Sa Ilalim ng Kautusan. Noong Pag-alis ng mga Israelita mula sa Ehipto, si Moises, bilang kinatawan ni Jehova, ay naging hukom. Noong pasimula ay sinikap niyang asikasuhin ang lahat ng usapin, na lubhang napakarami anupat naging abala siya mula umaga hanggang gabi. Dahil sa payo ni Jetro, nag-atas siya ng mga lalaking may kakayahan upang maging mga pinuno ng libu-libo, ng daan-daan, ng lima-limampu, at ng sampu-sampu. (Exo 18:13-26) Waring hindi naman ito nangangahulugan na sa bawat pito o walong matitipunong lalaki ay nagkaroon isang hukom na pantanging inatasan. Sa halip, inorganisa ang bansa at nagkaroon ng mga pinuno na awtorisadong mag-asikaso sa mas maliliit na usapin kailanma’t kailangan. Ngunit anumang usapin na lubhang masalimuot o mabigat, o bagay na may pambansang kahalagahan, ay dadalhin kay Moises o sa santuwaryo sa harap ng mga saserdote.

Kabilang sa mahihirap na usaping ito ang mga sumusunod: Kapag naghinala ang asawang lalaki sa kalinisan ng kaniyang asawa (Bil 5:11-31), isang kaso ng pagbububo ng dugo dahil sa pagtatalo (Deu 17:8, 9), at ilang kaso ng pagpaparatang ng paghihimagsik sa isang tao ngunit ang katibayan ay di-malinaw o kahina-hinala (Deu 19:15-20). Ang mga saserdote ang mangangasiwa sa kaso ng pagpaslang na di-nalutas.​—Deu 21:1-9.

Walang itinakdang mga probisyon noon para sa pag-apela sa matataas na hukuman mula sa mabababang hukuman, ngunit kung ang isang kaso ay hindi mapagpasiyahan ng mga pinuno ng sampu-sampu, maaari nila itong iharap sa mga pinuno ng lima-limampu, at patuloy, o tuwiran itong dalhin sa santuwaryo o kay Moises.​—Exo 18:26; Deu 1:17; 17:8-11.

Ang mga lalaking pinili bilang mga hukom ay dapat na may kakayahan, mga lalaking mapagkakatiwalaan, natatakot kay Jehova at napopoot sa di-tapat na pakinabang. (Exo 18:21) Karaniwan na, sila ay mga ulo ng pamilya o mga ulo ng mga tribo, matatandang lalaki ng lunsod na doon ay gumanap sila bilang mga hukom. Ang mga Levita, na ibinukod ni Jehova bilang pantanging mga tagapagturo ng Kautusan, ay prominenteng naglingkod din bilang mga hukom.​—Deu 1:15.

Maraming mga payo laban sa pagbaluktot sa kahatulan, pagtanggap ng mga suhol, o pagtatangi. (Exo 23:6-8; Deu 1:16, 17; 16:19; Kaw 17:23; 24:23; 28:21; 29:4) Hindi dapat paboran ang isang taong dukha dahil lamang sa siya ay dukha, ni bibigyan man ng bentaha ang taong mayaman kaysa sa dukha. (Lev 19:15) Igagalang ang mga karapatan ng mga naninirahang dayuhan, at hindi sila pakikitunguhan nang di-makatarungan. Hindi dapat siilin ng mga hukom ang ganitong mga tao, ni ang mga babaing balo at ang mga ulila, na waring walang tagapagsanggalang, sapagkat si Jehova ang kanilang makaamang Hukom at Tagapagsanggalang. (Lev 19:33, 34; Exo 22:21; 23:9; Deu 10:18; 24:17, 18; 27:19; Aw 68:5) Samantala, ang mga naninirahang dayuhan ay hinihilingang gumalang sa batas ng lupain. (Lev 18:26) Ngunit nang maglaon, ang mga batas at mga payo na ito mula kay Jehova ay winalang-halaga ng mga prinsipe at mga hukom sa Israel, anupat ang pagwawalang-halagang ito ay isa sa mga dahilan ng paghatol ng Diyos sa bansa.​—Isa 1:23; Eze 22:12; 1Sa 8:3; Aw 26:10; Am 5:12.

Yamang ang mga hukom ay dapat maging mga taong matuwid, anupat humahatol ayon sa kautusan ni Jehova, kinakatawanan nila si Jehova. Kaya naman, ang pagtayo sa harap ng mga hukom ay itinuturing na pagtayo sa harap ni Jehova. (Deu 1:17; 19:17; Jos 7:19; 2Cr 19:6) Karaniwan na, ang terminong “kapulungan” o “kongregasyon” ay tumutukoy sa pangkalahatang kapulungan ng mga tao, ngunit kung tungkol sa paghaharap ng mga kaso sa kapulungan o kongregasyon upang hatulan, ang tinutukoy ng Bibliya ay ang mga miyembrong kumakatawan sa kapulungan, ang mga hukom, gaya sa Bilang 35:12, 24, 25 at Mateo 18:17.

Noon, ang lokal na hukuman ay nasa pintuang-daan ng isang lunsod. (Deu 16:18; 21:19; 22:15, 24; 25:7; Ru 4:1) Ang tinutukoy na “pintuang-daan” ay ang maluwang na dako sa loob ng lunsod malapit sa pintuang-daan. Sa mga pintuang-daan binabasa ang Kautusan sa nagkakatipong bayan at doon ipinahahayag ang mga ordinansa. (Ne 8:1-3) Sa pintuang-daan, madaling makakuha ng mga saksi para sa gawaing sibil, gaya ng bilihan ng ari-arian, at iba pa, yamang sa maghapon ay labas-pasok doon ang karamihan sa mga tao. Gayundin, dahil sa publisidad na natatamo ng alinmang paglilitis sa pintuang-daan, waring naiimpluwensiyahan ang mga hukom na maging maingat at makatarungan sa paglilitis at sa kanilang mga pasiya. Maliwanag na noon ay may isang dakong nakalaan malapit sa pintuang-daan kung saan maalwang makapangangasiwa ang mga hukom. (Job 29:7) Naglakbay si Samuel at inikot niya ang Bethel, Gilgal, at Mizpa at “humatol sa Israel sa lahat ng mga dakong ito,” gayundin sa Rama, sa kinaroroonan ng kaniyang bahay.​—1Sa 7:16, 17.

Ang mga hukom ay dapat pakitunguhan nang may paggalang, yamang nasa isang posisyon sila na kumakatawan kay Jehova. (Exo 22:28; Gaw 23:3-5) Noon, kapag nagbaba ng pasiya ang mga saserdote, ang mga Levita sa santuwaryo, o ang gumaganap na hukom (halimbawa, si Moises o si Samuel), iyon ay may-bisa, at ang sinumang tumangging sumunod sa pasiyang iyon ay papatayin.​—Deu 17:8-13.

Kung ang isang tao ay sinentensiyahang hampasin sa pamamagitan ng mga pamalo, padadapain siya sa harap ng hukom at papaluin sa harap nito. (Deu 25:2) Noon, mabilis ang paglalapat ng katarungan. Pinipigilan lamang ang isang tao sa loob ng ilang panahon kapag mahirap ang kaso at kailangang kay Jehova magmula ang hatol. Kung magkagayon ay inilalagay ang akusado sa kulungan hanggang sa matanggap ang pasiya. (Lev 24:12; Bil 15:34) Walang probisyon sa Kautusan para sa pagbibilanggo. Naging kaugalian lamang ang pagbibilanggo noong maglaon, nang sumamâ ang bansa, at gayundin noong panahon ng pamumunong Gentil.​—2Cr 18:25, 26; Jer 20:2; 29:26; Ezr 7:26; Gaw 5:19; 12:3, 4.

Ang mga hukom ay dapat pakitunguhan nang may paggalang, yamang nasa isang posisyon sila na kumakatawan kay Jehova. (Exo 22:28; Gaw 23:3-5) Noon, kapag nagbaba ng pasiya ang mga saserdote, ang mga Levita sa santuwaryo, o ang gumaganap na hukom (halimbawa, si Moises o si Samuel), iyon ay may-bisa, at ang sinumang tumangging sumunod sa pasiyang iyon ay papatayin.​—Deu 17:8-13.

Kung ang isang tao ay sinentensiyahang hampasin sa pamamagitan ng mga pamalo, padadapain siya sa harap ng hukom at papaluin sa harap nito. (Deu 25:2)

Pagkatapos na maitatag ang kaharian sa Israel, ang pinakamahihirap na usapin ay dinadala sa hari o kaya ay sa santuwaryo. Sa Deuteronomio 17:18, 19, hinilingan ng Kautusan ang hari na sa pag-upo niya sa kaniyang trono ay susulat siya para sa kaniyang sarili ng isang kopya ng Kautusan at babasahin niya iyon araw-araw, upang maging lubusan siyang kuwalipikado na humatol sa mahihirap na usapin.