ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ห96 15/4 น. 28-29
  • คำถามจากผู้อ่าน

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • คำถามจากผู้อ่าน
  • หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1996
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • พระเจ้าจะให้อภัยฉันไหม?
    ถาม-ตอบเรื่องคัมภีร์ไบเบิล
  • ‘จงอภัยให้กันอย่างใจกว้างอยู่เรื่อยไป’
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1997
  • จงให้อภัยจากหัวใจของคุณ
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1999
  • ทำไมจึงให้อภัย?
    หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1994
ดูเพิ่มเติม
หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1996
ห96 15/4 น. 28-29

คำ​ถาม​จาก​ผู้​อ่าน

พระ​เยซู​ตรัส​ว่า “ถ้า​เจ้า​ยก​บาป​ของ​ผู้​ใด บาป​นั้น​ก็​จะ​ถูก​ยก​เสีย; ถ้า​เจ้า​จะ​ให้​บาป​นั้น​ติด​อยู่​กับ​ผู้​ใด บาป​ก็​จะ​ติด​อยู่​กับ​ผู้​นั้น.” คำ​ตรัส​นี้​หมาย​ความ​ว่า​คริสเตียน​สามารถ​อภัย​บาป​ได้​อย่าง​นั้น​หรือ?

ไม่​มี​พื้น​ฐาน​ใด ๆ ตาม​พระ​คัมภีร์​สำหรับ​การ​ลง​ความ​เห็น​ว่า​คริสเตียน​ทั่ว​ไป หรือ​แม้​แต่​ผู้​ปกครอง​ที่​ได้​รับ​การ​แต่ง​ตั้ง​ใน​ประชาคม ได้​รับ​มอบ​อำนาจ​จาก​พระเจ้า​ที่​จะ​ให้​อภัย​บาป. แต่​ที่​พระ​เยซู​ตรัส​แก่​เหล่า​สาวก​ของ​พระองค์​ใน​โยฮัน 20:23 ดัง​ยก​มา​กล่าว​ข้าง​ต้น​นั้น​บ่ง​ชี้​ว่า พระเจ้า​ทรง​มอบ​อำนาจ​พิเศษ​แก่​เหล่า​อัครสาวก​เกี่ยว​กับ​เรื่อง​นี้. และ​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​ใน​ที่​นั้น​อาจ​เกี่ยว​ข้อง​กับ​สิ่ง​ที่​พระองค์​ตรัส​ใน​มัดธาย 18:18 เกี่ยว​กับ​การ​ตัดสิน​ใน​สวรรค์.

คริสเตียน​สามารถ​ให้​อภัย​ความ​ผิด​บาง​อย่าง​ได้ ซึ่ง​สอด​คล้อง​กับ​คำ​แนะ​นำ​ของ​อัครสาวก​เปาโล​ดัง​บันทึก​ไว้​ที่​เอเฟโซ 4:32 (ล.ม.): “จง​มี​ใจ​กรุณา​ต่อ​กัน, มี​ใจ​เมตตา​อัน​อ่อน​ละมุน, ให้​อภัย​ต่อ​กัน​ด้วย​ใจ​กว้าง​เหมือน​ดัง​ที่​พระเจ้า​ทรง​ให้​อภัย​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ด้วย​ใจ​กว้าง​โดย​ทาง​พระ​คริสต์.” ใน​ที่​นี้​เปาโล​กล่าว​ถึง​ปัญหา​ส่วน​ตัว​ระหว่าง​คริสเตียน​ด้วย​กัน เช่น การ​พูด​พล่อย ๆ. พวก​เขา​ควร​พยายาม​แก้ไข​เรื่อง​ราว​ให้​เรียบร้อย ให้​อภัย​กัน​และ​กัน. จง​ระลึก​ถึง​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​ที่​ว่า “ฉะนั้น หาก​เจ้า​กำลัง​นำ​ของ​ถวาย​มา​ยัง​แท่น​บูชา และ ณ ที่​นั่น​เจ้า​ระลึก​ขึ้น​ได้​ว่า​พี่​น้อง​ของ​เจ้า​มี​เรื่อง​ขัด​เคือง​ต่อ​เจ้า จง​ละ​ของ​ถวาย​ของ​เจ้า​ไว้​หน้า​แท่น​บูชา แล้ว​ไป; จง​คืน​ดี​กับ​พี่​น้อง​ของ​เจ้า​ก่อน, ครั้น​แล้ว เมื่อ​เจ้า​กลับ​มา จึง​ถวาย​ของ​ถวาย​ของ​เจ้า.”—มัดธาย 5:23, 24; 1 เปโตร 4:8, ล.ม.

อย่าง​ไร​ก็​ดี บริบท​ของ​โยฮัน 20:23 แนะ​ว่า​พระ​เยซู​ทรง​กล่าว​ถึง​บาป​ที่​ร้ายแรง​กว่า ดัง​แสดง​ให้​เห็น​โดย​สิ่ง​อื่น​ที่​พระองค์​ตรัส​แก่​ผู้​ฟัง​กลุ่ม​นี้​โดย​เฉพาะ. ให้​เรา​มา​ดู​เหตุ​ผล​กัน.

ใน​วัน​ที่​พระองค์​ได้​รับ​การ​ปลุก​ให้​คืน​พระ​ชนม์ พระ​เยซู​ทรง​ปรากฏ​แก่​เหล่า​สาวก​ใน​ห้อง​ที่​ปิด​ไว้​แห่ง​หนึ่ง​ใน​ยะรูซาเลม. บันทึก​เรื่อง​ราว​บอก​ว่า “พระ​เยซู​จึง​ตรัส​แก่​เขา​อีก​ว่า ‘ขอ​ให้​เจ้า​ทั้ง​หลาย​มี​สันติ​สุข​เถิด. พระ​บิดา​ได้​ทรง​ใช้​เรา​มา​ฉัน​ใด เรา​ก็​ใช้​เจ้า​ทั้ง​หลาย​ไป​ฉัน​นั้น.’ และ​ภาย​หลัง​ที่​พระองค์​ตรัส​เช่น​นั้น​แล้ว​พระองค์​จึง​เป่า​ลม​หายใจ​ออก​สู่​พวก​เขา​และ​ตรัส​ว่า ‘จง​รับ​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​เถิด. ถ้า​เจ้า​ยก​บาป​ของ​ผู้​ใด บาป​นั้น​ก็​จะ​ถูก​ยก​เสีย; ถ้า​เจ้า​จะ​ให้​บาป​นั้น​ติด​อยู่​กับ​ผู้​ใด บาป​ก็​จะ​ติด​อยู่​กับ​ผู้​นั้น.’”—โยฮัน 20:21-23, ล.ม.

ดู​เหมือน​ว่า​เหล่า​สาวก​ที่​มี​กล่าว​ถึง​นั้น​ก็​คือ​พวก​อัครสาวก​ที่​ซื่อ​สัตย์​เป็น​สำคัญ. (เทียบ​กับ​ข้อ 24.) ด้วย​การ​เป่า​ลม​หายใจ​ออก​สู่​พวก​เขา​และ​ตรัส​ว่า “จง​รับ​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​เถิด” โดย​นัย​แล้ว พระ​เยซู​ทรง​แจ้ง​ให้​พวก​เขา​ทราบ​ว่า อีก​ไม่​ช้า​จะ​มี​การ​เท​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​ลง​บน​พวก​เขา. พระ​เยซู​ตรัส​ต่อ​ไป​ว่า พวก​เขา​จะ​มี​อำนาจ​เกี่ยว​กับ​การ​ยก​บาป. อย่าง​สม​เหตุ​สม​ผล คำ​แถลง​ทั้ง​สอง​เชื่อม​โยง​กัน คำ​แถลง​หนึ่ง​นำ​ไป​สู่​คำ​แถลง​ต่อ​ไป.

ห้า​สิบ​วัน​นับ​จาก​การ​คืน​พระ​ชนม์​ของ​พระองค์ คือ​ใน​วัน​เพนเตคอสเต พระ​เยซู​ทรง​เท​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์. การ​ทำ​เช่น​นั้น​ทำ​ให้​อะไร​บรรลุ​ผล​สำเร็จ? ประการ​หนึ่ง​คือ คน​เหล่า​นั้น​ที่​ได้​รับ​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​ได้​กำเนิด​ใหม่​เป็น​บุตร​ฝ่าย​วิญญาณ​ของ​พระเจ้า​พร้อม​ด้วย​มี​ความ​หวัง​จะ​เป็น​ผู้​ปกครอง​ร่วม​กับ​พระ​คริสต์​ใน​สวรรค์. (โยฮัน 3:3-5; โรม 8:15-17; 2 โกรินโธ 1:22) แต่​การ​เท​พระ​วิญญาณ​คราว​นั้น​ก่อ​ผล​มาก​กว่า​นั้น. ผู้​ได้​รับ​พระ​วิญญาณ​บาง​คน​ได้​รับ​อำนาจ​ทำ​การ​อัศจรรย์. ด้วย​อำนาจ​นั้น บาง​คน​สามารถ​พูด​ภาษา​ต่าง​ประเทศ​ซึ่ง​พวก​เขา​ไม่​เคย​รู้​มา​ก่อน. คน​อื่น ๆ สามารถ​พยากรณ์. ยัง​มี​คน​อื่น ๆ ที่​สามารถ​รักษา​คน​ที่​เจ็บ​ป่วย​หรือ​ปลุก​คน​ตาย​คืน​สู่​ชีวิต.—1 โกรินโธ 12:4-11.

เนื่อง​จาก​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​ที่​โยฮัน 20:22 ชี้​ถึง​การ​เท​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์​ลง​บน​เหล่า​สาวก​ใน​คราว​นี้ คำ​ตรัส​ของ​พระองค์​ซึ่ง​เกี่ยว​ข้อง​อยู่​ด้วย​ใน​เรื่อง​การ​ยก​บาป​จึง​ดู​เหมือน​หมาย​ความ​ว่า โดย​การ​ปฏิบัติ​งาน​ของ​พระ​วิญญาณ​บริสุทธิ์ พวก​อัครสาวก​ได้​รับ​มอบ​อำนาจ​พิเศษ​เฉพาะ​จาก​พระเจ้า​สำหรับ​การ​ให้​อภัย​หรือ​ไม่​ให้​อภัย​ความ​บาป.—ดู​หอสังเกตการณ์ (ภาษา​อังกฤษ) ฉบับ 1 มีนาคม 1949 หน้า 78.

คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​บอก​เรื่อง​ราว​ให้​เรา​ทราบ​ครบ​ทุก​ครั้ง​ที่​พวก​อัครสาวก​ใช้​อำนาจ​พิเศษ​เหล่า​นั้น แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​ก็​ไม่​ได้​บันทึก​ทุก​กรณี​ที่​พวก​เขา​ใช้​ของ​ประทาน​อัน​มหัศจรรย์​ใน​การ​พูด​ภาษา​ต่าง ๆ, พยากรณ์, หรือ​ใน​การ​รักษา​โรค.—2 โกรินโธ 12:12; ฆะลาเตีย 3:5; เฮ็บราย 2:4.

กรณี​หนึ่ง​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​อำนาจ​ของ​อัครสาวก​ใน​การ​อภัย​หรือ​ไม่​ให้​อภัย​บาป​นั้น​เกี่ยว​พัน​กับ​อะนาเนีย​และ​สัปไฟเร​ซึ่งกล่าว​เท็จ​ต่อ​พระ​วิญญาณ. เปโตร​ซึ่ง​ได้​ฟัง​พระ​เยซู​ตรัส​ดัง​ที่​เรา​อ่าน​ใน​โยฮัน 20:22, 23 ได้​เปิดโปง​อะนาเนีย​กับ​สัปไฟเร. เปโตร​จัด​การ​กับ​อะนาเนีย​ก่อน ซึ่ง​ได้​ตาย​ทันที. จาก​นั้น​พอ​สัปไฟเร​เข้า​มา​และ​ยัง​กล่าว​เท็จ​ต่อ​ไป เปโตร​จึง​แถลง​คำ​ตัดสิน​แก่​เธอ. เปโตร​ไม่​ได้​อภัย​บาป​ของ​เธอ​แต่​ได้​กล่าว​ว่า “จง​ดู​เถิด, เท้า​ของ​เหล่า​คน​ที่​ฝัง​ศพ​สามี​ของ​เจ้า​ก็​อยู่​ที่​ประตู​และ​เขา​จะ​หาม​ศพ​ของ​เจ้า​ออก​ไป​ด้วย.” นาง​จึง​ตาย​ทันที​เช่น​กัน.—กิจการ 5:1-11.

ใน​กรณี​นี้​อัครสาวก​เปโตร​ใช้​อำนาจ​พิเศษ​เพื่อ​สำแดง​การ​ไม่​ให้​อภัย​บาป​อย่าง​แน่นอน เป็น​ความ​รู้​อัน​น่า​อัศจรรย์​ประการ​หนึ่ง​ที่​ว่า พระเจ้า​จะ​ไม่​ยก​โทษ​บาป​ของ​อะนาเนีย​กับ​สัปไฟเร. อนึ่ง ดู​เหมือน​พวก​อัครสาวก​มี​ความ​หยั่ง​เห็น​ที่​เหนือ​มนุษย์​ใน​กรณี​ต่าง ๆ ที่​พวก​เขา​แน่​ใจ​ว่า​บาป​ได้​รับ​การ​อภัย​แล้ว​โดย​อาศัย​เครื่อง​บูชา​ของ​พระ​คริสต์. ดัง​นั้น อัครสาวก​เหล่า​นั้น​ซึ่ง​ได้​รับ​อำนาจ​โดย​พระ​วิญญาณ​จึง​สามารถ​ประกาศ​การ​ให้​อภัย​หรือ​การ​ไม่​ให้​อภัย​บาป​ได้.a

นี่​ไม่​ได้​หมาย​ความ​ว่า ผู้​ปกครอง​ทุก​คน​ที่​ได้​รับ​การ​เจิม​ด้วย​พระ​วิญญาณ​ใน​สมัย​โน้น​มี​อำนาจ​อัศจรรย์​เช่น​นั้น. เรา​เห็น​เรื่อง​นี้​ได้​จาก​สิ่ง​ที่​อัครสาวก​เปาโล​กล่าว​ถึง​คน​ที่​ถูก​ตัด​สัมพันธ์​จาก​ประชาคม​โกรินโธ. เปาโล​ไม่​ได้​กล่าว​ว่า ‘ข้าพเจ้า​ให้​อภัย​บาป​ของ​ชาย​คน​นั้น’ หรือ ‘ข้าพเจ้า​ทราบ​ว่า​คน​นี้​ได้​รับ​การ​อภัย​แล้ว​ใน​สวรรค์ ฉะนั้น จง​รับ​เขา​กลับ​มา​เถิด.’ แต่​เปาโล​สนับสนุน​ทั้ง​ประชาคม​ให้​อภัย​คริสเตียน​ที่​ถูก​รับ​กลับ​คืน​และ​สำแดง​ความ​รัก​ต่อ​เขา. เปาโล​กล่าว​เสริม​ว่า “ถ้า​พวก​ท่าน​จะ​ยก​โทษ​ของ​ผู้​ใด, ข้าพเจ้า​ก็​ยก​โทษ​ของ​ผู้​นั้น​ด้วย.”—2 โกรินโธ 2:5-11.

ครั้น​คน​นั้น​ถูก​รับ​กลับ​เข้า​มา​ใน​ประชาคม​แล้ว พี่​น้อง​คริสเตียน​ทั้ง​ปวง​ก็​ให้​อภัย​เขา​ได้​ใน​ความ​หมาย​ที่​จะ​ไม่​ฝัง​ใจ​เจ็บ​ใน​สิ่ง​ที่​เขา​ได้​ทำ​ลง​ไป. แต่​เขา​คง​ต้อง​กลับ​ใจ​และ​ถูก​รับ​กลับ​คืน​สู่​ฐานะ​เดิม​เสีย​ก่อน. เรื่อง​นั้น​เป็น​ไป​อย่าง​ไร?

มี​บาป​ร้ายแรง​ต่าง ๆ ที่​ผู้​ปกครอง​ใน​ประชาคม​ต้อง​จัด​การ เช่น การ​ขโมย, โกหก, หรือ​การ​ผิด​ศีลธรรม​อย่าง​ร้ายแรง. พวก​เขา​พยายาม​แก้ไข​และ​ว่า​กล่าว​ผู้​ทำ​ผิด กระตุ้น​ใจ​เขา​ให้​กลับ​ใจ. แต่​ถ้า​คน​ใด​คน​หนึ่ง​ทำ​บาป​ร้ายแรง​อย่าง​ไม่​ยอม​กลับ​ใจ ผู้​ปกครอง​เหล่า​นั้น​ทำ​ตาม​การ​ทรง​นำ​จาก​พระเจ้า​ใน​การ​ตัด​สัมพันธ์​ผู้​ทำ​ผิด. (1 โกรินโธ 5:1-5, 11-13) สิ่ง​ที่​พระ​เยซู​ตรัส​ใน​โยฮัน 20:23 ไม่​ใช้​ใน​กรณี​เช่น​นี้. ผู้​ปกครอง​เหล่า​นี้​ไม่​มี​ของ​ประทาน​อัน​อัศจรรย์​แห่ง​พระ​วิญญาณ เช่น ความ​สามารถ​ใน​การ​รักษา​ความ​เจ็บ​ป่วย​ด้าน​ร่าง​กาย​หรือ​การ​ปลุก​คน​ตาย​ให้​ฟื้น ของ​ประทาน​เหล่า​นั้น​ทำ​ให้​สำเร็จ​ตาม​วัตถุ​ประสงค์​ใน​ศตวรรษ​แรก​แล้ว​ก็​หมด​ไป. (1 โกรินโธ 13:8-10) นอก​จาก​นั้น ผู้​ปกครอง​ใน​สมัย​นี้​ไม่​ได้​รับ​อำนาจ​จาก​พระเจ้า​ใน​การ​ให้​อภัย​การ​ทำ​บาป​ร้ายแรง​ใน​แง่​ของ​การ​ประกาศ​ว่า​ผู้​ที่​ได้​ทำ​บาป​ร้ายแรง​เป็น​คน​สะอาด​ใน​สาย​พระ​เนตร​ของ​พระ​ยะโฮวา. การ​ให้​อภัย​ชนิด​นี้​ต้อง​อาศัย​เครื่อง​บูชา​ไถ่ และ​พระ​ยะโฮวา​เท่า​นั้น​ทรง​ให้​อภัย​แบบ​นี้​ได้.—บทเพลง​สรรเสริญ 32:5; มัดธาย 6:9, 12; 1 โยฮัน 1:9.

ดัง​ใน​กรณี​ของ​ชาย​คน​นั้น​ใน​โกรินโธ​โบราณ เมื่อ​ผู้​ทำ​บาป​ร้ายแรง​ไม่​ยอม​กลับ​ใจ เขา​ก็​ต้อง​ถูก​ตัด​สัมพันธ์. หาก​หลัง​จาก​นั้น​เขา​กลับ​ใจ​และ​บังเกิด​ผล​สม​กับ​การ​กลับ​ใจ ก็​เป็น​ไป​ได้​ที่​จะ​ได้​รับ​การ​ให้​อภัย​จาก​พระเจ้า. (กิจการ 26:20) ใน​สภาพการณ์​เช่น​นั้น พระ​คัมภีร์​ให้​ผู้​ปกครอง​มี​เหตุ​ผล​จะ​เชื่อ​ว่า พระ​ยะโฮวา​ทรง​ให้​อภัย​ผู้​ทำ​ผิด​แล้ว​จริง ๆ. ครั้น​แล้ว เมื่อ​คน​นั้น​ได้​รับ​กลับ​คืน​สู่​ฐานะ​เดิม พวก​ผู้​ปกครอง​ก็​สามารถ​ช่วย​เขา​ทาง​ฝ่าย​วิญญาณ​เพื่อ​ให้​มั่นคง​ใน​ความ​เชื่อ. คน​อื่น ๆ ใน​ประชาคม​ก็​สามารถ​ให้​อภัย​ด้วย​วิธี​เดียว​กับ​คริสเตียน​ชาว​โกรินโธ​ให้​อภัย​คน​ที่​ถูก​ตัด​สัมพันธ์​ซึ่ง​ถูก​รับ​กลับ​คืน​ใน​สมัย​โน้น.

ใน​การ​จัด​การ​กับ​เรื่อง​ราว​ต่าง ๆ ด้วย​วิธี​นี้ พวก​ผู้​ปกครอง​ไม่​ตั้ง​มาตรฐาน​ของ​ตน​เอง​ใน​เรื่อง​การ​ตัดสิน. พวก​เขา​ใช้​หลักการ​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​และ​ทำ​ตาม​ขั้น​ตอน​ตาม​หลัก​พระ​คัมภีร์​ที่​พระ​ยะโฮวา​ทรง​แถลง​ไว้​อย่าง​ใกล้​ชิด. ฉะนั้น การ​ให้​อภัย​หรือ​ไม่​ให้​อภัย​ใด ๆ ที่​ผู้​ปกครอง​ทำ​ก็​จะ​เป็น​ใน​ความ​หมาย​ที่​คำ​ตรัส​ของ​พระ​เยซู​บ่ง​ไว้​ที่​มัดธาย 18:18 (ล.ม.): “แท้​จริง​เรา​บอก​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ว่า สิ่ง​ใด ๆ ที่​ท่าน​อาจ​ผูก​มัด​ไว้​บน​แผ่นดิน​โลก จะ​เป็น​สิ่ง​ที่​ถูก​ผูก​มัด​แล้ว​ใน​สวรรค์ และ​สิ่ง​ใด ๆ ที่​ท่าน​ทั้ง​หลาย​อาจ​ปล่อย​บน​แผ่นดิน​โลก จะ​เป็น​สิ่ง​ที่​ถูก​ปล่อย​แล้ว​ใน​สวรรค์.” การ​กระทำ​ของ​พวก​เขา​จะ​สะท้อน​ถึง​ทัศนะ​ที่​พระ​ยะโฮวา​ทรง​มี​ใน​เรื่อง​ต่าง ๆ ดัง​ที่​แสดง​ไว้​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล.

ดัง​นั้น สิ่ง​ที่​พระ​เยซู​ได้​ตรัส ดัง​บันทึก​ไว้​ที่​โยฮัน 20:23 จึง​ไม่​ขัด​แย้ง​กับ​ส่วน​อื่น ๆ ของ​พระ​คัมภีร์ แต่​บ่ง​ชี้​ว่า​พวก​อัครสาวก​มี​อำนาจ​พิเศษ​อัน​เกี่ยว​กับ​การ​ให้​อภัย ซึ่ง​ประสาน​กับ​บทบาท​พิเศษ​ของ​พวก​เขา​ใน​ตอน​เริ่ม​ต้น​ของ​ประชาคม​คริสเตียน.

[เชิงอรรถ]

a แม้​แต่​ก่อน​พระ​เยซู​สิ้น​พระ​ชนม์​และ​จัด​ให้​มี​ค่า​ไถ่ พระองค์​ก็​ทรง​มี​อำนาจ​จะ​ตรัส​ว่า​บาป​ของ​คน​ใด​คน​หนึ่ง​ได้​รับ​การ​อภัย.—มัดธาย 9:2-6; เทียบ​กับ “คำ​ถาม​จาก​ผู้​อ่าน” ใน​หอสังเกตการณ์ ฉบับ 1 มิถุนายน 1995.

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์