Watchtower BIBLIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Tetun Dili
Á
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • Í
  • í
  • Ó
  • ó
  • Ú
  • ú
  • Ã
  • ã
  • Ç
  • ç
  • Ñ
  • ñ
  • ʼ
  • BÍBLIA
  • LIVRU SIRA
  • REUNIAUN SIRA
  • Nia hamriik hodi ajuda Maromak nia povu
    Banati-tuir Sira-nia Fiar
    • Ester

      KAPÍTULU 15

      Nia hamriik hodi ajuda Maromak nia povu

      1-3. (a) Tanbasá mak Ester taʼuk atu bá hasoru ninia laʼen? (b) Ita sei koʼalia pergunta saida deʼit kona-ba Ester?

      ESTER koko atu kalma nafatin nuʼudar nia laʼo hakbesik ba pátiu iha palásiu iha sidade Susan. Neʼe laʼós buat neʼebé fasil ba nia tanba buat hotu iha palásiu neʼe hatudu kona-ba kbiit boot husi mane neʼebé nia atu hasoru. Palásiu Susan harii iha rai tetuk besik foho sira iha Zagros no husi fatin neʼe bele haree mota Choaspes. Palásiu neʼe iha estátua boot barak, no iha imajen kór oioin neʼebé bahat iha didin, hanesan imajen kona-ba ema neʼebé hana rama, kona-ba karau-aman ho liras, no mós imajen kona-ba leaun. Sin, buat sira-neʼe hatudu duni kbiit neʼebé liurai iha. Nia bolu nia an nuʼudar “liurai neʼebé boot tebes”, no liurai neʼe mak Ester nia laʼen.

      2 Ester nia laʼen, Liurai Assuero, la hanesan duni ho mane sira seluk neʼebé baibain feto judeu sira hakarak hili atu sai nuʼudar sira-nia laʼen.a Nia la hanesan duni ho mane ebreu sira hanesan Abraão, neʼebé ho haraik-an simu Maromak nia mandamentu hodi rona ba ninia feen, Sara. (Gênesis [Kejadian] 21:12) Liurai neʼe hatene uitoan deʼit, ka karik la hatene buat ida kona-ba Ester nia Maromak Jeová no Ninia Lei. Buat neʼebé Liurai Assuero hatene mak lei Pérsia nian. Lei ida mak se ema ruma bá hasoru liurai no liurai rasik la bolu nia, nia bele simu kastigu-mate. Maski liurai la bolu Ester atu hasoru nia, maibé Ester bá deʼit hodi hasoru nia. Nuʼudar nia hakbesik daudaun ba fatin neʼe, karik nia sente katak nia sei mate.—Lee Ester 4:11;b 5:1.c

      3 Tanbasá mak nia prontu atu halo ida-neʼe maski perigu? Saida mak ita bele aprende husi feto neʼe nia fiar neʼebé metin? Antes hatán pergunta sira-neʼe, ulukliu mai ita haree oinsá Ester hetan pozisaun nuʼudar liurai-feto Pérsia nian.

      Kona-ba Ester

      4. Saida mak ita hatene kona-ba Ester? Tanbasá mak ninia primu Mordecai mak tau matan ba nia?

      4 Ester mak oan-kiak ida. Ita ladún hatene kona-ba ninia inan-aman neʼebé fó nia naran Hadassa. Hadassa iha lia-ebraiku mak “ai-murta”, ai-horis badak ho funan mutin neʼebé furak. Kuandu Ester nia inan-aman mate, ninia família ida naran Mordecai, tau matan ba nia. Mordecai mak Ester nia primu, no nia idade liu Ester. Nia lori Ester ba ninia uma no tau matan ba nia hanesan ninia oan rasik.—Ester 2:5-7, 15.

      Esther serves a meal to Mordecai in his home

      Mordecai iha duni razaun atu sente kontente ba ninia oan-hakiak

      5, 6. (a) Nuʼudar Mordecai haboot Ester, nia hanorin Ester kona-ba saida deʼit? (b) Oinsá mak Ester no Mordecai halaʼo sira-nia moris iha sidade Susan?

      5 Mordecai no Ester hela iha Susan, sidade kapitál ba rai-Pérsia. Iha fatin neʼe ema la hatudu respeitu ba sira-nia relijiaun no la hafolin Maromak nia Lei neʼebé sira hakaʼas an atu halo tuir. Maibé, klaru katak Ester sai besik liu ba ninia primu nuʼudar ninia primu hanorin nia kona-ba Jeová, Maromak neʼebé laran-sadiʼa. Dala barak ona Maromak salva Ninia povu husi susar oioin no klaru katak Nia sei halo tan ida-neʼe. (Levítico [Imamat] 26:44, 45) Nuʼudar tempu liu daudaun, Ester no Mordecai nia relasaun nuʼudar família sai metin liután.

      6 Karik Mordecai serbí nuʼudar ema-boot ida iha palásiu iha Susan, no loroloron nia tuur iha portaun hamutuk ho liurai nia atan seluk. (Ester 2:19, 21; 3:3) Ita ladún hatene ho loos oinsá mak Ester uza ninia tempu nuʼudar nia sai boot, maibé ita bele fiar katak nia tau matan didiʼak ba ninia primu no sira-nia uma, neʼebé karik harii iha fatin neʼebé kiak, iha mota sorin husi liurai nia palásiu. Karik Ester gosta atu laʼo ba merkadu iha Susan, iha neʼebé ema faʼan sasán neʼebé halo husi osan-mutin no osan-mean. Ester la hanoin katak ikusmai nia sei hetan sasán furak oioin hanesan neʼe. Sin, nia la hatene duni saida mak sei akontese ba nia iha futuru.

      “Bonita tebes”

      7. Tanbasá mak Liurai Assuero hasai Vasti nia pozisaun nuʼudar liurai-feto? Tuirmai saida mak akontese?

      7 Loron ida, sidade Susan sai rame tanba ema barak koʼalia lia-anin kona-ba problema neʼebé mosu iha liurai nia umakain. Liurai Assuero halo festa boot no nia halo kontente ninia ema-boot sira ho tua no ai-han diʼak no gostu. Iha tempu neʼe, liurai deside atu bolu Vasti, liurai-feto neʼebé bonita tebes, neʼebé halo hela festa ketak hamutuk ho feto sira. Maibé Vasti lakohi bá atu hasoru liurai. Tanba liurai sente moe no hirus tebes, nia husu ba ema neʼebé fó konsellu ba nia kona-ba kastigu saida mak nia sei fó ba Vasti. Ikusmai saida mak akontese? Liurai hasai Vasti nia pozisaun nuʼudar liurai-feto. Tan neʼe, liurai nia atan sira komesa halibur feto-raan sira neʼebé bonita husi rai hotu, atu liurai bele hili fali feto sira-neʼe ida hodi sai nuʼudar liurai-feto.—Ester 1:1–2:4.

      8. (a) Mordecai hanoin saida nuʼudar Ester sai boot? (b) Tuir Bíblia, oin neʼebé kapás bele halo ema sai oinsá? Saida mak importante liu? (Haree mós Provérbios [Amsal] 31:30.)

      8 Ita bele fiar katak husi tempu ba tempu Mordecai ho kontente haree ninia prima neʼebé uluk kiʼik, agora sai boot no bonita loos. Bíblia hatete: “Feto klosan neʼe haree diʼak no bonita tebes.” (Ester 2:7) Maski oin neʼebé kapás mak buat neʼebé halo ema kontente, maibé neʼe bele halo ema sai foti-an no mós haburas hahalok aat seluk tan. Bíblia hatudu katak buat neʼebé importante liu mak matenek no haraik-an. (Lee Provérbios [Amsal] 11:22.d) Ita haree ona ema neʼebé sai foti-an tanba sira-nia oin kapás ka lae? Oinsá kona-ba Ester? Ninia bonita ajuda nia sai ema neʼebé diʼak ka halo nia sai foti-an? Ita sei haree kona-ba neʼe.

      9. (a) Liurai nia atan sira halo saida kuandu sira haree Ester? Tanbasá mak Mordecai no Ester triste loos kona-ba neʼe? (b) Tanbasá mak Mordecai husik Ester atu kaben ho ema neʼebé la fiar Jeová? (Temi mós informasaun iha kaixa.)

      9 Liurai nia atan sira haree Ester no lori nia hamutuk ho feto sira seluk neʼebé sira hetan. Sira lori nia ba palásiu boot iha mota sorin no haketak nia husi Mordecai. (Ester 2:8) Mordecai no Ester triste loos tanba sira la bele hamutuk tan. Sira naʼin-rua hanesan aman no oan. Klaru katak Mordecai lakohi ninia oan-hakiak atu kaben ho ema neʼebé la fiar Jeová, maski mane neʼe mak liurai ida. Maibé iha situasaun neʼe Mordecai la iha kbiit atu hanetik ema neʼebé lori Ester.e Antes sira lori Ester bá, nia rona didiʼak ba Mordecai nia konsellu sira. Nuʼudar Ester tama ba palásiu iha Susan, karik ninia neon nakonu ho pergunta oioin. Karik nia husu ba nia an: ‘Haʼu-nia moris sei sai oinsá loos iha neʼe?’

      Ema neʼebé “haree nia hafolin tebes nia”

      10, 11. (a) Situasaun iha fatin foun neʼe bele halo Ester hanoin liu kona-ba saida? (b) Oinsá Mordecai hatudu katak nia hanoin tebes Ester nia diʼak?

      10 Agora, iha fatin neʼe, buat hotu foun ba Ester. Nia hamutuk ho ‘feto klosan barak’ husi rai oioin neʼebé Pérsia mak ukun. Sira-nia toman, língua no hahalok la hanesan duni. Ema-boot ida naran Hegai mak tau matan ba feto sira-neʼe no sira tenke hetan tratamentu ba tinan ida atu aumenta sira-nia bonita no neʼe inklui kumu sira-nia isin ho mina oioin neʼebé morin loos. (Ester 2:8, 12) Moris hanesan neʼe karik halo fasil liu ba feto joven sira-neʼe atu hanoin liu kona-ba sira-nia oin no sira-nia an, no mós buka atu sai bonita liu fali feto seluk. Oinsá mak ida-neʼe kona Ester?

      11 Klaru katak Mordecai hanoin tebes Ester. Bíblia hatete katak loron ba loron nia koko atu hakbesik ba fatin neʼebé feto joven sira-neʼe hela no hakaʼas an atu buka-hatene kona-ba Ester nia situasaun. (Ester 2:11) Karik liurai nia atan balu neʼebé laran-diʼak fó-hatene ba nia informasaun balu kona-ba Ester. No nuʼudar nia rona kona-ba neʼe, ida-neʼe halo nia kontente tebes ho Ester. Tanbasá?

      12, 13. (a) Ema seluk sente oinsá kona-ba Ester? (b) Tanbasá mak Mordecai kontente katak Ester seidauk fó-hatene nia ema judeu ida?

      12 Hegai gosta tebes Ester nia hahalok, tan neʼe nia tau matan ba Ester ho laran-diʼak. Nia fó atan-feto naʼin-hitu ba Ester no tau Ester iha fatin kapás liu hotu iha uma feto nian. Bíblia hatete: “Ester kontinua halo ema hotu neʼebé haree nia hafolin tebes nia.” (Ester 2:9, 15) Ester nia bonita deʼit mak halo ema gosta tebes nia ka lae? Lae. Tuir loloos, Ester mós iha hahalok diʼak seluk tan.

      Ester haree natureza nuʼudar feto seluk hafurak sira-nia an

      Ester komprende katak haraik-an no matenek mak buat neʼebé importante liu fali bonita

      13 Porezemplu, Bíblia dehan: “Ester seidauk fó-hatene kona-ba ninia povu ka kona-ba ninia família sira, tanba Mordecai rasik haruka nia atu labele fó-hatene kona-ba neʼe.” (Ester 2:10) Tanba Mordecai haree ona oinsá ema-boot sira iha rai-Pérsia la gosta ema judeu, nia haruka Ester atu la fó-hatene ema katak nia mak ema judeu ida. Klaru katak Mordecai kontente tebes atu hatene katak Ester halo tuir nafatin buat neʼebé nia hatete, maski Ester la hela besik tan ho nia.

      14. Oinsá mak joven sira ohin loron bele banati-tuir Ester nia ezemplu?

      14 Ohin loron, joven sira mós bele halo sira-nia inan-aman laran-kontente. Maski sira dook husi sira-nia inan-aman no ema neʼebé haleʼu sira halo hahalok aat no foʼer, maibé sira bele tahan hasoru situasaun neʼe no bele halo tuir nafatin buat neʼebé sira hatene mak loos. Hanesan ho Ester, kuandu sira halo ida-neʼe, sira halo sira-nia Aman iha lalehan laran-kontente.—Lee Provérbios (Amsal) 27:11.f

      15, 16. (a) Tanbasá mak liurai hadomi liu Ester? (b) Tanbasá ita bele fiar katak mudansa iha Ester nia moris bele hamosu susar ba nia?

      15 Kuandu tempu toʼo ona atu lori Ester bá hasoru liurai, nia livre atu hili sasán naran deʼit neʼebé nia hakarak, karik hodi bele halo furak liután ninia an. Maibé, ho haraik-an nia husu deʼit sasán neʼebé Hegai fó-hatene ba nia. (Ester 2:15) Karik Ester hatene katak bonita deʼit sei la halo liurai laran monu ba nia; hahalok laran-moos no haraik-an mak folin-boot liu fali bonita. Ester nia hanoin neʼe loos ka lae?

      16 Bíblia dehan: “Liurai hadomi Ester liu fali feto seluk hotu, no nia hetan liurai nia domin no laran-diʼak duké feto-raan sira seluk. Depois neʼe, nia tau veu liurai nian ba Ester nia ulun no foti nia sai nuʼudar liurai-feto hodi troka Vasti.” (Ester 2:17) Ita bele fiar katak susar ba feto judeu neʼe, neʼebé haraik-an atu troka ninia moris hodi sai nuʼudar liurai-feto foun, no sai nuʼudar feen ba ukun-naʼin neʼebé boot liu hotu iha tempu neʼebá. Ninia pozisaun foun neʼe halo nia sai foti-an ka lae? Lae duni!

      Ester halo tuir nafatin buat neʼebé Mordecai hatete ba nia, maski Ester la hela besik tan ho nia

      17. (a) Oinsá mak Ester halo tuir nafatin ninia aman-hakiak? (b) Tanbasá mak Ester nia ezemplu importante tebes mai ita ohin loron?

      17 Ester halo tuir nafatin ninia aman-hakiak, Mordecai, hodi la fó sai katak nia mak ema judeu ida. Liután neʼe, kuandu Mordecai hatene katak ema futu lia atu oho liurai Assuero, nia fó-hatene ida-neʼe ba Ester. Tuirmai, Ester halo tuir Mordecai hodi hatoʼo avizu neʼe ba liurai, no ema sira neʼebé futu lia hetan kastigu-mate. (Ester 2:20-23) Ester nafatin fiar ba ninia Maromak hodi hatudu haraik-an no prontu atu halo tuir. Ohin loron, ema barak sente katak la importante atu halo tuir no sira kontra sira neʼebé iha pozisaun nuʼudar ulun. Maibé, ema neʼebé fiar Maromak hanesan Ester, hatene katak importante tebes atu halo tuir.

      Ester nia fiar hetan koko

      18. (a) Tanbasá mak Mordecai lakohi hakruʼuk ba Haman (Haree mós nota-rodapé.) (b) Ohin loron, oinsá mak feto no mane sira neʼebé fiar-metin bele halo tuir Mordecai nia ezemplu?

      18 Mane ida naran Haman hetan pozisaun aas iha liurai Assuero nia palásiu. Liurai hili nia atu sai nuʼudar primeiru ministru, no Haman mak ida neʼebé fó konsellu ba liurai no nia mós iha pozisaun boot nuʼudar ema segundu iha rai-Pérsia. Liurai mós fó lei katak ema hotu neʼebé haree Haman tenke hakruʼuk ba nia. (Ester 3:1-4) Ba Mordecai, lei neʼe lori problema ida. Nia hatene katak nia tenke halo tuir liurai nia lei, maibé hodi hakruʼuk ba Haman, nia sei la hatudu respeitu ba Maromak. Tanbasá? Tanba Haman mak Agag nia bei-oan ida. Agag mak ema Amalec nia liurai neʼebé profeta Samuel oho tiha. (1 Samuel 15:33) Ema Amalec sira mak aat tebes, tan neʼe sira sai inimigu ba Maromak Jeová no ba ema Izraél. Maromak tesi lia ba ema Amalec sira nuʼudar nasaun ida.g (Deuteronômio [Ulangan] 25:19) Tan neʼe, oinsá mak Mordecai, ema judeu ida neʼebé laran-metin bele hakruʼuk ba ema-boot neʼebé mós ema Amalec? Mordecai hatene katak nia labele halo ida-neʼe. Nia hamriik metin nafatin. Ohin loron mós, feto no mane sira neʼebé fiar-metin tau sira-nia moris iha perigu laran hodi halo tuir matadalan neʼebé dehan: “Ami tenke halo tuir Maromak nuʼudar ukun-naʼin duké halo tuir ema.”—Apóstolu 5:29.

      19. Saida mak Haman hakarak atu halo? Nia koʼalia lia-bosok saida deʼit ba liurai?

      19 Haman sai hirus tebes. Nia laʼós deʼit hakarak atu oho Mordecai, maibé atu halakon hotu Mordecai nia povu! Haman koʼalia lia-bosok ba liurai hodi book liurai atu haree ema judeu sira nuʼudar ema aat. Maski nia la temi Izraél, maibé ninia liafuan hatudu katak ema Izraél folin-laek tanba sira mak povu neʼebé ‘namkari no ketak husi povu seluk nia leet’. Buat neʼebé aat liután mak, nia hatete katak sira la halo tuir liurai nia lei, tan neʼe sira mak ema kontradór neʼebé lori perigu ba liurai. Nia mós dehan katak nia prontu atu fó osan barak ba liurai hodi selu fali osan neʼebé uza atu halakon ema judeu sira hotu.h Tuirmai, Liurai Assuero fó ninia kadeli ba Haman atu Haman bele uza hodi tau karimbu ba ukun-fuan naran deʼit neʼebé nia hakarak atu halo.—Ester 3:5-10.

      20, 21. (a) Mordecai no ema judeu hotu sente oinsá kona-ba Haman nia mensajen? (b) Mordecai haruka Ester atu halo saida?

      20 Lakleur ema lori mensajen kona-ba kastigu-mate ba ema judeu sira ba fatin hotu neʼebé rai-Pérsia mak ukun. Hanoin toʼok kona-ba ema Izraél neʼebé foin fila husi dadur iha Babilónia no hakaʼas an daudaun atu harii fali sidade iha Jeruzalein, neʼebé seidauk iha moru atu proteje sira. Sira sente oinsá kuandu rona mensajen neʼe? Karik kuandu Mordecai rona mensajen triste neʼe, nia hanoin kona-ba sira neʼebé iha Jeruzalein no ninia kolega no família sira iha Susan. Ho laran-triste, nia lees ninia roupa, hodi hatais fali hena karón no tau ahi-kadesan iha ninia ulun, no nia tanis ho lian makaʼas iha sidade nia klaran. Maibé, kona-ba Haman, nia tuur ho liurai hodi hemu, no nia la hanoin kona-ba oinsá ninia hahalok halo ema judeu barak no mós sira-nia kolega iha Susan sai triste loos.—Lee Ester 3:13,i 15; 4:1.j

      21 Mordecai sente katak nia presiza halo buat ruma. Maibé saida mak nia bele halo? Ester rona katak Mordecai sente triste no nia haruka roupa ba Mordecai, maibé Mordecai lakohi atu simu ida-neʼe. Karik ba tempu kleur ona nia la komprende tansá ninia Maromak Jeová husik ema atu haketak Ester husi nia hodi kaben ho ukun-naʼin neʼebé la fiar Jeová. Maibé agora nia komesa atu komprende tansá Maromak husik ida-neʼe akontese. Mordecai haruka mensajen ba liurai-feto Ester, no husu nia atu koʼalia ba liurai hodi buka dalan atu defende “ninia povu rasik”.—Ester 4:4-8.

      22. Tanbasá mak Ester taʼuk atu bá hasoru ninia laʼen? (Haree mós nota-rodapé.)

      22 Karik Ester nia fuan tuku-tuku kuandu nia rona mensajen neʼe. Situasaun neʼe sei koko duni ninia fiar. Nia hatudu sai ho klaru ba Mordecai katak nia taʼuk duni. Nia fó-hanoin ba Mordecai kona-ba liurai nia lei ida neʼebé dehan katak se ema ida bá hasoru liurai maibé liurai la bolu nia, ema neʼe bele hetan kastigu-mate. Maibé se liurai lolo ninia ai-tonka osan-mean ba ema neʼe, nia sei la simu kastigu-mate. Tuir loloos, Ester la iha razaun atu hanoin katak liurai sei hatudu laran-sadiʼa ba nia, liuliu tanba nia hatene ona buat neʼebé akontese ba Vasti kuandu nia lakohi bá hasoru liurai iha tempu neʼebé liurai bolu nia. Ester hatete ba Mordecai katak liurai seidauk konvida nia atu hasoru liurai ba loron 30 ona! Ida-neʼe karik halo Ester hanoin barak no sente katak liurai neʼe nia domin ba nia la iha ona.k—Ester 4:9-11.

      23. (a) Oinsá mak Mordecai hametin Ester nia fiar? (b) Tanbasá mak diʼak mai ita atu halo tuir Mordecai?

      23 Mordecai hatán ho aten-brani hodi hametin Ester nia fiar. Nia koʼalia ba Ester katak se Ester la halo buat ida, Maromak sei uza fali dalan seluk atu fó salvasaun ba ema judeu sira. Maibé se Ester la halo buat ida, oinsá mak nia bele hatene katak Maromak sei salva nia? Mordecai nia liafuan hatudu katak nia tau fiar tomak ba Maromak Jeová, neʼebé nunka husik ninia povu atu lakon no mós nunka husik buat naran deʼit hanetik Nia atu kumpre buat neʼebé Nia promete ona. (Josué [Yosua] 23:14) Tuirmai, Mordecai husu ba Ester: “Sé mak bele hatene, karik hodi hetan pozisaun aas neʼe mak ó bele ajuda iha tempu hanesan neʼe?” (Ester 4:12-14) Ita mós bele banati-tuir Mordecai hodi tau fiar tomak ba Maromak Jeová.—Provérbios (Amsal) 3:5, 6.

      Ester laran-metin ba ninia Maromak no ba ninia povu

      Fiar neʼebé boot liu fali taʼuk mate

      24. Oinsá mak Ester hatudu fiar no aten-brani?

      24 Agora mak tempu ba Ester atu halo desizaun. Nia haruka mensajen ba Mordecai hodi haruka ema judeu hotu atu halo jejún hamutuk ho nia ba loron tolu. Ester ramata ninia mensajen ho liafuan simples neʼebé hatudu ninia fiar no aten-brani hodi dehan: “Se haʼu presiza atu mate, haʼu sei mate.” (Ester 4:15-17) Karik iha loron tolu neʼe nia halo orasaun barak liu se kompara ho loron seluk iha ninia moris. Maibé, ikusmai tempu toʼo ona. Nia hatais ninia roupa neʼebé diʼak liu, no halo buat hotu neʼebé nia bele halo hodi liurai gosta nia. Tuirmai nia bá atu hasoru liurai.

      Ester, ho ninia hatais liurai-feto nian, tama ba Liurai Assuero nia pátiu laran

      Ester tau ninia moris iha perigu laran hodi proteje Maromak nia povu

      25. Konta toʼok buat neʼebé akontese kuandu Ester bá hasoru ninia laʼen.

      25 Hanesan ita koʼalia tiha ona iha parágrafu primeiru, Ester bá duni hodi hasoru liurai. Ita bele fiar katak nia hanoin barak, no halo orasaun iha ninia laran. Nia tama iha pátiu laran no haree liurai Assuero tuur hela iha ninia kadunan. Karik Ester koko atu hatene saida mak liurai neʼe sente kuandu haree ba nia. Se Ester presiza atu hein, karik nia sente katak tempu neʼe hanesan la iha rohan. Ikusmai nia laʼen haree nia. Karik nia hakfodak tanba Ester mai hasoru nia, maibé ninia oin la hatudu katak nia hirus. Nia hiʼit nia liman hodi lolo ninia ai-tonka osan-mean!—Ester 5:1, 2.

      26. Tanbasá mak ema kristaun loos presiza hatudu aten-brani hanesan Ester? Tanbasá mak ita bele dehan katak Ester nia knaar importante neʼe foin hahú?

      26 Entaun, Ester konsege hasoru liurai, no liurai rona buat neʼebé nia hatete. Sin, Ester laran-metin ba ninia Maromak no ba ninia povu, no ida-neʼe sai nuʼudar ezemplu kapás ba Maromak nia atan hotu toʼo ohin loron. Jesus hatete katak ninia dixípulu sira neʼebé loos sei hatudu domin neʼebé la hanoin an deʼit. (Lee João 13:34, 35.) Baibain, presiza aten-brani hodi bele hatudu domin hanesan neʼe. Maski iha tempu neʼe Ester hamriik hodi ajuda Maromak nia povu, maibé ninia knaar importante neʼe foin hahú. Oinsá mak nia bele halo liurai fiar katak mane neʼebé nia tau fiar liu, katak Haman, mak ema aat ida? Oinsá mak nia bele ajuda atu salva ninia povu? Ita sei hetan resposta ba pergunta hirak-neʼe iha kapítulu tuirmai.

      a Ema barak dehan katak Assuero mak Xerxes I neʼebé komesa ukun rai-Pérsia iha tinan 496 molok Kristu.

      b Ester 4:11: “Liurai nia atan hotu no ema hotu husi distritu sira neʼebé liurai mak ukun hatene katak mane ka feto neʼebé bá hasoru liurai se liurai la bolu, kastigu mak ida deʼit. Neʼe mak nia tenke mate, só deʼit se liurai lolo ninia ai-tonka osan-mean nian mak ema neʼe sei la mate. No liurai la bolu haʼu atu bá hasoru nia ba loron tolunulu tiha ona.”

      c Ester 5:1: “Iha loron terseiru, Ester hatais ninia roupa liurai-feto nian no hamriik iha pátiu laran iha liurai nia palásiu, neʼebé hateke malu loos ho liurai nia uma. Iha tempu neʼe, liurai tuur hela iha ninia kadunan iha palásiu, neʼebé hateke malu loos ho ninia uma nia odamatan.”

      d Provérbios 11:22: “Hanesan brinku osan-mean neʼebé tau iha fahi nia inus, nuneʼe mós ho feto bonita maibé la hatudu hahalok diʼak.”

      e Haree kaixa “Pergunta sira kona-ba Ester”, iha Kapítulu 16.

      f Provérbios 27:11: “Haʼu-nia oan, sai matenek bá, no halo haʼu-nia laran kontente, atu haʼu bele hatán ba ida neʼebé koʼalia aat mai haʼu.”

      g Iha tempu Liurai Ezequias nian, ema judeu oho tiha “restu” husi ema Amalec. Tan neʼe, karik Haman mak jerasaun ikus husi ema Amalec sira.—1 Crônicas (Tawarikh) 4:43.

      h Haman prontu atu fó osan-mutin talentu 10.000. Ohin loron, osan-mutin hanesan neʼe iha folin dolar millaun atus ba atus. Se Assuero mak Xerxes I, karik nia gosta tebes buat neʼebé Haman promete atu fó tanba Xerxes I lakon rikusoin barak iha funu neʼebé uluk nia halo hasoru ema gregu.

      i Ester 3:13, 15: “13 No sira haruka karta sira liuhusi sira neʼebé lori korreiu ba distritu hotu neʼebé liurai mak ukun, atu halakon no oho ema judeu hotu, joven no mós katuas sira, labarik no feto sira, iha loron ida, iha loron 13 husi fulan 12, katak iha fulan-Adar, no atu foti sira-nia sasán hotu.” “15 Nuneʼe, sira neʼebé lori korreiu sai, no tanba liurai nia liafuan sira ho lalais lori karta neʼe, no ema hotu iha palásiu Susan rona kona-ba ukun-fuan neʼe. Kona-ba liurai no Haman, sira tuur hodi hemu. Maibé iha sidade Susan sai runguranga.”

      j Ester 4:1: “No Mordecai rona kona-ba buat neʼebé akontese ona; no Mordecai lees ninia roupa no hatais hena karón no tau ahi-kadesan iha ninia ulun, no nia bá toʼo sidade klaran hodi tanis ho lian makaʼas.”

      k Ema barak hatene Xerxes I nuʼudar ema neʼebé susar atu kontrola ninia hirus. Istória-naʼin ida husi rai-Grésia naran Heródoto hakerek ezemplu balu kona-ba funu neʼebé Xerxes halo hasoru ema gregu. Liurai neʼe haruka ema atu kesi ró barak hamutuk hodi sai nuʼudar ponte atu ninia tropa bele hakur tasi. Kuandu anin-boot estraga ponte neʼe, Xerxes haruka ninia ema atu oho tiha ema neʼebé halo ponte neʼe. Liután neʼe, nia “fó kastigu” ba tasi hodi haruka ema baku tasi ho xikote nuʼudar ema seluk lee ho lian makaʼas liafuan aat kona-ba tasi neʼe. Iha funu neʼebé hanesan, kuandu ema riku ida husu atu ninia oan la tama tropa, liurai Xerxes haruka ema atu oho ninia oan no koʼa ba rua hodi sai nuʼudar avizu ba ema seluk.

      PERGUNTA ATU HANOIN KLEʼAN

      • Oinsá mak Ester hatudu katak nia haraik-an no prontu atu halo tuir?

      • Oinsá mak Mordecai hametin Ester nia fiar hodi halo buat ruma atu ajuda ninia povu?

      • Saida mak Ester halo neʼebé hatudu ninia aten-brani?

      • Iha dalan saida deʼit mak Ita rasik hakarak banati-tuir Ester nia fiar?

  • Nia hatudu matenek, aten-brani, no la hanoin an deʼit
    Banati-tuir Sira-nia Fiar
    • Liurai-feto Ester

      KAPÍTULU 16

      Nia hatudu matenek, aten-brani, no la hanoin an deʼit

      1-3. (a) Ester sente oinsá nuʼudar nia laʼo hakbesik ba liurai nia kadunan? (b) Saida mak liurai halo kuandu nia haree Ester, no saida mak nia hatete ba Ester?

      ESTER nia fuan tuku-tuku makaʼas nuʼudar nia laʼo hakbesik ba liurai nia kadunan. Hanoin toʼok, derrepente deʼit buat hotu iha palásiu laran iha rai-Pérsia sai nonook toʼo Ester bele rona deʼit tarutu husi ninia hakat no lian husi ninia vestidu. Iha palásiu laran, nia bele haree estátua boot sira no imajen sira neʼebé bahat iha kakuluk, maibé nia la bele husik buat sira-neʼe atu dada ninia atensaun. Ester tau deʼit ninia atensaun ba mane neʼebé tuur iha kadunan tanba ninia moris iha mane neʼe nia liman.

      2 Liurai hateke ba Ester nuʼudar nia hakbesik, no liurai lolo ninia ai-tonka osan-mean ba nia. Karik ita hanoin buat neʼebé liurai halo ladún importante, maibé ida-neʼe salva Ester nia moris. Tanba tuir rai-Pérsia nia lei, ema ida la bele hasoru liurai se nia la hetan konvite, ema neʼebé halo ida-neʼe sei hetan kastigu-mate. Maibé se liurai lolo nia ai-tonka osan-mean, ema neʼe sei la mate. Nuʼudar Ester hakbesik ba liurai nia kadunan, ho agradese nia lolo ninia liman hodi kona liurai nia ai-tonka.—Ester 5:1, 2.

      Nuʼudar Ester hakbesik ba liurai nia kadunan, ho agradese nia lolo ninia liman hodi kona liurai nia ai-tonka

      Ester agradese ba liurai nia laran-sadiʼa

      3 Buat hotu kona-ba Liurai Assuero hatudu sai kona-ba ninia rikusoin no kbiit. Porezemplu, matenek-naʼin balu dehan katak liurai nia hatais deʼit iha folin dolar millaun atus ba atus. Maski nuneʼe, Ester bele haree katak liurai hanoin no hadomi nia. Liurai hatete: “Ó hakarak saida liurai-feto Ester, dehan mai haʼu, haʼu sei fó ba ó. Maski parte sorin husi haʼu-nia ukun haʼu sei fó ba ó.”—Ester 5:3.

      4. Ester presiza halo buat saida tan neʼebé susar liu?

      4 Ho buat neʼebé Ester halo neʼe ita haree katak nia hatudu fiar no aten-brani. Nia bá hasoru liurai ho hakarak atu proteje ninia povu husi ema neʼebé hakarak oho sira hotu. Toʼo agora nia hetan susesu, maibé nia presiza halo buat barak tan neʼebé susar liu fali ida-neʼe. Ester presiza halo liurai fiar katak Haman, ema neʼebé liurai tau fiar, mak ema aat ida neʼebé lohi liurai atu halo lei hodi haruka ema atu oho Ester nia povu. Oinsá mak nia bele halo liurai fiar ba nia? No saida mak ita bele aprende husi Ester nia ezemplu?

      Ho matenek nia hili “tempu atu koʼalia”

      5, 6. (a) Oinsá mak Ester halo tuir matadalan iha Eclesiastes 3:1, 7? (b) Oinsá mak Ester hatudu matenek kuandu nia koʼalia ba nia laʼen?

      5 Ester hatudu matenek ka lae, se nia koʼalia kona-ba problema neʼe iha ema hotu nia oin? Se nia halo ida-neʼe, karik nia bele hamoe liurai no mós fó tempu ba Haman atu defende nia an. Entaun, saida mak Ester halo? Tinan atus ba atus antes neʼe, Maromak leno Liurai Salomão atu hakerek liafuan tuirmai neʼe: “Kona-ba buat hotu-hotu iha nia tempu, . . . tempu atu nonook no tempu atu koʼalia.” (Eclesiastes [Pengkhotbah] 3:1, 7) Ita bele fiar katak Ester nia aman-hakiak Mordecai neʼebé laran-metin, hanorin nia kona-ba ida-neʼe nuʼudar nia sai boot. Klaru, Ester komprende katak importante atu hili ho didiʼak “tempu atu koʼalia”.

      6 Ester hatete: “Se ida-neʼe diʼak ba liurai, liurai no Haman bele mai iha loron neʼe iha festa neʼebé haʼu prepara ona.” (Ester 5:4) Liurai konkorda no husu mós Haman atu mai. Ester hatudu matenek hodi koʼalia hanesan neʼe, loos ka lae? Nia la hamoe ninia laʼen no nia hein tempu no fatin loos atu fó-hatene ba liurai kona-ba ninia problema.—Lee Provérbios (Amsal) 10:19.a

      7, 8. Esplika toʼok kona-ba festa neʼebé Ester prepara. Tansá mak Ester hanoin katak neʼe seidauk tempu loos atu koʼalia kona-ba ninia problema?

      7 Ester prepara ho didiʼak festa neʼe, nia halo buat hotu hodi tuir buat neʼebé liurai gosta. Festa neʼe inklui mós tua-uvas neʼebé kapás atu halo sira kontente. (Salmo [Mazmur] 104:15) Liurai Assuero kontente tebes ho ida-neʼe, no nia husu fali Ester kona-ba saida mak ninia hakarak. Agora mak tempu diʼak ba Ester atu koʼalia kona-ba ninia problema ka lae?

      8 Ester hanoin katak neʼe seidauk tempu neʼebé loos. Nia konvida fali liurai no Haman atu tuir festa dala ida tan iha loron tuirmai. (Ester 5:7, 8) Tansá mak Ester hanoin katak neʼe seidauk tempu loos atu koʼalia kona-ba ninia problema? Hanoin-hetan katak Ester nia povu bele mate tanba liurai nia lei ida. Ester presiza tempu neʼebé loos tanba buat barak depende ba nia. Nuneʼe nia hein, no hodi prepara fali festa ida tan, ida-neʼe fó oportunidade ba nia atu hatudu respeitu ba ninia laʼen.

      9. Tanbasá hahalok pasiénsia mak folin-boot duni? Oinsá mak ita bele banati-tuir Ester nia ezemplu kona-ba hatudu pasiénsia?

      9 Pasiénsia mak hahalok ida neʼebé folin-boot no ema barak ladún hatudu hahalok neʼe. Maski Ester hakarak namanas atu fó sai ninia hanoin, maibé nia hein ho pasiénsia toʼo tempu loos atu fó sai ida-neʼe. Ita bele aprende husi Ester nia ezemplu, tanba hanesan Ester, ita mós haree buat barak neʼebé la loos neʼebé presiza atu hadiʼa. Se ita buka ajuda husi ema neʼebé iha kbiit atu hadiʼa problema ruma, karik ita presiza banati-tuir Ester nia ezemplu hodi hein ho pasiénsia. Provérbios (Amsal) 25:15 hatete: “Ho pasiénsia, bele hamaus komandante ida, no nanál neʼebé maus bele hatohar ruin.” Se ita hein ho pasiénsia ba tempu neʼebé loos no koʼalia ho laran-maus hanesan ho Ester, ita bele hamenus ka hadiʼa problema. Tuir Ita-nia hanoin, Ester nia Maromak, Jeová, fó bensaun ba nia tanba nia hatudu pasiénsia no matenek ka lae?

      Pasiénsia loke dalan atu hetan justisa

      10, 11. Saida mak halakon Haman nia kontente kuandu nia fila ba uma husi festa primeiru? Ninia feen no kolega sira haruka nia atu halo saida?

      10 Ester nia pasiénsia loke dalan atu ninia problema bele hadiʼa. Haman fila ba uma husi festa primeiru neʼe ho “kontente no haksolok iha nia laran” tanba liurai no liurai-feto hatudu katak sira gosta nia. Maibé nuʼudar Haman laʼo liu iha palásiu nia portaun nia hateke ba Mordecai, ema judeu neʼebé nafatin lakohi hakruʼuk ba nia. Tuir loloos, Mordecai la hakruʼuk ba Haman laʼós tanba nia la respeitu Haman, maibé tanba ninia laran no ninia relasaun ho Maromak Jeová la husik nia atu halo ida-neʼe. Maski nuneʼe, Haman “sai hirus makaʼas tebes”.—Ester 5:9.

      11 Kuandu Haman fó-hatene ba ninia feen no kolega sira katak Mordecai lakohi hakruʼuk ba nia, sira haruka nia atu halo ai-riin ida ho aas metru 22, no husu lisensa husi liurai atu oho Mordecai no tara nia iha ai-riin neʼe. Haman gosta sira-nia ideia neʼe no nia haruka kedas ema atu halo ida-neʼe.—Ester 5:12-14.

      12. Tanbasá mak liurai haruka nia atan ida atu lee ba nia dokumentu sira kona-ba ninia ukun? Saida mak nia aprende ho ida-neʼe?

      12 Bíblia hatete katak iha kalan neʼe “liurai la bele toba-dukur”, tan neʼe nia haruka nia atan ida atu lee ba nia dokumentu sira kona-ba ninia ukun. Buat neʼebé sira lee inklui mós dokumentu kona-ba ema-boot naʼin-rua neʼebé uluk halo planu atu oho liurai Assuero. Liurai hanoin-hetan tempu neʼe, no sira neʼebé halo planu aat neʼe hetan kastigu-mate. Maibé oinsá ho Mordecai, ida neʼebé fó-hatene kona-ba ema sira-neʼe nia planu aat? Liurai husu kolen saida mak Mordecai simu ona kona-ba ida-neʼe. Ninia atan hatán katak Mordecai la simu buat ida.—Lee Ester 6:1-3.b

      13, 14. (a) Oinsá mak situasaun ho Haman komesa troka? (b) Saida mak Haman nia feen no kolega sira hatete ba nia?

      13 Liurai hirus uitoan kona-ba neʼe, nia husu sé mak ema-boot neʼebé besik nia neʼebé bele ajuda atu hadiʼa situasaun neʼe. Tuir Ita-nia hanoin, sé mak besik liurai iha tempu neʼe? Maski iha ema barak iha palásiu, maibé iha tempu neʼebá Haman mak iha. Karik Haman iha neʼebá hodi husu lisensa atu oho Mordecai. Maibé antes Haman bele husu kona-ba neʼe, liurai husu ba nia kona-ba kolen saida mak atu fó ba ema neʼebé halo buat ruma neʼebé liurai gosta. Haman hanoin katak liurai koʼalia kona-ba nia. Tan neʼe, Haman hanoin atu halo buat espesiál tebes ba ema neʼe. Nia hatete atu fó roupa furak ba ema neʼe, no ema neʼe sei saʼe liurai nia kuda no ema-boot ida tenke lori nia haleʼu sidade Susan no hakilar liafuan atu gaba ema neʼe. Hanoin toʼok Haman sente oinsá kuandu nia foin hatene katak ema neʼebé atu simu buat hotu neʼe mak Mordecai! Ita hatene sé mak liurai husu atu hakilar hodi gaba Mordecai? Neʼe mak Haman rasik!—Ester 6:4-10.

      14 Maski Haman hakribi tebes knaar ida-neʼe, maibé nia halaʼo ho obriga an. Depois neʼe, nia fila ba uma lalais ho estrese. Ninia feen no nia kolega sira hatete katak neʼe sei lori rezultadu neʼebé la diʼak, no katak Haman sei la manán hasoru Mordecai.—Ester 6:12, 13.

      15. (a) Ester nia pasiénsia lori rezultadu diʼak saida? (b) Tanbasá mak matenek atu hatudu pasiénsia hodi “hein nafatin”?

      15 Tanba Ester hatudu pasiénsia hodi hein loron ida tan atu koʼalia kona-ba ninia problema ba liurai, neʼe fó tempu ba Haman atu fó ideia ida neʼebé nia hanoin sei lori glória ba nia, maibé tuir loloos ninia ideia neʼe lori moe ba nia. Liután neʼe, karik ita bele hanoin katak Maromak Jeová mak halo liurai la bele toba-dukur iha kalan neʼe. (Provérbios [Amsal] 21:1) Ester nia ezemplu neʼe hatudu katak hahalok pasiénsia bele lori rezultadu diʼak, tan neʼe Maromak nia Liafuan fó laran-manas mai ita atu hatudu pasiénsia hodi “hein nafatin”. (Lee Miquéias [Mikha] 7:7.c) Se ita hein ba Maromak, karik ita bele haree katak dalan neʼebé nia rezolve ita-nia problema, diʼak liu fali buat neʼebé ita hanoin.

      Nia koʼalia ho aten-brani

      16, 17. (a) Bainhira mak Ester sente katak agora mak “tempu atu koʼalia”? (b) Oinsá mak Ester la hanesan duni ho Vasti, liurai nia feen uluk?

      16 Iha festa segundu neʼe Ester haree katak nia la bele koko tan liurai nia pasiénsia, nia presiza fó-hatene ninia problema. Maibé oinsá mak nia bele halo ida-neʼe? Situasaun mak fó oportunidade ba nia tanba liurai husu fali kona-ba saida mak ninia hakarak. (Ester 7:2) Agora, Ester bele haree katak ida-neʼe mak ninia “tempu atu koʼalia”.

      17 Karik Ester halo orasaun ba Maromak iha ninia laran, depois nia hatete liafuan tuirmai neʼe: “Oh, liurai, se haʼu monu loos ba liurai nia laran, no se ida-neʼe diʼak ba liurai, haʼu husu atu haʼu hetan fali haʼu-nia moris rasik no mós haʼu-nia povu, neʼe mak buat neʼebé haʼu husu.” (Ester 7:3) Ester nia liafuan neʼe hatudu katak nia respeitu liurai nia desizaun. Ester la hanesan duni ho Vasti, liurai nia feen uluk, neʼebé hamoe ninia laʼen! (Ester 1:10-12) Liután neʼe, Ester la dehan katak liurai la hatudu matenek tanba nia tau fiar ba Haman. Duké halo ida-neʼe, Ester husu makaʼas ba liurai atu proteje ninia moris.

      18. Oinsá mak Ester fó sai ninia problema ba liurai?

      18 Buat neʼebé Ester husu halo liurai hakfodak duni. Karik liurai hanoin: ‘Sé mak ema neʼebé brani atu ameasa liurai-feto?’ Ester hatutan tan: “Ema faʼan tiha ona ami, haʼu no haʼu-nia povu atu lakon no mate. Se karik ema faʼan tiha ami atu sai atan-mane no atan-feto, haʼu sei nonook deʼit. Maibé susar neʼe la bele akontese tanba sei kona mós liurai.” (Ester 7:4) Haree katak Ester fó sai problema ho klaru no loloos, nia mós hatete katak se ameasa neʼe mak kona-ba sai atan deʼit, nia sei la hatete buat ida kona-ba neʼe. Maibé tanba ida-neʼe envolve liurai nia feen rasik, Ester labele nonook deʼit.

      19. Saida mak ita bele aprende husi Ester kona-ba dalan matenek atu fó sai problema?

      19 Ester nia ezemplu hanorin ita kona-ba dalan neʼebé matenek atu fó sai buat ruma ba ema. Se ita presiza koʼalia sai problema neʼebé boot ba ema neʼebé ita hadomi ka ba ema neʼebé iha pozisaun aas, importante tebes atu hatudu pasiénsia, respeitu, no koʼalia ho klaru no loloos, tanba neʼe bele ajuda duni.—Provérbios (Amsal) 16:21, 23.

      20, 21. (a) Oinsá mak Ester fó sai ba liurai kona-ba Haman nia planu aat? Liurai sente oinsá kona-ba neʼe? (b) Haman halo saida kuandu liurai hatene ona nia ema oinsá loos?

      20 Liurai Assuero husu ho hirus: “Sé mak ema neʼe, no ema neʼebé sai brani atu halo ida-neʼe iha neʼebé?” Ester hatudu ninia liman ba mane neʼebé hamutuk ho sira iha festa neʼe, no nia hatete: “Mane funu-balun no inimigu neʼe, mak Haman aat neʼe.” Tuirmai, saida mak akontese? Haman taʼuk tebetebes. Hanoin toʼok, liurai sai hirus tebes toʼo nia oin sai mean tanba nia foin hatene katak mane neʼebé nia tau fiar lohi nia atu asina lei ida neʼebé sei halo aat ba ninia feen rasik! Liurai laʼo sai no bá iha jardín atu bele sai kalma fali.—Ester 7:5-7.

      Iha festa segundu, Ho aten-brani Ester fó sai Haman nia hahalok aat

      Ho aten-brani Ester fó sai Haman nia hahalok aat

      21 Haman hatudu sai nia ema oinsá loos. Afinál nia ema taʼuk-teen ida! Nia tanis no hakneʼak iha Ester nia ain hodi husu ajuda. Kuandu liurai tama fali no haree Haman halo ida-neʼe iha fatin neʼebé Ester tuur, ho hirus liurai duun katak Haman koko atu estraga liurai-feto iha ninia uma rasik. Ho ida-neʼe, Haman la iha esperansa ona atu salva ninia moris. Atan sira taka ninia oin no lori nia ba liʼur. Liurai nia ema-boot ida fó-hatene kona-ba Haman nia planu atu oho Mordecai no tara nia isin-mate iha ai-riin aas neʼebé Haman halo. Kuandu Liurai Assuero rona kona-ba neʼe, nia haruka kedas atu tara Haman iha ai-riin neʼe.—Ester 7:8-10.

      22. Oinsá mak Ester nia ezemplu hanorin ita atu nunka lakon esperansa no la lakon ita-nia fiar?

      22 Iha mundu aat neʼe, susar ba ita atu fiar katak ema bele hetan justisa. Ita mós sente hanesan ka lae? Maski nuneʼe, Ester nunka lakon esperansa no la lakon ninia fiar. Kuandu nia haree tempu neʼebé diʼak, nia koʼalia ho aten-brani kona-ba buat neʼebé loos, no nia fiar katak Maromak Jeová sei halo buat neʼebé nia presiza halo atu rezolve problema neʼe. Mai ita mós halo hanesan Ester! Husi Ester nia tempu toʼo agora, Maromak Jeová nia hahalok hanesan nafatin. Nia nafatin iha kbiit atu hapara ema nia planu aat, hanesan nia halo ba Haman.—Lee Salmo (Mazmur) 7:14-16.d

      Nia hanoin ulukliu Jeová no ninia povu

      23. (a) Liurai fó kolen saida ba Mordecai no Ester? (b) Oinsá mak liafuan neʼebé Jacob fó-hatene nanis kona-ba Benjamin sai loos? (Haree kaixa “Liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis sai loos”.)

      23 Agora liurai hatene loloos sé mak Mordecai, nia laʼós deʼit ema neʼebé hakarak proteje liurai, maibé nia mós Ester nia aman-hakiak. Liurai Assuero fó Haman nia pozisaun nuʼudar primeiru ministru ba Mordecai. No kona-ba Haman nia uma no rikusoin hotu liurai fó ba Ester. No Ester husu Mordecai atu tau matan ba buat hotu neʼe.—Ester 8:1, 2.

      24, 25. (a) Depois Ester fó sai ba liurai kona-ba Haman nia planu aat, tanbasá mak nia seidauk bele hakmatek? (b) Oinsá mak Ester tau fali ninia moris iha perigu laran?

      24 Agora Ester no Mordecai seguru ona, maibé neʼe katak liurai-feto bele hakmatek ona ka lae? Se nia ema neʼebé hanoin an deʼit, nia halo nuneʼe duni. Maibé sei iha problema seluk tan, ema lori daudaun mensajen kona-ba lei atu oho ema judeu hotu. Uluk, Haman koko sortee atu hatene tempu neʼebé diʼak atu halaʼo planu neʼe. (Ester 9:24-26) Maski planu neʼe sei halaʼo iha fulan balu tuirmai, maibé tempu neʼe mai lalais. Iha esperansa ka lae, atu hapara buat aat neʼebé atu akontese?

      25 Dala ida tan Ester tau ninia an iha perigu laran hodi bá hasoru fali liurai maski nia la simu konvite. Iha tempu neʼe, Ester ho tanis husu liurai atu troka lei neʼebé nia asina ona. Maibé ida-neʼe la bele akontese tanba iha rai-Pérsia, lei neʼebé liurai rasik asina ona la bele muda ka troka. (Daniel 6:12, 15) Entaun, liurai fó lisensa ba Ester no Mordecai atu halo lei foun neʼebé hatete katak ema judeu sira bele defende sira-nia an. Liurai nia atan sira lori lalais mensajen diʼak neʼe ba ema judeu hotu. Lei foun neʼe fó esperansa ba ema judeu sira. (Ester 8:3-16) Karik ema judeu sira neʼebé namkari iha fatin hotu prepara atu defende sira-nia an. Maibé buat neʼebé importante liu, “Jeová, ukun-naʼin ba tropa lalehan nian” sei hamutuk ho ninia povu atu ajuda sira ka lae?—1 Samuel 17:45.

      Ester no Mordecai haruka mane ida hakerek lei foun no haruka mensajen neʼe ba ema judeu hotu

      Ester no Mordecai haruka ema atu lori mensajen foun ba ema judeu hotu

      26, 27. (a) Esplika toʼok oinsá Jeová nia povu halakon sira-nia inimigu hotu. (b) Hodi oho Haman nia oan hotu, profesia saida mak sai loos?

      26 Bainhira loron toʼo ona atu oho ema judeu sira, Maromak nia povu hotu prontu. No rai-Pérsia nia ema-boot barak mós agora apoia sira tanba sira rona katak Mordecai, ema judeu ida, mak primeiru ministru foun. Jeová ajuda ninia povu manán funu neʼe. Ita bele fiar katak Maromak husik ninia povu atu halakon sira-nia inimigu hotu hodi nuneʼe sira labele halo aat tan ba sira.f—Ester 9:1-6.

      27 Liután neʼe, Haman nia oan-mane naʼin-sanulu mós tenke mate tanba selae, Mordecai sei la bele tau matan ba Haman nia uma no rikusoin ho seguru. (Ester 9:7-10) Ho ida-neʼe, profesia, ka liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis sai loos. Kleur antes ida-neʼe akontese, Maromak fó-hatene nanis katak ema Amalec neʼebé sai hanesan inimigu aat ba ninia povu sei lakon hotu. (Deuteronômio [Ulangan] 25:17-19) Karik Haman nia oan-mane sira mak ema ikus atu mate husi ema Amalec sira.

      28, 29. (a) Tanbasá mak Jeová nia hakarak ba ema judeu sira envolve halo funu? (b) Tanbasá Ester nia ezemplu sai nuʼudar bensaun mai ita ohin loron?

      28 Klaru, Ester hetan responsabilidade neʼebé todan, neʼe inklui mós halo lei neʼebé envolve funu no oho ema. Ita bele komprende katak ida-neʼe la fasil ba nia liuliu tanba nia sei tinan kiʼik. Maibé nia simu responsabilidade todan neʼe tanba nia hatene Jeová nia hakarak. Maromak hakarak proteje ninia povu hodi sira labele lakon, tanba Mesias neʼebé nia promete ona sei mai husi nasaun Izraél. Mesias mak ida neʼebé fó esperansa ba ema hotu! (Gênesis [Kejadian] 22:18) Ohin loron, ita kontente tanba kuandu Jesus mai toʼo rai, nia la husik tan Maromak nia povu atu hola parte iha funu.—Mateus 26:52.

      29 Maski nuneʼe, ohin loron ema kristaun sira hola parte iha funu seluk, tanba Satanás hakaʼas an liután atu halakon sira-nia fiar ba Maromak Jeová. (Lee 2 Korinto 10:3, 4.) Husi istória neʼe, ita haree katak Ester hatudu fiar hodi koʼalia ho matenek no pasiénsia, hodi hatudu aten-brani, no hodi hatudu katak nia hanoin ulukliu Maromak nia povu no prontu atu ajuda sira. Mai ita banati-tuir Ester nia ezemplu diʼak sira-neʼe!

      Pergunta sira kona-ba Ester

      Tansá mak Mordecai husik Ester atu kaben ho ema jentiu neʼebé la fiar Maromak?

      Ema matenek balu dehan katak Mordecai husik Ester atu kaben ho liurai tanba Mordecai hakarak hetan buat diʼak ba nia an rasik. Maibé la iha buat ida neʼebé hatudu katak sira-nia liafuan neʼe mak loos. Tanba Mordecai mak ema judeu neʼebé laran-metin, ita bele fiar katak nia la kontente duni atu Ester kaben ho ema neʼebé laʼós fiar-naʼin. (Deuteronômio [Ulangan] 7:3) Tuir ema judeu nia istória, Mordecai koko duni atu hapara ida-neʼe. Maski nuneʼe, karik Mordecai no Ester la bele halo buat ida iha situasaun neʼe tanba sira ema estranjeiru deʼit iha rai neʼebé liurai mak iha kbiit tomak. Ikusmai, Mordecai haree katak Maromak Jeová husik Ester atu kaben ho liurai hodi bele proteje ninia povu.—Ester 4:14.

      Tansá mak Maromak nia naran, Jeová, la mosu iha livru Ester?

      Karik Mordecai mak ida neʼebé Maromak leno atu hakerek livru Ester. Antes ema lori livru neʼe ba Jeruzalein, karik livru neʼe rai hamutuk ho dokumentu sira kona-ba rai-Pérsia. Karik Maromak nia naran la mosu iha livru Ester tanba se sira neʼebé tuir relijiaun Pérsia nian haree Jeová nia naran iha livru neʼe, ida-neʼe bele sai razaun ba sira atu halakon livru neʼe. Maski ida-neʼe loos ka la loos, ita bele fiar katak Maromak Jeová envolve an iha livru Ester. No mós, karik ita hakfodak atu hatene katak iha lia orijinál, hakerek-naʼin hakerek subar Maromak nia naran iha livru Ester. Porezemplu, hakerek-naʼin uza fraze balu, no kuandu foti letra primeiru ka letra ikus husi liafuan ida-idak hodi tau hamutuk, letra sira-neʼe sai Maromak nia naran.

      Informasaun iha livru Ester loloos akontese tuir istória ka lae?

      Ema balu dehan katak informasaun iha livru Ester la hanesan ho buat neʼebé ema hatene ona kona-ba rai-Pérsia nia istória. Maibé ema matenek balu hatete katak ema neʼebé hakerek livru Ester hatene buat barak kona-ba rai-Pérsia, hanesan kona-ba ema-boot sira, uma sira, no kostume sira. Maski la iha dokumentu neʼebé temi kona-ba Liurai-feto Ester, maibé neʼe la halo ita hakfodak tanba karik iha mós liurai barak neʼebé la temi iha dokumentu antigu. Liután neʼe, bele hetan mane ida naran Mardukâ, ka Mordecai iha língua Pérsia nian husi dokumentu antigu sira. Mane neʼe halo serbisu ba liurai iha Ester nia tempu.

      Liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis sai loos

      Hodi defende Maromak nia povu, Maromak uza Ester no Mordecai hodi kumpre liafuan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis. Maizumenus tinan 1.200 antes ida-neʼe akontese, Maromak Jeová leno Jacob atu fó-hatene nanis kona-ba ninia oan-mane ida, nia hatete: “Benjamin sei kontinua tata hanesan asu-fuik. Iha dadeer nia sei han animál neʼebé nia kaer no iha kalan nia sei fahe rikusoin neʼebé nia hetan.” (Gênesis [Kejadian] 49:27) Iha “dadeer”, ka iha tempu neʼebé nasaun Izraél komesa atu iha liurai neʼebé ukun, Benjamin nia bei-oan sira inklui mós Liurai Saul no asuwaʼin sira seluk, “kontinua tata hanesan asu-fuik” hodi halo funu ba Maromak Jeová nia povu. Iha “kalan”, ka iha tempu neʼebé la iha ona liurai neʼebé ukun nasaun Izraél, Ester no Mordecai, neʼebé husi suku Benjamin, halo funu hasoru Jeová nia inimigu sira, no sira hetan susesu. Ita mós bele dehan katak sira ‘fahe rikusoin neʼebé sira hetan’ tanba liurai fó Haman nia rikusoin hotu ba sira.

      a Provérbios 10:19: “Ema neʼebé koʼalia barak sei la bele hamenus sala, maibé ema neʼebé kontrola ninia ibun, hatudu hahalok matenek.”

      b Ester 6:1-3: “1 Iha kalan neʼe liurai la bele toba-dukur. Nuneʼe, nia haruka atu lori mai livru istória nian kona-ba ninia ukun, no atu lee ba liurai. 2 Iha livru neʼe hakerek mós buat neʼebé Mordecai fó sai kona-ba Bigtan no Teres, liurai nia ema-boot naʼin-rua, neʼebé iha knaar atu hein portaun, neʼebé halo planu atu oho Liurai Assuero. 3 Depois neʼe liurai hatete: ‘Buat diʼak saida mak Mordecai simu kona-ba ida-neʼe?’ Liurai nia atan sira hatete: ‘Mordecai la simu buat ida.’”

      c Miquéias 7:7: “Kona-ba haʼu, haʼu sei hein nafatin ba Jeová. Ho pasiénsia haʼu sei hein ba Maromak neʼebé salva haʼu. Haʼu-nia Maromak sei rona haʼu.”

      d Salmo 7:14-16: “14 Haree! Iha ema ida neʼebé isin-rua ho buat neʼebé halo ema laran-kanek, no nia koʼus susar no nia atu tuur ahi ho buat neʼebé falsu. 15 Nia keʼe rai-kuak ida; maibé nia sei monu iha rai-kuak neʼebé nia rasik halo. 16 Ninia susar sei fila fali ba ninia ulun rasik, no violénsia neʼebé nia rasik halo sei monu ba ninia ulun.”

      e Haman koko sorte hodi uza Pur. Karik Pur mak matan-dook nia atividade ida.

      f Liurai fó loron ida tan ba ema judeu hodi fó tempu ba sira atu ramata sira-nia funu ho sira-nia inimigu. (Ester 9:12-14) Toʼo ohin loron, tinan-tinan ema judeu halo festa atu komemora loron espesiál neʼe. Sira hanaran festa neʼe Purim, tanba uluk Haman uza ida-neʼe kuandu nia koko sorte hodi hatene bainhira mak tempu diʼak atu halakon ema Izraél sira.

      PERGUNTA ATU HANOIN KLEʼAN

      • Oinsá mak Ester hatudu matenek hodi hili “tempu atu koʼalia”?

      • Ester nia pasiénsia lori bensaun saida deʼit?

      • Oinsá mak Ester hatudu aten-brani no la hanoin an deʼit hodi defende ninia povu?

      • Iha dalan saida deʼit mak Ita rasik hakarak banati-tuir Ester nia fiar?

Livru sira iha lian Tetun Dili (1993-2026)
Log Out
Log In
  • Tetun Dili
  • Fahe
  • Organiza tuir Ita-nia hakarak
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Kondisaun atu Uza
  • Informasaun Privadu
  • Setting kona-ba privasidade
  • JW.ORG
  • Log In
Fahe