ลักษณะเด่นเฉพาะตัวของมนุษย์
โจดีเป็นเจ้าของธุรกิจประมูลขายทรัพย์สิน. เขากำลังช่วยผู้หญิงคนหนึ่งจัดแยกประเภททรัพย์สินของพี่สาวเธอซึ่งล่วงลับไปแล้วเพื่อจะนำออกประมูลขาย. ขณะค้นดูรอบเตาผิงเก่า ๆ เขาพบหีบเก่าสองใบมีเครื่องมือจับปลาอยู่. เมื่อมองดูข้างในหีบใบหนึ่ง เขาแทบไม่เชื่อสายตาตัวเอง. ธนบัตรใบละ 100 ดอลลาร์สหรัฐปึกใหญ่ห่ออยู่ในกระดาษฟอยล์ เป็นเงินสดรวมทั้งหมด 82,000 ดอลลาร์! โจดีอยู่คนเดียวในห้องนั้น. เขาควรจะทำอย่างไร? แอบเอาหีบใบนั้นไปไหมหรือว่าควรจะบอกลูกค้าว่าเขาพบเงิน?
สภาพลำบากใจของโจดีทำให้เห็นชัดถึงลักษณะเฉพาะตัวอย่างหนึ่งซึ่งทำให้เราต่างจากสัตว์. สารานุกรมเดอะ เวิลด์ บุ๊ก (ภาษาอังกฤษ) กล่าวว่า “ลักษณะพิเศษอย่างหนึ่งของมนุษย์คือความสามารถที่จะถามอย่างใช้ความคิดว่าเราควรทำอะไรหรือไม่ควรทำอะไร.” สุนัขหิวที่พบเศษเนื้อบนโต๊ะคงจะไม่ไตร่ตรองดูว่าจะกินเนื้อนั้นหรือไม่. แต่โจดีมีความสามารถที่จะประเมินดูหลักศีลธรรมในการตัดสินใจของเขา. หากเขาเก็บเงินนั้นไว้ ก็เป็นการขโมย แต่เขาไม่น่าจะถูกจับ. เงินไม่ใช่ของเขา; แต่ลูกค้าก็ไม่รู้ว่ามีเงินอยู่ในหีบนั้น. นอกจากนี้ คนส่วนใหญ่ในชุมชนที่โจดีอยู่คงจะคิดว่าเขาโง่หากเอาเงินไปคืนให้ลูกค้า.
ถ้าคุณเป็นโจดี คุณจะทำอย่างไร? คุณจะตอบคำถามนี้อย่างไรนั้นขึ้นอยู่กับหลักจริยธรรมที่คุณเลือกดำเนินตาม.
จริยธรรมหมายถึงอะไร?
“จริยธรรม” ได้รับการอธิบายว่าเป็น “การพิจารณาคำถามในเรื่องที่ว่าอะไรถูกอะไรผิดทางด้านศีลธรรม.” (พจนานุกรมอังกฤษคอลลินส์ โคบิลด์) พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานนิยามคำ “จริยธรรม” ว่า “ธรรมที่เป็นข้อประพฤติปฏิบัติ, ศีลธรรม, กฎศีลธรรม.”
เป็นเวลานานมาแล้ว โดยทั่วไปศาสนาได้กำหนดมาตรฐานด้านจริยธรรมให้คนดำเนินตาม. คัมภีร์ไบเบิล พระคำของพระเจ้าเป็นพลังที่มีอิทธิพลในสังคมต่าง ๆ หลายแห่ง. อย่างไรก็ดี คนจำนวนมากขึ้นทั่วโลกได้ปฏิเสธมาตรฐานต่าง ๆ ทางศาสนาว่าใช้ไม่ได้และหลักศีลธรรมของคัมภีร์ไบเบิลก็ล้าสมัย. อะไรได้มาเติมความว่างเปล่านั้น? หนังสือจริยธรรมในชีวิตด้านธุรกิจ (ภาษาอังกฤษ) กล่าวว่า “ปัญญาทางโลกได้ . . . เอาชนะอำนาจซึ่งเมื่อก่อนเป็นของศาสนา.” แทนที่จะหันไปหามาตรฐานทางจริยธรรมของศาสนา หลายคนแสวงหาการชี้นำจากผู้เชี่ยวชาญทางโลกในการพิจารณาหลักจรรยา. พอล แมกนีลล์ นักชีวจริยธรรมกล่าวว่า “ผมคิดว่านักจริยธรรมกำลังทำหน้าที่ของพวกนักบวช. . . . ตอนนี้ผู้คนได้รับการชี้นำจากจริยธรรมแทนที่จะได้รับจากศาสนาดังที่เคยเป็นมาในอดีต.”
เมื่อคุณเผชิญการตัดสินใจที่ยุ่งยาก คุณจะแยกออกว่าอะไรถูกอะไรผิดได้อย่างไร? มาตรฐานด้านจริยธรรมของคุณถูกกำหนดโดยพระเจ้าหรือว่าตัวคุณกำหนดเอง?