Tshapita 22
Woho wa Mbeya Otemwelo wa Mete
1. Wa na wakayelaka otemwelo a mete l’eleko ka ntondo na?
TAMU kema dia mbeya wane waki l’otemwelo a mete lo eleko ka ntondo. Ambeki waki Yeso Kristo mbakiwo. Vo tshe waki l’atei w’olongoswamelo w’Akristo. Ko kakona kahombaso mbuta dia nshi nye na? Woho akona wahomba mbeyama wane wele l’atei w’otemwelo a mete na?
2. Woho akona wakoka mbeyama atemodi wa mete na?
2 Alembetshiya woho one wahombaso dieya, Yeso akate ate: “Nyayâlimbitela oma lo elowa awo. . . . Utamba tshe w’ololo atotokaka elua w’ololo. Keli utamba wa kolo atotokaka elua wa kolo. . . . Okone nyu nyayâlembetela uma l’elua awo.” (Mateu 7:16-20) Elowa akona w’ololo wahomba tondja atemodi a mete waki Nzambi na? Kakona kahombawo tetemala la mbutaka ndo la ntshâka nshi nye na?
OTOMBWELO WA LOKOMBO LA NZAMBI
3, 4. (a) Engo kakona ka ntondo kakalombe Yeso lo Dombelo diande di’Enyelo na? (b) Woho akona wakenya Yeso dia nde akatombola lokombo la Nzambi na?
3 Atemodi wa mete waki Nzambi weko lo ndjela kene kakatɛ Yeso ambeki ande lo Dombelo di’Enyelo diakandawasha. Dikambo dia ntondo diakadimola Yeso dio ne: “Shesu le l’ulungu, Lukumbu laye [latombwame, NW].” Bible kekina mbutaka onkone ate: “Losanto la lokombo laye l’ombami.” (Mateu 6:9, Jerusalem Bible) Tombola lokombo laki Nzambi kana mboliomba osanto kedikedi na? Woho akona wakatombola Yeso lokombo lako na?
4 Yeso akenya woho one akandalitombola etena kakandate lo dombelo diande dimotshi otsha le She ate: “Dimi lakenya lokombo laye le anto wa l’andja w’otondo wakayambisha.” (Joani 17:6, NW) Eelo, Yeso akasale dia Jehowa, lokombo la Nzambi l’ewomi le akina. Nde akakambaka olemu la lokombo lako kana mbolidimola. Yeso akeyaka ate: oyango waki Nzambi ele dia lokombo Lakinde latombwame lo kete k’otondo. Omaloko mbakand’enya enyelo lo mbewoya lokombo lako ndo mbolitombola kana mbolikumiya osanto.—Joani 12:28; Isaya 12:4, 5.
5. (a) Woho akona wokimane etshumanelo k’Akristo la lokombo la Nzambi na? (b) Kakona kahombaso ntsha dia kondja eko na?
5 Bible menyaka dia: eongelo k’etshumanelo ka mete k’Akristo kimame kame la lokombo la Nzambi. Otomami Petero akalembetshiya ate: Nzambi “[akakotola yambalo yande otsha le wedja, NW] dia nsonola antu amotshi oma l’atei awo dia lukumbu landi.” (Etsha 15:14) Omaloko, anto a mete waki Nzambi pombaka mbosa lokombo lakinde oko osanto ndo mboliewonya lo kete k’otondo. Lo mete, panda kaso kimame oma lo ewo ka lokombo lako, oko wata Bible ate: “Untu tshe [lakokola lokombo laki Jehowa, NW], ayushimbamela.”—Romo 10:13, 14.
6. (a) Onde etemwelo tshe tombolaka lokombo la Nzambi dia mbolietɛ osanto? (b) Onde eko omotshi w’ewoya lokombo la Nzambi oka?
6 Wa na akona wele, ɛlɔ kene weko lo mbosa lokombo laki Nzambi oko osanto ndo mboliewonyaka l’andja w’otondo na? Etemwelo efula tonaka kamba olimu la lokombo lone: Jehowa. Emotshi wamboshila la minya lokombo lako l’atei w’ekadimwelo awo wa Bible. Ko naka we dimolaka Jehowa tena efula wonya wasawolaye l’asukanyi aye, vo wayokosa one we eko l’atei w’olongoswamelo akona? Eko paka etshumanelo kame keto kayela enyelo kaki Yeso lo dikambo so. Oyango awo a lo loseno ele dia kambe Nzambi ndo mbewoya lokombo lande, oko woho one wakasale Yeso. Dio diako diakawose lokombo la l’atei w’Afundelo lone: “Emenyi waki Jehowa.”—Isaya 43:10-12.
DIEWOYELO DIA DIOLELO DIAKI NZAMBI
7. Woho akona wakenya Yeso ohomba one wele la diolelo diaki Nzambi na?
7 Lo Dombelo di’Enyelo diakakimo Yeso, nde akenya nto ohomba wele la diolelo diaki Nzambi. Nde akalakanya anto dia vo nombaka onkone: “Diulelu diaye diayi.” (Mateu 6:10) Mbala la mbala, Yeso akateketaka dia Diolelo oko otoyi a dikongelo diahomba shidiya paa y’anto tshe. Nde la apostolo ande wakasambishaka anto akambo w’endana la diolelo lo “[ngelo, NW] la ngelu” ndo lo “luudu la luudu.” (Luka 8:1; Etsha 5:42; 20:20) Diolelo diaki Nzambi mbaki ote a dui w’osambishelo ndo w’olakanyelo awo.
8. Woho akona wakenya Yeso dia ambeki ande wa mete wakahombe mbewonya lukumu lomotshi l’ohomba efula lo “nshi y’ekumelu” nye na?
8 Kakona kahombaso mbuta dia nshi yakiso nye na? Naa wetshelo akona wele etshina k’olongoswamelo a mete waki Nzambi wotongami oma le Akristo na? Lo diewoyelo diande di’endana l’akambo wa “nshi y’ekumelu,” Yeso akate ate: “Lukumu l’ololo lone la diulelu layusambishama lo kete tshe, oko omenyi le wedja tshe. L’okongo diku, ekumelu kayuya.” (Mateu 24:14) Omaloko, Diolelo mbele diewoyelo ne dioleki ohomba efula le anto a Nzambi ɛlɔ kene.
9. Anto akona wasambisha lukumu l’ololo la Diolelo ɛlɔ kene na?
9 Ohotokoyambola: Naka onto omotshi ambokoye lo luudu laye dia ndjokote akambo w’endana la diolelo diaki Nzambi oko otoyi a dikongelo dia mete le anto tshe, we ayokanyiya one onto ako eko l’atei w’otemwelo akona? Aha la mbadia Emenyi waki Jehowa, naa onto la l’atei w’otemwelo okina lakasawola laye dia diolelo diaki Nzambi na? Dikambo kuna diele anto tshitshe efula a l’atei awo ato mbêya olembetshiyelo a dio na! Vo hawodje lomba lo lowandji laki Nzambi. Tete lee, sango ya lowandji lako sutshasutshaka andja w’otondo. Omvutshi Danyele akewoya edja la ntondo ate: diolelo diako ‘diayohotshahotsha ndo diayokumiya weoho ekina a lowandji tshe ko dioameme diayôlɛ kete.’—Danyele 2:44.
DILEMIELO DIA DUI DIA NZAMBI
10. Woho akona wakenya Yeso one nde akalenyaka Dui dia Nzambi na?
10 Djembetelo kina yakimanyiya dia atemodi ane wele lo otemwelo a mete mbeyama ele woho one w’osawo Bible. Yeso aki la dilemielo di’efula otsha le Dui dia Nzambi tena tshe. Mbala efula, nde akadishilaka oko dui ne dioye oma le owandji woleki woke. (Mateu 4:4, 7, 10; 19:4-6) Yeso akenya nto woho one wakandalenyaka Bible lo ndjela kana lo kitanyiya elembe wa loko. Nde kômonyola Bible kânga yema. Koko, nde akânyaka wane wakalakanyaka akambo wahotone la Bible ndo wakahembaka nengola wolo wa wetshelo wa loko lo kotsha tokanyi takiwo voameme.—Mako 7:9-13.
11. Eongelo kakona k’enya etemwelo tena efula otsha le Dui dia Nzambi na?
11 Woho akona wedikola etemwelo wa l’atei a lokristo kristo enyelo kakasha Kristo dia dikambo so na? Onde vo weko la dilemielo di’efula otsha le Bible oka? Ɛlɔ kene, ewandji efula wa temwelo hawetawo ekondo wa lo Bible w’endana la pekato kaki Adama, Mvula k’elola ka lo nshi ya Noa, Jonas la lose la woke ndo weho ekina w’akambo. Vo watotaka nto voate: onto akahilo lohilo koko nde kotongama mbala kako otoyi oma le Nzambi. Onde oma lo weho w’akambo wa ngaso mbakeketshawo dilemielo diahomba monga la Dui dia Nzambi oka? Nto, amotshi a l’atei w’ewandji ako wa temwelo watotaka voate: kema kolo dia pami la womoto mbeyana oyadi kânga hawotshukani, ndo dieyanelo dia lasa pami la pami ndo monga l’osenge a wadi kema kolo. Onde we kokaka mbuta wate vo keketshaka anto dia vo mbosa Bible oko olombodi l’akambo awo oka? Lo mete, vo hawoyele enyelo kaki Ona Nzambi kame la atomami wakinde.—Mateu 15:18, 19; Romo 1:24-27.
12. (a) Lande na kele otemwelo w’ambetawudi efula ane wele la Bible hawongenyangenya Nzambi na? (b) Naka atshi w’akambo wa kolo mbetawomaka dia tshikala lo ahole a weke ane wosawo l’atei w’etemwelo awo, kakona kahombaso mbuta oko kitshimudi ya dikambo so na?
12 Eko ambetawudi amotshi wele la Bible ndo wa kieka, koko eongelo kawo kana lokewo lawo menyaka dia vo hawoyele kene katama loko. Dia woho ako w’anto wa ngaso, Bible mbutaka ate: “Vo watutaka [lo seke, NW] vati: Shu mbeyaka Unyashungu, keli vo watuwangunaka lu etsha awo.” (Tito 1:16; 2 Timote 3:5) Naka wane watanema l’atei w’etemwelo tɔtɔ̂ka owale, watodjoka wanu kana watotshaka weho w’akambo akina wa kolo ko vo mbetawomaka dia vo nama ahole a weke w’osawo l’atei wa temwelo diakiwo lo dihole dia mbitshanyema, dikambo so alangadio nembetshiya na? Dio menyaka hwe dia olongoswamelo wa temwelo diawo hawetawoma le Nzambi.—1 Koreto 5:11-13.
13. Dikambo diakona dia wolo diahombaye pome ntolo naka wetshelo wa lo otemwelo one weyɛ hotone la wene walakanya Bible na?
13 Naka we akêke totshapita tambotshindjama l’okongo ndo tele lo dibuku ne, akadia tovɛsa ta lo Bible takashilama loko, kete we amboshila la mbeya atshina a wekelo wa Dui dia Nzambi. Ko kakona kahombaye sala naka wetshelo wa l’otemwelo wêyɛ hotone la wene walakanya Dui dia Nzambi na? Naka osoku mbedio, kete we eko la dikambo dia woke efula. Oso eko dikambo diahombaye sona: mbetawo mete katanema lo Bible, kana kisɛka lo mbetawo wetshelo w’amane la Bible. Mete, oyadi kene kahombaye sala, wememe kahomba pome ntolo dia dikambo so. Koko, we pombaka mbedikola akambo ako l’ololo tshe. Osoku mbedio ne dia mboka kene kayosonola ayolembetshiya dia kana we ambeta la Nzambi wedi ndo ambodja lokanyi laye dia monga la loseno la pondjo lo paradiso ka la kete
VO MANGANAKA L’AKAMBO WA L’ANDJA
14. (a) Naa djembetelo kina yakimanyiya dia mbeya otemwelo a mete na? (b) Lande na kele eko ohomba efula dia atemodi wa mete kotsha kene kalombama keso na?
14 Djembetelo kina yakimanyiya dia mbeya atemodi a mete, oko akate Yeso yo nye: “Vo kema wa [l’andja one, NW].” (Joani 17:14) Dikambo so mbutaka ate: atemodi a mete manganaka la andja wamboshila la nâna one ndo l’akambo awo. Yeso Kristo akatuni dia monga owandji w’akambo wa politike. (Joani 6:15) Naka we mboho one Satana Diabolo mbele owandji w’andja one oko wata Bible, kete w’ayoleka mpoto dimena lande na kele eko ohomba efula mangana l’andja one. (Joani 12:31; 2 Koreto 4:4) Dia menya one oso mete eko dikambo dia wolo, enda kene kata Bible ate: “Onto tshe lalanga monga ongenyi w’andja ndjaetɛka ndameme otunyi a Nzambi.”—Jakoba 4:4, NW.
15. (a) Onde mete, etemwelo ene wêyɛ “kema wa l’andja one” oka? (b) Onde we mbeyaka otemwelo omotshi wakotsha olembe oso oka?
15 Onde mete etemwelo wa l’atei w’olui watanemayɛ menyaka one vo kimeka dikambo so l’etema awo oka? Onde sho kokaka mbuta one mete ewandji wa temwelo kame ndo anto awo “kema wa l’andja one” oka? Ko kana onde vo wamboyatambiya l’etondo awo tshe l’akambo wa l’andja one, akambo awo w’endana la ngandji k’otamanya ka wodja, akambo wa politike kame ndo mindjo yawo? Kema wolo kadimola wembola eso ne dia, etshelo wa temwelo mbeyamaka l’ololo tshe. Lo wedi okina, kema wolo dia sedingola etshelo w’Emenyi waki Jehowa. Lo ntsha ngaso, we ayena dia mete vo ndjelaka enyelo kaki Kristo nde la ambeki ande wa ntondo oma lo okakitonwelo awo l’andja one kame l’akambo wa politike awo, mboka yawo ya kaki ndo akambo wa loseka lawo la mboka y’otshatsha.—1 Joani 2:15-17.
NGANDJI LAM’ASAWO
16. Naa tshapa yoleki ohomba efula yakimanyiya dia ambeki a mete waki Kristo mbeyama na?
16 Tshapa yoleki ohomba efula yakimanyiya dia ambeki a mete waki Kristo mbeyama ko ngandji kene kokanawo lam’asawo. Yeso akate ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.” (Joani 13:35) Onde olui w’etemwelo ene wele we tanemaka l’atei w’omotshi mbokanaka ngandji kako? Oko enyelo, kakona katowotshaka etena katotombaka ta lasa wedja ehende watanemawo na?
17. Woho akona wakotsha etemwelo la anto awo olembe wa mbokana ngandji lam’asawo lo sanganya yawo na?
17 We mbeyaka kene katotshamaka tena tshe. Oma lo dui diatotomaka ewandji w’andja one, ambetawudi wa l’atei w’elui wa temwelo diotshikitanyi watodakaka ambetawudi a wanyawo wa lo wedja ekina. Omaloko, aseka Mupe watodakanaka lam’asawo, as’Asonyi nto lawo watodakanaka voameme popo ndo wa Misilma watotshaka woho ako wame. Onde we fonyaka dia woho wa eongelo ka ngaso mbotoneka la Dui dia Nzambi ndo ngadimulaka nyuma ka Nzambi?—1 Joani 3:10-12.
18. Woho akona wakotsha Emenyi waki Jehowa olembe wa mbokana ngandji lam’asawo na?
18 Woho akona watenyanaka Emenyi waki Jehowa ngandji kene kokanawo lasawo lo akambo wa ngaso na? Vo hawoyele etshelo w’etemwelo wa l’andja one. Vo hawodake ambetawudi a wanyawo lo akambo w’ata. Vo kema la mbekelo k’okadi ka mbutaka kashi k’one: “Dimi latulangaka Unyashungu,” koko wonya ako wame watohetshaka anangewo wa lo wedja ekina, wa waoho akina kana wa weoho w’anto akina. (1 Joani 4:20, 21) Koko vo watenyaka ngandji kawo nto l’akambo akina. Woho akona? Oma lo etsha ene watshelawo asukanyi awo ndo oma lo etete kawo ka ngandji kadjawo dia kimanyiya anto akina woho wa vo mbeka akambo w’endana la Nzambi.—Ngalatiya 6:10.
OTEMWELO OTOYI WA METE
19. Lande na kele eko dikambo dia solo ndo diokana l’Afundelo dia mbuta one: otemwelo otoyi wa mete oto mbeko na?
19 Aha la kandakanda, otemwelo wa mete weko paka otoyi oto. Dikambo so mbotoneka l’awui wa mete watama one: Nzambi ka mete eko Nzambi, “aha k’ofukutanu, koko ka ki.” (1 Koreto 14:33, NW) Bible mbutaka ate: mete, “mbetawo otoyi” keto mbeko. (Efeso 4:5) Wa na akona wele ɛlɔ kene, etshina k’atemodi wa mete waki Nzambi na?
20. (a) Lo ndjela kene komiso la sedingola, wa na wele dibuku ne tshumaka lohita one vo mbele atemodi wa mete wa Nzambi ɛlɔ kene na? (b) Onde we mbetawoka dikambo so oka? (c) Mboka kakona kele dimena efula ndjela dia mbeya Emenyi waki Jehowa na?
20 Sho kadimolaka aha la kandakanda one: Emenyi waki Jehowa mbewo. Dia we suya dikambo so ololo, sho kolombaka dia we mbotone lawo dimena. Mboka k’ololo efula dia we ntsha ngaso ele dia we ntsho lo sanganya yakiwo lo Mbalasa ya Diolelo y’Emenyi waki Jehowa. Lam’ele ndjela ndo ntsha akambo watama l’atei w’otemwelo a mete oko w’enya Bible mbelaka ongenongeno a woke tatɛ kakiane ndo diholaka mboka otsha lo loseno la pondjo lo paradiso ka la kete, mete eko ohomba efula dia we mbidja etete woho a we sedingola dikambo so. (Ehwelo k’Elembe 30:19, 20) Sho kokeketshaka la wangasanu tshe dia we ntsha dikambo diako. Lande na kêyɛ hakoke tatɛ la disedingola kakiane na?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 185]
Etena kasawolaye l’onto omotshi diaki Jehowa ndo dia diolelo diakinde, nde ayokosa one we eko lo otemwelo akona?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 186]
Onde dilemielo dia Dui dia Nzambi dieko naka onto hakotsha kene katadio?
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 189]
Yeso akatuni dia monga owandji w’akambo wa politike
[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 190]
Emenyi waki Jehowa kêlɛka la wangasanu tshe dia we mboto lo sanganya yawo