ทิงกาทิงกา—ศิลปะที่สร้างรอยยิ้ม
แดเนียล เอากุสตา ผู้จัดการสหกรณ์งานศิลป์ทิงกาทิงกาเขียนว่า “ทิงกาทิงกาช่วยให้เรามองโลกในสายตาของเด็ก คือสนุกสนาน มีความสุข และมีสีสัน.” ทิงกาทิงกาคืองานศิลปะที่เกี่ยวข้องกับชีวิตสัตว์และวัฒนธรรมของแอฟริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งของแทนซาเนีย ซึ่งเป็นถิ่นกำเนิดของศิลปะแบบนี้.
ศิลปะแบบทิงกาทิงกาได้ชื่อมาจากผู้ริเริ่มสร้างงานศิลปะแบบนี้เป็นคนแรก นั่นคือเอดเวิร์ด ซาอิด ทิงกาทิงกา ซึ่งเกิดเมื่อปี 1932. ขณะที่เอดเวิร์ดเติบโตขึ้น ชีวิตแถบชนบทและสัตว์ป่าใกล้ ๆ หมู่บ้านของเขาทางภาคใต้ของแทนซาเนียได้สร้างความประทับใจให้เขาอย่างลึกซึ้ง. เมื่อเขาอายุ 20 กว่าปี เขาออกจากบ้านไปหางานทำเพื่อจะมีชีวิตที่ดีขึ้น. ต่อมา เขาย้ายไปเมืองหลวงของแทนซาเนีย คือกรุงดาร์เอสซาลาม และได้งานทำเป็นคนสวน. ในตอนเย็น เขาแสดงความสามารถทางศิลปะโดยเล่นดนตรีและเต้นรำ. เขาถึงกับเริ่มมีชื่อเสียงจากการแสดงด้วยซ้ำ.
ปี 1968 เป็นจุดเปลี่ยนของชีวิตเอดเวิร์ด. เขาได้รับการว่าจ้างจากรัฐบาลให้เป็นพนักงานดูแลหอผู้ป่วยที่โรงพยาบาลมูฮิมบีลีของรัฐในดาร์เอสซาลาม. ขณะอยู่ที่นั่น เขามีเวลาสร้างงานศิลปะในรูปแบบของตัวเองโดยใช้ความทรงจำและความประทับใจในวัยเด็ก. และแล้วศิลปะแบบทิงกาทิงกาจึงกำเนิดขึ้น. เอดเวิร์ดไม่มีโอกาสไปซื้อของที่ร้านขายพู่กัน สี และอุปกรณ์พิเศษอื่น ๆ. เขาจึงใช้สิ่งที่ใคร ๆ ก็ซื้อหาได้จากร้านขายวัสดุก่อสร้างในละแวกนั้น. ตัวอย่างเช่น เขาใช้สีน้ำมันสำหรับทาจักรยาน และวาดลงบนกระดาษอัดที่ด้านหนึ่งมีพื้นผิวเรียบเงา ซึ่งเหมาะมากสำหรับการวาดภาพที่มันวาว.
เอดเวิร์ดวาดรูปง่าย ๆ. เขาใช้สีเดียวหรือสองสีวาดพื้นหลัง แล้ววาดสัตว์ในแอฟริกาไว้ตัวหนึ่งในภาพ โดยใช้สีสดและเน้นลักษณะเด่นของสัตว์ชนิดนั้น ๆ. เขาไม่วาดทิวทัศน์หรือรายละเอียดอื่น ๆ เลย.
เอดเวิร์ดยอมให้เพื่อนสนิทและญาติดูเขาขณะที่เขาวาดภาพ. ไม่นาน คนเหล่านี้บางคนกลายมาเป็น “ลูกศิษย์” ของเขา และศิลปะรูปแบบนี้จึงเริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ.
ตั้งแต่ภาพแรก ศิลปะแบบทิงกาทิงกาใช้สีฉูดฉาด รูปทรงที่ไม่ซับซ้อนและลายเส้นที่โดดเด่น. อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไปหลายปี รูปแบบก็ค่อย ๆ พัฒนาขึ้น ซับซ้อนมากขึ้นและมีหลายสิ่งรวมกันอยู่ในงานชิ้นหนึ่ง. ที่จริง จิตรกรบางคนวาดรูปผู้คน สัตว์ และสิ่งของต่าง ๆ รวมอยู่ในภาพเดียว.
แหล่งแรงบันดาลใจ
ศิลปะแบบทิงกาทิงกามีแหล่งของแรงบันดาลใจที่ไม่มีวันหมด ทั้งชีวิตสัตว์และพืชในแอฟริกา เช่น แอนทีโลป ควาย ช้าง ยีราฟ ฮิปโป สิงโต ลิง ม้าลาย และสัตว์อื่น ๆ รวมทั้งดอกไม้ ต้นไม้ นก และปลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มีสีสดใส. ฉากหลังที่นิยมกันก็คือคิลิมันจาโร ภูเขาที่สูงที่สุดในแอฟริกา ซึ่งอยู่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของแทนซาเนีย.
นอกจากนั้น ศิลปะแบบทิงกาทิงกาสมัยใหม่ยังพยายามถ่ายทอดเรื่องราวของผู้คนและวัฒนธรรมแอฟริกาด้วย. ผลงานชิ้นหนึ่งอาจเป็นรูปในตลาดซึ่งมีคนพลุกพล่าน รูปในโรงพยาบาลท้องถิ่น หรือเป็นรูปกิจกรรมประจำวันในหมู่บ้าน.
ตั้งแต่เกิดมีศิลปะแบบทิงกาทิงกาขึ้นมา ชาวแอฟริกาที่มีความสามารถทางศิลปะก็มีโอกาสในการแสดงออก และขณะเดียวกันก็เป็นแหล่งเสริมรายได้ที่น่ายินดีอีกด้วย. ที่จริง จิตรกรแนวทิงกาทิงกาได้รวมตัวกันเป็นสหกรณ์ซึ่งตั้งอยู่ที่กรุงดาร์เอสซาลาม. บางคนถึงกับยึดแนวปฏิบัติโดยใช้สีน้ำมันสำหรับทาจักรยาน. ถ้าเอดเวิร์ด ทิงกาทิงกายังคงมีชีวิตอยู่ในทุกวันนี้ (เขาเสียชีวิตเมื่อปี 1972) เขาคงจะยิ้มกว้างที่เห็นศิลปะของเขาเป็นที่นิยมกัน.