Tshapita 14
Atshɔ l’Olongo, ndo Lande Na?
1. Woho akona wakadimola anto efula lo dimbola di’one: Atshɔ l’olongo ndo lande na?
EFULA watotaka voate: ‘Anto w’ololo tshe watotshokaka l’olongo.’ Etena kawambolawo one: lande na katshowo l’olongo, vo watokadimolaka onkone: ‘Dia tônga la Nzambi kame,’ kana one: ‘Oso kele difuto dia eongelo kakiwo k’ololo.’ Ko kakona kalakanya Bible dia dikambo so na?
2, 3. (a) Lande na kahombaso monga l’eshikikelo k’one anto amotshi wayotsho l’olongo na? (b) Dimbola diakona diele l’ohomba w’okadimwelo na?
2 Bible ndakanyaka l’ololo tshe ate: Yeso akolwama oma lo nyoi ndo akade l’olongo. Bible mbutaka nto ate: anto akina wayowoyela leko. L’otsho one waki la ntondo ka nyoi kakinde, Yeso akatɛ apostolo ande ate: “Lu luudu la Papa eko mvudu efula. Utunduyala aha osoku tshiki lakanyutela, ne dia dimi lambutsho dia tunyolongoswela dihuli. Naka dimi lambutsho dia tunyolongoswela dihuli, dimi layukalula la ndjunyulungula, dia nyu ndjala lene ayumuyala.”—Joani 14:1-3.
3 Aha la dunga, Yeso akateka apostolo ande dia vo wayotsho l’olongo dia tonga lande kame. Tena efula, otomami Paulo akateka Akristo wa ntondo akambo w’endana la dikongelo diako dia diambo so. Oko enyelo, nde akafunde ate: “Ne dia lakasu eko l’ulungu, uma leko kalungamelasu Ushimbedi, Khumadiondjo Jesu Kristu.” (Filipi 3:20, 21; Romo 6:5; 2 Koreto 5:1, 2) Lam’adjawo otema lo daka so, wa miliyo efula y’anto wambahe asolo awo lo loseno la l’olongo. Ko onde na, anto w’ololo tshe mbayotsho l’olongo?
ONDE ANTO W’OLOLO TSHE L’OLONGO MBATSHOWO?
4, 5. Naa djembetelo yatenya one Davidi la Jobo kotsho l’olongo na?
4 Yema l’okongo wa elwelo kaki Yeso, otomami Petero akate ase Juda ate: “Tshesu Davidi . . . akavu, akakhundama; diumbu diandi dieko l’atei asu edja ndu elo. Ne dia Davidi kombudela l’olongo.” (Etsha 2:29, 34) Omaloko, Davidi onto ololo kombude l’olongo. Ko kakona kahombaso mbuta diaki Jobo kanga losembwe na?
5 Etena kakandasowaka, Jobo akalombe Nzambi ata ate: “Otoyetawo mbishemi lo dihole di’Edo [Scheol kana diombo], otoyetawo namami lo osheshe, edja ndo lam’ayokitakita kele kaye, otoyetawo shikike etena ka we mbohomi lee!” Jobo akeye dia lam’ayondovo, nde ayotsho lo diombo lene ayondonga ndoko la ewo otoyi. Nde akeye di’aha l’olongo mbayondohomba tsho. Koko, nde aki la dikongelo oko akandalembetshiya ate: “Onde, naka onto ambovo, nde ayonyomosena nto? Dimi layokonga nshi tshe y’olimu ami wahombama [olalelo wa lo diombo], edja ndo lam’ayomotshungo. We ayombeta, ko, dimi layoketawo.”—Jobo 14:13-14, NW.
6, 7. (a) Kakona k’enya one ndoko onto lakavu la ntondo kaki Kristo lakade l’olongo na? (b) Kakona kayokome oseka onto tshe laki la kolamelo lakavu la ntondo kaki Kristo na?
6 Joani, one lakabatiza Yeso, aki nde lawo nto onto ololo. Koko Yeso akate ate: “One luleki tshitshe lu diulelu dia l’ulungu [mboleka, NW] wuki.” (Mateu 11:11) Dikambo so nangaka mbuta ate: Joani obatizanyi takinde la dia mbude l’olongo. Etena kaki Yeso lane la kete ambolekana enonyi 4 000 l’okongo w’otombokwelo waki Adama la Eva, nde akate ate: “Nduku untu lakambela l’ulungu, paka [one, NW] lakahulo uma l’ulungu, On’a untu ndame.”—Joani 3:13.
7 Omaloko, lo ndjela kene kakate Yeso, ndoko onto lakade l’olongo edja tshe kakete enonyi 4 000 polo ndo l’etena kande. Davidi, Jobo la Joani Obatizanyi wayolɔ dia monga la loseno lane la kete. Lo mete, apami ndo wamato tshe waki la kolamelo wakavu la ntondo ka nyoi kaki Yeso waki la dikongelo dia monga nto la loseno lane la kete, koko aha l’olongo. Vo wayolwama dia monga anto a la kete wa lo diolelo diaki Nzambi.—Osambu 72:7, 8; Etsha 17:31.
LANDE NA AKANGA A KOLAMELO AMOTSHI
TSHÔKA L’OLONGO
8. Ekadimwelo a lo wembola akona wele ohomba efula, ndo dikambo kuna?
8 Lande na kakatshu Yeso l’olongo na? olimu akona akandahombe tsho dia tosala leko na? Okadimwelo a wembola eso weko l’ohomba efula. Eko osoku dikambo dia wane watsho l’olongo wayokimanyiya Yeso l’olimu ande. L’okoko w’oyango oso mbatshowo l’olongo.
9, 10. Lo ndjela Danyele, aha la mbidja Kristo l’atei, wana akona wayôlɛ lo lowandji laki Nzambi na?
9 Oko akatenyi lo totshapita tambototshindja l’okongo, Yeso mbayolombola paradiso k’oyoyo ka la kete oko nkum’ekanga ka lowandji la l’olongo laki Nzambi. Edja la ntondo ka Yeso ndja lane la kete, dibuku dia Danyele diatanema lo Bible diakewoya onkone ate: “on’a untu” ayohomba nongola “luwandji.” “On’a untu” ako ele Yeso Kristo. (Mako 14:41, 62) Danyele akakotsha nto ate: “Luwandji landi, leli luwandji la pundju, lahashilaki. La diulelu diandi, hadiulanyemaki pundju.”—Danyele 7:13, 14.
10 Koko, eko ohomba sho nembete kene kata Danyele lo dibuku diande ate: “on’a untu” hahemɛ ndameme. Bible ate: “Ku diulelu, luwandji . . . wayukimwama le wudja w’ekilami wa Khum’Ulungu. Diulelu diawo, dieli diulelu dia pundju.” (Danyele 7:27) Eteketa ene: “wudja” la “diulelu diawo” nembetshiyaka di’anto akina wayolombola lowanji laki Nzambi kame la Kristo.
11. Kakona k’enya one ambeki wa ntondo waki Kristo wayôlɛ kame lande na?
11 L’otsho w’ekomelo waketsha Yeso l’apostolo ande dikumi l’otoyi waki la kolamelo, nde ak’enya dia vo wayonga ewandji kame lande lo Diolelo diaki Nzambi. Onkone mbakandawate ate: “Nyu nyeko wane wakatshikala lami l’ehemba ami; ndo dimi lambodja lanyu sheke, oko akadje Papa kami sheke kame lami, dia diolelo.” (Luka 22:28, 29, NW) L’okongo diko, otomami Paulo la Timote wakayotoka lo sheke yako, kana waketawoma, dia diolelo. Oma lo okoko ako oso mbakafundɛ Paulo Timote ate: “Naka sho tayotetemala, kete tayole kame lande oko ewandji.” (2 Timote 2:12, NW) Otomami Joani nde lawo akafunde di’anto “wayolela kete oko ewandji” kame la Yeso Kristo.—Enyelo 5:9, 10, NW; 20:6.
12. Dikambo diakona di’endana la “lɔtɔngɔ” laki Abarahama di’enya one Kristo ayonga l’emboledi wahonyi ande na?
12 Omaloko, wane watsho l’olongo weko lo tsho leko dia tokamba olimu oko ewandji wahonyi kame la Kristo lo lowandji laki Nzambi la l’olongo. Lam’ele Yeso mbele “lɔtɔngɔ” loleki ohomba la l’atei wa daka, Nzambi akasonola anto akina oko ekimanyedi kana wane wahonyi oma l’atei w’andja w’otondo dia vo nombola kame la Yeso lo diolelo. Omaloko vo lawo wambokoma wa l’atei wa “lɔtɔngɔ,” oko wata Bible ate: “Naka waki Kristo mbenyu, kete nyu nyeko mete lɔtɔngɔ l’Abarahama, ekito wa daka.”—Ngalatiya 3:16, 29, NW; Jakoba 2:5.
ANTO ANGANA WAYOTSHO L’OLONGO NA?
13. (a) Lande na kahatshu ana w’ashashi l’olongo na? (b) Woho akona wak’enya Yeso lofulo la wane walongola Diolelo na?
13 Lam’ele vo wambelamɛ dia nombola kete, mbokemaka hwe dia wane watshɔ l’olongo weko ambeki waki Kristo wambeta l’ehemba. Dikambo so nangaka mbuta ate: ana w’ashashi kana takunakenda, wane wahatahembamaka lo edja k’enonyi wasalema olimu w’Akristo, hawohombe sonama dia tsho l’olongo. (Mateu 16:24) Koko, weho w’akenda wa ngaso wamboshila la mvo weko la dikongelo dia monga la elwelo ka loseno lane la kete. (Joani 5:28, 29) Omaloko lofulo la wane watsho l’olongo leko tshitshe endaka mbaedinya la efula ka wane wayonga la loseno lane la kete la tshina dia lowandji la Diolelo. Yeso akatela ambeki ande ate: “Tanyukaki woma, nyu lemba la tshitshe l’ekoko, ne dia Shenyu nangaka nyusha diulelu.”—Luka 12:32.
14. Anto angana watonga “lemba la tshitshe l’ekoko” wane wayotsho l’olongo na?
14 Naa lofulo lako la tshitshe layonga l’olui ako w’ewandji a lo Diolelo na? Onde lo kome paka le apostolo la ambeki akina wa ntondo waki Yeso? Kema, Bible menyaka ate: “lemba la tshitshe l’ekoko” layokotshama oleki laso. Lo Enyelo 14:1, 3 Bible mbutaka ate: “Dimi lakendi, menyi ku Ona-Okoko [Yeso Kristo] emadi l’ukungu wa Siona [wa l’olongo], ndu antu nunu lukama la akumi anei la nei . . . wane wakatshungwama [kana wakosama] uma la kete.” Lembete ololo dia paka anto 144 000 ato mbakênama suke suke la On’okoko, Yeso Kristo l’Okongo wa Siona wa l’olongo. (Heberu 12:22) Omaloko, lo dihole dia mbuta one anto w’ololo tshe l’olongo mbatshowo, Bible menyaka ate: onyake paka anto 144 000 ato wane wakahembama ndo wele la kolamelo mbayosama dia ntsho l’olongo woho wa tôlɛ kame la Kristo.
LANDE NA KAKAWASONAMA OMA LA KETE
15. Dikambo kuna Nzambi akenyi dimena sonola elombodi a Diolelo oma l’atei w’anto na?
15 Ko lande na kakasonola Nzambi elombodi ako oma l’atei w’anto na? Dikambo kuna diele andjelo hawokoke mbolɛ kame la Kristo na? Eelo, eko lane la kete mbakadjama tamu dikambo di’endana la wolo wa mete wele la Jehowa dia mbolɛ. Paka lane mbakahembama kolamelo yele l’anto otsha le Nzambi oma le Diabolo. Aki paka lane mbakɛnya Yeso kolamelo yakinde otsha le Nzambi la tshina di’ehemba ndo mbakandakimo loseno lakinde oko otshungɔ dia tshungola anto. Dio diako diakose Jehowa “lemba la tshitshe l’ekoko” oma l’atei w’anto wa la kete dia vo mboto kame la On’ande lo diolelo dia l’olongo. Vo weko wane wele, oma lo kolamelo yakiwo otsha le Nzambi, wakôndola Diabolo kashi kakinde kakandate ate: anto kambeka Nzambi olimu la waho. Omaloko, sunganaka mete dia Jehowa kamba l’anto ako olimu dia lotombo lakinde.—Efeso 1:9-12.
16. Lande na kahombaso monga la lowando ne dia elombodi wa Diolelo wakasene la kete na?
16 Ohotokokanyiya di’ongenongeno wayonga dia kondja oko elombodi anto ane wakenya kolamelo yakiwo otsha le Nzambi lane la kete amotshi a l’atei awo wakashisha nyumu yakiwo dikambo dia Diolelo. (Enyelo 12:10, 11; 20:4) Andjelo kotanema la ntondo k’ehemba a woho wa ngaso. Vo watadieneka la weho w’asui a wolo w’enya anto tshe paa. Omaloko, vo hawokoke ndjakitsha lo dihole di’anto wele akanga a pekato dia vo mbeya ololo ekakatanu ene wele l’anto ako. Koko, kema osoku lo kene k’endana la wa 144 000, ne dia vo wakete lo weoho w’ekakatanu wa ngaso. Amotshi a l’atei awo wakahombe kadimola eongelo kakiwo dia tshika ntsha pekato, ndo vo mbeyaka paa kene katomba dia mangana la weho w’etshelo ako. (1 Koreto 6:9-11) Omaloko, vo wayonga la eokelo ka ketshi lo woho wa nombola anto awo wa la kete.—Heberu 2:17, 18.
ETSHUMANELO KA NZAMBI
17. Oteketa one: “etshumanelo” alembetshiyawo na?
17 Bible toteka ate: Kristo mbele ote w’etshumanelo kaki Nzambi ndo nto ate, anto a l’atei ato pombaka nenya Yeso. (Efeso 5:23, 24) Omaloko, oteketa one: “ekelezia,” kana “etshumanelo kaki Nzambi,” kema luudu kana kitanda. Koko lo wedi okina, kitshimudi y’oteketa ako ko olui w’Akristo. (1 Koreto 15:9) Ɛlɔ kene sho kokaka teketa di’etshumanelo kako k’Akristo kele shoameme tanema l’atei ato. Woho ako mbadiaso lo Bible dikambo dia “[etshumanelo k’ase Laodikiya, NW]” ndo kadiaso nto l’atei a mukanda wakafunde otomami Paulo Filemona, dikambo dia “etshumanelo ka [kaki] lo luudu [lakinde].”—Kolosai 4:16; Filemona 2, NW.
18. (a) Wa na wele atungi wa “[etshumanelo ka Nzambi ka, NW] lumu” na? (b) Lo eteketa akona ekina nto wakamba Bible lawo olimu dia mbelɛ etshumanelo kako na?
18 Koko, etena kateketa Bible dikambo dia “ekelezia ka Unyashungu a lumu,” Bible teketaka dikambo di’olui wotshikitanyi w’ambeki waki Kristo. (1 Timote 3:15) Vo mbelamɛka nto one: “ekelezia wa ana wa nundu wambufundama kumbu yawo l’ulungu.” (Heberu 12:23) Omaloko, “[etshumanelo ka Nzambi, NW]” keso tongama oma le Akristo tshe wa la kete wane wele la dikongelo dia loseno la l’olongo. Tshe kawo, weko anto 144 000, atungi kana wane wele l’atei wa “[etshumanelo ka Nzambi, NW].” Ɛlɔ kene paka lofulo la tshitshe la l’atei awo loto, atshikadi, mbêke la kete. Akristo ane wele la dikongelo dia monga la loseno la pondjo la kete nyangaka olombwelo a lo nyuma oma le anto ako a l’atei wa “[etshumanelo ka Nzambi ka, NW] lumu.” Bible teketaka nto dikambo di’etshumanelo kako k’anto 144 000 l’ekimanyielo k’eteketa ene: “[omandju, wadiaki, NW] Ona-Okoko,” “dimba dia Kristu,” “[tempelo ka Nzambi, NW],” “Isariyele wa Unyashungu,” ndo “Jerusalema y’uyuyu.”—Enyelo 21:9; Efeso 4:12; 1 Koreto 3:17; Ngalatiya 6:16; Enyelo 21:2.
DIKAMBO DI’OYOYO L’OYANGO WAKI NZAMBI
19. Naa dikambo diakona di’oyoyo diakotshiya Nzambi l’oyango ande w’endana la kete woho wa vo kotshama na?
19 Jehowa kokadimola oyango ande w’endana la kete ndo l’anto ane wele loko l’okongo wa Adama mbotshiya waoho w’anto tshe lo mboka katola lo pekato la nyoi. Otondonga Nzambi akasale osoku, tshike keso ot’enya dia nde kema la wolo wa kotsha oyango ande w’etatelo. Omak’etatelo oyango ande aki dia kete k’otondo monga paradiso koludi l’anto wele l’ongenongeno ndo l’alemba a wolo, ndo dia oyango ako shikimala pondjo. Dikambo di’oyoyo otoyi diakotshiya Nzambi aki olongoswelo a lowandji l’oyoyo lahomba kotsha oyango ande. Oko akatashile la mena, On’ande Yeso Kristo mbele olombodi a woke wa lo lowandji lako, ndo anto 144 000 mbayosama oma l’atei w’anto tshe dia tôlɛ kame lande l’olongo.—Enyelo 7:4.
20. (a) Wa na wele atungi wa “olongo w’oyoyo” ndo wa “kete y’oyoyo” na? (b) Kakona kahombaye ntsha dia we monga omotshi a l’atei wa “kete k’oyoyo” na?
20 Elombodi ako wa l’olongo eso mbayotonga “olongo w’oyoyo” wa dikonge diaki Nzambi di’oyoyo. Omaloko, mbokemaka hwe dia endaka weho w’elombodi w’ololo wa ngaso mbayahemɛ kɛtɛ, kete anto ane wayolombwama oma lewo pombaka ndjala. Bible teketaka dikambo di’anto ako aso oko dia “kete k’oyoyo.” (2 Petero 3:13, NW; Enyelo 21:1-4) L’atei awo ayonga Jobo, Davidi la Joani Obatizanyi—eelo, akanga wa kolamelo tshe wakasenaka la ntondo ka Kristo ndja lane la kete. Koko ayonga efula k’anto a wane wayotonga “kete k’oyoyo,” l’atei awo ayotanema wane wayoka l’ekomelo ka dikonge di’etena k’akambo wa kolo ne. Onde we ayonga omotshi a l’atei a wane wayoka? Onde we kombolaka monga ombolami a lo lowandji laki Nzambi? Naka osoku, kete we pombaka kotsha tediko tomotshi tahombama.
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 121]
Onde anto w’ololo ane l’olongo mbakawatshu?
Nkum’ekanga Davidi, Jobo, Joani Obatizanyi
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 122]
L’otsho w’ekomelo wakandetsha l’apostolo ande, Yeso akawate ate: vo wayohomba monga emboledi kame lande lo Diolelo diaki She