Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken
1-7 JANEIRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | MATEUS 1-3
“Ukun lalehan nian besik ona”
nwtsty nota estudu ba Mt 3:1, 2
haklaken: Liafuan gregu signifika katak “fó sai mensajen ba públiku”. Liafuan neʼe fó atensaun kona-ba dalan hatoʼo mensajen neʼe: baibain iha ema barak nia oin ka públiku, duké hatoʼo diskursu ba ema grupu ida deʼit.
Ukun: Liafuan gregu basiléia neʼe foin mosu dala primeiru, no refere ba liurai ida nia governu no mós área no povu neʼebé liurai ida ukun. Liafuan gregu neʼe mosu dala 162 iha Eskritura Lia-Gregu tomak, dala 55 mosu iha livru Mateus no dala barak refere ba Maromak nia Ukun iha lalehan. Mateus uza beibeik liafuan neʼe toʼo ema hanaran ninia livru Evanjellu Ukun nian.
Ukun lalehan nian: Fraze neʼe mosu maizumenus dala 30 no hetan deʼit iha Evanjellu Mateus. Iha Evanjellu Marcos no Lucas uza fali fraze, “Maromak nia Ukun”, ida-neʼe hatudu katak “Maromak nia Ukun” ukun husi lalehan.—Mt 21:43; Mc 1:15; Lc 4:43; Dan 2:44; 2Ti 4:18.
besik ona: Iha eskritura neʼe, fó ideia katak ida neʼebé atu sai Liurai ba Ukun lalehan nian besik ona atu mai.
nwtsty média
João Batista nia roupa no jeitu
João hatais roupa neʼebé halo husi kuda-kamelu nia fulun no kesi ho sintu iha ninia knotak neʼebé mós bele tara buat ruma neʼebé kiʼik. Profeta Elias mós hatais roupa neʼebé atu hanesan. (2Rs 1:8) Roupa neʼebé halo husi kuda-kamelu nia fulun sente toos no baibain ema kiak mak hatais. Ba ema riku, sira hatais roupa furak neʼebé halo husi hena-liñu no hena-seda neʼebé mamar. (Mt 11:7-9) João sai ema nazireu husi tempu nia moris mai, tan neʼe karik nia nunka tesi ninia fuuk. Haree husi ninia oin no roupa, karik ema bele hatene kedas katak nia moris simples deʼit, hodi fó ninia moris tomak atu halo Maromak nia hakarak.
Gafañotu
Liafuan “gafañotu” neʼebé uza iha Bíblia bele refere ba gafañotu modelu oioin ho antena badak, liuliu gafañotu sira neʼebé sempre semo hamutuk lubun ida. Tuir peskiza ida iha Jeruzalein dehan katak gafañotu rai-fuik maran iha proteína maizumenus porsentu 75. Ohin loron, ema hasai uluk gafañotu nia ulun, ain, liras no parte husi kabun nian. Ninia isin-lolon restu sira han matak deʼit ka selae, teʼin tasak uluk. Ema dehan gafañotu gostu hanesan boek ka kadiuk no iha proteína barak tebes.
Bani-been fuik
Dezeñu neʼe hatudu bani-fuik nia knuuk (1) no bani-ulun neʼebé nakonu ho bani-been (2). Bani-been neʼebé João hemu mai husi bani-fuik ida naran Apis mellifera syriaca. Bani ida-neʼe gosta moris iha fatin neʼebé manas no maran iha Judeia nia rai-fuik maran sira. Ema la hakiak bani-fuik sira-neʼe atu halo bani-been tanba siʼak. Maibé maizumenus iha tinan 800 molok Kristu, ema neʼebé hela iha Izraél hakiak bani iha kusi. Ikusmai peskizadór sira buka-hetan bani nia knuuk barak iha área sidade (agora naran Tel Rehov), iha Rai-Tetuk Mota Jordaun nian. Karik espésie bani sira-neʼe ema lori husi rai neʼebé ohin loron naran Turkia.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
nwtsty nota estudu ba Mt 1:3
Tamár: Feto primeiru husi feto naʼin-lima neʼebé Mateus temi iha Mesias nia liña jerasaun. Feto naʼin-haat seluk mak Rahab ho Rute neʼebé laʼós ema Izraél (vs. 5); Batseba, “Urias nia feen” (vs. 6); no Maria (vs. 16). Feto naʼin-lima nia naran tama iha Jesus nia liña jerasaun karik tanba buat importante ruma akontese ba feto sira-neʼe ida-idak hodi bele sai Jesus nia beiʼala.
nwtsty nota estudu ba Mt 3:11
fó batizmu ba imi ho bee: Ka “hatama imi ba bee laran”. Liafuan gregu baptizo signifika “hoban; hatún”. Matenek-naʼin balu kona-ba Bíblia hatete katak batizmu tenke hatama isin-lolon tomak ba bee laran. Iha tempu ida, João fó batizmu ba ema iha rai-tetuk husi Mota Jordaun neʼebé besik Salim “tanba iha neʼebá iha bee barak”. (Jo 3:23) Bainhira Filipe fó batizmu ba ema-boot husi rai-Etiópia, sira naʼin-rua tama hotu ba bee laran. (Aps 8:38) Eskritura iha 2Rs 5:14 husi tradusaun Septuajinta mós uza liafuan gregu neʼe hodi hatete katak Naaman “hoban an dala hitu iha Mota Jordaun”.
8-14 JANEIRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | MATEUS 4-5
“Aprende husi Jesus nia diskursu iha foho”
nwtsty nota estudu ba Mt 5:3
Kontente: Sentimentu neʼe laʼós sente kmaan deʼit hanesan ema ida sente bainhira nia halimar hela. Maibé, bainhira liafuan neʼe uza ba ema, neʼe koʼalia kona-ba ema nia situasaun bainhira nia hetan bensaun husi Maromak no iha relasaun neʼebé diʼak ho nia. Iha lia orijinál, liafuan neʼe mós uza atu koʼalia kona-ba Maromak no Jesus nuʼudar Liurai iha lalehan.—1Ti 1:11; 6:15.
sira neʼebé hatene katak sira presiza Maromak nia matadalan: Liafuan “sira neʼebé hatene” tradús husi liafuan gregu neʼebé dehan katak “sira neʼebé kiak (la iha sasán; kiak rabat rai; ezmoladór)”. Iha eskritura neʼe koʼalia kona-ba sira neʼebé kuran buat ruma no hatene ho loloos katak sira kuran buat neʼe. Eskritura iha Lc 16:20, 22 mós uza liafuan neʼebé hanesan bainhira koʼalia kona-ba “ezmoladór” Lázaro. Fraze husi lia-gregu neʼebé tradusaun balu uza mak sira neʼebé “kiak kona-ba espíritu”. Neʼe fó ideia katak ema rekoñese sira iha duni presiza atu iha relasaun diʼak ho Maromak tanba sira kiak iha dalan espirituál.
nwtsty nota estudu ba Mt 5:7
laran-sadiʼa: Liafuan “laran-sadiʼa” neʼebé Bíblia uza laʼós koʼalia deʼit kona-ba fó perdua ka halo kmaan kastigu ruma. Liafuan neʼe baibain uza mós kona-ba hahalok hanoin ema neʼebé book ema neʼe atu buka dalan hodi fó ajuda ba ema sira neʼebé presiza ajuda.
nwtsty nota estudu ba Mt 5:9
sira neʼebé buka dame: Sira neʼebé laʼós hakarak deʼit atu iha dame, maibé buka mós dalan oioin atu kria dame.
w07 1/12 p. 17
Hanorin Ita-nia oan oinsá atu iha dame ho ema seluk
Inan-aman kristaun hakarak tebes atu hanorin oan kona-ba “buka dame no halo dame”. (1 Pedro 3:11) Sentimentu kontente neʼebé mai husi buka dame sei la sai saugati deʼit tanba neʼe bele ajuda ita halakon hahalok deskonfia ema, hirus, no odi.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
nwtsty nota estudu ba Mt 4:9
adora: Verbu gregu neʼebé tradús nuʼudar “adora” iha signifika katak halo buat ruma ba dala ida deʼit. Tan neʼe, iha eskritura neʼe, Diabu laʼós husu Jesus atu adora nia ba nafatin, maibé atu hatudu jeitu adora nia ba dala ida deʼit.
nwtsty nota estudu ba Mt 4:23
hanorin . . . haklaken: Hanorin la hanesan ho haklaken tanba ema neʼebé hanorin laʼós fó sai deʼit informasaun, maibé nia fó matadalan, esplika, fó razaun sira, no hatudu evidénsia.
15-21 JANEIRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | MATEUS 6-7
“Kontinua buka uluknanain Maromak nia Ukun”
Hakbesik ba Maromak liuhusi orasaun
12 Iha ita-nia orasaun, ulukliu harohan kona-ba buat neʼebé importante ba Maromak Jeová. Ita iha razaun barak atu fó hahiʼi no agradese ba buat diʼak hotu neʼebé nia halo mai ita. (1 Crônicas [Tawarikh] 29:10-13; Filipe 4:19, 20) Iha Mateus 6:9-13, Jesus hatudu ezemplu atu halo orasaun. Nia hanorin ita atu halo orasaun hodi Maromak nia naran sai santu, ka moos. Tuirmai, husu atu Maromak nia Ukun toʼo mai no Maromak nia hakarak sai loos iha rai hanesan iha lalehan. Jesus hanorin ita atu harohan ulukliu kona-ba Maromak Jeová nia hakarak no depois mak ita husu kona-ba ita rasik nia hakarak ka presiza. Bainhira ita halo tuir buat sira-neʼe, ita hatudu katak ita la hanoin liu kona-ba ita rasik nia hakarak.
nwtsty nota estudu ba Mt 6:24
sai atan: Verbu gregu refere ba serbisu hanesan atan, neʼe mak ema neʼebé serbisu ba naʼi ida deʼit. Jesus hatete katak ema kristaun la bele fó ninia laran tomak ba Maromak no iha tempu neʼebé hanesan, fó laran tomak atu buka rikusoin.
nwtsty nota estudu ba Mt 6:33
Kontinua buka: Iha lia-gregu, liafuan neʼe hatudu katak la para atu halo buat ruma no mós bele dehan “buka la para”. Jesus nia dixípulu neʼebé loos sei la buka Maromak nia Ukun ba tempu uitoan no tuirmai buka fali buat seluk. Sira presiza tau uluk Maromak nia Ukun iha sira-nia moris ba nafatin.
hakarak: Sira neʼebé buka Maromak nia hakarak prontu atu halo tuir nia no simu ninia morál kona-ba saida mak loos no sala. Hanorin hanesan neʼe la hanesan duni ho farizeu sira neʼebé buka deʼit sira rasik nia hakarak.—Mt 5:20.
Buka Maromak nia Ukun, laʼós sasán
18 Lee Mateus 6:33. Se ita mak tau uluk Maromak nia Ukun iha ita-nia moris, nia sei fó buat hotu neʼebé ita presiza. Jesus esplika tansá mak ita bele tau fiar ba Jeová nia promesa neʼe, nia dehan: “Imi-nia Aman iha lalehan hatene katak imi presiza buat hotu neʼe.” Jeová bele hatene saida mak ita presiza antes ita rasik hatene katak ita presiza duni buat sira-neʼe. (Filipe 4:19) Porezemplu, Jeová hatene ita-nia roupa ida neʼebé mak sei sai aat. Nia hatene saida mak ita presiza atu han. Nia mós hatene fatin saida mak diʼak ba ita ka ita-nia família atu hela. Jeová sempre fó buat neʼebé ita presiza loloos.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
Hatudu hahalok diʼak iha serbisu haklaken
14 Hanoin toʼok se ema ruma vizita Ita. Ita la koñese ema neʼe, maibé nia husu pergunta barak kona-ba ita-nia família ka ita-nia serbisu. Ita sei hanoin: ‘Sé mak ema neʼe? Ninia objetivu saida?’ Karik ita fó resposta uitoan, maibé tanba ita deskonfia ema neʼe, ita lakohi koʼalia kleur. Maibé hanoin toʼok se ema neʼe vizita ita no ulukliu nia esplika katak ninia serbisu mak atu halo sensus hodi governu bele ajuda ita. Karik ita sente kontente atu koʼalia ho nia tanba nia fó-hatene kedas nia mai husi neʼebé no tansá mak nia vizita ita. Entaun, oinsá ita halo hanesan neʼe ba ema neʼebé ita hasoru iha haklaken?
15 Iha kultura barak, ita presiza fó-hatene ba uma-naʼin ita-nia objetivu atu vizita sira. Klaru katak ita iha informasaun neʼebé importante ba ema hotu. Maibé, hanoin toʼok se ita la fó-koñese ita-nia an maibé husu kedas pergunta: “Se ita iha kbiit atu hadiʼa problema naran deʼit neʼebé mosu, ita sei hadiʼa saida?” Uma-naʼin sei sente oinsá? Maski ita husu atu hatene ema nia hanoin hodi bele fahe liafuan husi Bíblia, maibé se ita la fó-hatene tansá ita vizita sira, karik sira sei hanoin: ‘Sé mak ema neʼe? Tansá mak nia husu pergunta hanesan neʼe? Tansá nia mai hasoru haʼu?’ Ita lakohi halo ema konfuzaun maibé kontente atu koʼalia ho ita. (Filipe 2:3, 4) Entaun, oinsá mak ita bele koʼalia ho ema?
16 Irmaun katuas área ida halo hanesan neʼe: Foufoun, nia kumprimenta uma-naʼin, depois fó tratu Ita Hakarak Hatene Lia-loos ka lae? no hatete: “Ami fahe ida-neʼe ba ema hotu iha ita-nia área. Tratu neʼe iha pergunta neen neʼebé ema barak husu. Ida-neʼe fó ba Ita.” Tuirmai, nia husu: “Husi pergunta hirak-neʼe, ida-neʼebé mak ita gosta?” Kuandu uma-naʼin hili pergunta ida, irmaun loke tratu no koʼalia kona-ba buat neʼebé Bíblia hanorin. Se uma-naʼin nonook deʼit, irmaun neʼe rasik mak sei hili ida no kontinua koʼalia hodi la hamoe nia. Irmaun esplika katak kuandu ema hatene ona tansá ita bá vizita sira, sira la sente taʼuk ka duvida atu koʼalia ho ita. Sin, ita bele uza dalan oioin atu komesa koʼalia ho ema. Iha rai balu ita presiza halo tuir ema nia kostume kona-ba dalan atu kumprimenta ba malu antes ita esplika tansá ita bá vizita sira. Importante mak ita hakaʼas an atu haklaken iha dalan neʼebé book ema atu hakarak rona ita-nia mensajen.
nwtsty nota estudu ba Mt 7:28, 29
hakfodak: Iha lia-gregu, liafuan neʼe bele signifika “hakfodak tebes toʼo la hatene atu halo saida”. Verbu neʼe mós hatudu katak Jesus nia liafuan kontinua lori rezultadu diʼak ba ema-lubun nia moris.
dalan neʼebé nia hanorin: Fraze neʼe koʼalia kona-ba métodu neʼebé Jesus uza atu hanorin, inklui tópiku sira neʼebé nia koʼalia no buat hotu neʼebé nia hanorin liuhusi ninia diskursu iha foho.
laʼós hanesan ema eskriba sira: Duké temi rabbi sira-nia liafuan hanesan eskriba sira baibain halo, Jesus koʼalia sai Jeová nia liafuan sira hodi hatudu katak, ninia hanorin mai husi Maromak.—Jo 7:16.
22-28 JANEIRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | MATEUS 8-9
“Jesus hadomi ema”
nwtsty nota estudu ba Mt 8:3
Jesus lolo nia liman hodi kona mane neʼe: Moisés nia Ukun-Fuan haruka ema lepra atu haketak an husi ema seluk hodi moras la hadaʼet ba ema seluk. (Lev 13:45, 46; Núm 5:1-4) Maibé ema judeu nia ulun-naʼin relijiaun sira inventa ukun-fuan oioin. Porezemplu, ema tenke hadook an husi ema lepra ba metru 1,8, no iha loron neʼebé anin makaʼas, tenkesér dook ba metru 45 hanesan neʼe. Ukun-fuan hanesan neʼe halo ema trata aat ema lepra sira. Istória ida gaba tebes rabbi ida tanba nia subar husi ema lepra. Rabbi seluk tan lori fatuk tuda ema lepra hodi sira la bele besik. Maibé Jesus hanoin tebes ema lepra nia moras toʼo nia halo buat ida neʼebé halo ema judeu sira hakfodak, nia besik hodi kaer mane neʼe, maski Jesus bele kura ema lepra neʼe ho liafuan ida deʼit husi dook.—Mt 8:5-12.
Haʼu hakarak: Jesus laʼós hatudu deʼit ho ninia hahalok katak nia hakarak ajuda ema neʼe, maibé nia mós fó sai ninia sentimentu katak nia iha duni hakarak atu halo nuneʼe. Ida-neʼe hatudu katak buat neʼebé Jesus halo laʼós tanba responsabilidade mak obriga nia halo.
nwtsty nota estudu ba Mt 9:10
tuur hela iha meza: Liafuan neʼe mós bele tradús nuʼudar “latan” ka “toba”. Ema neʼebé tuur latan han hamutuk iha meza hatudu katak sira belun neʼebé diʼak. Tan neʼe mak ema judeu sira iha Jesus nia tempu nunka han hamutuk ho ema neʼebé laʼós ema judeu.
kobradór impostu: Ema judeu barak kobra taxa hodi fó ba estadu Roma. Ema seluk odi tebes ema judeu sira-neʼe tanba sira serbisu hamutuk ho governu estranjeiru neʼebé sira la gosta, no mós sira naʼok povu nia osan liuhusi kobra taxa neʼebé aas. Ema judeu seluk hakribi kobradór impostu sira-neʼe no haree sira hanesan ema aat no feto-aat sira.—Mt 11:19; 21:32.
nwtsty nota estudu ba Mt 9:36
hanoin tebes: Husi lia-gregu, splagkhnízomai. Liafuan neʼe iha ligasaun ho liafuan “tee-oan” (splágkhna). Neʼe fó ideia kona-ba sentimentu kleʼan iha laran, emosaun makaʼas. Iha lia-gregu, neʼe mak liafuan ida husi liafuan sira neʼebé hatudu sentimentu kleʼan kona-ba hanoin ema.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
w02 15/8 p. 13 par. 16
“Haʼu fó ezemplu ba imi”
16 Hanesan neʼe mós bainhira komandante ida, karik ema jentiu husi Roma hakbesik no husu Jesus atu kura ninia atan ida neʼebé moras, Jesus hatene katak komandante neʼe halo ona sala oioin. Iha Jesus nia tempu, karik soldadu ida iha moris neʼebé aat, karik nia halo ona violénsia oioin, oho ema, no halaʼo adorasaun neʼebé falsu. Maibé Jesus haree kona-ba ninia diʼak, nia hatudu fiar neʼebé boot. (Mateus 8:5-13) Iha tempu seluk, bainhira Jesus koʼalia ba naʼok-teen neʼebé prega iha ai-riin terus nian besik Jesus, Jesus la siʼak nia kona-ba ninia hahalok krime sira iha tempu uluk, maibé Jesus fó kmaan ba nia liuhusi esperansa furak kona-ba futuru. (Lucas 23:43) Jesus hatene katak, hanoin negativu no kritika ema lori deʼit laran-triste ba ema seluk. Ita bele fiar katak Jesus nia hakaʼas an hodi haree kona-ba ema nia diʼak fó laran-manas ba ema seluk atu hadiʼa sira-nia hahalok.
Tanbasá mak Jesus nia dixípulu sira la halo jejún?
Jesus nia objetivu mak atu ajuda João Batista nia dixípulu sira atu hatene katak ema la bele obriga Jesus nia eskolante sira atu halaʼo ema judeu nia adorasaun neʼebé tuan ona, hanesan toman kona-ba halo jejún. Jesus laʼós mai atu hadiʼa no salva dalan adorasaun neʼebé tuan ona no besik ona atu la uza tan. Adorasaun neʼebé Jesus hanorin, laʼós kona-ba dalan adorasaun ema judeu sira-nian neʼebé kahur ho ema nia lisan oioin. Loos duni, Jesus la koko atu suku hena foun ba roupa tuan ka enxe tua foun iha tua-fatin kulit neʼebé toos no tuan ona.
29 JANEIRU–4 FEVEREIRU
RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | MATEUS 10-11
“Jesus fó kmaan ba ema”
nwtsty nota estudu ba Mt 10:29, 30
manu-liin: Liafuan gregu strouthíon mak liafuan neʼebé koʼalia kona-ba manu oioin neʼebé kiʼik, maibé dala barak koʼalia kona-ba manu-liin, manu baratu liu hotu neʼebé ema faʼan atu han.
osan-besi ida neʼebé folin kiʼik: Lia orijinál mak “asário ida”, neʼe mak ema ida nia saláriu ba minutu 45. (Haree sgd parte 18.) Iha tempu neʼebé Jesus halo ninia viajen ba dala tolu iha Galileia, nia hatete katak manu-liin rua sosa ho asário ida. Tinan ida liutiha, bainhira Jesus haklaken iha Judeia, nia dehan katak manu-liin lima sosa ho asário rua. (Lc 12:6) Bainhira ita kompara akontesimentu rua neʼe, ita bele haree katak manu-liin iha folin neʼebé kiʼik tebes ba kontratu-naʼin sira, tan neʼe mak bainhira ema hola manu-liin haat, ema aumenta ida gratis.
fuuk-lahan iha imi-nia ulun mós nia sura hotu: Ema hatete katak fuuk iha ema nia ulun maizumenus hamutuk 100.000 liu. Jeová hatene kona-ba buat kiʼik-kiʼik sira hatudu katak nia hanoin tebes Kristu nia dixípulu ida-idak.
nwtsty média
Manu-liin
Manu-liin mak manu baratu liu hotu neʼebé ema faʼan atu han. Ema bele hola manu-liin rua ho deʼit saláriu neʼebé sira hetan ba minutu 45. Iha lia-gregu, manu-liin bele refere ba manu kiʼik oioin, inklui manu-liin neʼebé baibain halo knuuk iha uma (Passer domesticus biblicus) no manu-liin Españól (Passer hispaniolensis), neʼebé sei barak iha Izraél.
nwtsty nota estudu ba Mt 11:28
lori naha todan: Sira neʼebé Jesus konvida atu mai mak sira neʼebé “lori naha todan” husi hanoin resin no kole. Ema sira-neʼe sente adora Jeová lori todan ba sira tanba ema aumenta tradisaun oioin ba Moisés nia Ukun-Fuan. (Mt 23:4) Loron Sábadu neʼebé tuir loloos tenkesér lori kmaan mós sai fali todan ba sira.—Êx 23:12; Mc 2:23-28; Lc 6:1-11.
Haʼu sei fó kmaan ba imi: Liafuan gregu “fó kmaan” bele refere ba deskansa (Mt 26:45; Mc 6:31) no mós hetan fali forsa. (2Ko 7:13; Flm 7) Husi eskritura sira hatudu katak sai Jesus nia dixípulu, (Mt 11:29, ‘simu Jesus nia ai’, ka, ai-leba,) envolve serbí, laʼós deskansa. Liafuan gregu neʼebé uza iha eskritura neʼe hatudu katak Jesus sei fó kmaan no forsa ba ema neʼebé kole hodi sira bele iha hakarak atu simu ninia ai-leba neʼebé kmaan.
nwtsty nota estudu ba Mt 11:29
Sai haʼu-nia dixípulu: Liafuan orijinál husi eskritura neʼe dehan: “Simu haʼu-nia ai [ka, ai-leba]”. Jesus uza “ai-leba” hodi reprezenta hakruʼuk ba podér no halo tuir matadalan. Se Jesus mak koʼalia kona-ba ai-leba neʼebé animál rua uza hodi dada sasán hamutuk, neʼe hatudu katak, Jesus konvida ninia dixípulu sira atu lori ai-leba neʼebé Maromak fó ba Jesus hamutuk ho Jesus, no Jesus sei ajuda sira. Se nuneʼe, fraze neʼe bele tradús nuʼudar: “Lori ai-leba neʼe hamutuk ho haʼu.” Se Jesus mak koʼalia kona-ba ai-leba neʼebé nia rasik fó ba ema, neʼe hatudu katak hakruʼuk ba Kristu nia podér no halo tuir ninia matadalan nuʼudar ninia dixípulu.
Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia
João hakarak rona husi Jesus rasik
João nia pergunta halo ita bilán ka lae? Nia mak ema neʼebé halo tuir deʼit Maromak nia hakarak, no bainhira nia fó batizmu ba Jesus tinan rua liubá, nia haree Maromak nia espíritu santu tun ba Jesus no nia rona Maromak nia lian kona-ba simu Jesus. Ita bele fiar katak, laʼós João nia fiar mak sai fraku ona, selae Jesus sei la koʼalia liafuan neʼebé gaba tebes João hanesan neʼe. Maibé se João la duvida, tanbasá mak nia husu pergunta hanesan neʼe kona-ba Jesus?
Karik João hakarak hatene ho loloos husi Jesus rasik katak Jesus mak Mesias duni. Neʼe bele hametin João hodi tahan iha komarka. No João nia pergunta mós hatudu buat seluk tan. Nia hatene profesia barak husi Bíblia neʼebé hatete katak Ida-neʼebé Maromak Hili sei sai liurai no salvadór. Maibé Jesus hetan tiha batizmu ba fulan balu, João sulan hela iha komarka. Tan neʼe João husu atu hatene sei iha tan ema seluk neʼebé atu troka Jesus hodi kumpre profesia hotu kona-ba Mesias ka lae.
Susar ba jerasaun neʼebé lakohi rona
Jesus hatudu respeitu ba João Batista, maibé ema seluk hanoin oinsá kona-ba João? Jesus dehan, “Jerasaun neʼe . . . hanesan labarik kiʼik neʼebé tuur hela iha merkadu, hodi dehan ba malu: ‘Ami toka múzika ba imi, maibé imi la dansa. Ami tanis hakilar, maibé imi la baku hirus-matan tanba triste.’”—Mateus 11:16, 17.
Jesus nia liafuan katak sá? Nia esplika hodi dehan: “João mai, nia la han no la hemu, no ema dehan: ‘Nia iha anju aat.’ Oan-Mane husi ema mai hodi han no hemu, maibé ema mós dehan: ‘Haree! Mane neʼe kaan-teen no lanu-teen, ema kobradór impostu nian no ema sala-naʼin sira-nia belun.’” (Mateus 11:18, 19) João halaʼo moris neʼebé simples nuʼudar ema nazireu. Nia sees husi tua, maibé jerasaun neʼe hatete katak nia iha anju aat. (Números [Bilangan] 6:2, 3; Lucas 1:15) Jesus fali moris hanesan ema baibain. Nia han no hemu, maibé ema duun nafatin katak nia han no hemu demais. Susar atu halo ema kontente.