ตัวก่อกวนที่ทำให้น้ำบริสุทธิ์
ช่วงกลางทศวรรษปี 1980 หอยขนาดเท่าเล็บนิ้วหัวแม่มือที่เรียกกันว่า หอยมัสเซิลม้าลาย ถูกนำมาที่ทะเลสาบเกรตเลกของอเมริกาเหนือแบบไม่ได้ตั้งใจ โดยติดมากับน้ำถ่วงท้องเรือสินค้าที่มาจากยุโรป. วารสารข่าวแมกเคลนส์ แห่งแคนาดารายงานว่า หอยชนิดนี้ “กลายเป็นตัวอย่างสำคัญของสัตว์น้ำที่รุกราน.” เพราะเหตุใด?
หอยตัวเมียตัวเดียวออกไข่ได้ปีละ 500,000 ฟอง. ยิ่งกว่านั้น หอยมัสเซิลเหล่านี้เกาะติดกันเป็นกระจุกบนพื้นผิวใดก็ตามที่แข็ง. พื้นที่หนึ่งตารางเมตรอาจมีหอยมัสเซิลเกาะอยู่มากถึง 700,000 ตัว. ผลก็คือ มันทำให้ท่อสูบน้ำของโรงบำบัดน้ำเสียและโรงไฟฟ้าอุดตัน. มันยังก่อปัญหาที่ทำให้เจ้าของเรือและท่าเรือต้องเสียค่าใช้จ่ายสูงอีกด้วย.
กระนั้น เจ้าสัตว์ที่ถูกตำหนิอย่างมากนี้ก็มีข้อดี. อีกไม่นานอาจมีการใช้หอยมัสเซิลม้าลายเพื่อปกป้องสุขภาพของเรา. นักวิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งได้ศึกษามานานเกี่ยวกับรูปแบบและการทำงานของหอยชนิดนี้ ค้นพบว่าหอยมัสเซิลม้าลายยังเป็นตัวกรองน้ำที่ทนทานมาก. แทดดีอัส เค. กราชิก นักปรสิตวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยจอนส์ ฮอปกินส์ ในบัลติมอร์ และอีฟ เดอ ลาฟงเตน นักวิทยาศาสตร์ด้านการวิจัยแห่งองค์การสิ่งแวดล้อมแคนาดาในมอนทรีออล ได้ร่วมมือกันศึกษาวิจัยหอยชนิดนี้. วารสารแมกเคลนส์ รายงานว่า หอยมัสเซิลม้าลายสามารถย่อย “อนุภาคแขวนลอยทุกชนิด ตั้งแต่ไทรบิวทิลทิน (tributyltin) ส่วนผสมที่เป็นพิษของสีทาเรือ ไปจนถึงปรสิตคริปโทสโบรีเดียม (Cryptosporidium) ซึ่งทำให้ถึงตาย รวมทั้งแบคทีเรียอี. โคลี ด้วย.”
ปรสิตคริปโทสโบรีเดียม มีขนาดเท่ากับเซลล์เม็ดเลือดแดงของมนุษย์ และขจัดออกจากน้ำดื่มได้ยาก. มันทนต่อน้ำยาฆ่าเชื้อแบบที่ใช้กันอยู่ทั่วไป อย่างเช่น คลอรีนและโอโซน. อย่างไรก็ตาม วารสารแมกเคลนส์ กล่าวว่า “หอยมัสเซิลม้าลายสามารถกรองอนุภาคที่เล็กขนาดนั้นได้สบาย ๆ.” ที่จริง นักวิจัยกล่าวว่า “ระหว่างฤดูร้อน หอยที่โตเต็มวัยแต่ละตัวสามารถกรองน้ำได้วันละหนึ่งลิตร พร้อมกับขจัดสาหร่าย, อนุภาคแร่ธาตุ, สารก่อมลพิษ รวมทั้งเชื้อโรคและแบคทีเรียที่เป็นอันตรายต่อชีวิต.” พวกเขากะประมาณว่ากระจุกหอยขนาดพื้นที่หนึ่งตารางเมตรสามารถย่อยปรสิตเหล่านั้นได้ถึง 13,000,000 ตัวในเวลาราว ๆ สองชั่วโมง.
จริงทีเดียว สิ่งที่วิทยาศาสตร์ได้เรียนรู้เกี่ยวกับความสามารถในการทำความสะอาดของหอยชนิดนี้เป็นหลักฐานอันน่าพิศวงในเรื่องความสมดุลที่สมบูรณ์แบบของงานทุกอย่างที่พระเจ้าสรรค์สร้างขึ้น.
[ที่มาของภาพหน้า 31]
Fingers holding zebra mussel: U.S. Geological Survey; all other mussels: © Rob and Ann Simpson/Visuals Unlimited; Cryptosporidium: H.D.A. Lindquist, U.S. EPA