Tshapita 109
Yeso ambɛnya kɔlɔ k’atunyi ande lo sɛkɛ
yeso ambohokosanya atunyi ande, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ, ko vɔ wôka wɔma mombola nto. Ɔnkɔnɛ, nde ambɔsa tɛdikɔ dia mbaɛnya ɔnɛ vɔ haweye ndoko ema. Nde lawɔ ate: “Ukundi akananyu dia Kristu na? Kanula ya na yendi?”
Afarisɛ mbôkadimolawɔ vate: “Kanula ya Davidi.”
Koyanga mbahangunyi Yeso ɔnɛ, lo demba, Davidi ekɔ tshɛnde la Kristo kana Mɛsiya, nde ambowambola ate: ‘Ko woho akɔna wawelɛ Davidi, oma l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila [l’Osambu 110] ɔnɛ Nkumadiɔndjɔ, ata ate: Jehowa akatɛ Nkumɛmi ate: Djasɛ lo lonya lami l’omi edja ndo lam’ayomokitsha atunyi ayɛ oko kihona k’ekolo ayɛ? Ko naka Davidi ɔsɔ awêlɛ ɔnɛ Nkumɛmi, woho akɔna wende ɔnande?’
Afarisɛ wambotshikala enyɔ ku, nɛ dia vɔ haweye lonto la mɛtɛ laki Kristo, mbuta ate okitami. Mɛsiya kema paka ɔna la l’emunyi oto laki Davidi oko wafɔnya Afarisɛ, koko nde akasɛnaka l’olongo ndo nde ekɔ owandji wa Davidi, kana Nkumɛnde.
Kakianɛ, Yeso ambɛlɛ otsha le olui w’anto ndo otsha le ambeki ande, ko nde ambowaewola lo dikambo di’afundji la Afarisɛ. Lam’ele anto asɔ mbetshaka Ɛlɛmbɛ wa Nzambi, ‘wodjashi lo kɔsa ka Mɔsɛ,’ Yeso ate: “Nyutshaki ndu nyetawoki akambu tshe wanyutelawo. Keli tanyutshaki uku atuwutshaka, ne dia vo watusambishaka, keli hawutshi.”
Vɔ mɛtɛ wekɔ akanga wa dungi pende, ndo Yeso ambɛnya kɔlɔ kawɔ oko wakandakiɛnya lam’akandalɛkaka laka Ofarisɛ, ambeta oko ngɔndɔ mɔtshi. Nde ate: “Vo watutshaka etsha awo ne dia menama le antu.” Nde ambosha diɛnyɛlɔ dimɔtshi, ata ate:
“Vo watuhamiaka tetshi tawo ta dikuhu tufundami avesa wufundami elembe.” Tɛtshi ta dikuhu tɔsɔ kana totapatapa talɔtawɔ lo mfumu kana lo lonya, tekɔ la tenyi nɛ di’Ɛlɛmbɛ: Etumbelu 13:1-10, 11-16; la Euhwelu k’Elembe 6:4-9; 11:13-21. Koko Afarisɛ nanulaka bɛtshi diawɔ dia dikoho dia mɛnya anto ɔnɛ vɔ kitanyiyaka Ɛlɛmbɛ akɔ l’ohetoheto tshɛ.
Yeso ambota nto ate: “[Vɔ watonanulaka] ehimbu wa ahondo awo.” Walelu 15:38-40 ekɔ la didjango diatɛ Ase Isariyɛlɛ dia vɔ mbidja tofufɔ kana ehembo l’ahɔndɔ awɔ, koko ehembo wadja Afarisɛ ndekaka w’anto akina etale. Kɛnɛ tshɛ kasalawɔ ele paka dia mɛnama lo asho w’anto! Yeso ate: “Vo watulangaka ahuli wa nemo.”
Lonyangu ko, ambeki ande hita wakayala la saki kɛsɔ ka monga anto wa weke lo asho w’anto. Diɔ diakɔ diambondosha dako nɛ ate: “Keli nyu tanyetamaki umbetsha, ne dia nyu nyeko la umbetsha otoi, ku nyu tshe nyeko antu la onangu. Tanyetaki untu a lu kete nyati: Shesu, ne dia nyu nyeko la Shesu otoi, ndi eko l’ulungu. Tanyetamaki ewandji, ne dia nyu nyeko la uwandji otoi, Kristu ndame.” Vɔ pombaka minya saki ka ndjâla lo dihole dia ntondo. Yeso ambowasha dako nɛ ate: “One luleki wuki l’atei anyu, kayali ukambi anyu.”
Oma lâsɔ, nde ambotatɛ mbidja afundji la Afarisɛ mananu, awaelɛ mbala tshɛ ɔnɛ akanga wa dungi pende. Nde ate: ‘Vɔ watodihɛka anto lokuke la diolelo dia l’olongo,’ ndo ‘vɔ mbatɔhɔtɔlaka wadi waki edo diangɔ ndo mbatosalaka alɔmbɛlɔ w’etale dia vɔ kesa anto.’
Yeso ate: “Fono kayayi le nyu, elombodi a tutshungu.” Yeso akɛnyi ate kɛnɛ kasalawɔ bu dimɛna, nɛ dia vɔ hawɔsɛ akambo wa lo nyuma la nɛmɔ, oko wɛnamadiɔ lo ɛlɛmbɛ wa wolo wolo wadjawɔ vamɛ. Oko ɛnyɛlɔ, vɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Naka onto ambotshiba lo lokombo la tɛmpɛlɔ, kete ndoko dikambo, ko naka onto ambotshiba lo lokombo la paonyi ya lo tɛmpɛlɔ, kete nde ambokongola onongo.’ Lam’alekawɔ mbɔsa paonyi ya lo tɛmpɛlɔ la nɛmɔ oleki akambo wa lo nyuma wa lo dihole sɔ di’ɔtɛmwɛlɔ, vɔ mɛnyaka ɔnɛ totshungu mbewɔ lo dionga diawɔ.
Oma lâsɔ, Yeso ambânya Afarisɛ nɛ dia vɔ minyaka yimba lo ‘akambo woleki ohomba l’Ɛlɛmbɛ, mbuta ate losembwe, kɛtshi, la kɔlamelo,’ ko mbidjaka yimba efula dia nkimɔ etenyi ka dikumi k’adiyo w’enyi w’anyanya.
Yeso ambelɛ Afarisɛ ɔnɛ ‘ɛlɔmbɔdi wa totshungu, watɔlɛngɔlaka tovinginyi la djongɔ, koko mɛnaka kamɛlɔ epiko.’ Mɛtɛ, vɔ hawɔlɛngɔla vinginyi la djongɔ lo wanu awɔ paka l’ɔtɛ weyɔ fumbɔfumbɔ oto, koko nɛ dia yɔ yekɔ mindo lo ndjela ɛlɛmbɛ. Koko, lam’anyawɔ yimba lo akambo woleki ohomba l’Ɛlɛmbɛ, vɔ wekɔ oko wanɛ wamɛna kamɛlɔ epiko, nyama kele ndo tɔ lawɔ mindo lo ndjela ɛlɛmbɛ. Mateu 22:41–23:24; Mako 12:35-40; Luka 20:41-47; Akambu w’Asi Lewi 11:4, 21-24.
▪ Bonde kambodiha Afarisɛ enyɔ lam’owaoki Yeso dimbola lo ndjela ɛtɛkɛta wa Davidi wa l’Osambu 110?
▪ Bonde kananula Afarisɛ tɛtshi tawɔ ta dikoho tele l’avɛsa amɔtshi wa l’Afundelo, ndo lande na katawolawɔ tofufɔ kana ehembɔ w’ahɔndɔ awɔ?
▪ Dako diakɔna diambosha Yeso ambeki ande?
▪ Ɛlɛmbɛ akɔna wadja Afarisɛ vamɛ, ndo woho akɔna wambɛnya Yeso kɔlɔ kawɔ lam’anyawɔ yimba lo akambo woleki ohomba?