metin, maibé ita lakohi obriga ema atu fiar ita. (Mateus 24:14) Ema tenke foti desizaun rasik, no ita presiza respeitu sira-nia direitu neʼe.
Husu pergunta. Jesus hatudu ezemplu neʼebé diʼak liu kona-ba hanorin hodi book ema atu hanoin rasik. Jesus hanoin ema nia situasaun no uza ai-knanoik sira neʼebé fasil ba ema atu komprende. Nia uza pergunta sira ho matenek. Ida-neʼe fó oportunidade ba ema atu fó sai sira-nia hanoin no sentimentu. Ida-neʼe mós book sira atu hanoin rasik buat neʼebé Jesus hanorin.
Ema ida neʼebé hatene didiʼak Ukun-Fuan husu Jesus: “Mestre, saida mak haʼu tenke halo atu hetan moris rohan-laek?” Jesus bele fó resposta kedas ba mane neʼe. Maibé Jesus konvida nia atu fó sai ninia hanoin. Jesus hatete: “Ukun-Fuan dehan saida? Ó komprende oinsá?” Ema neʼe hatán loos. Maski nuneʼe, Jesus la para atu koʼalia ba nia. Jesus husik nia kontinua koʼalia, no liuhusi pergunta neʼebé mane neʼe husu hatudu katak nia hakarak foti-an nuʼudar ema loos. Nia husu ba Jesus: “Sé mak haʼu-nia maluk?” Jesus la fó kedas resposta, tanba karik ida-neʼe sei halo ema neʼe diskute malu ho Jesus kona-ba hahalok neʼebé ema judeu sira hatudu ba ema Samaria no ema husi nasaun seluk. Entaun, Jesus konvida mane neʼe atu hanoin kona-ba ai-knanoik ida. Ai-knanoik neʼe kona-ba ema Samaria neʼebé ajuda ema ida neʼebé monu iha naʼok-teen nia liman. Amlulik no ema Levi laʼo liu deʼit no la ajuda ema neʼe. Jesus husu pergunta neʼebé simples hodi hatene se mane neʼe komprende ai-knanoik ka lae. Ho ida-neʼe, Jesus hatudu ba mane neʼe sé mak ninia “maluk”, no neʼe mak buat foun ba nia. (Lucas 10:25-37) Jesus nia ezemplu neʼe diʼak tebes ba ita atu banati-tuir, loos ka lae? Duké esplika buat hotu, diʼak liu se ita uza pergunta sira ho matenek no ai-knanoik sira atu book rona-naʼin atu hanoin rasik.
Fó razaun. Bainhira apóstolu Paulo koʼalia ba ema iha sinagoga iha Tesalónika, nia la lee deʼit husi livru neʼebé ninia rona-naʼin sira simu. Lucas hatete katak Paulo esplika, fó razaun, no aplika buat neʼebé nia lee. Rezultadu mak saida? Bíblia hatete: “Sira balu sai fiar-naʼin no halibur an hamutuk ho Paulo no Silas.”—Apóstolu 17:1-4.
Maski ita koʼalia ba ema naran deʼit, maibé bainhira ita halo tuir apóstolu Paulo nia ezemplu neʼe, ida-neʼe lori rezultadu diʼak duni. Ita bele halo hanesan neʼe bainhira ita haklaken ba família, kolega serbisu ka eskola, bainhira ita haklaken iha fatin públiku, bainhira ita estuda ho ema, ka hatoʼo diskursu. Se ita lee eskritura ida, dala ruma arti ba eskritura neʼe klaru tebes ba ita, maibé ba ema seluk karik ladún klaru. Dalan neʼebé ita esplika eskritura neʼe karik rona hanesan ita obriga ema atu fiar. Se nuneʼe, bele ka lae, atu hili liafuan importante husi eskritura neʼe no esplika? Ita bele uza versíkulu seluk ka eskritura seluk atu apoia pontu neʼe ka lae? Ita bele uza ai-knanoik ruma neʼebé bele book ema atu hanoin rasik ka lae? Ita bele husu pergunta ruma neʼebé bele ajuda ema komprende ka lae? Hodi halo buat sira-neʼe sei halo fasil ba ema atu simu buat neʼebé ita hanorin no bele book sira-nia hanoin.