โลมา? หรือไม่ก็ปลาวาฬ? ไม่ใช่มันคือโลวาฬ!
โดยผู้สื่อข่าวตื่นเถิด! ในฮาวาย
นับเป็นเหตุการณ์ที่ก่อความตื่นเต้นเสมอ ๆ เมื่อสัตว์ป่าตัวหนึ่งคลอดออกมาในสถานกักขัง. แต่วันที่ 15 พฤษภาคม 1985 ปรากฏว่าเป็นวันพิเศษสุดอย่างไม่เคยมีมาก่อนสำหรับอุทยานซีไลฟ์ปาร์กของฮาวาย.
แม่ที่ตั้งท้องคือปลาโลมาปากยาวแอตแลนติก ซึ่งได้ชื่อในภาษาฮาวายว่า พูนาเฮเล หมายถึง “เจ้าเพื่อนรัก.” พูนาเฮเลท้องใหญ่ผิดสังเกตในระยะสุดท้ายของการตั้งครรภ์. ฉะนั้น เจ้าหน้าที่ประจำอุทยานรู้สึกแล้วว่ากำลังมีสิ่งแปลกประหลาดบางอย่างเกิดขึ้น. ความสงสัยของพวกเขาถูกต้อง เมื่อลูกของพูนาเฮเลคลอดออกมา. มันถูกตั้งชื่อว่า เกไกมาลู. เกไกมาลูเพศเมียตัวนี้ไม่เพียงมีผิวคล้ำกว่าปลาโลมาทั่วไป แต่ปากยังสั้นชนิดที่ไม่เหมือนลักษณะอันเป็นเอกลักษณ์ของโลมาเลย.
จากนั้น เกไกมาลูก็อ้าปาก.
ปลาโลมาปากยาวแอตแลนติกควรมีฟัน 88 ซี่. แต่เมื่อเกไกมาลูยิงฟัน เห็นฟันเพียง 66 ซี่เท่านั้น—และซี่เหล่านั้นก็ใหญ่อย่างผิดสังเกต. เกิดอะไรขึ้นหรือ?
แม่ของปลาที่เพิ่งเกิดใหม่นี้เคยร่วมการแสดงละครสัตว์ประจำวันกับปลาโลมาอื่น ๆ หลายตัวในรายการโชว์ เวเลอร์ส โคฟ ณ อุทยานสัตว์ทะเล. หนึ่งในนักแสดงร่วมของมันคือ ปลาวาฬพิฆาตพันธุ์เทียม อายุ 18 ปี หนัก 900 กิโลกรัม.a เมื่อสิ้นสุดการแสดงแต่ละวัน เหล่านักแสดงในน้ำได้รับอนุญาตให้ว่ายเล่นตามสบายในอ่างเดี่ยวขนาดใหญ่.
และแล้ว ผลที่เกิดขึ้นอย่างไม่คาดคิดคือเกไกมาลู—ลูกครึ่งระหว่างโลมากับปลาวาฬ. ด้วยความดีอกดีใจ พวกเจ้าหน้าที่อุทยานได้ขนานนามปลาพันธุ์ผสมที่หาพบยากนี้ว่า “โลวาฬ.” ฟัน 66 ซี่ของมันเป็นการแบ่งมาฝ่ายละครึ่ง ระหว่างฟัน 88 ซี่ของปลาโลมาตัวแม่ และ 44 ซี่ของปลาวาฬพ่อพันธุ์ตัวเก่ง. แม้สีที่คล้ำและขนาดที่ใหญ่กว่า จะแสดงให้เห็นอย่างแจ่มชัดว่าได้พันธุ์ไปทางพ่อที่เป็นปลาวาฬ แต่คณะเจ้าหน้าที่อุทยานก็พรรณนาถึงโลวาฬตัวนี้ว่า เป็น “การผสมผสานของสองพ่อแม่อย่างไม่มีใครเหมือน.” จมูก หรือ “ปากที่ยื่นออก” ดูคล้ายกัน แต่ค่อนข้างจะสั้นกว่าปลาโลมา.
เท่าที่รู้จักกันก็มีโลวาฬอีกตัวหนึ่งที่เกิด ณ สวนสัตว์ทางทะเลในญี่ปุ่นปี 1981. ไม่กี่เดือนต่อมา ปลาพันธุ์ผสมตัวนั้นตายไป. โอกาสของเกไกมาลูจะดีกว่าไหม?
โลวาฬตัวน้อยนี้หนัก 16 กิโลกรัม ดูมีสุขภาพดีและเริ่มกินนมเป็นปกติ. วารสาร ฮอนโนลูลู สตาร์ บุลเลติน แอนด์ แอ๊ดเวอร์ไทเซอร์ รายงานความเห็นของเจ้าหน้าที่อุทยานคนหนึ่ง ซึ่งกล่าวไม่นานหลังจากการถือกำเนิดของเกไกมาลู ดังนี้: “โอกาสที่ลูกปลาตัวนี้จะอยู่ไปจนโตเต็มวัยคงไม่ดีเท่ากับบรรดาลูกพี่ลูกน้องที่เป็นพันธุ์แท้ของมัน . . . พันธุ์ผสมมักจะคลอดตาย หรือไม่ก็เกิดอาการเจ็บป่วยและตายในวัยแรก ๆ. แต่น่าดีใจ. . . . พูนาเฮเล เป็นแม่ที่มีประสบการณ์และรักลูก ซึ่งเคยเลี้ยงลูกโลมาของมันจนโตเต็มวัย [ณ อุทยานซีไลฟ์ปาร์ก].” เจ้าหน้าที่ผู้นี้กล่าวว่า “พูนาเฮเลปรับตัวได้ดีมาก เป็นแม่ที่ดีจริง ๆ.” ปรากฏว่า ชื่อเสียงของพูนาเฮเลในการเป็นแม่ เชื่อถือได้.
ขณะนี้ เกไกมาลูอยู่มาได้เจ็ดปีกว่าแล้ว. ด้วยน้ำหนัก 300 กิโลกรัม มันจึงทำให้โลมาตัวแม่ดูเป็นปลาแคระไปเลย. และในเดือนมิถุนายนปี 1990 หลังจากไม่กี่ปีที่เป็นนักแสดงประจำ เวเลอร์ส โคฟ โลวาฬตอนนั้นอายุห้าปี ซึ่งหลายคนคิดว่าคงต้องเป็นหมัน ได้ก่อเหตุการณ์โดดเด่นขึ้นมาในประวัติศาสตร์. ตัวเกไกมาลูเองกลายเป็นแม่ลูกอ่อน. มาร์ลี บรีซ เจ้าหน้าที่ดูแลสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมประจำสวนสัตว์แห่งมากาพู บอกว่า “ความเชื่อโดยทั่วไปคือ พันธุ์ผสมจะเป็นหมัน. แต่เกไกมาลูกลับไม่เป็นเช่นนั้น” น่าเสียดายลูกตัวแรกของมัน—พันธุ์ผสมปลาวาฬหนึ่งส่วน และโลมาสามส่วน—มีชีวิตอยู่แค่สัปดาห์เดียว.
ดูเหมือนเกไกมาลู ไม่รู้วิธีให้นมลูกอ่อน. “ดิฉันไม่คิดว่าการเป็นปลาพันธุ์ผสมจะเป็นสาเหตุ” มาร์ลี บรีซกล่าว. เธอรู้สึกว่า เหตุผลซึ่งน่าจะเป็นไปได้มากที่สุดที่ทำให้เกไกมาลูไม่ให้นมลูกก็คือ มันอายุยังน้อย และไม่รู้วิธีให้นมลูก. บรีซ กล่าวว่า “โดยปกติ สัตว์เหล่านี้จะโตถึงวัยผสมพันธุ์เมื่ออายุ 8 ถึง 10 ปี. เกไกมาลูอายุเพียงห้าปีเมื่อให้กำเนิดลูกตัวแรก.
วันที่ 8 พฤศจิกายน 1991 เกไกมาลูก็ให้กำเนิดลูกตัวที่สอง. แต่ คราวนี้พวกเจ้าหน้าที่เตรียมพร้อม. หลังจาก 24 ชั่วโมงที่เฝ้าดูว่าโลวาฬตัวแม่จะริเริ่มให้นมลูกหรือไม่ พวกเขาก็เข้าไปแทรก. เกไกมาลู ถูกยกขึ้นจากน้ำด้วยสลิง และมีการใช้เครื่องดูดน้ำนมสตรี ดูดนมของมันออกมา. ‘เป็นสิ่งสำคัญโดยเฉพาะ ที่จะได้น้ำนมแรกของแม่’ มาร์ลี บรีซ อธิบาย ‘เนื่องจากน้ำนมนี้จะส่งผ่านแอนติบอดีไปให้ลูกน้อย.’ เป็นเวลาหลายสัปดาห์ที่เจ้าหน้าที่รีดนมแม่วันละครั้งเป็นกิจวัตร ซึ่งก็ได้มาประมาณหนึ่งลิตร.
จากนั้นน้ำนมของปลาโลวาฬถูกนำไปผสมกับนมผงตามสูตรที่มนุษย์ทำขึ้น. ซึ่งสูตรนี้เคยมีการคิดค้นใน ฟลอริดา สหรัฐ คราวเมื่อพยายามจะช่วยชีวิตปลาโลมาที่เกยหาด. ทุก ๆ สองชั่วโมงครึ่ง ตั้งแต่หกโมงเช้าจนถึงเที่ยงคืน ลูกปลาโลวาฬได้รับอาหารทางสายยางที่หย่อนลงไปถึงกระเพาะ. ลูกปลามีน้ำหนักเพิ่มขึ้นครึ่งกิโลกรัมทุกวัน. ในระหว่างการคอยอาหารมื้อต่อไป ยายพูนาเฮเล, แม่เกไกมาลู และหลานตัวน้อยเล่นกันอย่างครึกครื้นในอ่างเลี้ยงขนาดใหญ่.
ขณะที่เขียนเรื่องนี้ ความคาดหวังว่าจะอยู่รอด ดูเหมือนสดใสสำหรับหลานของปลาโลมาและปลาวาฬเพียงตัวเดียวในโลกเท่าที่รู้จักกัน. บางที สักวันหนึ่งหลานตัวนี้จะติดตามธรรมเนียมที่ถือปฏิบัติกันมาของครอบครัว และร่วมแสดงละครสัตว์ในรายการโชว์ เวเลอร์ส โคฟ. ระหว่างนั้น โลกก็ได้เห็นแวบหนึ่งแล้วของสิ่งที่ชวนให้หลงใหลตรึงใจเกี่ยวกับศักยภาพแห่งความหลากหลายที่น่าพิศวง ซึ่งพระเจ้าได้จัดเข้าไว้ในสิ่งทรงสร้างของพระองค์.
[เชิงอรรถ]
a จุลสารแนะนำอุทยานซีไลฟ์ปาร์กบอกว่า “ปลาวาฬพิฆาตพันธุ์เทียม ได้ชื่อมาโดยการแปลตามตัวอักษร จากชื่อทางวิทยาศาสตร์ของมัน (Pseudo = เทียม, Orca = พันธุ์ของปลาวาฬ) และเป็นญาติใกล้ชิดกับปลาวาฬพิฆาตที่รู้จักกันดี ซึ่งมีแสดงในสวนสัตว์ทางทะเลหลายแห่ง.
[รูปภาพหน้า 19]
โลวาฬกับเพื่อน ๆ โลมา
[ที่มาของภาพ]
Monte Costa, Sea Life Park, Hawaii