Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • mwbr23 Marsu p. 1-12
  • Informasaun atu uza hamutuk livru “Moris Kristaun no Haklaken”

La iha video neʼebé bele loke.

Deskulpa, la bele loke vídeo.

  • Informasaun atu uza hamutuk livru “Moris Kristaun no Haklaken”
  • Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken—2023
  • Subtítulu
  • 6-12 MARSU
Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken—2023
mwbr23 Marsu p. 1-12

Informasaun atu uza hamutuk livru Moris Kristaun no Haklaken

© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

6-12 MARSU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 KRÓNIKAS 23-26

“Organiza didiʼak adorasaun iha templu”

it-2-E p. 241

Ema Levi

David organiza ema Levi nia serbisu oioin. Nia fó knaar ba ema neʼebé tau matan, xefe, juís, guarda neʼebé hein portaun, ema neʼebé tau matan osan-fatin, no mós ema barak neʼebé ajuda amlulik iha templu, pátiu, han-fatin ho sakrifísiu sira, ka serbisu atu hamoos, tetu, sukat, no halo seguransa. Ema Levi neʼebé toka instrumentu múzika organiza ba grupu 24 hanesan ho grupu amlulik sira, no sira serbí troka malu. Sira fahe knaar ba malu liuhusi dada sorteiu. Grupu neʼebé hein portaun mós dada sorteiu atu fahe knaar hodi hein portaun ida-idak.—1Kr 23, 25, 26; 2Kr 35:3-5, 10.

it-2-E p. 686

Amlulik

Iha serbisu templu nian, amlulik sira organiza an tuir xefe oioin. Sira dada sorteiu atu fahe knaar ba malu. Grupu ida-idak husi grupu 24 halaʼo sira-nia knaar ba semana ida, no sira hetan knaar tinan ida dala rua. Amlulik hotu halaʼo sira-nia knaar iha tempu selebrasaun nian bainhira povu lori sakrifísiu rihun ba rihun, hanesan tempu neʼebé inaugura templu. (1Kr 24:1-18, 31; 2Kr 5:11; kompara 2Kr 29:31-35; 30:23-25; 35:10-19.) Amlulik ida bele serbí iha tempu seluk se ida-neʼe la atrapalla ninia knaar nuʼudar amlulik neʼebé nia hetan ona. Tuir Rabi nia tradisaun, iha tempu neʼebé Jesus iha mundu, iha amlulik barak tebes, entaun sira fahe serbisu semana ida nian ba família balu, no família ida-idak serbí loron ida ka liu tuir ema naʼin-hira mak iha família neʼe.

it-2-E p. 451-452

Múzika

Bainhira halo preparasaun ba Jeová nia templu, David haketak ema Levi naʼin-4.000 atu toka instrumentu múzika. (1Kr 23:4, 5) Husi ema sira-neʼe, naʼin-288 mak “simu ona treinu atu kanta ba Jeová. Sira hotu matenek atu kanta.” (1Kr 25:7) Ema naʼin-tolu neʼebé matenek kona-ba múzika mak dirije arranju hotu neʼe, sira mak Asaf, Heman, no Jedutum (neʼebé iha naran seluk Etan). Sira hotu mak bei-oan husi Levi nia oan-mane sira, katak Gerson, Kohat, no Merari, no família tolu neʼe mak reprezenta grupu múzika nian iha templu. (1Kr 6:16, 31-33, 39-44; 25:1-6) Xefe naʼin-tolu neʼe iha oan-mane naʼin-24, no sira hotu mak parte husi ema naʼin-288 neʼebé matenek kona-ba múzika. Oan-mane ida-idak hetan knaar nuʼudar ulun ba grupu ida-idak liuhusi dada sorteiu. Iha sira ida-idak nia okos, iha tan ema naʼin-11 seluk neʼebé “matenek” kona-ba múzika, neʼebé hili husi sira-nia oan-mane rasik no ema Levi seluk. Hodi halo nuneʼe, ema naʼin-288 ([1 + 11] × 24 = 288) neʼebé matenek kona-ba múzika fahe ba grupu 24, hanesan ho amlulik sira. Se ema restu naʼin-3.712 neʼebé aprende daudaun mós fahe, karik grupu 24 ida-idak iha maizumenus ema naʼin-155 ka liu, neʼe katak ema matenek ida fó treinu ba maizumenus ema Levi naʼin-13 neʼebé aprende daudaun. (1Kr 25:1-31) No mós, tanba ema neʼebé huu trombeta mak amlulik, sira mós sei aumenta tan ba grupu múzika husi ema Levi.—2Kr 5:12; kompara Núm 10:8.

it-1-E p. 898

Guarda neʼebé hein portaun

Iha templu. Lakleur antes Liurai David mate, nia organiza didiʼak ema Levi no ema neʼebé serbisu iha templu, inklui guarda naʼin-4.000 neʼebé hein portaun. Sira forma grupu, no halaʼo sira-nia knaar durante loron hitu. Sira iha responsabilidade atu halo seguransa ba Jeová nia uma no atu loke no taka odamatan tuir tempu. (1Kr 9:23-27; 23:1-6) Sira balu neʼebé hein portaun mós iha knaar atu tau matan ba kontribuisaun neʼebé ema lori atu bele uza ba templu. (2Rs 12:9; 22:4) Tempu balu liu tiha, bainhira amlulik boot Jeoada fó knaar nuʼudar liurai ba Jeoas neʼebé sei kiʼik, nia hili guarda espesiál sira atu hein templu nia portaun hodi bele proteje Jeoas husi Liurai-Feto Atalia neʼebé aat. (2Rs 11:4-8) Bainhira Liurai Josias harahun estátua, guarda sira neʼebé hein portaun ajuda atu hasai sasán sira neʼebé uluk ema uza atu adora Baal iha templu. Ikusmai, sasán sira-neʼe sunu tiha iha sidade nia liʼur.—2Rs 23:4.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w22.03 p. 22 par. 10

Adora Jeová sei halo ita kontente liután

10 Ita adora Jeová bainhira ita kanta hamutuk ho irmaun-irmán sira. (Sal 28:7) Ema Izraél sente katak kanta ba Jeová mak parte importante ba adorasaun. Liurai David fó knaar ba ema Levi naʼin-288 atu sai kantadór iha templu. (1Kr 25:1, 6-8) Ohin loron, ita bele fó sai ita-nia domin ba Jeová liuhusi kanta knananuk hahiʼi nian. Ita la presiza iha lian diʼak. Hanoin toʼok komparasaun neʼe: “Ita hotu halo sala dala barak” bainhira ita koʼalia, maibé neʼe la hanetik ita atu koʼalia iha kongregasaun no mós haklaken. (Tgo 3:2) Nuneʼe mós, ita nafatin bele kanta knananuk hahiʼi nian ba Jeová, maski ita sente katak ita-nia lian la diʼak.

TREINU KONA-BA HAKLAKEN

w11 1/7 p. 29-30

Maromak uza organizasaun ida ka lae?

Maromak organiza ema kristaun iha tempu uluk

Liuhusi apóstolu no dixípulu sira-nia haklaken ho laran-manas, sira konsege harii kongregasaun iha fatin barak iha Ásia no Europa. Maski kongregasaun sira-neʼe namkari iha fatin oioin, maibé kona-ba arranju kongregasaun nian, sira la tuir deʼit sira ida-idak nia hakarak. Duké halo ida-neʼe, sira halo tuir matadalan neʼebé sira simu husi apóstolu sira. Porezemplu, apóstolu Paulo fó knaar ba Tito atu bá kongregasaun Kreta hodi “bele halo loos buat hotu neʼebé sei kuran iha neʼebá”. (Tit 1:5) Paulo hakerek ba kongregasaun iha Korinto katak iha irmaun balu neʼebé “matenek atu organiza” ka sai “organizadór sira”. (1Ko 12:28, The New Testament in Modern Speech; The Bible in Contemporary Language) Maibé, sira organiza hodi halo tuir sé-nia matadalan? Paulo hatete katak “Maromak halo” ka “organiza” kongregasaun sira.—1Ko 12:24; The Riverside New Testament.

Sira neʼebé simu knaar atu tau matan ba kongregasaun kristaun laʼós hanesan ukun-naʼin ba sira-nia maluk fiar-naʼin. Maibé, sira mak “maluk nuʼudar Maromak nia serbisu-naʼin” neʼebé halo tuir matadalan husi Maromak nia espíritu santu, no sira mós tenke ‘sai ezemplu ba sira-nia luhan’. (1Ko 3:9; 1Pe 5:2, 3) Entaun, sé mak kongregasaun nia ulun? “Kreda nia ulun” laʼós ema baibain neʼebé sala-naʼin, maibé Jesus Kristu neʼebé moris hiʼas tiha ona.—Éf 1:22.

Kuandu kongregasaun iha Korinto komesa halo buat neʼebé la hanesan fali ho kongregasaun sira seluk, Paulo hakerek: “Saida? Maromak futar-lia mai husi imi? Ka lia neʼe mosu ba deʼit imi mesamesak?” (1Ko 14:36) Paulo husu pergunta sira-neʼe atu hadiʼa sira-nia hanoin neʼebé sala, no ajuda sira atu komprende katak sira la bele halo buat ruma hodi tuir sira-nia hakarak. Kongregasaun sira sai buras no aumenta ba beibeik kuandu sira halo tuir matadalan neʼebé Maromak fó liuhusi apóstolu sira.—Aps 16:4, 5.

Maromak hatudu nia domin

Oinsá ho ohin loron? Ema balu hakarak adora iha uma deʼit no lakohi tuir relijiaun ida. Maibé, Bíblia hatudu katak Maromak sempre uza organizasaun ida atu halaʼo ninia hakarak. Nia organiza ninia atan sira iha Israel antigu, no nia mós organiza ema kristaun iha tempu uluk atu adora nia.

Se nuneʼe, klaru katak ohin loron Maromak Jeová sei organiza nafatin ninia povu hanesan nia halo iha tempu uluk, loos ka lae? Sin, hodi organiza ninia povu atu serbisu hamutuk hatudu katak nia hadomi no hanoin sira. Ohin loron, Maromak Jeová uza nafatin ninia organizasaun hodi kumpre ninia hakarak ba ema. Oinsá mak ita bele hatene ninia organizasaun? Hanoin toʼok kona-ba informasaun tuirmai neʼe.

▪ Organizasaun neʼebé halo knaar espesiál ida. (Mt 24:14; 1Ti 2:3, 4) Jesus haruka ninia dixípulu sira atu haklaken lia-foun diʼak kona-ba Maromak nia Reinu, ka Ukun ba nasaun sira hotu. Atu kumpre knaar ida-neʼe, presiza duni organizasaun ida neʼebé bele arranja serbisu neʼe iha mundu tomak. Porezemplu, la susar atu fó ai-han ba ema ida deʼit, maibé atu fó ai-han ba ema rihun ba rihun, ita presiza organizasaun ida ho ema neʼebé bele serbisu hamutuk ho unidade. Atu kumpre sira-nia knaar, ema kristaun neʼebé loos “serbí [Maromak] hamutuk ida deʼit”. (Sof 3:9) Se la iha organizasaun atubele arranja buat hotu, ema husi nasaun, língua, no kultura oioin bele serbisu hamutuk ho unidade ka lae? Klaru katak Maromak uza duni organizasaun ida.

▪ Organizasaun neʼebé apoia no fó laran-manas ba fiar-naʼin sira. Se ema ida saʼe foho mesak deʼit, nia rasik bele deside atu laʼo tuir dalan neʼebé nia hakarak. Maibé se nia monu no hetan kanek, ida-neʼe perigu ba nia tanba la iha ema neʼebé bele ajuda nia. Nuneʼe, ladún matenek atu ema laʼo mesamesak. (Prv 18:1) Hanesan mós ho Maromak nia organizasaun. Atu fiar-naʼin kristaun sira bele halo tuir Jesus nia mandamentu, sira tenke ajuda no apoia malu. (Mt 28:19, 20) Liuhusi kongregasaun kristaun, sira bele hetan hanorin husi Bíblia, treinu, no laran-manas neʼebé ajuda sira halaʼo nafatin sira-nia knaar no la rende an. Se reuniaun kristaun la iha karik, ita bá neʼebé loos atu adora Maromak Jeová, no ita simu hanorin kona-ba Maromak husi neʼebé loos?—Ebr 10:24, 25.

▪ Organizasaun neʼebé ajuda fiar-naʼin atu serbí Maromak ho unidade. Jesus nia bibi sira-neʼebé ‘rona ba nia lia’, sai “bibi luhan ida deʼit”, hodi halo tuir nia nuʼudar sira-nia ulun. (Jo 10:16) Sira la namkari hodi forma igreja ka grupu sira-neʼebé ketaketak; sira mós la haketak malu tanba fiar la hanesan. Maibé, sira hotu iha “neon ida deʼit”. (1Ko 1:10) Atu haburas unidade, buat hotu tenke arranja ho didiʼak, neʼe katak ita presiza organizasaun ida. Organizasaun ida neʼebé iha unidade mak bele hetan Maromak nia bensaun.—Sal 133:1, 3.

Domin ba Maromak no ba lia-loos husi Bíblia dada ema rihun ba rihun atu tuir organizasaun neʼebé halo tuir buat neʼebé Bíblia hanorin, inklui buat neʼebé temi iha leten. Testemuña ba Jeová mak organizasaun neʼebé iha unidade, no sira hakaʼas an atu halo tuir Maromak nia hakarak. Tan neʼe, sira bele tau fiar ba Maromak nia promete: “Haʼu sei horik hamutuk ho sira no book an iha sira leet, no Haʼu sei sai sira-nia Maromak, no sira sei sai Haʼu-nia povu.” (2Ko 6:16) Ita mós bele hetan bensaun furak neʼe hodi adora Maromak Jeová hamutuk ho ninia organizasaun.

13-19 MARSU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 1 KRÓNIKAS 27-29

“Aman nia konsellu ho domin ba ninia oan”

w05-E 2/15 p. 19 par. 9

Proteje ita-nia identidade nuʼudar ema Kristaun

9 Prova ba Ita-nia an rasik kona-ba lia-loos husi Bíblia. Se ita-nia fiar la bazeia metin ba koñesimentu husi Bíblia, neʼe bele halo ita haluha katak ita mak Jeová nia atan. (Flp 1:9, 10) Ema Kristaun hotu, inklui joven no idade, presiza prova ba sira-nia an rasik katak buat neʼebé sira fiar mak lia-loos neʼebé mai husi Bíblia. Paulo anima ninia maluk fiar-naʼin sira: “Buka-hatene uluk buat hotu se neʼe mak loos ka lae, no kaer metin ba buat neʼebé diʼak.” (1Ts 5:21) Joven Kristaun sira neʼebé boot iha família neʼebé hamtaʼuk Maromak presiza rekoñese katak sira labele sadere deʼit ba inan-aman nia fiar. Salomão nia aman David dehan ba nia: “Koñese bá ó-nia aman nia Maromak no serbí nia ho laran tomak.” (1Kr 28:9) La toʼo ba Salomão atu haree deʼit oinsá ninia aman hametin fiar ba Jeová. Salomão rasik presiza koñese didiʼak Jeová, no nia halo nuneʼe duni. Nia harohan ba Maromak: “Fó matenek no koñesimentu mai haʼu atu bele dirije povu neʼe.”—2Kr 1:10.

w12 15/4 p. 16 par. 13

Serbí Jeová nafatin ho laran tomak

13 Entaun, husi Jesus nia ilustrasaun neʼe, ita bele aprende saida? Ita aprende katak maski diʼak atu tuir reuniaun no haklaken beibeik, maibé atu serbí Jeová ho laran tomak inklui buat seluk tan. (2Kr 25:1, 2, 27) Se ema kristaun ida hadomi nafatin buat mundu neʼe nian iha ninia laran, ida-neʼe katak nia tau ninia relasaun diʼak ho Jeová iha perigu laran. (Lc 17:32) Tan neʼe, atu ita serbí Maromak ho laran tomak, ita tenke hadook an husi “buat aat” no “kaer metin [ba] buat neʼebé diʼak”. (Rom 12:9; Lc 9:62) Nuneʼe, maski ita sente katak iha buat oioin neʼebé diʼak iha Satanás nia mundu neʼe, maibé ita labele husik buat sira-neʼe hanetik ita atu serbí Maromak ho ita-nia laran tomak.—2Ko 11:14; lee Filipe 3:13, 14.

w17.09 p. 32 par. 20-21

“Sai aten-brani . . . no bá halo serbisu”

20 Liurai David fó-hanoin ba Salomão katak Jeová sei hamutuk ho nia toʼo nia ramata harii templu neʼe. (1Kr 28:20) Ita bele fiar katak Salomão hanoin kleʼan kona-ba liafuan sira-neʼe, no nia la husik ninia idade no la iha esperiénsia atu hanetik nia hodi halaʼo serbisu neʼe. Nia hatudu aten-brani tebes no liuhusi Jeová nia ajuda, nia harii duni templu neʼebé kmanek iha tinan hitu ho balu nia laran.

21 Jeová ajuda ona Salomão no nia mós bele ajuda ita hatudu aten-brani hodi kumpre ita-nia serbisu iha família, no mós iha kongregasaun. (Isa 41:10, 13) Se ita mak hatudu aten-brani hodi serbí Jeová, ita bele fiar katak nia sei fó bensaun ba ita ohin loron no iha futuru. Tan neʼe, “sai aten-brani . . . no bá halo serbisu”.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w17.03 p. 29 par. 6-7

Belun diʼak mak belun iha tempu hotu

David mós iha belun neʼebé laran-metin ba nia bainhira nia monu ba susar. Belun sira-neʼe ida mak Husai, Bíblia bolu nia nuʼudar “David nia belun”. (2Sa 16:16; 1Kr 27:33) Karik nia mak ema boot ida iha palásiu no nia mós Liurai David nia belun neʼebé besik. Dala ruma nia mak halaʼo liurai nia orden neʼebé segredu.

Bainhira David nia oan-mane Absalão hadau ninia kadunan, ema Izraél barak apoia Absalão, maibé Husai lae. Iha tempu neʼebé David halai husi Absalão, Husai bá atu hasoru David. David sente laran-kanek tanba ema neʼebé sai traidór mak ninia oan rasik no ema balu neʼebé nia tau fiar. Maibé Husai laran-metin nafatin ba David, no nia bá ho aten-brani atu halo traidór sira-nia planu sai runguranga. Husai halo hanesan neʼe laʼós tanba neʼe mak ninia responsabilidade, maibé tanba nia laran-metin duni ba David nuʼudar ninia belun.—2Sa 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

20-26 MARSU

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 1-4

“Liurai Salomão halo desizaun neʼebé la matenek”

it-1-E p. 174 par. 5

Tropa

Iha Salomão nia ukun, buat foun akontese iha istória kona-ba Izraél nia tropa. Maski nasaun Izraél iha dame, maibé Salomão aumenta kuda no kuda-karreta sira. Maioria husi kuda sira-neʼe mak sosa no importa husi Ejitu. Atu bele rai ekipamentu tropa nian, Salomão mós presiza harii sidade iha fatin oioin. (1Rs 4:26; 9:19; 10:26, 29; 2Kr 1:14-17) Maibé Jeová nunka fó bensaun ba Salomão nia projetu sira-neʼe, no depois nia mate, nasaun fahe ba rua no Izraél nia tropa sai fraku. Liutiha tempu balu, Isaias hakerek: “Susar ba sira neʼebé tun ba rai-Ejitu atu husu ajuda, sira neʼebé tau fiar ba kuda, sira neʼebé tau fiar ba kuda-karreta funu nian neʼebé barak loos, no kuda funu nian tanba sira iha kbiit. Maibé sira la buka ajuda husi Izraél nia Maromak neʼebé Santu, no sira la buka Jeová.”—Isa 31:1.

it-1-E p. 427

Kuda-karreta

Nasaun Izraél nia tropa la iha kuda-karreta barak toʼo Salomão nia tempu. Neʼe tanba Maromak fó avizu ona katak liurai labele aumenta kuda hodi buka seguransa husi ida-neʼe. Mandamentu neʼe halo nasaun Izraél ladún uza kuda-karreta, tanba presiza kuda atu dada karreta sira-neʼe. (Deu 17:16) Bainhira Samuel fó avizu ba povu kona-ba susar neʼebé sira sei hetan husi liurai, nia dehan: “Nia sei lori imi-nia oan-mane sira no halo sira saʼe ninia kuda-karreta sira.” (1Sa 8:11) Bainhira Absalão no Adonias koko atu hadau pozisaun nuʼudar liurai, sira ida-idak halo kuda-karreta ba sira-nia an rasik no haruka mane naʼin-50 halai iha karreta neʼe nia oin. (2Sa 15:1; 1Ki 1:5) Bainhira David manán liurai husi Zoba, nia husik kuda 100 moris hela atu bele dada karreta.—2Sa 8:3, 4; 10:18.

Bainhira Liurai Salomão mak toma konta ba tropa Izraél, nia aumenta kuda-karreta barak toʼo 1.400. (1Rs 10:26, 29; 2Kr 1:14, 17) Ikusmai sidade Jeruzalein, no mós sidade seluk neʼebé sai nuʼudar sidade ba kuda-karreta nian iha fasilidade espesiál atu tau matan ba ekipamentu funu nian.—1Rs 9:19, 22; 2Kr 8:6, 9; 9:25.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w05-E 12/1 p. 19 par. 6

Pontu importante husi livru 1 Krónikas

1:11, 12. Salomão nia orasaun hatudu ba Jeová katak nia hakarak liu atu hetan matenek no koñesimentu. Ita-nia orasaun ba Maromak hatudu sai buat neʼebé ita hanoin liu. Tan neʼe diʼak atu analiza buat neʼebé ita temi iha orasaun.

27 MARSU–2 ABRÍL

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 5-7

“Haʼu sei nafatin hanoin fatin neʼe”

w02-E 11/15 p. 5 par. 1

Keta rende an atu halibur hamutuk

Ikusmai, bainhira David sai ona liurai iha Jeruzalein, nia fó sai ninia hakarak atu harii templu neʼebé metin ba nafatin hodi fó hahiʼi ba Jeová. Maibé tanba David mak ema neʼebé halo funu beibeik, Jeová dehan ba nia: “Ó sei la harii uma ida ba haʼu-nia naran.” Jeová hili fali David nia oan-mane Salomão atu harii templu. (1Kr 22:6-10) Salomão halaʼo projetu konstrusaun ba tinan hitu ho balu, tuirmai nia inaugura templu iha tinan 1026 AEC. Jeová kontente ho ida-neʼe, no dehan: “Haʼu halo santu ona uma neʼe neʼebé ó harii, hodi lori haʼu-nia naran ba nafatin. Haʼu-nia matan sei hateke ba fatin neʼe no haʼu sei nafatin hanoin fatin neʼe.” (1Rs 9:3) Kuandu ema Izraél laran-metin, Jeová sei simu ninia uma neʼe ho kontente. Maibé se sira fila kotuk husi buat neʼebé loos, Jeová sei la kontente ho fatin neʼe no “uma neʼe sei rahun”.—1Rs 9:4-9; 2Kr 7:16, 19, 20.

it-2-E p. 1077-1078

Templu

Istória. Templu neʼe eziste toʼo tinan 607 AEC bainhira Liurai Nabukodonozór ho tropa Babilónia mak halakon templu neʼe. (2Rs 25:9; 2Kr 36:19; Jer 52:13) Tanba nasaun Izraél monu ba relijiaun falsu, Maromak husik nasaun seluk fó susar ba Judá no Jeruzalein, no dala ruma hadau rikusoin oioin husi templu. Templu neʼe mós sai fuik ba tempu balu. Iha Salomão nia oan-mane Roboão nia tempu (tinan 993 AEC), Liurai Sisac husi Ejitu hadau templu nia rikusoin sira. Neʼe akontese liutiha tinan 33 deʼit husi tempu neʼebé inaugura templu. (1Rs 14:25, 26; 2Kr 12:9) Liurai Asa (977-937 AEC) hatudu respeitu ba Jeová nia uma, maibé atu proteje Jeruzalein, nia halo desizaun beik hodi fó osan-mutin no osan-mean husi templu ba Liurai Ben-Hadad I husi Síria, hodi husu atu hakotu akordu entre Liurai Ben-Hadad I ho Liurai Baasa husi Izraél.—1Rs 15:18, 19; 2Kr 15:17, 18; 16:2, 3.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w10-E 12/1 p. 11 par. 7

Nia hatene ho loloos “ema nia laran”

Ita bele hetan kmaan husi Salomão nia orasaun. Ema seluk labele komprende didiʼak ita-nia sentimentu, inklui ‘triste neʼebé iha ita-nia laran’. (Prv 14:10) Maibé Jeová hatene ita-nia laran, no hanoin tebes ita. Hodi fó sai ita-nia laran ba nia liuhusi orasaun, neʼe halo fasil ba ita atu tahan susar neʼebé ita hasoru. Bíblia dehan: “Entrega imi-nia laran-susar hotu ba nia, tanba nia hanoin imi.”—1Pe 5:7.

TREINU KONA-BA HAKLAKEN

w93-E 2/1 p. 31

Pergunta husi lee-naʼin

Se ema Kristaun ida labele tuir Memoriál tanba moras ka halo viajen, ema neʼe presiza komemora fali Jesus nia mate kuandu fulan ida liutiha ka lae?

Ema Izraél antigu halaʼo selebrasaun Páskua tinan ida dala ida iha loron 14 husi fulan-primeiru, neʼe mak fulan-Nisan (ka Abib). Maibé Números 9:10, 11 fó sai arranju espesiál tuirmai neʼe: “Hatete ba ema Izraél: ‘Maski ema ruma iha imi-nia leet ka imi-nia jerasaun iha futuru sai la moos tanba kona ema nia mate-isin ka halo viajen ba fatin dook, nia mós tenke prepara sakrifísiu Páskua nian ba Jeová. Ema sira hanesan neʼe tenke prepara selebrasaun neʼe iha loron 14 fulan-segundu [naran Iar, ka Ziv] kuandu rai-nakaras. Sira tenke han neʼe hamutuk ho paun neʼebé la iha fermentu no modo neʼebé moruk.’”

Arranju neʼe laʼós atu husik ema Izraél hili deʼit loron ida husi data rua (14 Nisan ka 14 Ziv) atu selebra Páskua hodi tuir sira-nia hakarak. Hahán Páskua nian neʼebé sira prepara ba fulan-segundu mak limitadu. Neʼe mak arranju espesiál ba ema Izraél neʼebé sai la moos atu bele tuir selebrasaun iha 14 Nisan, ka dook tebes husi fatin atu halaʼo selebrasaun neʼe.

Bíblia fó sai akontesimentu ida deʼit kona-ba Páskua neʼebé povu selebra iha fulan-segundu, neʼe mak bainhira Liurai Ezequias neʼebé laran-metin halaʼo fali Festa Paun Fermentu-Laek nian. Sira la iha tempu atu prepara ba Páskua iha fulan-primeiru (amlulik sira seidauk prontu no povu mós seidauk halibur hamutuk), tan neʼe sira selebra fali iha loron 14 iha fulan-segundu.—2Kr 29:17; 30:1-5.

Maibé baibain ema Judeu sira halaʼo Páskua iha data neʼebé Maromak deside ona. (Éx 12:17-20, 41, 42; Lev 23:5) Jesus no ninia dixípulu sira mós selebra Páskua iha data neʼebé deside ona tuir Ukun-Fuan. Lucas hakerek: “Loron Festa Paun Fermentu-Laek nian toʼo ona, no iha tempu neʼe mak ema tenke hasaʼe sakrifísiu Páskua nian. Entaun Jesus haruka Pedro no João, hodi dehan: ‘Bá prepara han-kalan Páskua nian atu ita han.’”—Lc 22:7, 8.

Iha situasaun hanesan neʼe mak Jesus hahú selebrasaun ida neʼebé ikusmai hanaran Naʼi nia Han-Kalan, neʼebé ema Kristaun halaʼo tinan ida dala ida. Ema Kristaun sira haree komemorasaun neʼe nuʼudar buat neʼebé sériu. Neʼe mak selebrasaun neʼebé importante liu hotu ba Testemuña ba Jeová. Tanbasá? Jesus dehan: “Kontinua halo ida-neʼe hodi hanoin haʼu.” (Lc 22:19) Tan neʼe, Testemuña ba Jeová ida-idak presiza planu nanis kona-ba loron Memoriál atu la husik buat ida hanetik sira partisipa iha tempu importante neʼe. Ita sei selebra Naʼi nia Han-Kalan iha loron-tersa, 6 Abríl 1993, depois loro-matan monu.

Maibé situasaun balu bele akontese derrepente deʼit, hanesan moras ka problema ruma, no buat sira-neʼe bele hanetik ema Kristaun ida atu partisipa iha Memoriál tuir buat neʼebé nia planu ona. Saida mak nia bele halo iha situasaun hanesan neʼe?

Durante selebrasaun neʼe, ita pasa paun neʼebé la iha fermentu no tua-uvas, no ema neʼebé Maromak hili liuhusi ninia espíritu santu atu bá lalehan sei han paun no hemu tua. (Mt 26:26-29; Lc 22:28-30) Se irmaun ka irmán ida neʼebé tinan-tinan han paun no hemu tua-uvas mak moras no labele sai husi uma, ka baixa iha ospitál, katuas sira iha ninia kongregasaun sei halo arranju atu sira ida bele lori paun no tua-uvas ba ida neʼebé moras, koʼalia kona-ba eskritura balu neʼebé liga ho Memoriál, no oferese paun no tua-uvas. Se ema Kristaun ida neʼebé iha esperansa atu bá lalehan mak halo viajen iha fatin seluk neʼebé dook husi ninia kongregasaun, nia presiza arranja atu tuir kongregasaun iha área neʼebé nia sei bá.

Entaun, só deʼit iha situasaun neʼebé baibain la akontese, ema Kristaun neʼebé iha esperansa atu bá lalehan presiza selebra Naʼi nia Han-Kalan loron 30 liutiha husi data Memoriál (liutiha fulan ida hodi tuir kalendáriu lunár) hodi tuir mandamentu iha Números 9:10, 11 no ezemplu iha 2 Krónikas 30:1-3, 15.

Ema husi grupu “bibi seluk” neʼebé iha esperansa atu moris ba nafatin iha mundu paraízu, la sai parte husi mandamentu atu han paun no hemu tua-uvas. (Jo 10:16) Importante ba sira atu asiste selebrasaun neʼe, maibé sira sei la han paun no la hemu tua-uvas. Entaun kuandu sira ida sai moras ka halo viajen no labele tuir selebrasaun neʼebé halaʼo iha kongregasaun, nia bele lee eskritura sira (inklui istória kona-ba Jesus hahú selebrasaun neʼe) no husu Jeová nia bensaun ba selebrasaun neʼebé halaʼo iha mundu tomak. Maibé iha situasaun hanesan neʼe, la presiza halo fali arranju atu halaʼo reuniaun ka diskusaun Bíblia iha dalan espesiál bainhira liutiha fulan ida.

10-16 ABRÍL

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 8-9

“Nia hafolin matenek”

w99-E 11/1 p. 20 par. 4

Kuandu hatudu laran-luak

Klaru katak liurai-feto husi Sabá halo sakrifísiu boot hodi fahe ninia tempu no hakaʼas an atu vizita Salomão. Karik Sabá mak iha área rai-Iemen ohin loron; neʼe katak liurai-feto ho kuda-kamelu sira presiza halo viajen maizumenus kilómetru 1.600 ba Jeruzalein. Hanesan Jesus dehan, liurai-feto neʼe “mai husi rai neʼebé dook tebes”. Tanbasá mak liurai-feto husi Sabá hakarak laʼo rai dook maski hasoru susar oioin? Ninia objetivu primeiru mak “hodi rona Salomão nia matenek”.—Lc 11:31.

w99-E 7/1 p. 30 par. 4-5

Vizita ida neʼebé lori bensaun boot

Liurai-feto neʼe toʼo iha Jeruzalein “ho ninia atan barak. Nia mós lori kuda-kamelu neʼebé tula mina-bálsamu, osan-mean barak tebes no fatuk-murak oioin.” (1Rs 10:2a) Ema balu dehan, “ninia atan barak” inklui eskoltu neʼebé lori armas. Ita bele fiar katak buat neʼebé sira dehan mak loos, tanba liurai-feto mak ema neʼebé iha kbiit duni no nia halo viajen ho rikusoin oioin neʼebé folin-boot tebes.

Maibé, tau atensaun mós ba liafuan neʼebé dehan liurai-feto neʼe rona kona-ba Salomão nia naran-boot neʼebé “lori glória ba Jeová nia naran”. Tan neʼe, objetivu ba viajen neʼe laʼós deʼit atu halo negósiu ho Salomão. Liurai-feto neʼe hakarak liu atu rona Salomão nia matenek, karik hakarak mós atu aprende buat ruma kona-ba Salomão nia Maromak Jeová. Karik liurai-feto neʼe mak jerasaun husi Sem ka Ham neʼebé adora Jeová, tan neʼe nia mós hakarak hatene kona-ba ninia beiʼala nia fiar.

w99-E 7/1 p. 30-31

Vizita ida neʼebé lori bensaun boot

Liurai-feto husi Sabá admira tebes ho Salomão nia matenek no rikusoin boot iha ninia nasaun, toʼo “lakon ninia forsa”. (1Rs 10:4, 5) Ema balu hanoin eskritura neʼe fó ideia katak liurai-feto neʼe hakfodak toʼo “labele dada iis”. Matenek-naʼin ida kona-ba Bíblia dehan nia dezmaia! Ita la hatene ho loloos, maibé liurai-feto sente hakfodak tebes ho buat neʼebé nia haree no rona. Nia hatete katak Salomão nia atan sira kontente tanba bele rona liurai nia matenek, no nia mós hahiʼi Jeová tanba foti Salomão nuʼudar liurai. Tuirmai nia fó prezente sira neʼebé karun ba Salomão, inklui osan-mean neʼebé ohin loron folin maizumenus dolar 40.000.000. Salomão mós fó ba liurai-feto ‘buat naran deʼit neʼebé liurai-feto neʼe husu’.—1Rs 10:6-13.

it-2-E p. 990-991

Salomão

Bainhira liurai-feto neʼe haree templu, Salomão nia uma neʼebé furak, ai-han no hemu iha ninia meza, atan sira neʼebé serbí iha meza ho hatais diʼak, no mós sakrifísiu sunu nian neʼebé Salomão hasaʼe beibeik iha templu, nia “hakfodak toʼo lakon ninia forsa”. Tan neʼe nia hatete: “Tuir loloos, sira konta buat uitoan deʼit ba haʼu. Ita-nia matenek mak boot liu no Ita riku liu fali istória neʼebé haʼu rona ona kona-ba Ita.” Tuirmai, liurai-feto neʼe hatete katak atan sira neʼebé serbí Salomão mak ema neʼebé haksolok. Buat hotu neʼebé nia haree book nia atu fó hahiʼi ba Maromak Jeová neʼebé hatudu sai ninia domin ba Izraél hodi foti Salomão nuʼudar liurai atu tesi-lia no lori justisa.—1Rs 10:4-9; 2Kr 9:3-8.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

it-2-E p. 1097

Kadunan

Ukun-naʼin Izraél nia kadunan ida deʼit neʼebé Bíblia esplika ho didiʼak mak kadunan neʼebé Salomão mak halo. (1Rs 10:18-20; 2Kr 9:17-19) Karik kadunan neʼe hatuur iha “Salaun Kadunan”, neʼe mak edifísiu ida iha Foho Moria iha Jeruzalein. (1Rs 7:7) Kadunan neʼe halo husi marfín (elefante nia nehan) no taka ho osan-mean neʼebé moos, no iha mós fatin atu tula liman. Maski marfín mak materiál báziku ba liurai nia kadunan, dalan neʼebé uza atu harii templu hatudu katak kadunan neʼe halo husi ai, maibé taka ho osan-mean no enfeita hodi uza marfín barak. Ho ida-neʼe, kadunan neʼe haree hanesan halo husi marfín ho osan-mean deʼit. Eskritura neʼe mós temi kona-ba eskada neen, no esplika tan: “Iha fatin atu tula liman iha kadunan nia sorin-sorin, no iha estátua leaun rua iha kadunan nia sorin-sorin. Iha estátua leaun hamutuk 12 neʼebé hamriik iha eskada neen, leaun ida iha eskada ida-idak nia ninin iha sorin-sorin.” (2Kr 9:17-19) Leaun neʼe reprezenta ho loloos autoridade atu ukun povu. (Gén 49:9, 10; Apk 5:5) Leaun 12 neʼe karik reprezenta Izraél nia suku 12, hodi hatudu katak suku sira-neʼe halo tuir no apoia ukun-naʼin neʼebé tuur iha kadunan neʼe. Kadunan neʼe mós iha fatin atu tau ain neʼebé halo husi osan-mean. Iha tempu neʼebá kadunan ho marfín no osan-mean ho eskada neʼebé iha estátua leaun sira iha oin hanesan neʼe mak diʼak liu fali kadunan sira seluk neʼebé arkeólogu sira hetan ka iha dezeñu iha monumentu ruma ka bahat. Ema neʼebé hakerek Krónikas konta ho loloos bainhira nia hakerek: “La iha nasaun ida mak halo kadunan hanesan neʼe.”—2Kr 9:19.

17-23 ABRÍL

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 10-12

“Benefísiu husi konsellu neʼebé matenek”

w18.06 p. 13 par. 3

Saida mak nia presiza halo atu Maromak simu nia?

Robaun presiza foti desizaun neʼebé susar. Se nia halo tuir povu nia hakarak, nia, ninia família, no sira neʼebé hela iha palásiu karik presiza husik buat balu no la bele moris diʼak hanesan sira-nia toman. Maibé se nia la simu buat neʼebé povu sira husu, karik sira sei kontra hasoru nia. Saida mak nia halo? Primeiru, nia koʼalia ho katuas sira neʼebé uluk ajuda mós ninia aman Salomão. Sira dehan ba nia atu rona ba povu sira. Maibé depois, Robaun ba koʼalia fali ho mane sira neʼebé tinan hanesan ho nia, no deside atu trata ninia povu iha dalan neʼebé aat. Nia hatete ba povu: “Haʼu sei halo imi-nia ai-leba todan liután, no haʼu sei aumenta ai-leba neʼe nia todan. Haʼu-nia aman kastigu imi ho xikote, maibé haʼu sei kastigu imi ho xikote neʼebé tutun kroʼat.”—2Kr 10:6-14.

w01-E 9/1 p. 28-29

Oinsá mak bele halo desizaun neʼebé diʼak

Jeová mós fó mai ita ema Kristaun neʼebé maduru iha kongregasaun atu ita bele koʼalia hamutuk kona-ba ita-nia desizaun. (Éf 4:11, 12) Maibé kuandu ita husu ema seluk nia konsellu, ita labele hakbesik ba ema ida no tuirmai buka fali ema seluk toʼo hetan ema neʼebé hatete buat neʼebé ita hakarak rona. Ita mós presiza hanoin-hetan ezemplu la diʼak husi Roboão. Bainhira nia tenke foti desizaun neʼebé sériu, nia hetan konsellu diʼak husi katuas sira neʼebé kleur ona serbí ninia aman. Maibé Roboão la halo tuir sira-nia konsellu, nia buka fali konsellu husi kolega joven sira neʼebé boot hamutuk. Ikusmai nia foti desizaun neʼebé aat tebes hodi halo tuir joven sira-neʼe nia konsellu, no rezultadu mak lakon parte boot husi ninia ukun.—1Rs 12:1-17.

Kuandu buka konsellu, husu ba ema neʼebé iha ona esperiénsia, hatene didiʼak Eskritura, no hatudu respeitu ba prinsípiu neʼebé loos. (Prv 1:5; 11:14; 13:20) Se bele, fahe tempu atu medita kona-ba prinsípiu sira neʼebé liga ho Ita-nia desizaun no informasaun hotu neʼebé Ita halibur ona. Kuandu Ita komprende situasaun hodi kompara ho Jeová nia Liafuan, Ita bele hatene ho klaru saida mak desizaun neʼebé loos.—Flp 4:6, 7.

it-2-E p. 768 par. 1

Roboão

Tanba Roboão hatudu hahalok foti an no uza ninia kbiit atu hanehan povu, neʼe halo maioria husi povu la gosta nia. Suku neʼebé kontinua apoia David nia umakain mak Judá no Benjamim deʼit. Amlulik no ema Levi husi nasaun rua neʼe no ema balu husi suku sanulu mós apoia David nia umakain.—1Rs 12:16, 17; 2Kr 10:16, 17; 11:13, 14, 16.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w18.06 p. 14 par. 2-4

Saida mak nia presiza halo atu Maromak simu nia?

Fasil ka lae ba Robaun atu rona ba Jeová? Povu sira sei hanoin oinsá kona-ba sira-nia liurai foun? Nia hatete ona katak nia sei kastigu sira ho “xikote neʼebé tutun kroʼat”, maibé ikusmai nia la halo buat ida kona-ba ema nia hahalok kontra neʼe! (Kompara ho 2Kr 13:7.) Maski nuneʼe, liurai no ninia tropa sira “halo tuir Jeová nia liafuan no fila fali ba sira-nia uma, hanesan Jeová hatete ona ba sira”.

Saida mak lisaun ba ita? Ita hatudu matenek se ita halo tuir Maromak maski ema goza ita. Maromak sempre fó bensaun ba ita se ita halo tuir nia.—Deu 28:2.

Robaun hetan rezultadu saida? Robaun nafatin liurai ba suku Judá no Benjamin, no nia deside atu harii sidade foun sira. Nia mós hakaʼas an atu hametin sidade sira-neʼe. (2Kr 11:5-12) No importante liu mak, ba tempu balu, nia halo tuir Jeová nia ukun-fuan sira. Bainhira reinu suku 10 komesa atu adora fali estátua sira, ema barak husi neʼebá laʼo ba Jeruzalein hodi fó apoiu ba Robaun no adorasaun neʼebé loos. (2Kr 11:16, 17) Tan neʼe, Robaun nia reinu sai forte liután tanba nia halo tuir Jeová.

TREINU KONA-BA HAKLAKEN

be p. 69 par. 4-5

Hatene oinsá atu hatán

Kuandu estudante Bíblia ka maluk kristaun ida husu kona-ba saida mak nia presiza halo iha situasaun ruma, oinsá mak ita tenke hatán? Karik ita hatene saida mak ita rasik sei halo. Maibé, ema ida-idak tenke lori ninia todan rasik kona-ba desizaun neʼebé nia halo iha ninia moris. (Gal 6:5) Apóstolu Paulo esplika katak nia fó laran-manas ba ema neʼebé nia haklaken bá atu “halo tuir” tanba fiar. (Rom 16:26) Neʼe mak ezemplu neʼebé diʼak tebes ba ita atu banati-tuir. Ema neʼebé halo desizaun ruma tanba deʼit hakarak halo kontente ema neʼebé hanorin Bíblia ba nia ka hakarak halo kontente ema seluk, neʼe katak nia serbí deʼit ema, no la moris tuir fiar. (Gal 1:10) Entaun, maski ita fó resposta neʼebé simples, no kona duni ema neʼe nia pergunta, maibé karik neʼe ladún lori buat diʼak ba nia.

Entaun, oinsá mak ita bele hatán iha dalan neʼebé tuir Bíblia nia matadalan? Karik ita bele book ema neʼe hodi hanoin kona-ba matadalan ruma no ezemplu ruma neʼebé hakerek iha Bíblia laran. Iha situasaun balu, karik ita bele hatudu ba nia kona-ba oinsá nia rasik bele halo riset hodi hetan matadalan no ezemplu sira. Ita mós bele koʼalia kona-ba matadalan sira-neʼe no tansá ezemplu sira-neʼe mak diʼak, maibé labele hatudu ba nia oinsá nia tenke halo tuir ida-neʼe iha ninia moris. Husu ema neʼe kona-ba saida mak nia haree husi informasaun neʼe neʼebé bele ajuda nia atu halo desizaun neʼebé matenek. Fó laran-manas ba nia hodi hanoin kona-ba matadalan no ezemplu sira-neʼe atu hatene kona-ba dalan neʼebé halo Jeová kontente. Ho ida-neʼe, ita ajuda ema atu “treinu sira-nia kbiit neʼe atu hatene buat diʼak husi buat aat”.—Ebr 5:14.

24-30 ABRÍL

RIKUSOIN HUSI BÍBLIA | 2 KRÓNIKAS 13-16

“Sadere ba Jeová—Bainhira?”

w21.03 p. 5 par. 12

Joven sira bele halo saida atu ema tau fiar ba sira?

12 Bainhira Liurai Asa sei joven, nia haraik an no aten-brani. Porezemplu, bainhira nia troka ninia apá Abias nuʼudar liurai, nia komesa halakon estátua sira. Nia mós “haruka ema Judá atu buka Jeová, sira-nia beiʼala nia Maromak, no halo tuir Ukun-Fuan no mandamentu sira”. (2Kr 14:1-7) Bainhira ema Etiópia naran Zerá hamutuk ho soldadu naʼin millaun ida ataka Judá, Asa hatudu matenek hodi buka ajuda husi Jeová. Nia hatete: “Oh Jeová, Ita-Boot la haree se ema neʼebé Ita ajuda mak forte ka fraku. Oh Jeová, ami-nia Maromak, favór ida ajuda ami, tanba ami sadere ba Ita.” Liafuan sira-neʼe hatudu katak Asa tau fiar tomak ba Jeová nia kbiit atu salva nia no ninia povu. Asa tau fiar ba Jeová no “Jeová halo ema Etiópia lakon funu”.—2Kr 14:8-12.

w21.03 p. 5 par. 13

Joven sira bele halo saida atu ema tau fiar ba sira?

13 Ita bele fiar katak Liurai Asa sente taʼuk bainhira halo funu hasoru soldadu naʼin-millaun ida. Maibé nia sadere ba Jeová no hetan susesu. Maski nuneʼe, bainhira nia hasoru susar seluk, nia la sadere ba Jeová. Bainhira Liurai Baasa husi Izraél ameasa Asa, Asa buka ajuda husi liurai Síria. No neʼe lori rezultadu aat. Liuhusi profeta Hanani, Jeová hatete ba Liurai Asa: “Ó sadere ba liurai Síria no la sadere ba Jeová, ó-nia Maromak, tan neʼe liurai Síria nia tropa sira sai livre ona husi ó-nia liman.” Hahú husi tempu neʼebá, ema sempre mai halo funu hasoru Asa. (2Kr 16:7, 9; 1Rs 15:32) Ita bele aprende saida?

w21.03 p. 6 par. 14

Joven sira bele halo saida atu ema tau fiar ba sira?

14 Ita presiza kontinua haraik an no sadere ba Jeová. Bainhira Ita hetan batizmu, Ita hatudu katak Ita tau fiar tomak ba Jeová. No Jeová kontente tebes atu simu Ita nuʼudar ninia família. Agora Ita mós presiza kontinua sadere ba Jeová. Karik fasil atu sadere ba Jeová bainhira halo desizaun importante ruma. Maibé oinsá ho situasaun seluk? Ita presiza tau fiar ba Jeová bainhira halo desizaun hotu, maski neʼe mak desizaun kona-ba atividade halimar nian, serbisu, ka planu ba Ita-nia moris. Keta sadere ba Ita-nia matenek rasik. Maibé buka Bíblia nia matadalan neʼebé kona Ita-nia situasaun, no tuirmai aplika ida-neʼe. (Prv 3:5, 6) Se Ita halo nuneʼe, Ita sei halo Jeová kontente no irmaun-irmán sira sei hatudu respeitu ba Ita.—Lee 1 Timóteo 4:12.

Keʼe no hetan buat murak husi Bíblia

w17.03 p. 19 par. 7

Serbí Jeová ho laran tomak!

7 Oinsá mak ita bele hatene se ita fó ita-nia laran tomak ba Jeová ka lae? Ita bele husu ba ita-nia an: ‘Maski susar mós, haʼu hakarak halo tuir Jeová ka lae? Haʼu hakaʼas an atu proteje Jeová nia kongregasaun hodi moos nafatin ka lae?’ Asa presiza duni aten-brani atu bele hasai ninia avó-feto husi ninia pozisaun nuʼudar liurai-feto. Dala ruma ita mós presiza hatudu aten-brani hanesan Asa. Porezemplu, se ita-nia família ka belun ida monu ba sala no nia la arrepende an, depois presiza hasai husi kongregasaun, ita sei hakaʼas an atu la ransu tan ho nia ka lae? Ita-nia laran sei book Ita atu halo saida?

    Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2025)
    Log Out
    Log In
    • Tetun Dili
    • Fahe
    • Organiza tuir Ita-nia hakarak
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisaun atu Uza
    • Informasaun Privadu
    • Setting kona-ba privasidade
    • JW.ORG
    • Log In
    Fahe