Onde Anto Tshɛ Wokokana Ngandji Lushi Lɔmɔtshi?

NGANDJI KA ONYASO ONTO KAMBƆLA

MILIYƆ y’anto wambokoma lomu ndo wekɔ la lonyangu, hawoyeya ndo lɛnɛ ahombawɔ ntshɔ dia toyanga ekimanyielo. Omoto ɔmɔtshi lakandaka okanda ko ndjotshika akate ate: ‘Lushi lɔmɔtshi, la dikɔlɔ di’otsho, wad’aki odo ɔmɔtshi lodjashi la mi etajɛ ɔtɔi akayɔkɔkɔla lo lokuke lami ko akayombutɛ dia nde ekɔ la lonyangu lo woho wende ndamɛ, bu ndoko l’onto la mbutɛ dui. Lakôhonwɛ la loshilambo nte lekɔ la wesanu efula. Nde akanɔmbɛ dia dimi mbokimwɛ lo woho wakandayofukutanya ko nde akakalola.’

Lonyangu ko, l’otsho akɔ wâmɛ, wad’aki odo ɔsɔ akatoyâdiaka ndamɛ. L’ɔkɔngɔ wa dikambo sɔ, omoto ɔsɔ lakandaka okanda akayota ate: lambɔsa “wetshelo wa wolo.”

Esangɔ efula, mpokoso ya mamba tombaka oma lo woho wele anto bu la ngandji ka onyawɔ onto. Lam’akawalɔka ata wa l’asa kabila la kabila la Bosnie-Herzégovine, etenyi kaki ntondo lo wodja wa Yougoslavie, anto ndekana miliyɔ ɔtɔi wakatshanyema oma lo ngelo yawɔ ndo anto nunu akumi wakadiakema. Oma le waa na? Yana mɔtshi ya yimato yakawatshanya oma lo ngelo kawɔ akalelaka ate: “Toko asukanyi wakiso. Anto wakateyaka.”

Lo Rwanda, anto nunu nkama wakadiakema, mbala efula oma le asukanyi wakiwɔ. Jurunalɛ yelɛwɔ The New York Times yakate ɔnɛ: “Waa Hutu la waa Tutsi [wakadjasɛka] kâmɛ, wakatshukanaka lam’asawɔ, ndo vɔ kombidjaka yimba dia mbeya ɔnɛ kapanda ekɔ Hutu ko shishadjɛndɛ Tutsi. L’ɔkɔngɔ diko, otshikitanu ɔmɔtshi wakayosalema esadi eto” ko “anto [wakayomɛ] ndjakana.”

Woho akɔ wâmɛ mbodjashi ndo Ase Juda vɔ la waa Arabɛ dihole ɔtɔi l’Isariyɛlɛ, koko efula petshanaka l’asawɔ. Lohetsho la ngasɔ lekɔ ndo l’asa Aseka Mupɛ vɔ l’Ase Asɔnyi lo wodja w’Irlande ndo l’asa elui ekina w’anto watafulanɛ tsho lo wedja ekina. Oma ko ntatelo k’andja, nshi nyɛ mɛtɛ mbamboleka ngandji mbɔla lanɛ laa nkɛtɛ.

Bonde Kambɔla Ngandji ka Onyaso Onto Na?

Otungi wakiso tokadimolaka dimbola sɔ. Bible, Ɔtɛkɛta wakinde, mbelɛka nshi yasɛnaso nyɛ ɔnɛ “nshi y’ekomelo.” Ɔnɛ ekɔ eleko kata pɔlɔfɛsi ya lo Bible ɔnɛ anto hawotoyala la “lolango la lôtɔ.” Lo dikambo dia “tena dia pâ, dia wolo mbikikɛ” dielɛwɔ nto l’Afundelo ɔnɛ ‘nshi y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ,’ Yeso Kristo akatatshi ɔnɛ ‘ngandji k’anto efula kayɔla.’​—⁠2 Timɔtɛ 3:​1-5, NW; Mateu 24:​3, 12.

Lâsɔ, woho waya anto efula bu la ngandji ka onyawɔ onto nshi nyɛ ekɔ djembetelo mɔtshi yɛnya ɔnɛ tekɔ lo sɛna lo nshi y’ekomelo k’andja ɔnɛ. Diɛsɛ ko, dikambo sɔ mɛnyaka nto ɔnɛ andja ɔnɛ w’anto wahadje awui wa Nzambi yimba wayanga nanyema ko andja w’oyoyo wa losembwe woludi la ngandji ndja.​—⁠Mateu 24:​3-14; 2 Petero 2:5; 3:​7, 13.

Ko onde mɛtɛ tekɔ l’ɔkɔkɔ ɔmɔtshi watotshutshuya dia sho mbetawɔ ɔnɛ otshikitanu wa ngasɔ kokaka ntshama​—⁠ɔnɛ anto tshɛ kokaka mbeka dia mbokana ngandji ndo mbidjasɛ la wɔladi lam’asawɔ?

NGANDJI KA ONYASO ONTO EKƆ DIKAMBO DIA MƐTƐ

OMBEWI ɔmɔtshi w’ɛlɛmbɛ waki l’eleko ka ntondo akambola Yeso ate: ‘Akɔna ele onyami mɛtɛ na?’ Nde mɛtɛ akafɔnyaka ɔnɛ Yeso ayanga mbotɛ ate: ‘Onyayɛ Ose Juda.’ Koko l’ɔkɔndɔ w’Ose Samariya l’otema ɔlɔlɔ, Yeso akɛnya ɔnɛ ndo anto wele ase wedja ekina mbele anyaso.​—⁠Luka 10:​29-37; Joani 4:​7-9.

Yeso akashikikɛ ɔnɛ, l’ɔkɔngɔ wa mboka Nzambi ngandji, ngandji ka onyaso onto mbahomba mbahemɛ nsɛnɔ yaso. (Mateu 22:​34-40) Ko onde olui ɔmɔtshi w’anto wambokaka anyawɔ anto ngandji lushi lɔmɔtshi? Eelo, Akristo wa ntondo wakokanaka ngandji! Vɔ wakeyamaka efula oma lo ngandji kakawokaka anto akina.​—⁠Joani 13:​34, 35.

Kayotota lo dikambo dia nshi yaso nyɛ na? Onde ekɔ anto amɔtshi wele la ngandji kele oko ka Kristo? Ansiklopedi ɔmɔtshi (Encyclopédie canadienne [angl.]) mbutaka ɔnɛ: “Olimu wakamba Ɛmɛnyi wa Jehowa ele dia mbolola ndo nɔngɔsɔla Lokristo la ntondo ɔnkɔnɛ wakilɔ le Yeso nde la ambeki ande . . . Vɔ tshɛ wekɔ anto l’ɔnango.”

Ɛtɛkɛta ɛsɔ alangawɔ mbuta na? Vɔ mɛnyaka ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa hawetawɔ kânga dui ɔtɔi mbatshutshuya dia vɔ mpetsha anyawɔ anto​—⁠oyadi lokoho lawɔ la demba, wodja awɔ kana kabila kawɔ. Vɔ hawokoke ndjaka onto, nɛ dia vɔ wambotshulaka tɔɔmbɔ tawɔ nkongo ndo akɔnga awɔ tɔshɔlɔ ta weke lo yoho ya didjidji. (Isaya 2:⁠4) Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛtɛ mbeyamaka efula lo woho ɔnɛ watowotatɛka kimanyiya anyawɔ anto.​—⁠Ngalatiya 6:⁠10.

Diɔ diakɔ mɛtɛ diakawafunde lo jurunalɛ ya l’osomba wa Californie yelɛwɔ Sacramento Union ɔnɛ: “Aha la ntshɔ etale etale, sho kokaka mbuta ɔnɛ: otondoyala anto tshɛ wekɔ lo ndjela elakanyelo w’Ɛmɛnyi wa Jehowa, tshike odiakelo w’anto la lohetsho aya bu, ndo tshike ngandji mbotahemɛ lâdiko dia tshɛ.” Ofundji ɔmɔtshi wa lo jurunalɛ ya lo Hongrie yelɛwɔ Ring akate ate: “Lambɛna nte: otondoyala Ɛmɛnyi wa Jehowa vamɛ ato mbodjashi lo nkɛtɛ kɛnɛ, tshike ata waya bu nto, ndo tshike ɛkɛndɛ w’apulushi otoyala paka dia mendaka weteto wa mituka la mbishanaka ekanda wa mboka ko pe.”

Koko lo mɛtɛ, otshikitanu ɔmɔtshi wa woke pombaka salema l’andja w’otondo di’anto tshɛ mbokana ngandji lam’asawɔ. Ngande wayosalema otshikitanu akɔ ɔsɔ na? (Tambokɔlɔmba dia wɛ menda lo lɛkɛ la komelo.)

ETENA KAYOKANA ANTO TSHƐ NGANDJI

DƆMBƐLƆ dimɔtshi diakatolakanya Yeso Kristo mɛnyaka ɔnɛ otshikitanu ɔmɔtshi wa woke efula wayanga salema. Lo Dako dieyama efula diakandasha lo Dikona, Yeso akatolakanya dia sho nɔmbaka ɔnɛ: “Dyoolela dyaakiyɛ dyaye; lolango laakiyɛ la[tsh]aame laa nkɛtɛ oko l’olongo.”​—⁠Mateyo 6:​10, Dyookaneelo dy’oyooyo.

Diolelo diaki Nzambi kɛdikɛdi na? Ɔsɔ ekɔ lowandji la mɛtɛ mɛtɛ, lowandji lalɔmbɔla oma l’olongo. Diɔ diakɔ diadielɛwɔ ɔnɛ “diolela dia l’olongo.” Yeso, ‘Owandji wa Wɔladi,’ akasɔnama oma le She dia nde monga Omboledi wa diolelo diakɔ.​—⁠Mateo 10:​7, Dikelemba di’Oyuyu; Isaya 9:​6, 7; Osambu 72:​1-8.

Ngande wayoyala andja ɔnɛ woludi la lohetsho lam’ayoya Diolelo diaki Nzambi na? ‘Diolelo diakɔ diayɔtɛtshatɛtsha’ mandji tshɛ ya kɔlɔ ya l’andja ɔnɛ ndo ‘diayoyishila oshiki.’ (Danyele 2:44) Bible nembetshiyaka ɔnɛ: “Andja ɔnɛ wekɔ lo teete . . . , koko ɔnɛ lasala lolango la Nzambi tshikalaka pondjo.”​—⁠1 Joani 2:​17, NW.

Lo dikambo di’andja w’oyoyo waki Nzambi, Bible mbutaka ɔnɛ: “Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.” (Osambu 37:​9-11, 29; Tukedi 2:​21, 22) Ɔsɔ mɛtɛ ayonga etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mamba! “Nyoi hayuyala ntu, delu hadiuyuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji.” (Enyelo 21:⁠4) Koyanga wanɛ wakavu wayɔsɛna nto, ndo nkɛtɛ k’otondo kayokadimɔ paradiso ka mɛtɛ mɛtɛ.​—⁠Isaya 11:​6-9; 35:​1, 2; Luka 23:43; Etsha 24:⁠15.

Naka sho nangaka sɛna l’andja w’oyoyo waki Nzambi kete sho pombaka mbokana ngandji l’asaso, ɔnkɔnɛ watolakanya Nzambi. (1 Tesalonika 4:⁠9) Ombeki ɔmɔtshi wa Bible wodjashi lo wodja ɔmɔtshi wa l’Ehotwelo ka Wonya akate ate: “L’asolo walomɔlomɔ mbakongɛmi etena kalaka Bible ɔnɛ anto tshɛ wayoshila mbeka dia mbokanaka ngandji.” Sho kokaka shikikɛ ɔnɛ Nzambi ayokotsha alaka ande! Nzambi ekɔ lo mbuta ate: “Dimi lakati dikambu ne, layudishidiya.”​—⁠Isaya 46:⁠11.

Koko naka wɛ nangaka kondja ɛtshɔkɔ wayoyala lo Diolelo diaki Nzambi, kete wɛ pombaka mbeka dia kondja ewo ka Bible, ɔnkɔnɛ wasala miliyɔ y’anto wele l’etema wa losembwe l’andja w’otondo. (Joani 17:⁠3) Biukubuku ya ndjɛkɛ 32 yelɛwɔ Kakɔna Katɔlɔmba Nzambi? yayokokimanyiya. Dia wɛ ndjikondja, lodja kiatshi ya lo lɛkɛ lolekanyiyɛ ko wɛ ndjitoma lo dihole diosukanyi la lɛnɛ odjashiyɛ.