Tshapita 116
Ambɔlɔngɔsɔla apɔstɔlɔ la ntondo ka ntshɔ
DAMBO di’eohwelo diamboshila, koko Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande wêke lo etenyi ka luudu la la diko. Kem’edja, Yeso ayowatshika, koko nde êke l’akambo efula wa mbatɛ. Nde ambâkeketsha ate: “Etema anyu tawudidimaki: nyetawo [Nzambi, NW].” Koko nde ambota nto ate: “Nyumbetawo ndu dimi.”
Yeso ambotetemala mbatɛ ate: “Lu luudu la Papa eko mvudu efula. . . . dimi lambutsho dia ntunyolongoswela dihuli. . . . dia nyu ndjala lene ayumuyala. Nyu mbeyaka mbuka katamatshu.” Apɔstɔlɔ hawoshihodia ɔnɛ Yeso ekɔ lo mbatɛ dikambo di’otshwelo ande otsha l’olongo, diɔ diakɔ diambowombola Tɔmasɛ ate: “Khumadiondjo, shu hateyi lene atayatshu. Ukundi eyasu mbuka na?”
Ko Yeso ambôkadimola ate: “Dimi leli mbuka, mete la lumu.” Mɛtɛ, paka lo mbetawɔ Yeso ndo lo mbokoya yoho yande ya lɔsɛnɔ mbakoka onto mbɔtɔ l’olongo, laka She, nɛ dia oko wambodita Yeso: “Nduku untu laya le Papa, tshikima uma le mi.”
Filipɛ ambɔ̂lɔmba ate: “Khumadiondjo, utenya Shesu, ku dikambu so diayukuka.” Mbokɛmaka dia Filipɛ nangaka Yeso mbaɛnya otondo wa Nzambi mɛtɛ mɛtɛ, oko wakandayaɛnya lo nshi ya ntondo lo ɛnɛlɔ le Mɔsɛ, Elidja, la Isaya. Koko lo mɛtɛ, apɔstɔlɔ wekɔ la ɛngɔ kɛmɔtshi ka dimɛna efula ndeka ndo waɛnɛlɔ asɔ wa didjidji, nɛ dia Yeso ate: “Dimi laki la nyu edja, ku we atambeyi, Filipo? One lakamenyi, akenyi Papa.”
Yeso ekɔ lo nkɛnɛmɔla lonto la She lo yoho ya kokele, ɔnkɔnɛ, mbidjasɛ kâmɛ la nde ndo mbɛ̂na, ekɔ mɛtɛ oko onto lɛ̂na She. Koko, She ndeka Ɔna, nɛ dia Yeso ambetawɔ ate: “Aui watumunyutelaka, hatuwataka dime.” Yeso ambɛnya ɔnɛ wetshelo ande tshɛ ndja oma le She lele l’olongo.
Ande ekeketshelo kambokondja apɔstɔlɔ lam’okiwɔ Yeso awatɛ ate: “One lambetawo, ndu ndi ayutsha elimu watumutshaka. Ndu elimu wuleki ene mbayundutsha”! Yeso halangi mbuta ɔnɛ ambeki ande wayosala ahindo wa weke woleki ndo wanɛ wasalande. Koko, nde ekɔ lo mbuta ɔnɛ vɔ wayosala olimu awɔ l’etena k’otale efula, lo yɛdikɔ yoleki woke, ndo le anto efula.
Yeso hatokalɛ ambeki ande l’ɔkɔngɔ w’otshwelo ande. Nde ambâlaka ate: “Kene tshe kayunyolomba lu lukumbu lami, dimi layukitsha.” Nde ambonyomota nto ate: “Dimi layolomba Papa, ku ndi ayunyusha [u]kimanyidi ukina, one layuyala la nyu pundju, [n]yuma ka mete.” L’ɔkɔngɔ diko, lam’ayondodɛ l’olongo, Yeso ayôtshulwɛ ambeki ande nyuma k’ekila, tɔ mbele okimanyedi okina ɔsɔ.
Yeso aya suke la ntshɔ, nɛ dia nde ambowatɛ ate: “Etenyi ka tshitshe ketu, ku [andja ɔnɛ, NW] hawomenyi ntu.” Yeso ayonga etongami ka lo nyuma kahakoke onto mɛna. Koko nde ambonyomolaka apɔstɔlɔ ande ate: ‘Nyu nyayɔmɛna, nɛ dia dimi lekɔ la lɔsɛnɔ ndo nyu nyayoyala la lɔsɛnɔ.’ Mɛtɛ, aha paka l’ɔtɛ wayondoyɛnama le wɔ l’efanelo k’onto l’ɔkɔngɔ w’eolwelo kande, koko nɛ dia nde ayowaolola dia vɔ tɔsɛna kâmɛ la nde l’olongo oko ditongami dia lo nyuma.
Kakianɛ, Yeso ambowasha dako nɛ dia dimɛna efula, ata ate: “One leli la elembe ami, ndu lat[â]kitanyiyaka, ndi kananga. Untu lananga, ayulangema le Papa. Dimi layûlanga, layuyaenya le ndi.”
Lam’okinde ɔsɔku, ɔpɔstɔlɔ Judasɛ, ɔnɛ lelɛwɔ nto ɔnɛ Tadayo, ambôhembola ɔtɛkɛta ko ambowotɛ ate: “Khumadiondjo, dikambu diakona diambuya dia we ndjaenya le su, aha le [ase andja ɔnɛ, NW]?”
Ko Yeso mbôkadimolande ate: “Lam’ayunanga untu, ndi ayukitanyia diui diami. Papa ayuwulanga, . . . One lahanangi, hakitanyia aui ami.” Otshikitanyi l’ambeki ande w’ekitanyiya, ase andja ɔnɛ hawetawɔ wetshelo waki Kristo. Diɔ diakɔ diahandayaɛnya le wɔ.
L’edja k’olimu ande lanɛ la nkɛtɛ, Yeso aketsha apɔstɔlɔ ande akambo efula. Woho akɔna wayowohɔka akambo akɔ tshɛ, djekoleko naka watâmane akambo efula fundo, oko wewɔ polo ndo l’etena kɛnɛ na? Diɛsɛ ko Yeso ambâlaka ate: “Ukimanyidi, [nyuma k’ekila, NW], layutuma Papa lu lukumbu lami, ndi ayunyetsha akambu tshe, ayunyuhula aui tshe wakamanyutelaka.”
Dia nde mbakeketsha nto, Yeso ambowatɛ ate: “Dimi lambunyutshikela ki. Ki kami kamumunyusha. . . . Etema anyu tawudidimaki.” Mɛtɛ, Yeso aya suke la ntshɔ, koko nde ambâlembetshiya ate: “Utunduyala nyu nyakanangi, tshiki nyutongenangena, ne dia dimi layutsho le Papa, ne dia Papa [ndekami, NW].”
Etena kambotshikalɛ Yeso dia nde ndjâla kâmɛ la wɔ kaya bu efula. Diɔ diakɔ diambondowatɛ ate: “Dimi handjunyutela akambu efula ntu, ne dia umbuledi a kete nye eko lu ndjayi. Ndi [kema la wolo lâdiko diami, NW].” Satana Diabolo, ɔnɛ lakakoke mbɔtɔ l’otema wa Judasɛ ndo mbâhemɛ, mbele owandji w’andja. Koko Yeso kema la wɔdu ɔmɔtshi wakoka Satana kamba la wɔ dia mbonya oma l’olimu wa Nzambi.
Diokanelo di’ɔlɔlɔ kâmɛ la Yeso
L’ɔkɔngɔ wa dambo di’eohwelo, Yeso akakeketshisha apɔstɔlɔ ande lam’akandasawudi la wɔ, awatɛ awui hwe oma ka tshina di’otema. Ondo midi k’otsho ambeta. Diɔ diakɔ diambowatɛ Yeso ate: “Nyuneli, tutshu.” Koko la ntondo ka vɔ ntshɔ, oma lo ngandji k’efula kawaokande, Yeso ambotetemala mbatela awui oma l’ekimanyielo ka wɛɛla ɔmɔtshi wa dimɛna efula.
Nde ambomɛ ɔnkɔnɛ: ‘Dimi kele ɔkɔdi wa mɛtɛ wa vinyɔ ndo Papa mbele okambi w’ekambɔ.’ Okambi a Woke wa dikambɔ, Jehowa Nzambi, akonɛ vinyɔ shɔ ya didjidji lam’akandakite Yeso nyuma k’ekila l’etena kakandabatizama oya l’ekomelo k’ɔnɔnyi 29 T.D. Koko Yeso ambɛnya nto ɔnɛ vinyɔ shɔ kema paka didjidji diande nto, nde ambota ate: ‘Dambo tshɛ diatomba oma le mi diahatɔ elowa, nde ayodihembola, ndo nɛ tshɛ diatɔ elowa, ndi ayodiɛdja, ɔnɛ kele dianyomoleka ntɔ elowa. . . . Oko ɔnkɔnɛ wahakoke dambo ntɔ elowa diɔ diamɛ endaka diɔ bu l’ɔkɔdi, ɔnkɔnɛ mbenyu nyu lawɔ endaka hanyokakatanyi la mi. Dimi kele ɔkɔdi wa vinyɔ, ko nyu alambo.’
Lo Pɛntɛkɔsta, l’ɔkɔngɔ wa nshi 51, apɔstɔlɔ l’ambeki akina wayoyala alambo w’ɔkɔdi wa vinyɔ lam’yotshulwama nyuma k’ekila le wɔ. L’edjedja ka wonya, anto 144 000 mbayoyoyala alambo w’ɔkɔdi wa vinyɔ ya didjidji. Kâmɛ la Yeso Kristo, ɔnɛ lele ɔkɔdi wa vinyɔ, anto asɔ wayokenga vinyɔ ya didjidji yayɔtɔ elowa wa Diolelo diaki Nzambi.
Yeso ambolembetshiya woho wahombawɔ ntɔ elowa, ata ate: ‘Ɔnɛ lele kâmɛ la mi, ndo le mi kâmɛ la nde, mbayɔtɔ elowa efula; nɛ dia endaka aha dimi kete hanyokoke ntsha ndoko dikambo.’ Yeso ambota ɔnɛ, naka oto hatɔ elowa, “ndi ayukadjema uku [dambo, NW], ayolengela. Antu wayuyitshumanya, wayuyidja lu dja, ku yo yayutshumbama.” Koko Yeso ambolaka ate: ‘Naka nyu tshikala kâmɛ la mi, ndo awui ami tshikala le nyu, kete nyɔlɔmbɛ tshɛ kayonyɔlɔmba, ko nyayokikondja.’
Yeso ambonyomotɛ apɔstɔlɔ ande ate: “Uma lu dikambu so, Papa ayutumbwama, dia nyu nto elua efula. Okone nyu nyayuyala ambeki ami.” Elowa walanga Nzambi alambo asɔ ntɔ ele: nkɛnɛmɔla waonga wɔfɔnyi la wanɛ wele la Kristo, djekoleko ngandji. Ndo nto, lam’ele Kristo aki osambisha wa Diolelo diaki Nzambi, elowa walongamɛwɔ oma le wɔ nto ele olimu awɔ wa mbetɛ anto ambeki oko wakandadisale.
Kakianɛ, Yeso ambowatɛ ate: “Nyuyali lu ngandji kami.” Ko woho akɔna wakoka apɔstɔlɔ ande sala dikambo sɔ na? Nde ambowatɛ ate: “Naka nyu nyambukitanyia elembe ami, nyu nyayuyala lu ngandji kami.” Oma lâso nto, Yeso ambowatɛ ate: “One eli olembe ami: nyukani ngandji, uku akamanyuki ngandji. Nduku untu la ngandji kuleki kene ka mvwela engenyi andi.”
L’ɔkɔngɔ wa tshenyi ya wonya, Yeso ayowaɛnya djembetelo ya ngandji kɛsɔ koleki tshɛ lam’ayondokimɔ lɔsɛnɔ lande lo dikambo di’apɔstɔlɔ ande, ndo di’akina tshɛ wayoyoyala la mbetawɔ le nde. Ɛnyɛlɔ kande pombaka sokoya ambeki ande dia vɔ mbokana ngandji ka ndjakimɔ ndo vɔ lawɔ lo dikambo di’onto la onyande. Ngandji kɛsɔ mbayowatshikitanya l’anto akina, oko wakataditshi Yeso ntondo ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.”
Lam’alembetshiyande wa na wele ɛngɛnyi ande, Yeso ambota ate: “Engenyi ami mbenyu. Dimi hanyeti ntu nti: Ekambi, ne dia ukambi heyi katsha uwandji andi. Keli dimi lambunyeta nti: Engenyi, ne dia lambunyewuya akambu tshe wakamuki le Papa.”
Ande diɛsɛ dia dimɛna efula—diɛsɛ dia monga ɛngɛnyi wa mamba waki Yeso! Koko dia vɔ tetemala monga la diokanelo sɔ vɔ la nde, ambeki ande pombaka ‘tetemala ntɔ elowa.’ Yeso ambowatɛ ate: naka nyu ntsha ɔsɔku, kete “Papa ayunyusha kene tshe kayunyolomba lu lukumbu lami.” Ande difuto dia woke diayowokondja lo ntɔ elowa wa Diolelo lee! L’ɔkɔngɔ wa nde mbutɛ apɔstɔlɔ ande nto dia vɔ ‘mbokana ngandji onto la onyande,’ Yeso ambâlembetshiya ɔnɛ andja ɔnɛ ayowahetsha. Koko, nde ambâkeketsha l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: ‘Naka andja ɔnɛ wambonyohetsha, nyu mbeyaka ɔnɛ vɔ wakapetsha la ntondo ka vɔ nyohetsha.’ L’ɔkɔngɔ diko, Yeso ambɛnya lande na kayohetshama ambeki ande l’andja ɔnɛ, ata ate: ‘Nɛ dia nyu kema wa l’andja ɔnɛ, koko dimi lakanyɔsɔnɔla oma l’andja ɔnɛ, diɔ diakɔ dianyohetsha andja ɔnɛ.’
Yeso ambonyomolembetshiya nto lande na kayowohetshama l’andja ɔnɛ, ata ate: “Wayunyutshela akambu aso tshe ne dia lukumbu lami, ne dia vo haweyi [Jehowa Nzambi] one lakantumi.” Mɛtɛ, ahindo wa Yeso mɛnyaka ɔnɛ wanɛ wôhetsha wekɔ l’onongo, nɛ dia nde ambota ate: “Utunduyala dimi kuntsha akambu l’atei awo wahatatshi nduku untu, tshiki vo kundjala la kolo. Keli kakiane, vo wambutena, wambutuhetsha dimi la Papa.” Ɔnkɔnɛ, oko wadita Yeso, divɛsa nɛ diakakotshama: “Vo wakampetsha uhetshahetsha.”
Oko wakandadisale la ntondo, Yeso ambokeketsha apɔstɔlɔ ande lo mbalaka dia mbatomɛ okimanyedi, nyuma k’ekila, kana wolo waki Nzambi wakamba olimu. ‘Tɔ kayɔtɛkɛta akambo ami; ndo nyu pombaka tɛkɛta akambo ami.’
Alako wa ndjihelo
Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande waya suke la tomba oma lo luudu la la diko. Nde ambotetemala mbatɛ ate: “Dimi lambunyutela akambu aso, ne dia nyu nyatukutakanyema.” Oma lâsɔ, nde ambowasha diewoyelo dia woke nɛ ate: “Vo wayunyutundja uma lu temwelo. Ee, etena kayuyala, lam’ayukana untu layunyudiaka ati: Dimi lambutshela [Nzambi, NW] ulimu [w’ekila, NW].”
Ondo mɛtɛ apɔstɔlɔ wambotshimba timba lam’okiwɔ diewoyelo sɔ. Kânga mbakawatɛ Yeso ntondo ɔnɛ andja ɔnɛ ayowahetsha, polo ndo l’etena kɛsɔ ko nde atawatɛka ɔnɛ vɔ wayodiakema. Yeso ambâlembetshiya ate: “Dimi kunyutela akambu aso l’etatelu, ne dia dimi laki la nyu.” Koko nde ambosala dimɛna dia tawaewuyisha awui asɔ la ntondo ka nde ntshɔ!
Yeso ambotetemala mbatɛ ate: “Keli kakiane, dimi lutatshu le One lakantumi. Ku nduku untu amumbula ati: Utsha lendi atayatshu?” Ntondotondo, la dikɔlɔ diakɔ sɔ, vɔ wambowombola dihole diakandatatshɔka, koko l’etena kɛnɛ, etema awɔ wambolola la lonyangu nɛ dia nde ambowatɛ ɔnɛ hawowumbudi awui efula w’endana la dikambo sɔ. Ko Yeso ambowatɛ ate: “Ne dia dimi lambunyutela akambu aso, mbambulula etema anyu la lunyangu.” Apɔstɔlɔ wekɔ la lonyangu, aha paka l’ɔtɛ wambowoka ɔnɛ vɔ wayɔhɛnyahɛnyama efula ndo wayodiakema koko nɛ dia Nkumɛwɔ aya suke la mbatshika.
Diɔ diakɔ diambâlembetshiya Yeso ate: “Ololo dimi nyutshwela. Naka dimi hatshu, ku [u]kimanyidi hayi le nyu. Keli naka dime lambutsho, layunyutumelandi.” Lam’ende oko onto lanɛ la nkɛtɛ, Yeso hakoke ndjâla l’ahole efula wonya akɔ wâmɛ, koko lam’ayondotshɔ l’olongo, nde ayokoka ntoma okimanyedi, nyuma k’ekila kaki Nzambi, le ambeki ande, oyadi lo dihole diakɔna tshɛ diewɔ lanɛ la nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, otshwelo waki Yeso wayoyala la wahɔ efula le wɔ.
Yeso ambota ɔnɛ nyuma k’ekila ‘ayosha andja ɔnɛ tolembetelo ta shikaa lo kɛnɛ k’endana la pɛkato, la losembwe ndo l’elombwelo.’ Pɛkato k’andja ɔnɛ, woho wahawetawɔ Ɔna Nzambi, kayotomba sɛkɛ. Lâdiko dia lâsɔ, djembetelo y’endana la losembwe laki Yeso yayɛnama lam’ayondodɛ otsha le She. Ndo woho wambokita Satana tatala nde l’andja ande wa kɔlɔ dia nanya kɔlamelo yaki Yeso ekɔ djembetelo yɛnya ɔnɛ owandji w’andja ɔnɛ amboshila nomboyama ndo wambôfundɛ dilanya.
Yeso ambotetemala mbuta ate: “Dimi la akambu akina efula wa nyutela, keli nyu hanyeyi mbalungula kakiane.” Diɔ diakɔ diambolaka Yeso ɔnɛ, lam’ayondâtshulwɛ nyuma k’ekila, wolo wa Nzambi wakamba olimu, tɔ kayowalɔmbɔla dia mana akambo asɔ tshɛ fundo lo ndjela akoka awɔ wa mbakimɛ.
Kɛnɛ kahaleke apɔstɔlɔ shihodia ele di’ɔnɛ Yeso ayovɔ ko ayoyɛnama le wɔ l’ɔkɔngɔ w’eolwelo kande. Diɔ diakɔ diambwanawɔ lam’asawɔ vate: “Diui diakona diatutelandi so ati: Etenyi ka tshitshe, hanyuyomena; la etenyi ka tshitshe ntu, ku nyayomena; la diui dikina ati: Ne dia layutsho le Papa?”
Yeso ambeya ɔnɛ vɔ wekɔ lo nanga mombola, ko nde ambâlembetshiya ate: “Mete, mete, kanyutelami nti: Nyayulela, nyayukumbula, keli wa la kete wayongenangena. Nyayuyala la lunyangu, keli lunyangu lanyu layukadimo ongenongeno.” L’ɔkɔngɔ diko, lushi lakɔ lâmɛ, l’ɔkɔngɔ a midi, lam’ayodiakema Yeso, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wayɔngɛnangɛna, koko ambeki wayonga la lonyangu. Koko lonyangu lawɔ layokadimɔ ɔngɛnɔngɛnɔ lam’ayolɔ Yeso! Ndo ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ ayotetemala lam’ayondowasha wolo lo Pɛntɛkɔsta dia vɔ ndjâla ɛmɛnyi ande, lo mbatshulwɛ nyuma k’ekila kaki Nzambi!
Yeso ambɛdika dikambo di’apɔstɔlɔ ande la nɛ dia omoto latata lɔnɔ, ko nde ambota ate: “Lam’atata umuntu lono, ndi ndjalaka la lunyangu ne dia etena kandi kambukuka.” Koko Yeso ambɛnya ɔnɛ nde hayohɔka fɔnu kande nto naka ɔna ambotɔ, ko nde ambokeketsha apɔstɔlɔ ande ate: “Okone nyu la lunyangu kakiane, keli dimi layunyena ntu [lam’ayomolɔ], ku etema anyu wayongenangena. Nduku untu ayunyohotola ongenongeno anyu.”
Polo ndo l’etena kɛnɛ ko apɔstɔlɔ watalɔmbaka ndoko lushi lo lokombo la Yeso. Koko kakianɛ, nde ambowatɛ ate: “Dikambu tshe diayunyolomba Papa lu lukumbu lami, ndi ayunyushadio. . . . ne dia Papa ndame nyulangaka, ne dia nyu nyambunanga. Nyu nyambetawo nyati: Dimi lambuya uma le Papa. Dimi lakayi uma le Papa, lambuya la kete. Dimi layumo la kete, layukalula le Papa.”
Ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ wambokeketsha apɔstɔlɔ ande woho w’anyanya. Diɔ diakɔ diambowota vate: “Uma lu dikambu so, mbambutetawo shati: We ambuya uma le [Nzambi, NW].” Ko Yeso ambowambola ate: “Nyu nyambetawo kakiane? Enda, etena kayuyala, ee, kambuyalaka, lam’ayuwunyudianganya, untu laandi, untu laandi. Nyu nyayuntshika dime.” Ɔsɔ mɛnamaka oko dikambo diahakoke salema, koko diɔ diayosalema la ntondo ka wonya mpotɔ!
Nde ambâshikikɛ ate: ‘Dimi lambonyotɛ akambo anɛ dia nyu ndjâla la wɔladi lo tshimbo yami.’ Dia nde kumiya, Yeso ate: “[Nyu la fɔnu l’andja ɔnɛ, koko nyoyale la dihonga! Dimi lambodja andja ɔnɛ otshumba, NW].” Yeso akadje andja ɔnɛ otshumba lo nkotsha lolango la Nzambi la kɔlamelo tshɛ, kânga mbakahembaka Satana l’andja ande dia nanya kɔlamelo yande.
Dɔmbɛlɔ dia ndjihelo lo luudu la la diko
Oko wokande apɔstɔlɔ ande ngandji k’efula k’oma ka tshina di’otema, Yeso ambotawalɔngɔsɔdi l’otshwelo ande waya suke. Kakianɛ, l’ɔkɔngɔ wa nde mbalaka ndo mbakeketsha lo tshanda y’ɔlɔlɔ, nde ambedia asho otsha l’olongo ko ambɔlɔmba She ate: “Utumbuli On’aye, dia Ona akutumbuli, uku akayawusha wulu wa mbulela antu tshe, dia ndi mbisha tshe wakayawusha lumu la pundju.”
Yeso ambɔtɛkɛta dikambo dia dimɛna efula—dia lɔsɛnɔ la pondjo! Oko akawawosha “wulu wa mbulela antu tshe,” Yeso kokaka sambiya ɛlɔlɔ w’oma l’olambo ande w’etshungwelo le anto wa l’andja w’otondo, wanɛ wakafundamɛ nyɔi. Koko, paka wanɛ wetawɔma le She mbayondosha “lumu la pundju.” Oko watetemalande mɔmbɔla sawo diande dia lɔsɛnɔ la pondjo, Yeso ambotetemala la dɔmbɛlɔ diande ate:
“Lumu la pundju lone, eli [wêke, NW] dia nkêya, weme [Nzambi ɔtɔi ka, NW] mete, la Jesu Kristu, lakayatumi.” Mɛtɛ, dia sho kondja panda, sho pombaka mbeka dia mbeya Nzambi la Ɔnande. Koko aha paka ewo ka lo yimba keto kahombama.
Sho pombaka mana Nzambi la Ɔnande fundo ndo mbɔtɔ la wɔ lɔngɛnyi l’oshika. Sho pombaka kanyiyaka oko vɔ ndo mɛnaka akambo oko awaɛnawɔ. Ndo lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, sho pombaka ndjatshutshuya dia mbokoya waonga awɔ wahakoke mbɛdikama lo kɛnɛ kasalɛso anto akina.
Yeso ambotetemala nɔmba ate: “Dimi lakakutumbula la kete, lakashidiya ulimu wakayambisha wa ntsha.” Oko wambondoshidiya olimu wakawawosha polo ndo l’etena kɛnɛ, ashikikɛ ɔnɛ olimu akɔ hawotokita tatala lo nshi yayaye, nde ambɔlɔmba ate: “Papa, untumbuli la ntundu kaye la lutumbu laki la mi kame la ye ntundu andja watatungama.” Eelo, nde ekɔ lo nɔmba dia nkalola, oma lo tshimbo y’eolwelo, lo lotombo laki lande ntondo l’olongo.
Lam’akɔndɔlande olimu ande w’ohomba efula wa lanɛ la nkɛtɛ lo tshena pe, Yeso ambota ate: “Dimi lakenya lu[k]umbu laye le antu wakayambisha uma le wa la kete. Waye mbakiwo, we kakambishawo. Vo wakakitanyia diui diaye.” Yeso akakambe la lokombo la Nzambi, Jehowa, lam’akandasalaka olimu ande ndo akɛnya woho wa mɛtɛ watɛkɛtamalɔ, koko nde komemala paka lo mbewoya apɔstɔlɔ ande lokombo la Nzambi loto. Nde akafudia ewo kawɔ ka Jehowa, ka lonto lande, k’asangwelo ande, ndo lowando lawɔ otsha le Nde.
Dia nde mɛnya ɔnɛ Jehowa ekɔ Owandji ande, Ɔnɛ lakanga olimu wasalande, Yeso ambota la ndjakitshakitsha tshɛ ate: “Dimi lakawasha aui wakayamvutela. Vo wakâlungula; wakeyi mete vati: Dimi lakayi uma le ye. Vo wambetawo vati: We kakantumi.”
Dia nde mɛnya otshikitanu wele l’asa ambeki ande la anto akina, Yeso ambonyomɔlɔmba nto ate: ‘Dimi lambokɔlɔmba, aha lo dikambo di’andja ɔnɛ, koko lo dikambo dia wanɛ wakayambisha . . . Lam’akimi kâmɛ la wɔ, dimi lakâlamaka . . . , ndo lakawaombe, ndoko ɔtɔi a l’atei awɔ lakashishɔ, onyake ɔna l’elanyelo,’ mbuta ate Judasɛ Isakariyɔtɛ. L’etena kɛnɛ ko Judasɛ ele lo sala olimu ande wa kɔlɔ efula wa funga Yeso. Ɔnkɔnɛ, Judasɛ ekɔ lo kotsha Afundelo aha la nde mbeya.
Yeso ambotetemala nɔmba ate: “[Andja ɔnɛ mbahetshaka, . . . Dimi hakɔlɔmbɛ dia mbanya oma l’andja ɔnɛ, koko dia mbalama l’ɔtɛ wa kanga kɔlɔ. Vɔ kema wa l’andja ɔnɛ, oko wemi kema la l’andja ɔnɛ, NW].” Ambeki wa Yeso wekɔ lo sɛna l’andja ɔnɛ, mbuta ate tshunda di’anto dialɔmbwama oma le Satana, koko vɔ wekɔ lo kakitɔna ndo pombaka tetemala kakitɔna l’andja ɔnɛ ndo l’akambo awɔ wa kɔlɔ.
Yeso ambota nto ate: “Uwakidia lu mete. Diui diaye dieko mete.” Lanɛ, Yeso ekɔ lo mbelɛ Afundelo wa lo Hɛbɛru washilande wonya tshɛ, ɔnɛ “mete.” Koko kɛnɛ kakandetsha ambeki ande ndo kɛnɛ kayowoyofunda l’ɔkɔngɔ diko oma l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila, Afundelo wa lo Grɛkɛ w’Akristo, wekɔ ndo vɔ lawɔ “mete.” Mɛtɛ kɛsɔ kokaka mbetɛ onto ekila, kadimola lɔsɛnɔ lande l’otondo, ndo mbêtɛ onto lambokakitɔna l’andja ɔnɛ.
Kakianɛ, Yeso ambɔlɔmba ‘aha paka lo dikambo dia wanɛ ato, koko ndo dia wanɛ [wayoyowetawɔ] oma lo dui diawɔ.’ Ɔnkɔnɛ, Yeso ambɔlɔmba lo dikambo dia wanɛ wayoyoyala ambeki ande w’akitami ndo lo dikambo di’ambeki akina wayoyotshumanyema oko “ului otoi.” Kakɔna kambondɔlɔmbɛ anto asɔ tshɛ na?
“[Dia vɔ ndjâla ɔtɔi, oko weyɛ, wɛ Papa, kâmɛ la mi ndo dimi kâmɛ la yɛ, . . . dia vɔ ndjâla ɔtɔi oko weso ɔtɔi, NW].” Yeso nde la She kema otondo w’onto ɔtɔi, koko vɔ mbokanaka kana mbɔtɔnɛka l’awui tshɛ. Yeso ambɔlɔmba di’ambeki ande monga ɔtɔi ndo vɔ lawɔ ɔnɛ kele ‘andja ɔnɛ weye ɔnɛ wɛ kakatome ndo wɛ akawaoke ngandji oko akayamboke ngandji.’
Lo dikambo dia wanɛ wayoyonga ambeki ande w’akitami, Yeso ambɔlɔmba She dikambo dimɔtshi. Dikambo diakɔna na? ‘Dia vɔ ndjâla lɛnɛ emi, dia vɔ mɛna lotombo lami lakayambisha, nɛ dia wɛ akamboke ngandji la ntondo k’etatelo k’andja,’ mbuta ate la ntondo k’Adama l’Eva mbota ana. Edja efula la ntondo ka dikambo sɔ, Nzambi akalangaka Ɔnande ɛtɔi lakandote, ɔnɛ lakayelamɛka ɔnɛ Yeso Kristo.
Dia nde kumiya dɔmbɛlɔ diande, Yeso ambonyomoka epole ɔsɛkɛ ate: “Dimi lakawaewuya lukumbu laye, layuwaewuya ntu, dia ngandji kambukaye ndjala l’etema awo, la dimi [ndjâla kâmɛ la wɔ, NW].” Le apɔstɔlɔ, mbeya lokombo la Nzambi kɛdikɛdi mana ngandji ka Nzambi fundo. Joani 14:1–17:26; 13:27, 35, 36; 10:16; Luka 22:3, 4; Etumbelu 24:10; 1 Khumi ya Dikanga 19:9-13; Isaya 6:1-5; Ngalatiya 6:16; Esambu 35:19; 69:4; Tukedi 8:22, 30.
▪ Lende atatshu Yeso ndo okadimwelo akɔna wambolongola Tɔmasɛ lo kɛnɛ k’endana la mboka k’otsha lɛkɔ?
▪ Oko wokɛmadiɔ, kakɔna kalanga Filipɛ dia Yeso mbasalɛ?
▪ Lande na kele ɔnɛ lambɛna Yeso ambɛna ndo She?
▪ Woho akɔna wayosala ambeki wa Yeso akambo woleki wanɛ wakandasale?
▪ Woho akɔna wele Satana kema la lowandji lâdiko dia Yeso?
▪ Etena kakɔna kakonɛ Jehowa vinyɔ ya didjidji, ndo etena kakɔna la woho akɔna wayokoma anto akina l’atei w’ɔkɔdi ɔsɔ wa vinyɔ?
▪ Alambo angana wayoyonga l’ɔkɔdi wa vinyɔ l’ɔkɔngɔ diko?
▪ Elowa akɔna walanga Nzambi di’alambo wa vinyɔ ntɔ?
▪ Woho akɔna wakokaso ndjâla ɛngɛnyi wa Yeso?
▪ Lande na kahetshama ambeki wa Yeso l’andja ɔnɛ?
▪ Diewoyelo diakɔna diakasha Yeso apɔstɔlɔ ande diambâtshindja timba?
▪ Lande na kele apɔstɔlɔ hawombola Yeso dia mbeya otsha lɛnɛ atandatshu?
▪ Dikambo diakɔna mɛtɛ diahashihodia apɔstɔlɔ?
▪ Oma l’ekimanyielo ka wɛɛla akɔna wambɛnya Yeso ɔnɛ lonyangu l’apɔstɔlɔ layokadimɔ ɔngɛnɔngɛnɔ?
▪ Lo ndjela kɛnɛ kotshi Yeso, kakɔna kayohomba apɔstɔlɔ sala kem’edja?
▪ Woho akɔna wambodja Yeso andja ɔnɛ otshumba?
▪ Woho akɔna wakakondja Yeso “wulu wa mbulela antu tshe”?
▪ Mbeka dia mbeya Nzambi la Ɔnande kɛdikɛdi na?
▪ Woho akɔna wambewoya Yeso lokombo la Nzambi?
▪ “Mete” kɛdikɛdi na, ndo woho akɔna ‘wakidiatɔ’ Okristo?
▪ Lo woho akɔna wele Nzambi, Ɔnande, la atɛmɔdi wa mɛtɛ tshɛ wekɔ ɔtɔi?
▪ Etena kakɔna kakatatɛ “etatelu k’andja”?