Tshapita 1
Osanganelo l’Ɔtɛmwɛlɔ—Dui sɔ Akolembetshiyadiɔ Na?
L’ANDJA w’otondo, osukusuku wa mamba w’endana l’osanganelo l’ɔtɛmwɛlɔ mɛnamaka. Anto wa lo wedja tshɛ ndo wa waoho tshɛ ndo wa weoho w’ɛtɛkɛta tshɛ sanganaka kâmɛ. Aha l’ɔtɛ w’ɔnɛ vɔ pindolaka ɛlɛmbɛ w’endana la dietawɔ mbasanganawɔ kâmɛ. Aha l’ɔtɛ w’ɔnɛ vɔ ndjihaka asho lo woho wa lɔsɛnɔ lalɔshana la Dui dia Nzambi kana ntshaka akambo wahɔtɔnɛ ladiɔ mbewɔ kâmɛ. Ko kakɔna kâsanganya kâmɛ na? Ele nɛ dia anto asɔ w’oma lo tokoma tshɛ ta kɛtɛ wambeya ɔnɛ Jehowa mbele Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ ndo vɔ nangaka mbɔtɔnganyiya sɛnɔ yawɔ la mboka yande y’osembwe.—Ɛdika la Enyelo 15:3, 4.
2 Dui sɔ kotshaka pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi kakafundama ambeta yɛdikɔ y’ɛnɔnyi 2 700 oma le omvutshi Mika. Lam’akandatɛkɛtaka dikambo dia “nshi y’ekomelo,” nde akafunde ate: “Mɛtɛ, wedja efula wayotshɔ ndo wayota vɔate: ‘Nyoye, tode lo dikona diaki Jehowa ndo lo luudu la Nzambi ka Jakɔbɔ; ko nde ayotolakanya mboka yande, ko sho tayɔkɛndakɛnda lo towoka tande.’ ” (Mika 4:1, 2, NW)a Onde wɛ mɛnaka ekotshamelo k’awui asɔ ɛlɔ kɛnɛ?
3 Aha etondo a “wedja” vɔamɛmɛ mbayaɛnya lo luudu la lo nyuma laki Jehowa lo dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ. Koko anto w’oma lo wedja akɔ ɛsɔ mbasala ɔsɔku. Asolo awɔ kɛtɛka etena k’ekawɔ akambo w’endana la sangwelo dia ngandji diaki Jehowa Nzambi ndo lam’asholawɔ lonto lande lolodi la ngandji. Vɔ nyangaka l’okitshakitsha tshɛ dia mbeya kɛnɛ kâlɔmba Nzambi. Dɔmbɛlɔ diawɔ diekɔ oko diaki Davidi, pami ka dietawɔ kakate ate: “Umbetshaki dia ntsha lulangu laye, ne dia we keli [Nzambi kami, NW].”—Osam. 143:10.
4 Onde wɛ ndjaɛnaka dia wɛ ekɔ l’atei w’olui w’atɛmɔdi akɔ waki Jehowa? Onde lɔkɛwɔ layɛ lo kɛnɛ k’endana la wetshelo wakayakondja mɛnyaka dia wɛ mbetawɔka ɔnɛ Jehowa mbele etshina ka wetshelo akɔ oka? Lo yɛdikɔ yakɔna ‘yakɛndakɛndayɛ lo towoka tande’?
WOHO WAKASALEMA OSANGANELO AKƆ
5 Oyango waki Jehowa otsha le ditongami diande tshɛ diele la timba ele dia vɔ sangana l’ɔtɛmwɛlɔ kele watokesamake l’akambo wa kashi, kana mbahâhɔ nɛ dia haweye oyango a mɛtɛ wa lɔsɛnɔ. Nde woho wakongɛso, la wangasanu tshɛ, etena kayotombɔma Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ oma le anto tshɛ wasɛna lee! (Osam. 103:19-22) Koko, la ntondo ka dikambo sɔ salema, Jehowa ayotokonya oma l’atei w’etongelo kande, wanɛ wɔnyɔla lowandji lakinde la ngandji l’okonda ndo watetemala la nanya sɛnɔ y’anto akina. La kɛtshi tshɛ mbambondotatewuyisha kɛnɛ kayondosala. Anto tshɛ, oyadi dihole diakɔna diewɔ, wekɔ la dikoka dia tshikitanya dionga diawɔ. Diɔ diakɔ diele lo nshi yaso nyɛ, leeta lɔnɛ la dihombo efula lashamakɔ l’andja w’otondo: “Nyuki [Nzambi, NW] woma, nyûtumbuli, ne dia unya andi w’elumbwelu ambukuka. Nyotemole One lakatunge ulungu la kete la ashi a wuki la teko di’ashi.” (Eny. 14:6, 7) Onde wɛ akashile la mbetawɔ lo leeta lɔsɔ? Naka ngasɔ, kete kakianɛ wɛ ekɔ la diɛsɛ dia kamba kâmɛ l’ɔlɔngɔswamelo waki Jehowa woho wa kimanyiya anto akina dia vɔ ntsha ɔsɔku.
6 Sangwelo diaki Nzambi kema dia mbɔtshiya l’atei w’ɔlɔngɔswamelo ande anto anɛ wata tsho ɔnɛ: vɔ wekɔ la mbetawɔ le Jehowa ndo ɔnɛ: vɔ kombolaka monga la lɔsɛnɔ lo Paradiso koko, l’etena kakɔ kâmɛ wekɔ lo tetemala la ndjela eyango awɔ wa kɔlɔ. Nde kombolaka di’anto ndjâla la “[ewo ka mɛtɛ ka lolango lande, NW],” ndo dia dui sɔ mɛnama lo sɛnɔ yawɔ. (Kol. 1:9, 10) L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbeka atshina a wetshelo wa lo Bible, akanga a lowando kombolaka pama esadi eto otsha lo lotshundju l’Okristo. Vɔ nangaka mbeya Jehowa l’ɔlɔlɔ tshɛ, fudia ndo tɔtɔmiya ewo kawɔ k’endana la Dui diande, ndo dikotsha lo sɛnɔ yawɔ aha pandja ndoko kiambokambo. Vɔ tshaka la wolo tshɛ dia mbokoya Shɛwɔ le l’olongo, lo kɛnɛmɔla waonga ande ndo mɛna akambo oko wɛnande ndamɛmɛ. Dui sɔ mbasokoyaka dia vɔ nyanga woho wa mbisha lonya lo weoho akɔ tshɛ l’olimu wakambisha Nzambi la kɛtɛ lo nshi yaso nyɛ. Onde ɔsɔ mbele dui diasalayɛ oka?—Ef. 5:1; Heb. 5:12–6:3; 1 Tim. 4:15.
7 Bible tɛnyaka dia wanɛ wakambɛ Jehowa pombaka tonga wodja wosangani. (Ef. 4:1-3) Osanganelo akɔ pombaka monga mako kakianɛ, kânga mbasɛnaso l’andja wambokakitɔna ndo kânga mbalɔshanaso l’ekokele kaso. Yeso akalɔmbɛ l’otema ɔtɔi di’ambeki ande monga kâmɛ, wangɛnangɛna l’osanganelo wa mɛtɛ. Dui sɔ alangadiɔ nembetshiya na? Diɔ nembetshiyaka ɔnɛ: ntondo, vɔ pombaka monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ l’asawɔ la Jehowa nde la Ɔn’ande. Ndo nto, vɔ pombaka monga kâmɛ kana olui ɔtɔi lam’asawɔ. (Joa. 17:20, 21) Dikambo sɔ diakotshamakɔ kakianɛ lam’ele vɔ wekɔ lo kamba olimu la wetshelo walongolawɔ lo “luudu” laki Jehowa.
AWUI AKƆNA WAKIMANYIYA DI’OSANGANELO MONGA NA?
8 Atshina amɔtshi w’awui wakimanyiya di’osanganelo akɔ monga shilama lanɛ l’ɛse. Etena kayoyakadimolaka lo wembola wayela ɛnɛ, kanyiya woho akɔna wele dimbola la dimbola mendanaka la diokanelo diakiyɛ wɛmɛmɛ la Jehowa ndo l’anyayɛ Akristo. Lam’ayokana lomba l’awui akɔ lo ndjela kɛnɛ kata afundelo woshilami, wɛ ayohama lo kɛnɛ k’endana l’okanelo ayɛ a lomba ndo l’ɔsɛdingwelo lo woho walanga Nzambi, waonga wele ohomba le so sho tshɛ. (Tuk. 5:1, 2; Fil. 1:9-11) Omalɔkɔ, sɛdingola awui akɔ ɔtɔi ɔtɔi:
(1) Jehowa mbatɛmɔlaso sho tshɛ ndo sho mbetawɔka ɔnɛ nde ekɔ la lɔkɛlɛngɛ la mbidja ɛlɛmbɛ lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ kana kɔlɔ.
Naka tambotambɔ dako diaki Jehowa shoamɛmɛ lo dikambo dimɔtshi di’ɛnama ɔnɛ diɔ kema ohomba efula le so, ngande wayondɛna na? (Luka 16:10; ɛdika la Malaki 1:6-8.)
Onde anto akina diɛnɛka naka sho pindolaka ɛlɛmbɛ waki Jehowa nshi tshɛ oka? (Ɛdika la Romo 5:12; Jashua 7:20-26; 1 Khumi ya Dikanga 14:16.)
(2) Oyadi lo dihole diakɔna dieso l’andja ɔnɛ, tekɔ la Dui dia Nzambi lo dihole diakɔ dia diɔ tɔlɔmbɔla.
Naka tambɔsa yɛdikɔ lo dikambo dimɔtshi, wâle akɔna wakoka tokomɛ naka tambosala kɛnɛ “kafɔnyaso” tsho ɔnɛ kekɔ ɔlɔlɔ na? (Jer. 17:9; Tuk. 14:12)
Naka hateye dako diakɔna diasha Bible lo dikambo dimɔtshi, kakɔna kayotohomba sala na? (Tuk. 2:3-5)
(3) Sho tshɛ kondjaka wahɔ watomba oma lo ekongelo kâmɛ ka mma dia lo nyuma.
Eongelo kakɔna kele l’atei a wanɛ wahangɛnangɛna tɛdikɔ takɔsɛ Jehowa dia tolesha lo nyuma na? (Ɛdika la Isaya 1:3; 9:16; 65:14.)
(4) Aha onto k’onto, koko Yeso Kristo, mbele Ɔnɔmbɔdi ndo paka l’ekimanyielo kande keto mbayasukanyaso sho tshɛ la Jehowa dia mbɔtɛmɔla.
Onde onto ɔmɔtshi a l’atei aso ekɔ l’ɔkɔkɔ w’ɔlɔlɔ wawetawoya ɔnɛ nde ndeka anto akina oka? (Romo 3:23, 24; 12:3; Mat. 23:8-10)
(5) Oyadi lo dihole diakɔna diasɛnaso, sho mɛnaka Diolelo diaki Nzambi oko ɔtɔi a dikongelo le anto tshɛ.
Woho akɔna watokokɛ dui sɔ oma lo tɔsɛngiya ta watɔnelo na? (Mat. 6:9, 10; Mika 4:3)
(6) Nyuma k’ekila kimanyiyaka atɛmɔdi waki Jehowa dia vɔ mɛnya waonga wele ohomba efula di’osanganelo w’Akristo.
Woho akɔna watshikɛso nyuma ka Nzambi dihole dia ntɔsha elowa atɔ le so na? (Osam. 1:2; Tuk. 22:4; Eny. 3:6; Etsha 5:32)
Elowa wa lo nyuma wekɔ la shɛngiya yakɔna lo diokanelo diele l’asaso la Jehowa na? Diele lasaso la anangɛso na? (Ngal. 5:22, 23)
(7) Sho tshɛ tekɔ l’ɔkɛndɛ wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi.
Woho akɔna wele osalelo aso w’olimu wa sambisha la wangasanu kâmɛ l’anyaso w’Akristo keketshaka ngandji kawaokaso na? (Ɛdika la Kolosai 4:7, 11.)
9 Mpotɔ awui asɔ ekɔ ɔtɔi ɔmɔtshi a dikambo. Ndjaɔtɔnganyiya l’awui akɔ nɔmbaka akambo akina lâdiko. Koko naka sho ntsha ngasɔ, kete tayoyasukanya suke suke la Jehowa. Ndo osanganelo aso kâmɛ l’anyaso ambetawudi ayoyala kiɔkɔ y’ekeketshelo. Ɔnkɔnɛ mbata Osambu 133:1: “Ndi dimena li! Ndi olo weko [dia onto l’onango, NW] mbidjase kame li!” Onde wɛmɛmɛ hoke lande na kele ekɔ ekeketshelo k’oshika dia kakitɔna l’andja wolodi l’akambo wa kɔlɔ ɔnɛ, ndo tohomana l’anto walanga Jehowa l’otema ɔtɔi oko wɛ lo sanganya?
EWƆ TƆSƐNGIYA TA WATƆNELO
10 Di’aha fukutanya osanganelo akɔ a dihombo, sho pombaka mbewɔ tɔsɛngiya ta watɔnelo. Ɔtɔi wa l’atei a tɔsɛngiya toleki weke ko lomba la dipanda. Jehowa tokimanyiyaka dia mbewɔ lomba lakɔ lam’akɛnɛmɔlande ɔnɛ Satana Diabolo mbele kiɔkɔ ya lomba lakɔ. Nde mbakakese Eva lam’akandawosha yimba y’ɔnɛ: ayonga di’ɔlɔlɔ ande naka nde pindola kɛnɛ kakawotɛ Nzambi ndo mbɔsa tɛdikɔ tande ndamɛmɛ. Adama nde lawɔ akoyele l’ɔtɔmbɔkwɛlɔ akɔ. Asui mbakakondjama oko etombelo le wɔ ndo le so. (Etat. 2:16, 17; 3:1-6, 17-19) Lam’ele tekɔ lo sɛna l’andja wasunasuna la tshina dia lomba lakɔ la dipanda, sho hatokoke kashimɔ dia ekɔ ohomba sho kakitɔna la woho a lomba la ngasɔ. La ngandji k’efula mbatokimanyiya Jehowa dia sho ntsha dui sɔ oma l’ekimanyielo k’alako watoshande lo tshimbo y’ɔlɔngɔswamelo ande.
11 Oma lo tshimbo y’ɔlɔngɔswamelo akɔ mbakateke awui w’endana la daka dia woke diaki Jehowa dia minya dikongɛ diele laso nshi nyɛ ndo dihɛnya la kɛtɛ y’oyoyo lɛnɛ ahomba “[losembwe ndjâla, NW].” (2 Pet. 3:13) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia kem’edja nto, andja wa kɔlɔ ɔnɛ wayonyema ndo kɛtɛ yayokadimɔ Paradiso. Ko onde, woho wasɛnaso mɛnyaka ɔnɛ tamboyalɔngɔsɔla l’otema ɔtɔi dia monga la lɔsɛnɔ l’andja wele losembwe mbayahemɛ oka? Mɛtɛ mbatotɛ Bible ɔnɛ: “Tanyolangake andja koyanga diangɔ diele lɔkɔ. Endaka onto ambolanga andja, kete ngandji ka Sheso kema le nde.” (1 Joa. 2:15, NW) Mɛtɛ, andja ɔnɛ wekɔ l’akambo efula wele ndoko onto a l’atei aso l’alanga. Ko onde sho tonaka paka awui wa l’andja ɔnɛ wahatɔngɛnyangɛnya lo lɔsɛnɔ ato oka? Ko kana, onde sho ndawɔka ndo lomba l’andja akɔ mbut’ate lomba la dipanda, l’akambo a lokaki oka? Onde sho mongaka la mbekelo ka nonga kɛnɛ katotɛ Jehowa l’otema ɔtɔi ndo mbokitanyiyaka l’otema aso ɔtɔi, kânga l’etena kayotokotola demba otsha lo mboka kekina oka? Lɔsɛnɔ laso l’otondo—oyadi lo dihole diakɔna dieso, oyadi kânga lo kɛnɛ tshɛ kasalaso—pombaka mɛnya dia tokanyi taso ndo kɛnɛ kahombaso ntsha sɛngiyamaka oma le Nzambi.—Tuk. 3:5, 6.
12 Lam’ayokoka etena kakashikikɛ Jehowa dia nanya dikongɛ di’akambo wa kɔlɔ nɛ ndo wanɛ tshɛ walanga mboka yadiɔ, nde hɔsɛkɔla etena kakɔ nto. Nde hotshindjatshindja etena kakɔ kana tshikitanya ɛlɛmbɛ ande dia ngɛnyangɛnya wanɛ wâkatetemala la mamema andja ɔnɛ, wanɛ wahakahaka dia mbeka lolango la Nzambi ndo dia likotsha. Ɔnɛ kema etena ka sukukala suka! (Luka 13:23, 24; 17:32; 21:34-36) Ande woho walokɔlokɔ otema dia mɛna “ului a wuki” w’anto wakamba olimu la diaaso di’ɔlɔlɔ diele lawɔ, wayanga alako washa Jehowa oma l’ekimanyielo k’ɔlɔngɔswamelo ande wa ngandji ndo wosangani watakɛndakɛnda lo towoka tande lee!
[Notɛ ka l’ɛsɛ ka dikatshi]
a Afundelo wa Bible wele lo dibuku nɛ wakɔsama oma lo BIBLE K’EKILA. NW mɛnyaka New World Translation of the Holy Scriptures kakatombe lo 1984.
[Wembola]
1, 2. (a) L’etshina kakɔna katakotshama osanganelo a l’atei w’ɔtɛmwɛlɔ a mɛtɛ lo nshi yaso nyɛ na? (b) Woho akɔna walembetshiya Bible dikambo di’osanganelo akɔ?
3, 4. (a) Kakɔna kɛnya ɔnɛ mɛtɛ “wedja” wekɔ lo mbɛlɛ otsha le Jehowa na? (b) Wembola akɔna wahombaso ndjaoka na?
5. (a) Polo ndo lo yɛdikɔ yakɔna yayokotshama osanganelo a l’atei w’ɔtɛmwɛlɔ na? (b) Lande na kele ekɔ ohomba efula dia monga ɔtɛmɔdi waki Jehowa ɛlɔ kɛnɛ, ndo woho akɔna ayotokoka kimanyiya anto akina dia vɔ ntsha dui sɔ na?
6. L’ɔkɔngɔ wa mbeka atshina a wetshelo wa lo Bible, naa ohamelo ayotohomba sala la wolo tshɛ dia kotsha?
7. Kakɔna kahombama di’osanganelo a mɛtɛ salema ɛlɔ kɛnɛ, ndo woho akɔna wakotshamawɔ na?
8. (a) Kakɔna kafudiaso etena kakambaso olimu la Bible dia kana lomba l’ekadimwelo a wembola aso wakɛtsha asolo na? (b) Etena katayakadimola lo wembola wele ladiko engo, sɔtɔla awui wakimanyiya di’osanganelo monga.
9. Etombelo akɔna wayotokondja naka sho kamba olimu l’awui wa mɛtɛ asɔ lo sɛnɔ yaso na?
10. Lande na kahombaso monga la sso dia wolo woho wa mbewɔ lomba la dipanda na?
11. Kakɔna kayɛnya ɔnɛ tekɔ lo ndjalɔngɔsɔla l’otema ɔtɔi lo dikambo dia lɔsɛnɔ la lo Dikongɛ di’Oyoyo diaki Nzambi dia losembwe na?
12. (a) Lande na ahombaso kamba olimu la diaaso diatanema la ntondo kaso kakianɛ dia mbeka mboka yaki Jehowa ndo ndjiyela lo sɛnɔ yaso na? (b) Olembetshiyelo akɔna wele l’afundelo woshilami l’odingɔ ɔnɛ le so shoamɛmɛ na?
OVUSWELO A LƆKƐTSHANYA
● Naa oyango wele la Jehowa lo kɛnɛ k’endana l’ɔtɛmwɛlɔ na?
● L’ɔkɔngɔ wa kondja diewo di’atshina a wetshelo wa lo Bible, l’akambo akɔna wayotohomba nyanga dia pama l’ɔlɔlɔ tshɛ na?
● Kakɔna kahombaso sala, onto l’onto dia awui womiso la mbeka wakimanyiya di’osanganelo monga la shɛngiya lo sɛnɔ yaso oko wahombama na?