ชีเทงเกสารพัดประโยชน์
โดยผู้สื่อข่าว ตื่นเถิด! ในนามิเบีย
ชี เทงเก—คุณรู้ไหมว่าคืออะไร? ถ้าคุณสามารถเจียดเวลาได้ ลองแวะมาเยือนที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งในทวีปแอฟริกา แล้วจะได้เห็นชีเทงเกสารพัดประโยชน์ ทั้งการใช้งานและการใช้เล่น.
หมู่บ้านที่เราจะแวะเยือนคือรุนดู ในประเทศนามิเบีย. จุดแวะชมแรกได้แก่ ตลาดที่จ้อกแจ้กจอแจ. พวกผู้หญิงใบหน้ายิ้มแย้มกำลังต่อรองราคา, ซื้อ, ขาย, หรือไม่ก็แค่แวะคุยกัน. แต่ลองมองดี ๆ คุณจะสังเกตเห็นว่า แทบทุกคนใส่ผ้าที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ เป็นผ้านุ่งที่เรียกกันว่า ชีเทงเก.
ชีเทงเกผ้าฝ้ายยาวสองเมตร กว้างหนึ่งเมตรครึ่ง โดดเด่นด้วยสีสันและลวดลายหลากหลายไม่จำกัด. บางผืนตกแต่งเป็นรูปสัตว์ บางผืนก็เป็นรูปคนหรือภาพวิว.
ถัดจากนั้น เราก็ไปแวะเยี่ยมชาวบ้านบางคนที่บ้านอันประณีตของเขา ซึ่งทำด้วยโคลนหลังคามุงแฝก. พวกผู้หญิงวุ่นอยู่กับงานบ้าน— คราดทรายหน้าบ้าน หรือไม่ก็กำลังก่อไฟทำอาหารสำหรับครอบครัว. บางคนใส่เฉพาะชีเทงเก แต่คราวนี้ดึงสูงขึ้นและนุ่งกระโจมอกอย่างเสื้อคลุม. เมื่อพวกผู้หญิงแต่งกาย—อาจสวมเสื้อและกระโปรง—พวกเธอจะพันชีเทงเกไว้รอบ ๆ ตะโพกเพื่อป้องกันไม่ให้กระโปรงเปื้อนเมื่อเดินตามถนนในหมู่บ้านที่เต็มไปด้วยฝุ่น.
คุณสังเกตเห็นผู้หญิงสาวสวยคนนั้นไหม? เธอเอาชีเทงเก—ทั้งหมดยาวสองเมตร—มาพันไปพันมาเป็นผ้าโพกศีรษะที่ประณีตสวยงาม. และสังเกตวิธีที่เธอพาลูกไปซิ. เธอเอาชีเทงเกอีกผืนหนึ่งมาผูกเป็นสายสะพาย และคล้องเข้ากับไหล่ข้างหนึ่ง. ลูกของเธอมีความสุขทีเดียวที่ถูกสะพายใส่หลังแม่อย่างนี้. ถ้าหนูน้อยเริ่มร้องไห้ เธอก็แค่ดึงสายสะพายมาข้างหน้าและให้นมหรือปลอบลูกขณะที่เธอเดินต่อไป.
คุณอาจจะเห็นเธอผูกสตางค์เป็นปมไว้ที่มุมหนึ่งของผ้านุ่ง—เป็นกระเป๋าสตางค์ที่สะดวก. หลังจากซื้อของ เธอก็จะแก้ชีเทงเกที่พันศีรษะออก วางผักต่าง ๆ ลงไป และเอาผ้าห่อผักอย่างชำนิชำนาญ แล้วเทินถุงผักบนศีรษะนำกลับบ้าน.
เมื่อเธอเข้าไปในบ้าน คุณจะสังเกตเห็นวิธีอันชาญฉลาดอื่น ๆ ในการใช้ผ้าสารพัดประโยชน์นี้. หน้าประตูทางเข้าแต่ละแห่งจะมีชีเทงเกสีสวยสดแขวนอยู่. ดังที่คุณจะเห็นได้ บ้านไม่มีผนังกั้นห้อง. เชือกยาวจะถูกขึงจากด้านหนึ่งถึงอีกด้านหนึ่งของบ้าน และแขวนชีเทงเกสี่ผืนเพื่อแยกพื้นที่อาศัยจากห้องนอน.
เจ้าของบ้านวางผักลงและเห็นว่าฟืนหมด. ก่อนที่เธอจะเข้าไปในป่าเพื่อเก็บฟืนสักมัด เธอจะดูให้แน่ใจว่ามีชีเทงเกสำรองติดตัวไปด้วย. หลังจากเก็บฟืนได้แล้ว เธอก็ใช้ชีเทงเกผืนหนึ่งมัดรวมฟืนเข้าด้วยกัน. ต่อมา เธอก็เอาอีกผืนหนึ่งบิดเป็นเกลียวหนาคล้ายวงแหวนรูปโดนัท แล้ววางบนศีรษะ. สิ่งนี้ทำหน้าที่เสมือนเบาะรองอันวิเศษเมื่อเธอเทินฟืนมัดใหญ่บนศีรษะและนำกลับบ้าน.
ครั้นเพื่อนของเรากำลังเคี่ยวอาหาร เธอคิดว่ามีเวลาพอที่จะไปเยี่ยมเพื่อนบ้านหลังถัดไปสักหน่อย. ขณะที่เธอกำลังคุยและออกท่าออกทาง เธอก็ปูชีเทงเกบนพื้นคล้ายเสื่อ และวางลูกของเธอบนนั้น. เด็กน้อยสนองตอบมารดาด้วยรอยยิ้มเริงร่าขณะที่เธอยื่นกิ่งไม้ให้เล่น.
เพียงชั่วประเดี๋ยว เพื่อนของเราก็ต้องลากลับเพื่อไปดูอาหาร. แต่ท้องฟ้าก็ครึ้มและทันใดนั้นฝนเริ่มตก. โดยไม่สะทกสะท้าน เธอกระเตงลูกด้วยแขนข้างหนึ่งและเอาชีเทงเกคลุมศีรษะด้วยปฏิภาณฉับไว. ด้วยร่มทันใจที่คลุมได้ทั้งสองคน เธอก็บ่ายหน้ากลับบ้านเพื่อจะดูอาหาร.
ผ้านุ่ง, เสื้อกระโจมอก, กระเป๋าสตางค์, ถุงใส่ผัก, เบาะรอง, เสื่อ, ร่ม, ที่สะพายลูก, ผ้าโพกศีรษะ—ประโยชน์ของชีเทงเกดูเหมือนไม่จำกัด และเป็นพยานหลักฐานถึงความชาญฉลาดของชาวแอฟริกาเหล่านี้.
[รูปภาพหน้า 23]
“ชีเทงเก” ใช้ประโยชน์ได้หลายประการ: ใช้มัดฟืน, สะพายลูก, ทำผ้าโพกศีรษะชิ้นงาม, ทำเป็นเสื่อสีสันสดสวย