Jehowa akatokimanyiya dia “ndjaekesanyiya ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo dihole tshɛ” diakiso

Ɔnangɛso la kadiyɛso Kassholm wakɔtɔ lo Kalasa ka Ngiliyadɛ l’ɔnɔnyi wa 1979 ndo l’edja k’ɛnɔnyi “vɔ wakayaekesanyiya” dia tokamba la Iran, République de Maurice, Myanmar, Ouganda ndo Zaïre. Jack Redford laaki ombetsha awɔ wa lo Ngiliyadɛ akawasha dako diakaakimanyiyaka mbala tshɛ kakawalongolaka ɔkɛndɛ w’oyoyo. Toyele ɔkɔndɔ awɔ.

Mats, onde wɛ koka tolembetshiya woho wakayashola akambo wa mɛtɛ lam’alangayɛ?

Mats: Papa kami akadjasɛka la Pologne etena kakalɔmaka ta dia hende dia l’andja w’otondo ndo nde akɛnyi woho waki aseka Mupɛ la dungi pende. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, lakataka mbala la mbala te: “Ɔtɛmwɛlɔ ɔmɔtshi wa mɛtɛ wekɔ!” L’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔtshi, lakayoshihodiaka dia dui sɔ diaki mɛtɛ. Lakasombe abuku efula wele anto akina wambokambaka la wɔ. Dimɔtshi diaki la kulɛrɛ ka bule diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: La vérité qui conduit à la vie éternelle. Ɔtɛ a dui adiɔ wakakotola yambalo yami ndo lakadiadia tshɛ l’otsho akɔ waamɛ wakamadisombe. La wedi a pindju, lakayeyaka dia lamboshola akambo wa mɛtɛ.

Ntatɛ lo Ngɔndɔ ka nɛi 1972, lakadiaka abuku efula w’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo lakakondjaka ekadimwelo lo ambola ami wendana la Bible. Lakayaoke oko omindji w’okanda wa lo wɛɛla wa Yeso lele l’ɔkɔngɔ wa nde mbishola didi di’oshinga wolo, akasondja kɛnɛ tshɛ kaki la nde l’oyango wa nde todisomba. Lakatshike oyango ami wa mbɔtɔ kalasa y’inivɛrsite dia nkoma dɔkɔtɛlɛ l’oyango wa dimi nsomba “didi” di’oshinga wolo mbuta ate akambo wa mɛtɛ wakamashola. (Mat. 13:​45, 46) Lakalongola batisimu lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 10, 1972.

L’edja k’ɔnɔnyi ɔtɔi, ambutshi ami ndo kosɛmi ka pami waketawɔ akambo wa mɛtɛ ndo wakabatizama. Lakakome ombatshi mboka wa pondjo lo Ngɔndɔ k’esambele 1973. L’atei w’ambatshi mboka wa l’etshumanelo kaso waki la lonyuma la dimɛna ndo l’ohetoheto, mbaki ndo Ann-Catrin, kadiyɛso kakakotola yambalo yami efula. Lakolange ndo nde akanange ko takatshukana lo 1975, ko taketsha ɛnɔnyi ɛnɛi wakayele lo wodja wa Suède l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka dimɛna efula kelɛwɔ Strömsund lɛnɛ ele anto efula wakalangaka mbeka akambo wa mɛtɛ wendana la Bible.

Ann-Catrin: Papa kami akeke akambo wa mɛtɛ lam’akinde suke la mana inivɛrsite la Stockholm. Laasɔ ko leeke paka la ngɔndɔ shato tsho koko papa akamɛmbaka otsha lo nsanganya ndo otsha l’olimu w’esambishelo. Mama konangaka dikambo sɔ ndo nde akalangaka mɛnya dia Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ anto wa kɔlɔ. Koko nde komonga la tolembetelo tɛnya mɛtɛ ka dikambo sɔ, diɔ diakɔ diakandayobatizamaka nde lawɔ. Lakabatizama lam’akimi l’ɛnɔnyi 13 ndo lakatatɛ olimu w’ombatshi mboka lam’akimi l’ɛnɔnyi 16. Lakakome ombatshi mboka wa laande l’ɔkɔngɔ wa nkamba la Umeå l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakiwɔ l’ohomba efula w’apandjudi.

L’ɔkɔngɔ wa dimi ntshukana la Mats, takonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia ntshɔ tokimanyiya anto dia mbeka akambo mɛtɛ. L’atei awɔ mbaki osekaseka waki l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi welɛwɔ Maivor, lakatshike nkɛnya ponde l’oyango wa nde kambɛ Jehowa ndo nde akakambe oko ombatshi mboka kaamɛ la kosɛmi ka womoto. Vɔ wakɔtɔ kalasa ka Ngiliyade lo 1984, ndo wekɔ lo nkamba oko wa misiɔnɛrɛ lo wodja w’Équateur.

Kakɔna kakanyokimanyiya dia ndjaekesanyiya ndo nama ɔngɛnɔngɛnɔ dihole tshɛ diakawanyotomaka?

Mats: Mbala la mbala, taki suke dia ntshɔ l’oseka ɔkɛndɛ tshɛ wakawatotomaka. Koko dui dimɔtshi diakatokimanyiyaka dia ndjaekesanyiya la etshikitanu ɛsɔ aki woho wakatasalaka tshɛ dia mbokoya ɛnyɛlɔ ka Yeso djekoleko okitshakitsha ande. (Kɔl. 2:​6, 7) Ɛnyɛlɔ, lo dihole dia nongamɛ dia anangɛso la akadiyɛso wa l’ɛtshi ka nkɛtɛ kakatakomaka ndjaekesanyiya la so, takahembaka dia mbeya lande na kakawasalaka akambo lo yoho mɔtshi. Taki l’ohomba wa nshihodia yoho yawɔ ya nkanyiya ndo mbekelo yawɔ. Etena kakatokoyaka Yeso, aki wɔdu le so dia ndjaekesanyiya ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɛkɛndɛ aso.—Os. 1:​2, 3.

Ann-Catrin: Osongo mongaka l’ohomba w’esase wa yanyi l’ɔkɔngɔ wa vɔ mboonɛ nto. Jehowa “ekɔ wonya” nshi tshɛ le so. (Os. 84:11) Jehowa akatɔtshɔkɔla lo tosha anangɛso l’akadiyɛso watoka ngandji k’efula. Ɛnyɛlɔ, l’etshumanelo ka tshitshɛ ka la Téhéran, lo wodja w’Iran, anangɛso l’akadiyɛso wakatolongola ndo wakatɛnya lokaho lele oko lɔnɛ lɔtɛkɛtami lo Bible. Kɛnɛ kakawatosalɛ kakatohola woho wakalongɔna anto amɔtshi wofundami lo Bible. Takakombola ntshikala la Iran, koko lo Ngɔndɔ k’esambele 1980, olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakashimbama lo wodja ɔsɔ ndo wakatɔlɔmbɛ dia ndjalɔngɔsɔla l’edja ka nshi hiende tsho dia ntomba oma lo wodja ɔsɔ. Takalongola ɔkɛndɛ w’oyoyo wa ntshɔ lo Zaïre (wodja welamɛ nshi nyɛ ɔnɛ Congo Kinshasa) lo Afrique.

Lakade kioko etena kakamoke mbala ka ntondo dia wambototoma l’Afrique. Kɛnɛ kakamoke lo dikambo di’eloyi ndo dia hemɔ akambotsha wɔma efula. Koko angɛnyi aso ahende wa ma ma wakakambe edja efula lɛkɔ wakatotɛ ɔnɛ: “Nyatakome lɛkɔ! Tanyokake wɔma, nyatakome l’Afrique koko nyayɔngɛnangɛna.” Ndo kɛsɔ mbakasalema! Anangɛso l’akadiyɛso mbokanaka ngandji ndo nongɔnaka. Lo mɛtɛ, etena kakatahombe mimɔ oma lo Zaïre l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi esamalo l’ɔtɛ wakashimbama olimu aso, lakɔlɛ nɛ dia lakatshikitanya ekanelo kami ka yimba tshɛ lo tshɛ ndo lakalɔmbaka Jehowa te: “Lam’alangayɛ, ototshike l’Afrique.”

Ɛtshɔkɔ akɔna wakanyakondja lo kambɛ Jehowa?

Mats: Diɛsɛ l’ɛkɛndɛ aso, takonge la lɔngɛnyi la ma ma la wa misiɔnɛrɛ ekina w’oma lo ahole wotshikitanyi. Ndo nto l’ahole amɔtshi wakatatomama, takongaka l’ambeki oko 20 l’onto ndo l’onto ndo dui sɔ diakatoshaka ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. Hambohɛki pondjo ngandji ndo olongwelo w’anangɛso l’akadiyɛso wa l’Afrique. Takahombaka ndala lo mutuka aso etena kakatembolaka tshumanelo dia lo Tanzanie, anangɛso l’akadiyɛso wakayashikikɛka dia taki la kɛnɛ kaki la so ohomba kaanga mbakiwɔ ase wola. (2 Kɔr. 8:3) Dui dimɔtshi dia laande le so ele etena kakɔndɔlaso kɛnɛ kaketaka lushi la lushi. L’ekomelo ka lushi tshɛ, dimi la Ann-Catrin takadjasɛka dia nkɛtshanya akambo waketshi lo lushi ndo nkaloya Jehowa losaka lo woho wakinde kaamɛ la so.

Ann-Catrin: Le mi, ɔngɛnɔngɛnɔ woleki tshɛ ele monga kaamɛ l’anangɛso l’akadiyɛso wa l’andja w’otondo. Takeke ɛtɛkɛta w’ewoyo mbidja ndo Farsi, Français, Luganda, ndo Swahili ndo takeke awui efula lo kɛnɛ kendana la mbekelo yotshikitanyi. Takonge l’ambeki wa Bible efula w’eyoyo, l’angɛnyi w’eshika ndo takakambe “dihɛka lo dihɛka” kaamɛ la wɔ l’olimu wa Jehowa.—Zɛf. 3:9.

Takɛnyi nto diangɔ dia diambo diotshikitanyi l’etongelo ka dimɛna efula ka Jehowa. Mbala tshɛ kakatetawɔka ɔkɛndɛ w’oyoyo l’olimu wa Jehowa, takayaokaka diele oko takandaka lɔkɛndɔ kaamɛ la Jehowa oko Ɔnɔmbɔdi aso. Nde akatetsha awui efula wahatakoki mbeka oma le so shoamɛ.

Ekakatanu akɔna wakahomana la nyu ndo kakɔna kakanyokimanyiya dia mbakikɛ?

Mats: Mbala mɔtshi, takatataka hemɔ efula mbidja ndo Malaria. Ndo Ann-Catrin akatataka hemɔ ya wanyandja yakalɔmbaka dia mbaata. Takayakiyanyaka nto dikambo di’ambutshi aso waya epalanga, diakɔ diele tekɔ la lowando le ewotɔ aso wakaakokɛka etena kakiso lo ɛkɛndɛ aso. Vɔ wakakokɛ ambutshi aso la solo dia lotutsha, l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la ngandji. (1 Tim. 5:4) Kaanga mbakatadjaka welo dia mbakimanyiya oma l’etale, tena dimɔtshi takongaka la lɔkɔnyɔ ndo takakombolaka ndeka mbakimanyiya.

Ann-Catrin: Lo 1983, etena kakatakambaka olimu lo Zaïre, lakatate hemɔ ka wolo kelɛwɔ Choléra. Dɔkɔtɛlɛ akatɛ Mats ate: “Tshɔka la nde ɛlɔ dia toosakɛ lo wodja okina!” La wedi a pendju, lam’akatalange ntshɔ, takatane paka ndɛkɛ ka Cargo kɛmbawɔ paka etshumu.

Mats: Takafɔnya dia olimu aso wa misiɔnɛrɛ wayanga nkomɛ ndo takalele efula. Otshikitanyi la kɛnɛ kakate dɔkɔtɛlɛ ɔnɛ Ann-Catrin hɔkɔnɔ, nde akatɔkɔnɔka. Ndo l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi ɔtɔi, wakatokaloya nto lo Zaïre ndo takatomama dia tokamba l’etshumanelo ka tshitshɛ kakaatema la Lubumbashi l’ɔtɛkɛta wa Swahili.

Ann-Catrin: Etena kakiso la Lubumbashi, lakatshu diemi koko ɔna akavu la ntondo ka nde mbotɔ. Kaanga mbakiso kokongɛ dia monga l’ɔna, lakonge la lonyangu l’efula etena kakavu ɔnaso ɔsɔ. Koko l’etena k’ɔkɛyi kɛsɔ, takakondja woshasha wakiso konongamɛka oma le Jehowa. Takatatɛ mbeka l’anto Bible oleki woho wakatekaka la wɔ ntondo. Lɛse k’ɔnɔnyi ɔtɔi, etshumanelo kakahame oma l’apandjudi 35 otsha lo 70 ndo lofulo l’anto wakɔtɔka lo losanganya lakadɛ oma lo 40 otsha lo 220. Takayasha tshɛ l’olimu w’esambishelo, Jehowa akatshɔkɔla welo aso ndo kɛsɔ akakimanyiya dia dimi ndjaoka dimɛna. Polo ndo kakianɛ, tekɔ lo nkanyiya ndo ntɛkɛta dikambo di’ɔnaso la ngandji ɔsɔ. Tekɔ lo nomɔlomɔ dia mɛna woho wayotɔkɔnɔla Jehowa lo lɔkɔnyɔ lele la so lo paradiso.

Mats: L’etena kɛmɔtshi, Ann-Catrin akakɔmɔ efula. Lakayongaka la hemɔ ka kansɛrɛ ndo lakalɔmbamaka dia nsala epaso wa wolo. Koko kakianɛ lambɔkɔnɔ ndo Ann-Catrin ekɔ lo nsala kɛnɛ tshɛ keende l’akoka wa nsala dia kambɛ Jehowa.

Tamboshihodia diaha shoamɛ ato mbadiɛnɛ l’ehemba. L’ɔkɔngɔ wa ta diakalɔma la Rwanda lo 1994, takembola anangɛso l’akadiyɛso efula waki lo mpango ka dawo. Lo mɛna mbetawɔ kawɔ, ekikelo kawɔ ndo yimba yawɔ ya nongɔnaka, takakondja wetshelo dia Jehowa ekɔ l’akoka wa nsukɛ ekambi ande l’ohemba akɔna tshɛ.—Os. 55:22.

Ann-Catrin: Takahomana l’okakatanu okina etena kakatonge l’osapwelo wa Bɛtɛlɛ ka l’Ouganda lo 2007. L’ɔkɔngɔ wa losanganya, takande lɔkɛndɔ kaamɛ la wa misiɔnɛrɛ ndo ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ oko 25 otsha la Nairobi lo wodja wa Kenya. La ntondo ka sho nkoma la Kenya, la shashimonya mutuka ɔmɔtshi wa woke wakayoyatɛtaka lo waso. Shufɛlɛ yakatakɛndjakɛndjaka yaki komonga Ɔmɛnyi wa Jehowa ndo anangɛso l’akadiyɛso atanu wakavu mbala kakɔ ɔtɔi ndo kadiyɛso kɛmɔtshi akayovɔka l’ɔkɔngɔ lo lopitadi. Ande edja kahombaso nkonga dia ndjɛnana l’anangɛso ndo l’akadiyɛso anɛ nto lee!—Jɔbɔ 14:​13-15.

L’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔtshi, lakayɔkɔnɔka lo mpota yami ya lo demba. Koko dimi la Mats ndo anto akina waki lo mutuka takatetemala monga la lɔkɔnyɔ l’ɔtɛ w’aksida wakasalema ɔsɔ. Le mi, lakalekaka monga la lɔkɔnyɔ l’otsho ndo lɔ lakambishaka paa l’asolo. Ɔsɔ aki dui dia wɔma efula. Koko alɔmbɛlɔ wa l’etete otsha le Jehowa ndo ekeketshelo k’oma lo avɛsa amɔtshi walekaso nanga wakatokimanyiya dia mbikikɛ. Takɛnana nto la dɔkɔtɛtɛ dieya nsaka hemɔ k’ɔkɔmwɛlɔ ndo takakimanyiyama efula. Kakianɛ, taya la wolo w’efula ndo tekɔ lo nɔmba Jehowa dia nde tokimanyia dia sho nkeketsha anto akina wadiɛnɛ l’ɔkɔmwɛlɔ wa woho akɔ waamɛ.

Etena kalembetshiyanyu woho wakanyonge l’akoka wa nshika tanga la ntondo k’ekakatanu, wɛ mbutaka dia Jehowa akanyokokɛ oko “ekele.” Kakɔna kalembetshiya etelo kɛsɔ?

Mats: Etelo kɛsɔ ndja oma lo Swahili katama ɔnɛ: “Tumebebwa kama mayai mabichi,” kalembetshiya ɔnɛ “takakokamɛ oko ekele.” Oko watokokɛka onto ekele diaha vɔ mbolɛ, Jehowa akatokokɛ la ngandji tshɛ l’oseka ɔkɛndɛ aso tshɛ. Taki tena tshɛ la kɛnɛ kaki la so ohomba ndo mbala mɔtshi taki la diangɔ efula ndeka ndo nɛ diakiso la diɔ ohomba. Yoho mɔtshi yakatɛnyi osukɔ ndo ngandji ka Jehowa ele lo kɛnɛ kakasale Olui-walɔmbɔla kɛɛnya woho wakawayakinyaka dikambo diaso.

Ann-Catrin: Lekɔ lo nanga ntɛkɛta di’ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi k’osukɔ wa la ngandji ka Jehowa. Lushi lɔmɔtshi, papa akambelɛ oma la Suède dia mbutɛmi ɔnɛ nde ekɔ la hemɔ ka wolo efula. Laasɔ ko Mats eke oma la nkɔnɔ oma lo malaria. Sho komonga l’akoka wa mfuta tikɛ dia ntshɔ tenda papa, diakɔ diakatɔshi yɛdikɔ ya nsondja mutuka aso. Oma laasɔ, wakatelɛ mbala hiende lo telefɔnɛ. Leeta la ntondo oma le atshukanyi amɔtshi wakeye okakatanu aso ndo wakalangaka tofutɛ tikɛ di’onto ɔtɔi. La hende oma le kadiyɛso kɛmɔtshi kaya opalanga kakombaka falanga lo shɛtɛshɛtɛ yakandafunde ɔnɛ: “Dia nkimanyiya anto wele lo dihombo.” L’ɔkɔngɔ wa minitɛ ngana tsho, Jehowa akatokimanyiya dia monga l’atikɛ waki laso ohomba.—Hɛb. 13:6.

Wetshelo akɔna wambonyokondja l’ɛnɔnyi anyu 50 wa l’olimu wa lo tena tshɛ?

Ann-Catrin: Lambokondja wetshelo dia wolo aso ndjaaka lo “ntshikala ki ndo lo mɛnya wɛkamu” le Jehowa. Lo yoho mɔtshi, Jehowa ndɔɔka ta lo dikambo diaso etena kayaɛkɛso le nde. (Isa. 30:15; 2 Ɛk. 20:​15, 17) L’ɔtɛ wakatakambɛ Jehowa l’akoka aso tshɛ l’oseka ɔkɛndɛ tshɛ, takalongola ɛtshɔkɔ wakiso kokoka nkondja ndooko dihole.

Mats: Wetshelo w’ohomba wakamakondja ele dimi pombaka ndjaɛkɛ le Jehowa la tshondo tshɛ l’oseka dikambo tshɛ ndo kongaka dia mɛna woho wayondosalaka akambo lo wahɔ ami. (Os. 37:5) Nde akakimanyiyaka nshi tshɛ oko wakandalake. Tekɔ lo ntetemala mɛna mɛtɛ ka dikambo sɔ lo woho watokimanyiya Jehowa kaanga l’ɔkɛndɛ aso wa nshi nyɛ wa lo Bɛtɛlɛ ka la Myanmar.

Tekɔ l’elongamelo ɔnɛ ɛlɔngɔlɔngɔ walanga nsala awui efula l’olimu wa Jehowa wayokama ngandji ka kɔlamelo ka woho akɔ waamɛ wakatoke Jehowa. Tekɔ l’eshikelo ɔnɛ vɔ wayosala ngasɔ naka vɔ mbetawɔ dia Jehowa mbakimanyiya dia ndjaekesanyiya dihole tshɛ diayowotomamaka.