DEBÀ MAHALIAGNE
Ombia i Fanjakàn’Andrianagnaharey ro Nanomboke Nanjaka?—FIZARÀGNE 1
Hoe izao ty debà atao ty Vavolombelo i Jehovah amo o ndatio. Hatao tihoe Solofo ty agnara i Vavolombelogney, le i Jaona ty agnara i ndaty irehafa’ey.
KO “MITOFA FA MIKAROHA AVAO”
Solofo: Fale raho fa hianatse indraike tikagne tie androany.a Faie izao, nagnontane rehe tamy i fara’ey tie magnino o Vavolombelo i Jehovah-o ro mirehake fa tamy 1914 ro nanomboke nanjaka ty Fanjakàn’Andrianagnahare.
Jaona: Ie, nitreako tamy i boke’areoy ao zay. Le nanjare nampandineke ty saiko i rahay. Toe nirehake rehe fa boake amy Baiboly ao ze raha inoa’areo, sa tsy izay?
Solofo: Ie, maregne zay.
Jaona: Iraho mba fa namaky Baiboly hatrake amy ty fara’e avao faie mbe tsy nahatrea 1914 tao. Nagnente Baiboly tamy Internet ao ka raho, le nipay i 1914 igne faie tsy nahatrea.
Solofo: Mahafinaritse tihoe fa nivita’o vaky iaby i Baibolỳ. Trea tie tena tea ty Saontsin’Andrianagnahare rehe.
Jaona: A i raha tsisy boke manahake ioy!
Solofo: Izay aloha! Le izao ka... Tena mete irehe le avy le namaky Baiboly naho fa misy raha tsy azoy. Izay vata’e ty risihe ty Baiboly ataontikagne tie: “Ko mitofa fa mikaroha avao” mba hahazoagne ty vale’e.b Tena soa ty natao’o.
Jaona: Iraho aloha mazoto mibiribiry io. Nikarokaroke tamy ty boke ianarantikagne toy raho, le nahatrea fagnazavagne kede miomba i 1914 igne. Mirehake mpanjaka nagninofy io. Hoe nisy hatae bey nitapahegne, le naho fa avy eo nitiry indraike. Manahatahake izay reke.
Solofo: Ein ein... I faminaniagne amy Daniela toko faha-4 aoy zay. I nofy i Nebokadnezara mpanjaka i Babilonay.
Jaona: Tena igne. Naherenkereko nivakiegne igne fa tena tsy azoko tie ino ty ifandrambesa’e amy ty Fanjakàn’Andrianagnahare naho ty 1914.
Solofo: Ndra i Daniela ka nio tsy le tena niazo’e soa ze raha nampanoraten’Andrianagnahare aze!
Jaona: To vata’e?
Solofo: Ie, hoe reke amy Daniela 12:8 ao tie: “Nireiko zay faie tsy azoko ty dika’e.”
Jaona: Nanahake ahike ka zay!
Solofo: Tsy azo i Daniela i faminaniagney satria mbe tsy tamy ze fotoagne zay ty niteàn’Andrianagnahare hahazoa o ndatio aze soa. Fa amo o fotoagne zao, le fa afake mahazo aze soa tikagne.
Jaona: Fa nagnino ro amo o fotoagne zao?
Solofo: Henteo moa ty andine’e magnarake. Hoe reke amy Daniela 12:9 ao: “Nitanagne ho tsiambaratelo zay sady nasiagne tampò, amparake ty hiavia ty fotoa ty fara’e.” Mbe ho ela bey afara atoy areke vaho izay ho azo o ndatio i faminaniagney, ty dika izay agnate ty “fotoa ty fara’e.” Amy izao o fotoa ty fara’e iohoe, sady maro ty raha magnaporofo izay. Mbe hianarantikagne afarafara kede ao zay.c
Jaona: Kay! Inogne amy izay areke ty dika i nofỳ?
Solofo: Ao fa hohazavaeko ama’o.
I NOFY I NEBOKADNEZARAY
Solofo: Hoboriborieko heike reke, le naho fa avy eo hohenteantikagne ty dika’e.
Jaona: Ndao.
Solofo: Nahatrea hatae jabajaba nagnakatse i lagnitsey ty Nebokadnezara Mpanjaka. Le nisy anjelin’Andrianagnahare nirei’e nikomandy tihoe tapahegne i hataey, fa ty foto’e ro engagne eo. Nitiry indraike i hataey naho fa niavy eo, naho fa afake “fe-potoagne fito.”d Tanterake tamy i Nebokadnezara o faminaniagne iohoe tamy ty voaloha’e. Manahake i hatae jabajaba nagnakatse i lagnitseỳ reke, satria mpanjaka tena nalaza. Faie nisy raha hafa nanjò aze tagnate i “fe-potoagne fitoy.” Inogne zay naho tadidi’o?
Jaona: Ay, tsy tadidiko.
Solofo: Tantarae ty Baiboly tie ninegne tagnate ty “fe-potoagne fito” ty Nebokadnezara, ty dika izay tagnate ty fito taogne, le tsy afake nanjaka. Faie nahilala indraike reke, naho fa nitapetse i fe-potoagne fitoy, le nanjaka indraike reke.e
Jaona: Azoko hatreto, fa mbe tsy treako ty ifandrambesa izay amy ty Fanjakàn’Andrianagnahare naho i 1914 igne.
Solofo: Andao areke hohazavaeko tsotsotra reke. Tanterake indroe o faminaniagne iohoe. Voaloha’e naho fa tsy afake nanjaka ty Nebokadnezara. Faharoe, nisy fotoagne tsy nanjaka tamy ty vahoa’e eo ty Andrianagnahare. Le ze faharoe zay ty mifandrambe amy ty Fanjakàn’Andrianagnahare.
Jaona: Ino ty ifandrambesa’e?
Solofo: Fa ahatreavagne izay ty amy i faminaniagney. Henteo moa ty Daniela 4:17. Rehafegne eo fa nambara i faminaniagney “mba ho fanta o ndaty velogneo fa i fara’e Amboney ty mpitondra amy ty fanjakà o ndatio, sady ze tea’e homeagne i fitondragney ro mea’e aze.” Mareho fa misy tihoe “fanjakà o ndatio” ty eo.
Jaona: Ie, i tihoey “i fara’e Amboney ty mpitondra amy ty fanjakà o ndatio.”
Solofo: Ia i “fara’e Amboney”, naho ty heve’o?
Jaona: Andrianagnahare?
Solofo: Tena izay! Tsy miomba i Nebokadnezara avao areke o faminaniagne iohoe, fa mahakasike ty fitondran’Andrianagnahare ka, ty dika izay ty fahefagne anagna’e amo o ndatio. Maregne zay naho fa henteagne ty faminaniagne aloha io naho afara io.
Jaona: Tie akore?
INO TY TENA REHAFE I BOKEY?
Solofo: Misy faminaniagne miherenkeregne avao ty amy ty boke i Daniela ao. Tsy inogne zay fa i tihoey hagnoregne Fanjakagne ty Andrianagnahare, le i Jesosy Ana’e ro ho mpanjaka io. Andao moa tikagne hiheregne alohaloha agne! Amy Daniela 2:44 ao. Mba azo’o vakiegne?
Jaona: Eka, hoe reke: “Amy ty andro o mpanjaka rehoe, le hagnoregne fanjakagne raike i Andrianagnahare i lagnitseỳ. Tena tsy ho rava io sady tsy homeagne ndaty hafa. Hopotepotehe o fanjakagne iohoe sady hofoagna’e ze fanjakagne hafa, fa ireke raike avao ro haharetse nainai’e.”
Solofo: Misaotse. Naho ty heve’o, tsy mirehake ty miomba i Fanjakàn’Andrianagnaharey vao o andinin-teny iohoe?
Jaona: Aaaa... Tsy haiko.
Solofo: Rehafegne eo tie “haharetse nainai’e” i Fanjakagney. I Fanjakàn’Andrianagnaharey avao ty haharetse hoe izay. Tsy hisy fanjakà o ndaty haharetse nainai’e zao. Sa misy?
Jaona: Aha’a, tsy misy.
Solofo: Intoy ka misy faminaniagne hafa amy Daniela ao mirehake ty miomba i Fanjakàn’Andrianagnaharey. Henteo moa ty Daniela 7:13, 14! Mirehake ndaty raike hanjare mpanjaka io. “Nimeigne fitondragne naho voninahitse vaho fanjakagne reke, le toko’e hanompo aze iaby o vahoake naho o firenenao vaho ty ndaty sambe hafa firehake. Ty fitondra’e, le fitondragne haharetse nainai’e fa tsy hitsibaogne avao, sady tsy ho rava ty fanjakà’e.” Ino zao ty rehafe’e eo?
Jaona: Fanjakagne?
Solofo: Izay! Sady hiambake o fanjakagne iohoe satria hanjaka amo o “vahoake naho o firenenao vaho amy ty ndaty sambe hafa firehake.” Ty dika izay hitondra magneran-tane o Fanjakagne iohoe.
Jaona: Maregne zay! Tsy mba nivoamareko igne!
Solofo: Rehafegne ao ka tie: “Ty fitondra’e, le fitondragne haharetse nainai’e fa tsy hitsibaogne avao, sady tsy ho rava ty fanjakà’e.” Tsy mitovitovy amy Daniela 2:44 nivakientikagne teoy vao io?
Jaona: Ie, mitovy.
Solofo: Izay. Andao areke ho boriborientikagne heike ze raha nirehafentikagne zay. Natao hampahafantaragne o ndatio i faminaniagne amy Daniela toko faha-4 aoy tie “i fara’e Amboney ty mpitondra amy ty fanjakà o ndatio.” Ty dika izay tsy tanterake tamy i Nebokadnezara avao i faminaniagney fa tanterake tamy ty fitondran’Andrianagnahare ka. Tsy vita izay fa misy faminaniagne miherenkeregne amy ty boke i Daniela ao tie hagnoregne Fanjakagne ty Andrianagnahare, le i Ana’ey ty ho Mpanjaka. Akore ty heve’o? Misy ifandrambesa’e amy ty Fanjakàn’Andrianagnahare ka vao i faminaniagne amy Daniela toko faha-4 aoy?
Jaona: Misy zane naho henteagne zay. Fa mbe tsy treako ty ifandrambesa izay amy 1914 igne.
“FE-POTOAGNE FITO TY HOLANIEGNE AMA’E”
Solofo: Andao areke hiheregnantikagne kede ty miomba i Nebokadnezara Mpanjaka. Ireke i hatae nitapahegney, le nengagne teo tagnate ty fe-potoagne fito, ty dika izay tsy afake nanjaka elaela reke satria ninegne. Faie nahilala reke, naho fa tapetse i fe-potoagne fitoy, le nanjaka indraike reke. Tanterake fagnindroe’e i faminaniagney, naho fa tsy nanjaka elaela tamo o vahoa’eo eo ty Andrianagnahare. Faie tsy tihoe ireke ro nisy olagne.
Jaona: Tsy azoko.
Solofo: Rehafegne amy Baiboly ao fa nipetrake tamy ty “sezan-droandria i Jehovah” ty mpanjaka o israelio.f Solontegnan’Andrianagnahare areke iareo. Andrianagnahare ty tena ninday i vahoakey fa solontegna’e avao iareo. Faie nanjare tsy nankatò an’Andrianagnahare ty ankamaroa ty mpanjaka israelita, naho fa nandeha ty fotoagne. Le nanahake iareo ka ty ankamaroa ty vahoa’e. Nengan’Andrianagnahare ho tafihe o Babilonianao areke iareo tamy 607 T.K., le nanjare andevo ta Babilona agne. Tsy nisy mpanjaka nisolontegna i Jehovah sasa ta Jerosalema agne nanomboke tamy izay. Tsy nanjaka tamo o vahoa’eo sasa ty Andrianagnahare. Azo’o vao hatreto?
Jaona: Azoko.
Solofo: Tamy 607 T.K. areke ro nanomboke i fe-potoagne fitoy, ty dika izay ty fotoagne tsy nanjakàn’Andrianagnahare sasa. Naho fa tapetse i fe-potoagne fitoy, le nanendre mpanjaka hisolo tegna aze indraike ty Andrianagnahare. An-dagnitse agne io ro hinday. Tamy izay ro tanterake i faminaniagne hafa nivakientikagne tamy Daniela aoy. Faie ombia ro nitapetse o fe-potoagne iohoe? Mila fantarentikagne ty vale izay, satria tamy izay ro nanomboke nitondra ty Fanjakàn’Andrianagnahare.
Jaona: Andraso moa... Tamy 1914 vao?
Solofo: Izay! Azo’o soa.
Jaona: Faie ino ty magnaporofo tie nitapetse tamy io i fe-potoagne fitoy?
Solofo: Nirehake ty Jesosy tamy ireke tan-tane etoỳ fa mbe tsy tapetse i fe-potoagne fitoy tamy ty andro’e.g Ty dika izay, fe-potoagne lava bey io. Nanomboke an-jato’e taogne taloha ty niavia i Jesosy tan-tane etoy i fe-potoagne fitoy, le mbe nitohy tamy ireke fa tan-dagnitse agney. Fa nirehafentikagne teo ka tie amy ty “fotoa ty fara’e” vaho hazava ty faminania i Daniela.h Tena nahagaga fa nisy ndaty tea nandineke o Baibolio sady liagne tamo o faminaniagneo, taloha kede ty taogne 1900, le nandineke soa io. Trea iareo tamy izay fa ho tapetse amy 1914 i fe-potoagne fitoy. Le izay vata’e ty niseho. Trea tie tamy 1914 ro nanomboke nanjaka tan-dagnitse agne ty Fanjakàn’Andrianagnahare, naho fa henteagne ty raha nisy magneran-tane tamy izay. Tamy izay ro nanomboke i andro fara’ey ndra ty “fotoa ty fara’e.” Hoe sarotsarotse ein?
Jaona: Ie. Fa ndraleo varagne hiheregnako dinehegne indraike i faminaniagne rey, amy izay azoko soa.
Solofo: Mete zay! Ndra iraho aza elaela vaho nahazo ireo! Faie mino raho fa vao mainke rehe zao mahatrea fa tena boake amy Baiboly ao ty raha ampianare’ay miomba ty Fanjakàn’Andrianagnaharey.
Jaona: Ie. Tsy minomino fahatane nareo, fa mikaroke amy Baiboly ao avao.
Solofo: Mahafinaritse fa izay ka ty atao’o. I raha nirehafentikagne teoy zao ein, treako tie mbe sarotsarotse ama’o. Fantako fa mbe te hagnontane ty miomba aze rehe. Nirehake ohatse tikagne fa misy ifandrambesa’e amy ty Fanjakàn’Andrianagnahare i fe-potoagne fitoy, sady nanomboke tamy 607 T.K., le nitapetse tamy 1914. Faie va’e hieretseretse rehe tie ino maregne ty porofo fa tapetse tamo o date iohoe i fe-potoagney?i
Jaona: Ie, izay vata’e ty nieretsereteko.
Solofo: Trea amy Baiboly ao ty halava o fe-potoagne iohoe. Magnino naho izay indraike ty rehafentikagne amy ty magnarake?j
Jaona: Mete zay!
Misy fagnonteneagne magnitikitike ty sai’o vao? Misy raha tea’o ho fantatse vao ty miomba ty raha inoa ty Vavolombelo i Jehovah naho ty raha atao iareo? Ko mihafahafa areke magnontane ze Vavolombelogne trea’o. Ho fale reke hamale azo.
a Mampianatse Baiboly maimaim-poagne o Vavolombelo i Jehovah-o, sady misy loha hevetse sambe karaza’e iharoagne midineke tie amy izay.
b Ohabolana 2:3-5.
c Henteo ty toko 9 amy ty boke tihoe Inogne Vata’e ty Raha Ampianare ty Baiboly?, naboa ty Vavolombelo i Jehovah.
d Daniela 4:13-17.
e Daniela 4:20-36.
f 1 Tantara 29:23.
g Hoe ty Jesosy naho fa naminany miomba ty andro fara’e reke: “Holialià ty hafa firenena ty Jerosalema [toeragne nisy o mpanjaka nisolontegna ty fitondran’Andrianagnahareo] amparake ty hitapera i andro fa tinondro hoahy ty hafa firenenay.” (Lioka 21:24) Mbe nitohy tamy ty andro i Jesosy areke i fotoagne tsy nanjakàn’Andrianagnaharey, sady tsy tapetse naho tsy fa avy i andro fara’ey.
h Daniela 12:9.
i Henteo i fagnazavagne fagnampe’e tihoey “1914: Taogne Miambake amy ty Raha Tokie ty Baiboly”, amy ty boke tihoe Inogne Vata’e ty Raha Ampianare ty Baiboly?
j Hotrea’o amy ty nimerò magnarake ty tohy ty lahatsoratse toy. Hisy andinin-teny amy Baiboly ao magnampe antikagne hahafantatse ty halava o fe-potoagne fito io.