ኣየር

ንኣየር ኣብ ሓደጋ ኣእትዩ ዘሎ ዅነታት

ብከላ ኣየር ኣብ ምድሪ ንዘሎ ህይወት ኣብ ሓደጋ ኣእትይዎ ኣሎ። ሓደ ሚእታዊት ህዝቢ ዓለም ጥራይ እዩ ነቲ ውድብ ጥዕና ዓለም ብቑዕ ዚብሎ መለክዒታት ዜማልእ ኣየር ዜተንፍስ ዘሎ።

ብከላ ኣየር ጠንቂ ሕማም ስርዓተ ምትንፋስን መንሽሮ ሳንቡእን ሕማም ልብን ይኸውን እዩ። ብሰንኪ ብከላ ኣየር ኣብ ዓዓመት ኣስታት 7,000,000 ሰባት ዕምሮም ከም ዚሓጽር ይግመት።

ፕላነትና—ንሓዋሩ ንምንባር እተነድፈት

ፕላነትና ንዅሎም ዜተንፍሱ ፍጥረታት ዚኣክል ጥዕና ዘለዎ ኣየር ናይ ምቕራብ ተፈጥሮኣዊ ኽእለት ኣለዋ። እዚ ተፈጥሮኣዊ መስርሕ እዚ ዕዉት ምእንቲ ኪኸውን ግና፡ ደቂ ሰብ ንኣከባቢ ምእንቲ ኸይብክሉ ኺጥንቀቑ ኣለዎም። ሒደት ኣብነታት እስከ ንርአ፦

• ዱር ካብ ኣየር ካርቦን ዳይኦክሳይድ ናይ ምምጻይ ክእለት ከም ዘለዎ ኣጸቢቕካ ይፍለጥ እዩ። ኣብ ገማግም ባሕሪ ኣብ ዚርከብ ረግረግ ዚበቝሉ ኣግራብ ሾራ ዝሓሸ ዕዮ ኸም ዚዓይዩ ግና ብዙሕ ኣይፍለጥን እዩ። ኣግራብ ሾራ ኻብ ትሮፒካዊ ዱር ክሳዕ ሓሙሽተ ዕጽፊ ብዚበጽሕ ደረጃ ካርቦን ዳይኦክሳይድ ካብ ኣየር የወግዱ እዮም።

• ኣብ ቀረባ ግዜ እተገብረ መጽናዕትታት ከም ዚሕብሮ፡ ፉኮ ተባሂሉ ዚጽዋዕ ዓይነት ተኽሊ ባሕሪ ኻብ ሃዋህው ካርቦን ዳይኦክሳይድ ኣብ ርእሲ ምምጻዩ፡ ነዚ እውን ይቐብሮ እዩ። ኣቝጽልቲ እዚ ተኽሊ እዚ ንነዊሕ ርሕቀት ጸምበለል ኪብል ዜኽእሎ ብጋዝ ዚምላእ ከረጺታት ኣለዎ። ካብ ገምገም ባሕሪ ርሒቑ ምስ ከደ፡ እዚ ኸረጺታት እዚ ይትኰስ እሞ፡ እቲ ካርቦን ዝመጸየ ተኽሊ ናብ ውሽጢ ውቅያኖስ ይሰጥም። ኣብኡ ድማ ንሓያሎ ዘመናት ተቐቢሩ ይጸንሕ።

• ኣብቲ ብሰንኪ ኮቪድ-19 እተገብረ ዕጽዋ፡ ሃዋህውና ኻብ ጐዳኢ ብከላ ገዛእ ርእሱ ኼጽሪ ኸም ዚኽእል ተራእዩ እዩ። ኣብ 2020፡ እቲ ኻብ ፋብሪካታትን ማካይንን ዚወጽእ ዝነበረ በካሊ ነገራት ዳርጋ ምሉእ ብምሉእ ደው ምስ በለ፡ ጽሬት ኣየር ብኡብኡ ተመሓይሹ። ብመሰረት “ጸብጻብ ጽሬት ኣየር ዓለም 2020፡” ልዕሊ 80 ሚእታዊት ካብተን ኣብቲ ጸብጻብ እተሳተፋ ሃገራት ደድሕሪ እቲ ዕጽዋ ነዊሕ ከይጸንሓ ጽሩይ ኣየር ከም ዝረኸባ ሓቢረን።

እንታይ ይግበር ኣሎ፧

ብከላ ኣየር ምእንቲ ኺንኪ፡ መንግስትታት ኣብ ልዕሊ ኢንዱስትሪታት ጸቕጢ ይገብሩ ኣለዉ። ስነ ፍልጠተኛታት ከኣ ነቲ ብከላ ዜሕድሮ ጽልዋ ንምሕዋይ ዜኽእል ሓደስቲ መገድታት ይረኽቡ ኣለዉ። ንኣብነት፡ ኣብ ሓደ መስርሕ፡ ብደቀቕቲ ተህዋስያን ገይሮም ንበካሊ ነገራት ናብ ዘይመርዛም ግዛዕ ኪቕይርዎ ኽኢሎም ኣለዉ። ብዘይካዚ፡ ክኢላታት ብማኪና ዘይኰነስ ብእግርና ወይ ብብሽክለታ ኽንንቀሳቐስ፡ ኣብ ኣባይትና እውን ጸዓት ዚቝጥብ ናውቲ ኽንጥቀም ይመኽሩ።

እዚ ግና እኹል ኣይኰነን። ከም ውድብ ጥዕና ዓለምን ባንክ ዓለምን ዝኣመሰለ ኣህጉራዊ ትካላት ብ2022 ዘውጽኦ ጸብጻብ እውን ነዚ ዚሕብር እዩ።

እቲ ጸብጻብ ከም ዚሕብሮ፡ ኣብ 2020 ኣስታት ሓደ ሲሶ ህዝቢ ዓለም ምግቢ ኪኽሽን ከሎ፡ ንኣየር ዚብክል ነዳድን ተክኖሎጂን እዩ ዚጥቀም ነይሩ። ኣብ ብዙሕ ቦታታት፡ ሓድሽ ምድጃ ወይ ኣማራጺ ዚኸውን ዓይነት ነዳዲ ኺጥቀሙ ዚኽእሉ ሒደት ሰባት ጥራይ እዮም።

ተስፋ እንገብረሉ ምኽንያት—መጽሓፍ ቅዱስ እንታይ ይብል፧

“እቲ ናይ ሓቂ ኣምላኽ፡ የሆዋ፡ እቲ ፈጣሪ ሰማያት . . . እቲ ንምድርን ንፍርያታን ዝዘርግሐ፡ እቲ ኣብኣ ንዘሎ ህዝቢ ትንፋስ፡ ኣብኣ ንዚመላለሱ ድማ መንፈስ ዝሃበ ኸምዚ ይብል።”—ኢሳይያስ 42:5።

ነቲ እነተንፍሶ ኣየርን ነቲ ንኣየር ዜጻሪ ተፈጥሮኣዊ ዑደታትን፡ ኣምላኽ እዩ ፈጢርዎ። ንሱ ደረት ዘይብሉ ሓይሊ ኣለዎ፡ ንደቂ ሰብ እውን የፍቅሮም እዩ። እሞ ደኣ ብዛዕባ ብከላ ኣየር ዋላ ሓንቲ ዘይገብርዶ ይመስለካ፧ “ፕላነትና ኻብ ጥፍኣት ከም እተምልጥ ኣምላኽ ኣተስፍዩ” ዘርእስታ ዓንቀጽ ርአ።