Tozambizambi ta Amato ta Diwutshi ndo t’Ata
LAM’AKAWATAYANGAKA diangɔ diaki lo nshi y’edjedja lo ngelo ka Ebla, lo wodja wa Syrie, wakashola yangɔ mɔtshi yaki la sango di’Ishtara, jambizambi ya omoto ya diwutshi ndo y’ata yaki Ase Babilɔna. Arkɛɔlɔgɛ Paolo Matthiae akate ate yangɔ yakɔ yaki oko “tshapa yele oko ohonge, lɔkɔ vɔ sanga sɛlɛmɔnyi kɛmɔtshi ka l’ɔtɛmwɛlɔ: ɔlɔmbɛdi ɔmɔtshi wa omoto okombi ɔtɛ, la ntondo k’ekishi ka jambizambi mɔtshi ya diambo efula . . . ɔtɛ w’ekishi kakɔ mamatanyema la osukɔ ɔmɔtshi wa djɛwɛlɛwɛ w’otale.”
Woshwelo ɔsɔ wekɔ dikambo di’ohomba efula, nɛ dia ekishi kɛsɔ kakasalema oma k’etatelo k’eleko ka 18 N.T.D. Lo ndjela Mattiae, dikambo sɔ toshaka “djembetelo ya mɛtɛ mɛtɛ” yɛnya ɔnɛ: ɔtɛmwɛlɔ wa Ishtara wakasalema l’edja k’ɛnɔnyi oko 2 000.
Ɔtɛmwɛlɔ wa Ishtara wakamɛ la Babilɔna ko lo deko diakayoyelaka, vɔ wakayokokanɛka ndo lo Diolelo dia Rɔmɔ. Jehowa akadjangɛ Ase Isariyɛlɛ dia vɔ nanya oseka ɛngɔ tshɛ kaki la diɔtɔnganelo l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi lo Nkɛtɛ Yakalakema, ko lam’akiwɔ kokitanyiya dikambo sɔ, ɔtɛmwɛlɔ w’Ashɛtarɔta (Ishtara w’Ase Kanana) akayoyalaka djonga le wɔ.—Euhwelu k’Elembe 7:2, 5; Embadi 10:6.
Koyanga mbele Ishtara la onyande Ashɛtarɔta waya bu nto nshi nyɛ, ditshelo diakawɛnyaka—akambo wa dieyanelo dia sɔnyi la akambo wa ngala—wambokokanɛ l’ahole efula. Sho mbeyaka ndjambola l’ɔlɔlɔ tshɛ dia mbeya kana mɛtɛ andja wa nshi nyɛ tshikitana efula la wedja wa lo nshi ya ntondo, wanɛ wakatɛmɔlaka tozambizambi tɔsɔ ta amato ta diwutshi ndo t’ata.
[Picture on page]
Wakalambolaka ndo ana le Tanit
[Credit Line]
Ralph Crane/Bardo Museum