จากอดีต
คำสั่งของโปปแบ่งทวีป
หลังจากที่คริสโตเฟอร์ โคลัมบัสกลับจากการเดินทางสำรวจทวีปอเมริการอบแรกในปี 1493 กษัตริย์ของสเปนและโปรตุเกสตกลงกันไม่ได้ว่าใครควรเป็นผู้ควบคุมการค้าและอาณานิคมของดินแดนที่ค้นพบใหม่ สเปนจึงไปหาโปปอะเล็กซานเดอร์ที่ 6 เพื่อระงับข้อพิพาทนี้
กษัตริย์และโปปแบ่งทวีป
สเปน โปรตุเกส และโปปได้ตกลงกันว่าใครจะเป็นเจ้าของดินแดนที่ค้นพบใหม่ ในปี 1455 โปปนิโคลัสที่ 5 ยอมให้โปรตุเกสมีสิทธิ์ที่จะสำรวจดินแดนและเกาะตลอดชายฝั่งแอตแลนติกของทวีปแอฟริกาเพียงผู้เดียวและมีสิทธิ์เป็นเจ้าของทุกสิ่งที่พวกเขาค้นพบ สนธิสัญญาอัลคาซูวาชที่ทำกันในปี 1479 กษัตริย์อัลฟอนโซที่ 5 แห่งโปรตุเกสและเจ้าชายจอห์น ลูกของเขายกหมู่เกาะคะเนรีให้กษัตริย์เฟอร์ดินานด์และราชินีอิซาเบลลาของสเปน เพื่อเป็นข้อแลกเปลี่ยนสเปนต้องให้โปรตุเกสผูกขาดเส้นทางการค้าแถบแอฟริกาและมีสิทธิ์เหนือหมู่เกาะอะซอร์ส หมู่เกาะเคปเวิร์ด และมาเดรา อีก 2 ปีต่อมา โปปซิกส์ตุสที่ 4 ยืนยันให้ใช้สนธิสัญญานี้ต่อไปและระบุว่า ดินแดนที่ค้นพบใหม่ทั้งทางใต้และทางตะวันออกของหมู่เกาะคะเนรีจะต้องตกเป็นของโปรตุเกส
แต่เจ้าชายจอห์น ซึ่งตอนนี้เป็นกษัตริย์จอห์นที่ 2 แห่งโปรตุเกสอ้างว่าดินแดนต่าง ๆ ที่โคลัมบัสค้นพบต้องเป็นของโปรตุเกส แต่กษัตริย์และราชินีของสเปนไม่ยอมรับเรื่องนี้ พวกเขาจึงไปหาโปปคนใหม่คืออะเล็กซานเดอร์ที่ 6 เพื่อเรียกร้องสิทธิ์ที่จะครอบครองอาณานิคมและเปลี่ยนคนในดินแดนที่โคลัมบัสค้นพบให้เข้ามาเป็นคริสเตียน
เพียงแค่ปลายปากกาโปปอะเล็กซานเดอร์ที่ 6 ก็ได้แบ่งทวีป
อะเล็กซานเดอร์ได้ออกคำสั่งอย่างเป็นทางการ 3 เรื่อง เรื่องแรก เขาบอกว่า “ในนามขององค์พระผู้เป็นเจ้า” ให้สเปนมีสิทธิ์ปกครองเหนือเขตแดนใหม่แต่เพียงผู้เดียวตลอดไป เรื่องที่สอง เขากำหนดเส้นแบ่งที่ลากจากทิศเหนือไปทิศใต้ซึ่งอยู่ทางตะวันตกของหมู่เกาะเคปเวิร์ดประมาณ 560 กิโลเมตร อะเล็กซานเดอร์บอกว่า ดินแดนที่ได้ค้นพบแล้วและที่จะถูกค้นพบทางด้านตะวันตกของเส้นแบ่งนี้เป็นของสเปน เพียงแค่ปลายปากกา โปปก็ได้แบ่งทวีป! และคำสั่งเรื่องที่สามของเขา ดูเหมือนว่าทำให้สเปนขยายอาณาเขตไปทางตะวันออกไกลถึงอินเดีย แน่นอนว่าเรื่องนี้ทำให้กษัตริย์จอห์นโกรธเพราะประชาชนของเขาเพิ่งประสบความสำเร็จในการเดินเรืออ้อมส่วนปลายของทวีปแอฟริกาซึ่งจะทำให้พวกเขาสามารถผูกขาดเส้นทางการค้าในมหาสมุทรอินเดียได้
เส้นแบ่งใหม่บนแผนที่
เนื่องจากไม่พอใจคำสั่งของอะเล็กซานเดอร์a กษัตริย์จอห์นรีบตรงไปหากษัตริย์เฟอร์ดินานด์และราชินีอิซาเบลลา นักเขียนที่ชื่อวิลเลียม เบิร์นสไตน์ บอกว่า “กษัตริย์สเปนคงกลัวพวกโปรตุเกสที่โหดร้ายทารุณและยุ่งอยู่กับทวีปอเมริกาที่เพิ่งได้มา พวกเขาจึงยินดีทำตามข้อตกลงของโปรตุเกส ในปี 1494 จึงทำสนธิสัญญาตอร์เดซียัสขึ้น ซึ่งได้ตั้งชื่อตามเมืองที่ได้เซ็นสัญญานี้
สนธิสัญญาตอร์เดซียัสยังถือเอาเส้นแบ่งที่ลากจากทิศเหนือไปทิศใต้ของอะเล็กซานเดอร์เป็นเกณฑ์อยู่แต่ได้ขยับไปทางตะวันตกอีก 1,480 กิโลเมตร ตามสนธิสัญญานี้แอฟริกาและเอเชียทั้งหมดควร “เป็นของ” โปรตุเกส ส่วนทวีปอเมริกานั้นตกเป็นของสเปน แต่การเลื่อนเส้นแบ่งไปทางตะวันตกทำให้ดินแดนที่ตอนนั้นยังไม่ถูกค้นพบซึ่งก็คือบราซิลจะตกเป็นของโปรตุเกสด้วย
คำสั่งที่ให้สเปนและโปรตุเกสครอบครองและปกป้องดินแดนใหม่ที่ได้มาทำให้เกิดการเข่นฆ่ากันหลายครั้งหลายหน พวกเขาไม่สนใจสิทธิของผู้คนที่อาศัยในดินแดนเหล่านั้น จึงทำให้มีการกดขี่ข่มเหงและปราบปรามผู้คน นอกจากนั้น คำสั่งนี้ยังทำให้มีการต่อสู้เรื่องสิทธิเหนือน่านน้ำระหว่างชาติต่าง ๆ เป็นเวลาหลายร้อยปีด้วย
a ดูรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องฉาวโฉ่ของโปป “อะเล็กซานเดอร์ที่ 6 โปปที่โรมไม่ลืม” ในหอสังเกตการณ์ 15 มิถุนายน 2003 หน้า 26-29