KABAYARAN

[sa Ingles, compensation].

Isang bagay na ibinibigay o tinatanggap katumbas o kapalit ng mga serbisyo, kalugihan, o pinsala. Ang pandiwang Hebreo na isinasalin bilang “magbayad” (sha·lemʹ; sa Ingles, make compensation) ay nauugnay sa sha·lohmʹ, nangangahulugang “kapayapaan.” (Exo 21:36; 1Ha 5:12) Sa gayon, ang pandiwang ito ay nagpapahiwatig ng pagpapanumbalik ng kapayapaan sa pamamagitan ng pagbabayad o ng pagsasauli. Sa ilalim ng Kautusang ibinigay sa Israel sa pamamagitan ni Moises, hinihingan ng kabayaran ang pinsala o kalugihan sa anumang larangan ng ugnayan ng mga tao. Kailangan ding bayaran ang pagtatrabaho o mga serbisyo. Ang kabayaran ng mga upahang trabahador, Israelita man, naninirahang dayuhan, o iba pa, ay dapat ibigay sa mismong araw na ipinagtrabaho nila.​—Lev 19:13; Deu 24:14, 15.

Kung sa pag-aaway ng mga tao, isang babaing nagdadalang-tao ang mapinsala o “lumabas” ang (mga) anak nito, ngunit walang nangyaring nakamamatay na sakuna, sisingilin ng may-ari ng babae ng bayad-pinsala ang taong nagkasala. (Sakaling napakalaki ng hinihingi ng asawang lalaki, ang mga hukom ang magtatakda ng halagang babayaran.)​—Exo 21:22.

Kung ang isang toro ay may ugaling manuwag at binabalaan na ang may-ari nito tungkol sa bagay na iyon ngunit hindi niya binantayan ang hayop, kung magkagayon, sakaling manuwag ito ng isang alipin at mamatay iyon, ang panginoon ng alipin ay tatanggap ng kabayarang 30 siklo ($66) mula sa may-ari ng toro. Ayon sa mga Judiong komentarista, kapit ito sa mga aliping banyaga, hindi sa mga Hebreo. Kung ang toro ay nanuwag ng isang malayang tao, dapat mamatay ang may-ari nito. Gayunman, kung sa pangmalas ng mga hukom, ang mga kalagayan o ang iba pang mga salik ay nagpapahintulot ng isang mas magaan na parusa, isang pantubos ang maaaring ipataw sa kaniya. Sa gayong kaso, kailangang bayaran ng may-ari ng nanuwag na toro ang anumang halagang ipapataw ng mga hukom. Bukod pa rito, mawawala sa may-ari ang torong iyon yamang babatuhin iyon hanggang sa mamatay. Hindi maaaring kainin ang karne niyaon. (Exo 21:28-32) Maliwanag na kapit din noon ang kautusang ito sa iba pang hayop na maaaring makapatay.

Kapag basta na lamang namatay ang isang hayop, o nilapa iyon ng isang mabangis na hayop, o tinangay ng pangkat ng mandarambong, hindi dapat sisihin ang tagapag-ingat. Hindi niya kontrolado ang pagkawalang ito.

Kapag basta na lamang namatay ang isang hayop, o nilapa iyon ng isang mabangis na hayop, o tinangay ng pangkat ng mandarambong, hindi dapat sisihin ang tagapag-ingat. Hindi niya kontrolado ang pagkawalang ito.

Kung humiram ang isang tao ng isang hayop sa kaniyang kapuwa para sa pansarili niyang gamit, magbabayad siya para sa anumang pinsalang nangyari. (Exo 22:14) Kung ang may-ari ay kasama ng hayop, hindi kailangang magbigay ng anumang kabayaran, salig sa simulaing babantayan ng indibiduwal ang sarili niyang pag-aari. Kung ang hayop ay upahan, ang may-ari nito ang aako sa kalugihan sapagkat kapag itinatakda ang halaga ng pagpapaupa, karaniwan nang isinasaalang-alang kung magkano ang posibleng malugi sa isa.​—Exo 22:15.