9

mas gusto kong makiusap sa iyo salig sa pag-ibig mo: Gaya ng nabanggit ni Pablo, kilalá si Filemon sa pag-ibig niya kay Kristo at sa mga kapananampalataya niya. (Flm 5, 7) Nagtitiwala ang apostol na dahil sa pag-ibig ni Filemon, mauudyukan siyang magpakita ng malaking kabaitan sa pagkakataong ito. (Flm 21) Pero alam ni Pablo na hindi niya mapupuwersa si Filemon na magpakita ng pag-ibig. Gaya nga ng sinasabi ng isang reperensiya tungkol sa talatang ito, “mauudyukan ang isa na magpakita ng pag-ibig, pero hindi siya mapipilit.”

matanda na: Posibleng nasa mga 50 o mahigit 60 anyos na si Pablo nang isulat niya ang liham na ito. Ayon sa ilang reperensiya, ang salitang Griego na ginamit dito ni Pablo ay puwedeng tumukoy sa “isang lalaki na 50-56 anyos.” Pero sa Griegong Septuagint, ginamit ang terminong ito para kina Abraham at Eli na di-hamak na mas matatanda. (Gen 25:8; 1Sa 2:22; LXX) Kaya hindi magagamit na basehan ang salitang ginamit dito ni Pablo para malaman ang edad niya nang sumulat siya kay Filemon. Mas makakatulong pa ang ibang impormasyon tungkol sa buhay ni Pablo. Halimbawa, naging Kristiyano siya noong mga 34 C.E., at isinulat niya ang liham na ito kay Filemon pagkalipas ng mga 25 taon, noong 60-61 C.E. Nang makumberte siya, nasa edad na siya para makilala at pagkatiwalaan ng mataas na saserdote. Sinasabi ng ilan na posibleng magkaedad sila ni Jesus o mas bata lang si Pablo nang kaunti. Sa ilang Bibliya, ang salitang Griego na ginamit dito ay isinaling “embahador.” Pero mas maraming iskolar ang pabor sa saling “matanda,” na kahawig ng pagkakasalin ng salitang ito sa Luc 1:18 at Tit 2:2.—Ihambing 2Co 5:20 at study note; Efe 6:20 at study note.

bilanggo alang-alang kay Kristo Jesus: Tingnan ang mga study note sa Flm 1.