1:15

ang panganay sa lahat ng nilalang: Ibig sabihin, ang unang nilalang ng Diyos na Jehova. Ang pito sa walong beses na paglitaw ng terminong Griego para sa “panganay” (pro·toʹto·kos) sa Kristiyanong Griegong Kasulatan ay tumutukoy kay Jesus. Sa Kasulatan, ang terminong “panganay” ay kadalasan nang tumutukoy sa pinakaunang anak. Dahil si Jesus ang “panganay” na anak ni Maria, dinala siya sa templo bilang pagsunod sa Kautusan ni Jehova. (Luc 2:7, 22, 23; Mat 1:25) Sa Col 1:18 (tingnan ang study note), ito rin ang salitang Griego na ginamit para kay Jesus, “ang panganay mula sa mga patay,” ibig sabihin, ang unang binuhay-muli. (Ihambing ang Ro 8:29.) Sa Hebreong Kasulatan, ang ekspresyong “panganay” ay kadalasan nang nangangahulugan ding “pinakamatandang anak na lalaki ng isang ama.” Sa Septuagint, lumitaw din ang salitang Griego na ito sa Gen 49:3, kung saan sinabi ni Jacob: “Ruben, ikaw ang panganay ko.” (Tingnan sa Glosari, “Panganay.”) Sinasabi ng mga naniniwalang hindi nilalang si Jesus na ang “panganay” dito ay tumutukoy sa ranggo at hindi sa pagiging nilalang, kaya isinalin nila ang pariralang ito na “ang panganay na namamahala sa lahat ng nilalang.” Kahit totoo namang nakahihigit si Jesus sa lahat ng nilalang, walang basehan ang paniniwala na ang “panganay” dito ay may ibang kahulugan. Sa Apo 3:14, tinawag si Jesus na “pasimula ng paglalang ng Diyos,” na nagpapakitang “ang panganay sa lahat ng nilalang” sa talatang ito ay tumutukoy sa pagiging pinakaunang nilalang ng Diyos.