จากม้วนหนังสือจนถึงโคเดกซ์ วิธีที่คัมภีร์ไบเบิลได้มาอยู่ในรูปเล่ม
ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมา ผู้คนใช้หลายวิธีในการเก็บรักษาข้อมูลข่าวสาร. ในอดีต ผู้บันทึกได้จารึกถ้อยคำที่อนุสาวรีย์, แผ่นหิน, แผ่นไม้, แผ่นหนัง, และวัสดุอื่น ๆ. พอถึงสมัยศตวรรษแรก รูปแบบซึ่งเป็นที่ยอมรับในการบันทึกถ้อยคำสำหรับผู้คนในตะวันออกกลางก็คือม้วนหนังสือ. ต่อมาก็เป็นรูปแบบโคเดกซ์ ซึ่งในที่สุดก็เข้ามาแทนที่ม้วนหนังสือและกลายเป็นวิธีที่ใช้กันทั่วไปในการเก็บบันทึก. โคเดกซ์ยังช่วยส่งเสริมให้คัมภีร์ไบเบิลได้รับการแจกจ่ายออกไปอย่างกว้างขวางด้วย. โคเดกซ์คืออะไร และเหตุใดมีการเปลี่ยนมาใช้?
โคเดกซ์คือต้นแบบของหนังสือในปัจจุบัน. โคเดกซ์คือแผ่นวัสดุซึ่งถูกนำมาพับทบ, รวมซ้อนกัน, และยึดติดกันตรงแนวพับ. แต่ละแผ่นจะเขียนทั้งสองด้านและมีปกหุ้มเพื่อป้องกันรักษา. โคเดกซ์ในยุคแรก ๆ ไม่ได้มีหน้าตาเหมือนหนังสือเป็นเล่มอย่างในปัจจุบัน แต่เช่นเดียวกับสิ่งประดิษฐ์อื่น ๆ ส่วนใหญ่ โคเดกซ์ได้พัฒนาขึ้นและปรับเปลี่ยนไปตามความจำเป็นและจุดประสงค์ของผู้ใช้.
ไม้, ขี้ผึ้ง, และแผ่นหนัง
ตอนแรก โคเดกซ์มักจะทำจากแผ่นไม้เคลือบขี้ผึ้ง. มีการค้นพบแผ่นไม้เคลือบขี้ผึ้งซึ่งมีข้อความจารึกอยู่ โดยมีการผูกติดกันตามแนวยาว แผ่นไม้ดังกล่าวนี้พบในเมืองเฮอร์คิวเลเนียมซึ่งเป็นเมืองที่ถูกทำลายไปพร้อมกับเมืองปอมเปอีในคราวที่ภูเขาไฟเวซูเวียสเกิดระเบิดในปี 79 สากลศักราช. ในที่สุด โคเดกซ์ที่ทำจากแผ่นไม้แข็งก็ถูกแทนที่ด้วยแผ่นวัสดุที่พับได้. ในภาษาละติน มีการเรียกโคเดกซ์หรือหนังสือแบบนี้ว่าเมมบราไนหรือแผ่นหนัง เนื่องจากใช้หนังสัตว์ทำเป็นเล่มอย่างกว้างขวาง.
โคเดกซ์บางเล่มที่หลงเหลือมาจนถึงปัจจุบันนี้ทำจากพาไพรัส. โคเดกซ์คริสเตียนที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่รู้จักกัน ซึ่งอยู่รอดมาได้เพราะถูกเก็บไว้ในสภาพอากาศแห้งในบางพื้นที่ของอียิปต์ ก็ทำจากพาไพรัส.a
ม้วนหนังสือหรือโคเดกซ์?
ดูเหมือนว่า ส่วนใหญ่คริสเตียนได้ใช้ม้วนหนังสือจนถึงประมาณปลายศตวรรษแรกสากลศักราชเป็นอย่างน้อย. ช่วงเวลาจากปลายศตวรรษแรกถึงศตวรรษที่สามสากลศักราช เกิดความขัดแย้งกันระหว่างคนที่สนับสนุนการใช้โคเดกซ์และคนที่สนับสนุนการใช้ม้วนหนังสือ. กลุ่มหัวอนุรักษ์ที่คุ้นเคยกับการใช้ม้วนหนังสือไม่เต็มใจละทิ้งประเพณีและขนบธรรมเนียมที่มีมานาน. อย่างไรก็ตาม ลองคิดถึงการอ่านม้วนหนังสือ. ปกติแล้ว ม้วนหนังสือทำจากแผ่นพาไพรัสหรือแผ่นหนังจำนวนหนึ่งซึ่งนำมาต่อกันด้วยกาวเพื่อทำให้เป็นแผ่นยาว ๆ จากนั้นก็จะม้วนเก็บไว้. ข้อความจะถูกเขียนไว้เป็นคอลัมน์ ๆ ที่ด้านหน้าของแผ่นม้วนหนังสือ. เพื่อจะอ่าน ผู้อ่านก็จะคลี่ม้วนหนังสือเพื่อหาข้อความที่ต้องการ. เมื่ออ่านเสร็จแล้วก็ม้วนไว้อย่างเดิม. (ลูกา 4:16-20) บ่อยครั้ง งานเขียนหนึ่งชิ้นต้องใช้ม้วนหนังสือมากกว่าหนึ่งม้วน การใช้งานจึงยุ่งยากมากขึ้น. แม้ดูเหมือนว่าคริสเตียนตั้งแต่ศตวรรษที่สองเป็นต้นมาชอบคัดลอกพระคัมภีร์ออกมาเป็นรูปแบบโคเดกซ์ แต่ก็ยังคงมีการใช้ม้วนหนังสืออีกหลายศตวรรษต่อมา. กระนั้น ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่า การที่คริสเตียนใช้โคเดกซ์มีบทบาทที่สำคัญอย่างยิ่งที่ทำให้โคเดกซ์ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง.
การใช้โคเดกซ์มีประโยชน์หลายอย่าง เช่น บรรจุเนื้อหาได้เป็นจำนวนมาก, ใช้สะดวก, และถือไปไหนมาไหนได้ง่าย. แม้ตอนแรกบางคนจะมองเห็นข้อดีเหล่านี้ แต่คนส่วนใหญ่ก็ลังเลที่จะเลิกใช้ม้วนหนังสือ. อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไปหลายศตวรรษ มีหลายปัจจัยที่ค่อย ๆ นำไปสู่การใช้โคเดกซ์มากขึ้น.
เมื่อเปรียบเทียบกับม้วนหนังสือแล้ว โคเดกซ์ประหยัดมากกว่า. โคเดกซ์สามารถเขียนได้ทั้งสองด้านของแต่ละแผ่น และหนังสือหลายเล่มก็สามารถนำมายึดติดกันเป็นเล่มเดียวได้. ตามที่บางคนกล่าวไว้ การที่สามารถหาข้อความบางตอนในโคเดกซ์ได้อย่างง่ายดายถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้โคเดกซ์ได้รับความนิยมในหมู่คริสเตียนและผู้ที่อยู่ในวงการกฎหมาย. สำหรับคริสเตียนแล้ว ข้อความที่ตัดตอนมาจากพระคัมภีร์แบบสั้น ๆ ใช้ประโยชน์ได้มากจริง ๆ ในงานเผยแพร่. ยิ่งกว่านั้น โคเดกซ์มีปก ซึ่งมักจะทำจากไม้ ทำให้ใช้งานได้คงทนกว่าม้วนหนังสือ.
นอกจากนี้ โคเดกซ์ยังเหมาะสำหรับการอ่านเป็นส่วนตัวด้วย. พอถึงช่วงปลายศตวรรษที่สาม มีการหมุนเวียนกันอ่านกิตติคุณในแผ่นหนังฉบับพกพาท่ามกลางผู้ที่อ้างว่าเป็นคริสเตียน. นับแต่นั้นมา ได้มีการผลิตคัมภีร์ไบเบิลครบชุดหรือบางส่วนหลายพันล้านเล่มในรูปแบบโคเดกซ์.
ทุกวันนี้ มีเครื่องมือหลายอย่างที่ช่วยให้เข้าถึงสติปัญญาของพระเจ้าที่พบในคัมภีร์ไบเบิลได้อย่างรวดเร็วและง่ายดาย. สติปัญญาของพระเจ้าในคัมภีร์ไบเบิลสามารถพบได้ในคอมพิวเตอร์, สื่อบันทึกเสียง, และสิ่งพิมพ์. ไม่ว่าคุณจะชอบคัมภีร์ไบเบิลในรูปแบบใดก็ตาม จงปลูกฝังความรักต่อพระคำของพระเจ้าและให้สิ่งนั้นเป็นสิ่งสำคัญในชีวิตประจำวันของคุณ.—บทเพลงสรรเสริญ 119:97, 167.
[เชิงอรรถ]
a ดูบทความ “โคเดกซ์ของคริสเตียนยุคแรก” ในหอสังเกตการณ์ (ภาษาอังกฤษ) 15 สิงหาคม 1962 หน้า 501-505.
[ภาพหน้า 15]
โคเดกซ์ช่วยส่งเสริมให้คัมภีร์ไบเบิลได้รับการแจกจ่ายออกไปอย่างกว้างขวาง