ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ห99 15/8 น. 30-31
  • คำถามจากผู้อ่าน

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • คำถามจากผู้อ่าน
  • หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1999
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • การ​สมรส—ของ​ประทาน​จาก​พระเจ้า​องค์​เปี่ยม​ด้วย​ความ​รัก
    “เป็นที่รักของพระเจ้าเสมอ”
  • การเตรียมตัวสำหรับชีวิตสมรสที่ประสบผลสำเร็จ
    เคล็ดลับสำหรับความสุขในครอบครัว
  • การแต่งงานเป็นของขวัญจากพระเจ้า
    ทำอย่างไรให้พระเจ้ารักเราเสมอ?
หอสังเกตการณ์ประกาศราชอาณาจักรของพระยะโฮวา 1999
ห99 15/8 น. 30-31

คำ​ถาม​จาก​ผู้​อ่าน

คริสเตียน​ควร​มอง​ดู​การ​หมั้น​เพื่อ​จะ​สมรส​ว่า​เป็น​เรื่อง​สำคัญ​ขนาด​ไหน?

การ​หมั้น​เพื่อ​จะ​สมรส​กัน​ทำ​ให้​มี​ความ​สุข แต่​ก็​เป็น​เรื่อง​จริงจัง​ด้วย. คริสเตียน​ที่​อาวุโส​ไม่​ควร​ถือ​ว่า​การ​หมั้น​เป็น​เรื่อง​ไม่​สลัก​สำคัญ​โดย​คิด​ว่า​เขา​จะ​ยก​เลิก​การ​หมั้น​เมื่อ​ไร​ก็​ได้. นอก​จาก​นั้น ช่วง​เวลา​ระหว่าง​ที่​หมั้น​กัน​อยู่​ก็​เป็น​เวลา​ที่​คู่​รัก​จะ​ทำ​ความ​คุ้น​เคย​กัน​มาก​ขึ้น​ก่อน​จะ​สมรส.

เมื่อ​พิจารณา​หัวข้อ​นี้ เรา​จำเป็น​ต้อง​ตระหนัก​ว่า ธรรมเนียม​ต่าง ๆ ทาง​สังคม​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​การ​สมรส และ​ขั้น​ตอน​ต่าง ๆ ที่​นำ​ไป​สู่​การ​สมรส​นั้น​มี​หลาย​หลาก​ต่าง​กัน​ไป​ตาม​สถาน​ที่​และ​ยุค​สมัย. คัมภีร์​ไบเบิล​แสดง​ให้​เห็น​เรื่อง​นี้.

บุตรี​สอง​คน​ของ​โลต​ซึ่ง “ไม่​เคย​สมสู่​อยู่​กับ​ผู้​ชาย​เลย” ได้​หมั้น​แล้ว​กับ​ผู้​ชาย​ใน​ท้องถิ่น​สอง​คน​ไม่​โดย​วิธี​ใด​ก็​วิธี​หนึ่ง. ‘บุตร​เขย​มา​ขอ​หมั้น​บุตร​สาว’ ของ​โลต แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​บอก​เรา​ว่า​การ​หมั้น​มี​ขึ้น​เพราะ​เหตุ​ใด​และ​โดย​วิธี​ใด. บุตร​สาว​ทั้ง​สอง​เป็น​ผู้​ใหญ่​แล้ว​ไหม? เธอ​ทั้ง​สอง​มี​สิทธิ์​จะ​เลือก​ผู้​ที่​ตน​จะ​สมรส​ด้วย​ไหม? พวก​เขา​หมั้น​กัน​โดย​ทำ​ตาม​ขั้น​ตอน​บาง​อย่าง​ทาง​สังคม​ไหม? เรา​ไม่​ทราบ. (เยเนซิศ 19:8-14) เรา​ทราบ​ว่า​ยาโคบ​ทำ​ข้อ​ตก​ลง​ด้วย​ตน​เอง​กับ​บิดา​ของ​ราเฮล​เพื่อ​จะ​สมรส​กับ​ราเฮล​หลัง​จาก​ที่​ท่าน​ทำ​งาน​ให้​เขา​เจ็ด​ปี. แม้​ยาโคบ​พูด​ถึง​ราเฮล​ว่า “ภรรยา​ฉัน” แต่​ทั้ง​สอง​ก็​ไม่​ได้​มี​เพศ​สัมพันธ์​กัน​ใน​ช่วง​เจ็ด​ปี​นั้น. (เยเนซิศ 29:18-21, ฉบับ​แปล​ใหม่) อีก​ตัว​อย่าง​หนึ่ง ดาวิด​ต้อง​ได้​ชัย​ชนะ​เหนือ​พวก​ฟิลิศตีน​ก่อน​จึง​จะ​สมรส​กับ​ราชธิดา​ของ​ซาอูล​ได้. เมื่อ​ทำ​ตาม​บัญชา​ของ​ซาอูล​แล้ว ดาวิด​จึง​สมรส​กับ​มีคัล​ราชธิดา​ของ​ซาอูล​ได้. (1 ซามูเอล 18:20-28) “การ​หมั้น” เหล่า​นั้น​แตกต่าง​กัน​และ​ต่าง​จาก​ที่​ทำ​กัน​ทั่ว​ไป​ใน​หลาย​ดินแดน​ใน​ทุก​วัน​นี้.

พระ​บัญญัติ​ของ​โมเซ​มี​กฎ​ข้อ​บังคับ​เกี่ยว​กับ​การ​สมรส​และ​การ​หมั้น. ตัว​อย่าง​เช่น ชาย​คน​หนึ่ง​อาจ​มี​ภรรยา​ได้​มาก​กว่า​หนึ่ง​คน; เขา​อาจ​หย่า​ภรรยา​ได้​เนื่อง​ด้วย​สาเหตุ​หลาย​ประการ แต่​ดู​เหมือน​ภรรยา​ทำ​เช่น​นั้น​ไม่​ได้. (เอ็กโซโด 22:16, 17; พระ​บัญญัติ 24:1-4) ชาย​ใด​ที่​ล่อ​ลวง​หญิง​พรหมจารี​ที่​ยัง​ไม่​ได้​หมั้น​ไป​มี​เพศ​สัมพันธ์​ต้อง​สมรส​กับ​เธอ​หาก​บิดา​เธอ​ยอม​ตก​ลง และ​เขา​จะ​หย่า​เธอ​ไม่​ได้. (พระ​บัญญัติ 22:28, 29) มี​พระ​บัญญัติ​อื่น ๆ อีก​ที่​ใช้​ใน​ชีวิต​สมรส เช่น เมื่อ​ไร​จะ​ต้อง​หลีก​เลี่ยง​การ​มี​เพศ​สัมพันธ์. (เลวีติโก 12:2, 5; 15:24; 18:19) มี​กฎ​ข้อ​บังคับ​อะไร​บ้าง​ที่​เกี่ยว​กับ​การ​หมั้น?

สตรี​ชาว​ยิศราเอล​ที่​หมั้น​หมาย​แล้ว​มี​ฐานะ​ทาง​กฎหมาย​ต่าง​จาก​สตรี​ที่​ยัง​ไม่​หมั้น​หมาย; ใน​บาง​แง่​เธอ​ถูก​ถือ​ว่า​เป็น​สตรี​ที่​สมรส​แล้ว. (พระ​บัญญัติ 22:23-29; มัดธาย 1:18, 19) ชาว​ยิศราเอล​ไม่​อาจ​หมั้น​หรือ​สมรส​กับ​ญาติ​บาง​คน​ได้. ตาม​ปกติ​คน​เหล่า​นั้น​เป็น​ญาติ​โดย​สาย​เลือด แต่​การ​หมั้น​และ​การ​สมรส​บาง​กรณี​ถูก​ห้าม​เนื่อง​จาก​สิทธิ​เกี่ยว​กับ​มรดก.(เลวีติโก 18:6-20; ดู​หอสังเกตการณ์ [ภาษา​อังกฤษ] ฉบับ 15 มีนาคม 1978 หน้า 25-28.) เห็น​ได้​ชัด​ว่า ผู้​รับใช้​ของ​พระเจ้า​ต้อง​ไม่​ถือ​ว่า​การ​หมั้น​เป็น​เรื่อง​ไม่​สำคัญ.

ชาว​ยิศราเอล​อยู่​ใต้​กฎ​ข้อ​บังคับ​ทั้ง​ปวง​นั้น​แห่ง​พระ​บัญญัติ แต่​คริสเตียน​ไม่​อยู่​ใต้​พระ​บัญญัติ ซึ่ง​หมาย​รวม​ถึง​กฎ​ข้อ​บังคับ​ต่าง ๆ เกี่ยว​กับ​การ​หมั้น​และ​การ​สมรส​ด้วย. (โรม 7:4, 6; เอเฟโซ 2:15; เฮ็บราย 8:6, 13) ตาม​จริง​แล้ว พระ​เยซู⁠ทรง​สอน​ว่า มาตรฐาน​ของ​คริสเตียน​เกี่ยว​กับ​การ​สมรส​นั้น​ต่าง​จาก​มาตรฐาน​ใน​พระ​บัญญัติ. (มัดธาย 19:3-9) ถึง​กระนั้น พระองค์​ก็​ไม่​ได้​ดู​เบา​ความ​สำคัญ​ของ​การ​สมรส​หรือ​การ​หมั้น. ถ้า​อย่าง​นั้น การ​หมั้น​ใน​หมู่​คริสเตียน​เป็น​เรื่อง​สำคัญ​เพียง​ไร?

ใน​หลาย​ดินแดน แต่​ละ​คน​จะ​เลือก​เอง​ว่า​ตน​จะ​สมรส​กับ​ใคร. เมื่อ​ชาย​และ​หญิง​สัญญา​จะ​สมรส​กัน ถือ​กัน​ว่า​เขา​ทั้ง​สอง​หมั้น​กัน​แล้ว. ตาม​ปกติ​แล้ว​ไม่​มี​การ​เรียก​ร้อง​ให้​ทำ​ตาม⁠ขั้น​ตอน​เป็น​ทาง​การ​อะไร​อีก​เพื่อ​ยืน​ยัน​การ​หมั้น​นั้น. จริง​อยู่​ที่​ว่า​ใน​บาง​แห่ง​เป็น​เรื่อง​ธรรมดา​ที่​ชาย​จะ​สวม​แหวน​ให้​ผู้​ที่​จะ​เป็น​ภรรยา​ของ​เขา​เพื่อ​แสดง​ถึง​การ​หมั้น​ของ​เขา​ทั้ง​สอง. หรือ​ไม่​ก็​เป็น​ประเพณี​ที่​จะ​ประกาศ​การ​หมั้น​ของ​ตน​ให้​เหล่า​ญาติ ๆ และ​เพื่อน ๆ ได้​ทราบ เช่น ณ การ⁠รับประทาน​อาหาร​ของ​ครอบครัว​หรือ ณ การ​ชุมนุม​สังสรรค์​ขนาด​เล็ก. เรื่อง​เหล่า​นี้​เป็น​การ​ตัดสิน​ใจ​เลือก​ส่วน​ตัว ไม่​ใช่​ข้อ​เรียก​ร้อง​ตาม​หลัก​พระ​คัมภีร์. สิ่ง​ที่​ทำ​ให้​มี​การ​หมั้น​คือ​การ​ตก​ลง​กัน​โดย​คน​สอง​คน.a

คริสเตียน​ไม่​ควร​ด่วน​มี​คู่​รัก, ทำ​การ​หมั้น, หรือ​สมรส. เรา​จัด​พิมพ์​เรื่อง​ที่​อาศัย​คัมภีร์​ไบเบิล​เป็น​หลัก​ซึ่ง​สามารถ​ช่วย​คน​โสด​ให้​ตัดสิน​ใจ​ว่า​เป็น​การ​สุขุม​ไหม​ถ้า​จะ​เริ่ม​มี​คู่​รัก​หรือ​ดำเนิน​ขั้น​ตอน​ต่าง ๆ เพื่อ​มุ่ง​สู่​การ​หมั้น​หรือ​การ​สมรส.b สาระ​สำคัญ​ใน​คำ​แนะ​นำ​คือ​ว่า สาย​สมรส​ของ​คริสเตียน​เป็น​แบบ​ถาวร.—เยเนซิศ 2:24; มาระโก 10:6-9.

คริสเตียน​ทั้ง​สอง​พึง​รู้​จัก​กัน​ให้​ดี​ก่อน จะ​เริ่ม​คิด​ถึง​เรื่อง​การ​หมั้น. แต่​ละ​ฝ่าย​อาจ​ถาม​ว่า ‘ฉัน​แน่​ใจ​จริง ๆ หรือ​ใน​เรื่อง​สภาพ​ฝ่าย​วิญญาณ​ของ​เขา​และ​ความ​เลื่อมใส​ที่​เขา​มี​ต่อ​พระเจ้า? ฉัน​สามารถ​คิด​ถึง​การ​รับใช้​พระเจ้า​ร่วม​กับ​คน​นี้​ตลอด​ชีวิต​ได้​ไหม? เรา​ได้​เปิด​เผย​บุคลิก​ลักษณะ​ของ​กัน​และ​กัน​ให้​เห็น​พอ​เพียง​หรือ​ยัง? ฉัน​มั่น​ใจ​ไหม​ว่า​เรา​จะ​ไป​กัน​ได้​ตลอดรอดฝั่ง? เรา​รู้​มาก​พอ​ไหม​ถึง​การ​กระทำ​ใน​อดีต​และ​สภาพการณ์​ใน​ปัจจุบัน​ของ​กัน​และ​กัน?’

เมื่อ​คริสเตียน​สอง​คน​หมั้น​กัน เป็น​การ​ถูก​ต้อง​ที่​เขา​ทั้ง​สอง​และ​คน​อื่น ๆ จะ​คาด​หมาย​ว่า​จะ​มี​การ​สมรส​ตาม​มา. พระ​เยซู​ทรง​เตือน​สติ​ว่า “ให้​คำ​ของ​เจ้า​ที่​ว่า​ใช่ หมายความ​ว่า​ใช่ คำ​ว่า​ไม่ ของ​เจ้า​ก็​ไม่.” (มัดธาย 5:37, ล.ม.) คริสเตียน​ที่​หมั้น​กัน​แล้ว​ควร​ทำ​ให้​เป็น​ไป​ตาม​นั้น. อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​กรณี​ที่​ไม่​ค่อย​จะ​เกิด​ขึ้น​เท่า​ไร คริสเตียน​ที่​หมั้น​กัน​แล้ว​อาจ​มา​รู้​ว่า​มี​การ​เก็บ​งำ​หรือ​ปิด​บัง​เรื่อง​สำคัญ​บาง​อย่าง​ไว้​ก่อน​การ​หมั้น. เรื่อง​นั้น​อาจ​เป็น​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​สำคัญ​เกี่ยว​กับ​อดีต​ของ​อีก​ฝ่าย​หนึ่ง กระทั่ง​อาจ​เป็น​อาชญากรรม​หรือ​การ​ผิด​ศีลธรรม​ก็​ได้. คริสเตียน​ที่​มา​รู้​เรื่อง​นี้​ต้อง​ตัดสิน​ใจ​ว่า​จะ​ทำ​เช่น​ไร. บาง​ที​ทั้ง​สอง​อาจ​พูด​คุย​เรื่อง​นั้น​กัน​อย่าง​เปิด​อก​และ​ตก​ลง​กัน​ว่า​จะ​เป็น​คู่​หมั้น​กัน​ต่อ​ไป. หรือ​เขา​ทั้ง​สอง​อาจ​ตัดสิน​ใจ​ร่วม​กัน​ว่า​จะ​ถอน​หมั้น. แม้​การ​ทำ​เช่น​นั้น​อาจ​เป็น​เรื่อง​ส่วน​ตัว—ไม่​ใช่​เรื่อง​ที่​คน​อื่น ๆ พึง​เข้า​ไป​ยุ่ง​เกี่ยว, หรือ​พยายาม​จะ​เดา​เรื่อง​ราว, หรือ​ตัดสิน—แต่​ก็​เป็น​การ​ตัดสิน​ใจ​ที่​สำคัญ​มาก. อีก​ด้าน​หนึ่ง ฝ่าย​ที่​ได้​มา​รู้​ถึง​เรื่อง​ร้ายแรง​เช่น​นั้น​อาจ​รู้สึก​ว่า​จะ​ต้อง​ถอน​หมั้น แม้​ว่า​อีก​ฝ่าย​หนึ่ง​ยัง​ไม่​อยาก​จะ​ถอน​หมั้น.—ดู “คำ​ถาม​จาก​ผู้​อ่าน” ใน​หอสังเกตการณ์ (ภาษา​อังกฤษ) ฉบับ 15 มิถุนายน 1975.

มี​เหตุ​ผล​อัน​ดี​ที่​จะ​จัด​การ​เรื่อง​นั้น​ให้​เรียบร้อย​ก่อน​เข้า​สู่​การ​สมรส. พระ​เยซู​ตรัส​ว่า สาเหตุ​เดียว​ตาม​หลัก​พระ​คัมภีร์​สำหรับ​การ​หย่า​ซึ่ง​ทำ​ให้​คน​เรา​มี​อิสระ​จะ​สมรส​ใหม่​คือ พอร์นีอา ซึ่ง​เป็น​การ​ผิด​ศีลธรรม​ทาง​เพศ​อย่าง​ร้ายแรง​ของ​คู่​สมรส. (มัดธาย 5:32; 19:9) พระองค์​มิ​ได้​ตรัส​ว่า​การ​สมรส​ตาม​กฎหมาย​อาจ​สิ้น​สุด​ด้วย​การ​หย่า​หาก​ฝ่าย​หนึ่ง​รู้​ถึง​ปัญหา​ร้ายแรง​หรือ​การ​กระทำ​ผิด​ซึ่ง​เกิด​ขึ้น​ก่อน​การ​แต่งงาน.

ตัว​อย่าง​เช่น ใน​สมัย​ของ​พระ​เยซู​นั้น​การ​ติด​โรค​เรื้อน​เป็น​สิ่ง​ที่​ดู​ออก​ได้. ถ้า​คน​ยิว​ที่​เป็น​สามี​มา​รู้​ว่า​คู่​ของ​เขา​เป็น​โรค​เรื้อน (ไม่​ว่า​โดย​ที่​เธอ​รู้​หรือ​ไม่​รู้) ใน​ตอน​ที่​เธอ​สมรส​กับ​เขา เขา​จะ​มี​เหตุ​สำหรับ​หย่า​ไหม? ชาว​ยิว​ที่​อยู่​ใต้​พระ​บัญญัติ​อาจ​หย่า​ด้วย​เหตุ​นั้น​ก็​ได้ แต่​พระ​เยซู​มิ​ได้​ตรัส​ว่า​นี่​เป็น​เรื่อง​ที่​เหมาะ​สำหรับ​เหล่า​สาวก​ของ​พระองค์. ขอ​ให้​พิจารณา​สภาพการณ์​บาง​อย่าง​ใน​สมัย​ปัจจุบัน. ชาย​คน​หนึ่ง​ซึ่ง​ติด​เชื้อ​ซิฟิลิส, เริม, เอช​ไอ​วี หรือ​โรค​ติด​ต่อ​ร้ายแรง​อื่น ๆ อาจ​สมรส​โดย​ไม่​เปิด​เผย​ข้อ​เท็จ​จริง​นี้. โรค​ที่​เขา​เป็น​นั้น​อาจ​ติด​ต่อ​โดย​การ​ผิด​ศีลธรรม​ทาง​เพศ​ก่อน​หรือ​ระหว่าง​ที่​เป็น​คู่​หมั้น​ก็​ได้. การ​ที่​ภรรยา​ได้​มา​ทราบ​ภาย​หลัง​เกี่ยว​กับ​โรค​ที่​เขา​เป็น​หรือ​การ​ผิด​ศีลธรรม​ใน​อดีต (กระทั่ง​เรื่อง​การ​เป็น​หมัน​หรือ​หย่อน​สมรรถภาพ​ทาง​เพศ) ก็​ไม่​ได้​ทำ​ให้​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​ว่า​เขา​ทั้ง​สอง​สมรส​กัน​แล้ว​นั้น​เปลี่ยน​ไป. อดีต​ที่​น่า​รังเกียจ​ก่อน​การ​สมรส​ไม่​ใช่​สาเหตุ​ตาม​หลัก​พระ​คัมภีร์​สำหรับ​การ​ล้ม​เลิก​สาย​สมรส​ยิ่ง​ไป​กว่า​การ​ที่​เธอ​ได้​ติด​โรค​บาง​อย่าง​หรือ​แม้​กระทั่ง​ปิด​บัง​การ​ตั้ง​ครรภ์​กับ​ชาย​อื่น​ใน​ตอน​ที่​สมรส​กัน. ตอน​นี้​เขา​ทั้ง​สอง​สมรส​กัน​แล้ว​และ​ได้​สัญญา​ว่า​จะ​ผูก​พัน​กัน.

จริง​อยู่​ที่​สภาพการณ์​น่า​เศร้า​เช่น​นั้น​ไม่​ค่อย​เกิด​ขึ้น แต่​ตัว​อย่าง​เหล่า​นี้​ควร​ย้ำ​จุด​สำคัญ​ที่​ว่า ต้อง​ไม่​ถือ​ว่า​การ​หมั้น​เป็น​เรื่อง​ไม่​สำคัญ. ก่อน​และ​ระหว่าง​ที่​เป็น​คู่​หมั้น​กัน คริสเตียน​ควร​พยายาม​รู้​จัก​กัน​ให้​ดี. เขา​ทั้ง​สอง​พึง​ต้อง​ซื่อ​ตรง​ใน​เรื่อง​ที่​อีก​ฝ่าย​หนึ่ง​อยาก​รู้​หรือ​มี​สิทธิ์​จะ​รู้. (ใน​บาง​ดินแดน กฎหมาย​เรียก​ร้อง​ให้​ทั้ง​สอง​ฝ่าย​ให้​แพทย์​ตรวจ​ก่อน​จะ​สมรส. ส่วน​คน​อื่น ๆ อาจ​อยาก​ให้​มี​การ​ตรวจ​ร่าง​กาย​เพื่อ​ให้​ตน​เอง​รู้​ข้อ​เท็จ​จริง.) ด้วย​วิธี​นั้น ความ​ชื่นชม​ยินดี​และ​ความ​สำคัญ​ของ​การ​หมั้น​ก็​จะ​ช่วย​เสริม​วัตถุ​ประสงค์​อัน​มี​เกียรติ​ขณะ​ที่​ทั้ง​สอง​มุ่ง​สู่​ขั้น​ตอน​การ​สมรส​ซึ่ง​ยิ่ง​น่า​ชื่นชม​ยินดี​และ​สำคัญ​มาก​กว่า​นั้น​อีก.—สุภาษิต 5:18, 19; เอเฟโซ 5:33.

[เชิงอรรถ]

a ใน​วง​สังคม​บาง​แห่ง บิดา​มารดา​ยัง​คง​เป็น​ผู้​ที่​จัด​การ​สำหรับ​การ​หมั้น​หมาย​ของ​บุตร. อาจ​หมั้น​กัน​ไว้​ระยะ​หนึ่ง​ก่อน​ที่​ทั้ง​สอง​จะ​อยู่​ใน​ฐานะ​จะ​สมรส​กัน. ระหว่าง​นั้น​เขา​ทั้ง​สอง​ได้​รับ​การ​ยอม​รับ​ว่า​เป็น​คู่​หมั้น​กัน หรือ​มี​คำ​มั่น​สัญญา​ต่อ​กัน แต่​เขา​ทั้ง​สอง​ยัง​ไม่​ได้​สมรส​กัน.

b ดู​คำ​ถาม​ที่​หนุ่ม​สาว​ถาม—คำ​ตอบ​ที่​ได้​ผล บท 28-32 และ​เคล็ดลับ​สำหรับ​ความ​สุข​ใน​ครอบครัว บท 2 พิมพ์​โดย​สมาคม​ว็อชเทาเวอร์ ไบเบิล แอนด์ แทร็กต์ แห่ง​นิวยอร์ก.

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์