HEBREO, I

Ang katawagang “Hebreo” ay unang ginamit kay Abram, sa gayon ay ipinakikita ang kaibahan niya sa kaniyang mga kapitbahay na Amorita. (Gen 14:13) Pagkatapos nito, sa halos lahat ng kaso ng paggamit dito, ang terminong “(mga) Hebreo” ay patuloy na ginamit bilang isang katawagang nagpapahiwatig ng pagiging naiiba​—anupat ang nagsasalita ay mula sa isang bansang di-Israelita (Gen 39:13, 14, 17; 41:12; Exo 1:16; 1Sa 4:6, 9), o isang Israelita na nagsasalita sa isang banyaga (Gen 40:15; Exo 1:19; 2:7; Jon 1:9), o may binabanggit na mga banyaga (Gen 43:32; Exo 1:15; 2:11-13; 1Sa 13:3-7).

Gaya ng ipinakikita sa nabanggit na mga teksto, ang katawagang “Hebreo” ay pamilyar na sa mga Ehipsiyo noong ika-18 siglo B.C.E. Waring ipinahihiwatig nito na sina Abraham, Isaac, at Jacob ay nakilala nang malawakan, anupat alam ng marami ang bansag na “Hebreo.” Nang banggitin ni Jose ang “lupain ng mga Hebreo” (Gen 40:15) sa dalawa sa mga lingkod ni Paraon, tiyak na ang tinukoy niya ay ang rehiyon sa palibot ng Hebron na matagal nang ginagamit ng kaniyang ama at mga ninuno bilang pinakasentro ng mga gawain. Pagkaraan ng mga anim na siglo, tinutukoy pa rin ng mga Filisteo ang mga Israelita bilang “mga Hebreo.” Noong panahon ni Haring Saul, ang “mga Hebreo” at “Israel” ay magkatumbas na mga termino. (1Sa 13:3-7; 14:11; 29:3) Noong ikasiyam na siglo B.C.E. ang propetang si Jonas ay nagpakilala bilang isang Hebreo sa mga magdaragat (posibleng mga taga-Fenicia) na nasa isang barko mula sa daungang-dagat ng Jope. (Jon 1:9) Ipinakita rin ng Kautusan ang kaibahan ng mga aliping “Hebreo” sa mga aliping may ibang lahi o nasyonalidad (Exo 21:2; Deu 15:12), at sa pagtukoy rito, ipinakikita ng aklat ng Jeremias (noong ikapitong siglo B.C.E.) na ang terminong “Hebreo” ay katumbas noon ng “Judio.”​—Jer 34:8, 9, 13, 14.

Ayon sa isang pangmalas, ang pangalang iyon ay nagmula sa salitang-ugat na ʽa·varʹ, nangangahulugang “dumaan; lumampas; tumawid; bumagtas.” Kaya ang termino ay kakapit kay Abraham bilang ang isa na kinuha ng Diyos “mula sa kabilang ibayo ng Ilog [Eufrates].” (Jos 24:3) Gayon ang pagkaunawa ng mga tagapagsalin ng Griegong Septuagint sa termino kung kaya sa Genesis 14:13 ay tinukoy si Abraham bilang “ang dumaan” sa halip na ang “Hebreo.” Bagaman napakapopular ng teoriyang ito, mayroon din itong mga depekto. Ang hulapi ng terminong ʽIv·riʹ (Hebreo) ay katulad niyaong ginagamit sa ibang mga termino na walang alinlangang mga patronymic, samakatuwid nga, mga pangalang binubuo sa pamamagitan ng paglalakip ng isang unlapi o hulapi na nagpapahiwatig ng kaugnayan sa pangalan ng ama o ninuno ng magulang ng isa. Halimbawa, ang Moh·ʼa·viʹ (Moabita) ay pangunahin nang tumutukoy sa isa na nagmula kay Moab (Moh·ʼavʹ) sa halip na sa isa mula sa isang heograpikong rehiyon; gayundin ang ʽAm·moh·niʹ (Ammonita), Da·niʹ (Danita), at marami pang iba.

Karagdagan pa, kung ang “Hebreo” ay kakapit kay Abraham dahil lamang sa ‘pagtawid’ niya sa Eufrates, waring napakalawak ng termino, anupat maikakapit sa sinumang tao na gayon din ang ginawa​—at malamang na maraming nandayuhang gaya niya sa paglipas ng mga siglo. Sa gayong pinagmulan, magiging pantangi lamang ang termino kung ang pagtawid ni Abraham sa Eufrates ay kinilalang dahil sa pagtawag ng Diyos. Pinag-aalinlanganan kung ang bagay na ito ay kinilala ng mga paganong gumamit ng terminong iyon, bagaman hindi naman ito maituturing na imposible.