24

Marcos: Tingnan ang study note sa Col 4:10.

Aristarco: Isang taga-Macedonia mula sa Tesalonica na naglakbay kasama ni Pablo. Malamang na isa siyang Judio. (Tingnan ang study note sa Col 4:11.) Hindi niya iniwan si Pablo sa mapanganib na mga sitwasyon. Halimbawa, magkasama sila nang umugin sila sa Efeso at nang bumuo ng pakana laban kay Pablo ang mga Judio sa Gresya. (Gaw 19:29; 20:2-4) At nang ipadala si Pablo sa Roma bilang bilanggo, sumama ang tapat na kaibigan niyang ito. Sa paglalakbay, nawasak ang barko nila. (Gaw 27:1, 2, 41) Lumilitaw na patuloy na inalalayan ni Aristarco si Pablo noong nakabilanggo ito sa sarili nitong bahay sa Roma. (Gaw 28:16, 30) Malamang na nabilanggo rin si Aristarco nang ilang panahon kasama ng apostol, kaya nasabi ni Pablo na “talagang napalalakas” siya nito.—Col 4:10, 11; tingnan din ang study note sa Flm 23; 2Co 8:18.

Demas: Tingnan ang study note sa Col 4:14; 2Ti 4:10.

Lucas: Tingnan ang study note sa Col 4:14.