เชิงอรรถ
a การที่คริสต์ศาสนจักรได้ใช้เรื่องราวการสิ้นพระชนม์ของพระเยซูในหนังสือกิตติคุณเพื่อปลุกกระแสต่อต้านชาวยิวเป็นเรื่องที่น่าตำหนิอย่างยิ่ง เพราะแนวคิดเช่นนั้นไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ของผู้เขียนกิตติคุณซึ่งพวกเขาเองก็เป็นชาวยิว.