BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w96 12/1 lk. 25-30
  • Ɛlɔngɔlɔngɔ Wôhɔ Otungi Awɔ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ɛlɔngɔlɔngɔ Wôhɔ Otungi Awɔ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Wɛ Mbɔsaka Nzambi oko Onto la Mɛtɛ?
  • Kɛnɛ Kelɛwɔ Mbohɔ
  • Kalasa Kele l’Oyango
  • Bonde Kahombayɛ Munandaka Falanga Yayɛ oko Kanga Lomba?
  • Ɛlɔngɔlɔngɔ Wasungana Mbokoyaka
  • Tombola Jehowa La Okanda Wakayeke
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
  • Ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka, nyohɔ Otungi anyu a woke oma ko kakianɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2008
  • Ambutshi, nshi yayaye ya ngande yalanganyu ananyu monga layɔ?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
  • Kondja Ɛlɔlɔ Tshɛ W’oma Lo Kalasa Kɔtɔyɛ
    Olimu Aso wa Diolelo—1997
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1996
w96 12/1 lk. 25-30

Ɛlɔngɔlɔngɔ Wôhɔ Otungi Awɔ

‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke lo nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ.’​—⁠UNDAKI 12:⁠1.

ANDE ɔlɔ wonya watɔtɛkɛtaka ɛlɔngɔlɔngɔ ndo watowotshaka akambo lo yoho yɛnya ɔnɛ vɔ mbɔsaka Jehowa Nzambi oko tshondo y’onto la mɛtɛ, oko onto lalɛmiyawɔ ndo lalangawɔ ngɛnyangɛnya lee! Dikɛnda dimɔtshi dia pami di’ɛnɔnyi 11 akate ate: “Etena kêmi dimɛ ndo kêndami l’edia ka didishi, dimi mɛnaka nte diangɔ diakatonge Jehowa diekɔ amɛna wa mamba. Lâsɔ kete lôkanyiya woho wayonga Paradiso dimɛna efula lo nshi yayaye ndo woho wayomokoka munanda wa nyama l’etena kɛsɔ.” (Isaya 11:​6-9) Nde akate nto ate: “Etena kêmi dimɛ, dimi nɔmbaka Jehowa. Dimi mbeyaka nte nde hatomboka nkɛlɛ l’ɔtɛ w’ɔnɛ dimi mbotɛka awui wonya tshɛ. Dimi mbeyaka nte nde ekɔ lo mendami nshi tshɛ.” Onde wɛ mbɔsaka Otungi aso oko tshondo y’onto la mɛtɛ oko akawɔsaka yana ya hiami shɔ?

Wɛ Mbɔsaka Nzambi oko Onto la Mɛtɛ?

2 Dia wɛ mbɔsa Jehowa oko onto la mɛtɛ ndo shikikɛ ɔnɛ alaka ande wayokotshama mɛtɛ, pombaka wɛ têki awui ande ndo nshi yayaye ya dimɛna efula yambondokômbɛ l’andja w’oyoyo ndo wa losembwe wata Bible. (Enyelo 21:​3, 4) Naka ambutshi ayɛ wakakolakanya akambo asɔ, kete wɛ ekɔ l’ɔkɔkɔ wa ngɛnangɛna nɛ dia dui sɔ kokimanyiyaka dia wɛ kitanyiya didjango nɛ diakafundama l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma ka Nzambi: ‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke.’ (Undaki 12:⁠1) Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi akate ɔnkɔnɛ lo dikambo dia wetshelo wakawoshaka ambutshi ande oma ko dikɛnda: “Oseka ema tshɛ ka lo lɔsɛnɔ kakayaka nshi tshɛ oma le Jehowa. Ɔsɔ mbaki etshina ka dikambo kakakimanyiya dia dimi mbohɔka Otungi ami.” Osekaseka okina akate ate: “Layoshaka ambutshi ami losaka nshi tshɛ nɛ dia vɔ wakambetsha ɔnɛ Jehowa ekɔ onto la mɛtɛ. Vɔ wakamɛnya woho wakokami mbôka ngandji ndo wakambutɛ ɔngɛnɔngɛnɔ wakondja onto lo mbokambɛka lo tena tshɛ.”

3 Koko, efula k’anto mɛnaka wolo mbetawɔ ɔnɛ Nzambi ekɔ onto la mɛtɛ layasha le wɔ. Ndo wɛ mbɛna ngasɔ? Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi akakimanyiyama dia kanyiyaka lo dikambo dia Nzambi lo yoho yande ndamɛ, kɛnɛ kakôkimanyiya ele awui anɛ wakatama lo Tshoto y’Etangelo: “Hateye kana demba dia Jehowa diekɔ woke ngande.” Lo mɛtɛ, woke woke wa Nzambi halemanɛ la woke wa demba diande kana la woho wediɔ, oko wata etelo kayela ka lo Tshoto y’Etangelo yakɔ ɔnɛ: “Woke woke ande mɛtɛ ekɔ lo woho wa Nzambi kênde,” nde mɛtɛ ekɔ Nzambi ka kɔlamelo, ka kɛtshi, ka ngandji, ndo ketawɔ kimwanɛka.a (Etumbelu 34:6; Euhwelu k’Elembe 32:4; Osambu 86:5; Jakoba 5:11) Onde wɛ mbɔsaka Jehowa oko onto la ngasɔ, oko ɔngɛnyi wakokayɛ mbɛkɛ otema le nde ndo wakokayɛ monga la diokanelo di’ohomba efula lam’asayɛ la nde?​—⁠Isaya 41:8; Jakoba 2:⁠23.

4 Yeso akakimanyiyaka ambeki ande wa ntondo di’onto l’onto monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ lam’asande la Nzambi. Diɔ diakɔ diele, lam’akandatɛkɛtaka dikambo dia eolwelo kande k’otsha l’olongo, la ntondo ka nde mvɔ, ɔpɔstɔlɔ Joani akate ate: “Shu tayuyala uku [Nzambi, NW], ne dia shu tayuwena uku wendi.” (1 Joani 3:2; 1 Koreto 15:44) Ɛlɔ kɛnɛ, ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka kokaka kimanyiyama dia vɔ mbɔsa Nzambi oko tshondo y’onto la mɛtɛ, oko onto lakokawɔ mbeya dimɛna kânga mbahawakoke mbɛ̂na la asho. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi akate ate: “Ambutshi ami wakakimanyiya dia dimi mbohɔka Jehowa lam’akawamumbolaka wembola efula, ɛnyɛlɔ oko wembola ɛnɛ: ‘Kakɔna kotohomba Jehowa mbuta na? Ngande wakokayɛ nembetshiya dui diakɔ lo ɛtɛkɛta ayɛ hita? Dui sɔ alembetshiyadiɔ?’ ” Kema wembola wa ngasɔ totshutshuyaka di’onto l’onto kanyiya dikambo dia diokanelo diele lam’asande la Nzambi?

Kɛnɛ Kelɛwɔ Mbohɔ

5 Aha paka wɛ kanyiya dikambo dia Jehowa to kete lâsɔ wɛ ambokitanyiya ɔlɛmbɛ wata ɔnɛ: ‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke.’ Ditshelo diayɛ mbahomba mɛnya ɔnɛ wɛ ekɔ lo kitanyiya ɔlɛmbɛ ɔsɔ; wɛ pombaka sala kɛnɛ kɔ̂ngɛnyangɛnya. Etena kakasɛngasɛngaka otshi wa kɔlɔ wa woke Yeso ate: “Jesu, kumbuho lam’ayuyukuma lu diulelu diaye,” nde konangaka paka dia Yeso mbohɔ lokombo lande loto ko pe. (Sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Nde akalangaka dia Yeso mbosalɛ dui dimɔtshi, mbuta ate mbôlola oma lo nyɔi. (Luka 23:42) Lo yoho yakɔ yâmɛ mbakalongamɛka Yɔsɛfu dia vɔ mbosalɛ dui dimɔtshi lam’akandalɔmbɛ omangudi a wanu wa Farawɔ dia nde mbôhɔ le Farawɔ. Ndo lam’akasɛngasɛngaka Jɔbɔ Nzambi ate: ‘Kômbohɔ,’ nde akalɔmbaka ɔnɛ l’etena kɛmɔtshi ka lo nshi yayaye, Nzambi kayowolole oma lo nyɔi.​—⁠Jobo 14:13; Etatelu 40:​14, 23.

6 Nomb’ewo kɛmɔtshi k’ɛtɛkɛta wa lo Bible mbutaka ɔnɛ tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimwami ɔnɛ ‘mbohɔ’ mongaka tena efula la kitshimudi ya “lolango la lo yimba ndo kɛnɛ kayosalemaka l’ɔkɔngɔ w’onto mbohɔ dikambo.” Woho wele tshɛkɛta ‘mbohɔ’ yekɔ ndo la kitshimudi ya “lolango” kokaka mɛnama lo woho wakakawanaka ‘olui w’anto’ l’oswe wa shɛnga ɔnɛ: ‘Ande woho wohɔso nse yakatalɛkaka l’Edjibito lee!’ Oko akalɔmbaka Jɔbɔ dia Nzambi mbôhɔ lo yoho y’ɔlɔlɔ, woho akɔ wâmɛ mbakasale ndo Hɛzɛkiya, Nehemiya, Davidi, la omembi ɔmɔtshi w’esambu wahateye lokombo lande, vɔ wakasɛngasɛnga Jehowa dia nde mbaohɔ la lolango lo menda kɔlamelo yawɔ.​—⁠Walelu 11:​4, 5; 2 Khumi ya Dikanga 20:3; Nehemiya 5:19; 13:31; Esambu 25:7; 106:⁠4.

7 Lâsɔ sho mbeyaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde sho mbohɔka Otungi aso la lolango ndo mbewɔka dia ntsha kiambokambo tshɛ yakoka mbosha kandji l’asolo kana mbonyangiya?’ Osekaseka ɔmɔtshi akate ate: “Mama akakimanyiya dia dimi mbeya nte Jehowa ekɔ l’asolo, ndo oma ko kiɛndakɛnda yami, dimi lakeyaka nte ditshelo diami diekɔ la shɛngiya mɔtshi le nde.” (Osambu 78:​40-42) Osekaseka okina akalembetshiya ate: “Lakeyaka nte ditshelo diami kokaka kimanyiya Jehowa kana mbodjɛ wekamu dia nde kadimola tɔfwɛfwɛ takawodjɛ Satana. Lakalangaka ngɛnyangɛnya otema wa Jehowa, ɔnkɔnɛ dui sɔ diakakimanyiya, ndo diekɔ lo tetemala kimanyiyami ɛlɔ kɛnɛ.”​—⁠Tukedi 27:⁠11.

8 Lo mɛtɛ, l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ, ekɔ wolo mbohɔka Jehowa nshi tshɛ lo ndjashaka la tshondo lo sala olimu wɔ̂ngɛnyangɛnya. Koko ndjâka ndo ɔlɔ wa mamba naka wɛ mbokoya Timɔtɛ, ɔlɔngɔlɔngɔ wa l’eleko ka ntondo​—⁠aha la mbuta dikambo dia nunu di’ɛlɔngɔlɔngɔ wôka Nzambi wɔma nshi nyɛ​—⁠lo tetemalaka sala olimu w’Okristo lo tena tshɛ oko ombatshi mboka! (Etsha 16:​1-3; 1 Tesalonika 3:⁠2) Koko, wɛ kokaka menda wembola ɛnɛ: Onde wɛ kokaka ndjâsɛnya wɛmɛ lam’asalayɛ olimu w’ombatshi mboka? Ko naka wɛ ambotshuka kana ambotshukama, onde wɛ ayonga l’akoka wa kotsha ehomba wa nkumbo kayɛ? (1 Timote 5:⁠8) Ɔsɔ ekɔ wembola w’ohomba efula, ndo wɛ pombaka kana yimba ɔlɔlɔ lo wembola akɔ.

Kalasa Kele l’Oyango

9 Lam’ele andja ɔnɛ talekaka ndola l’akambo a weho la weho, mbɔtɔ kalasa kambe mbeyaka monga ohomba dia wɛ kondja olimu wakoka kokimanyiya dia wɛ ndjâsɛnya wɛmɛ lam’akambayɛ olimu w’ombatshi mboka. Ondo wɛ akɛnyi ɔnɛ kânga wanɛ wakɔtɔ kalasa y’adidi wakahombe nyomoyɔtɔ kalasa kina nto dia vɔ ndjokondja akoka w’eyoyo wɔsama la nɛmɔ le ewandji w’elimu nshi nyɛ. Lâsɔ, nyu ɛlɔngɔlɔngɔ walanga ngɛnyangɛnya Nzambi, polo ndo lo yɛdikɔ yakɔna yalanganyu mbɔtɔ kalasa na? Dia wɛ mbɔsa tɛdikɔ tasungana, pombaka wɛ mbohɔka ndo didjango nɛ: ‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke.’

10 Lo mɛtɛ, wɛ ayolanga mbɔtɔ kalasa kele kânga tomanamana t’ase andja ɔnɛ mbɔsaka oko kalasa koleki dimɛna​—⁠kalasa kɔ̂tɔ onto lo mbeka Dui dia Nzambi la yambalo tshɛ. Johann Wolfgang von Goethe, ofundji ɔmɔtshi w’Ose Allemagne, akate ate: “Lo yɛdikɔ yataleke yimba [y’anto] pama, mbataleke fulanɛ ndo akoka w’onto mbɔsa Bible oko etshina la oko ehomɔ ka kalasa.” Eelo, wekelo wa Bible wayoleka kokimanyiya dia wɛ sɛna dimɛna ndeka ndo kalasa kina tshɛ!​—⁠Tukedi 2:​6-17; 2 Timote 3:​14-17.

11 Lam’ele ewo ka Nzambi mbishaka onto lɔsɛnɔ, olimu woleki ohomba wakokayɛ sala ɛlɔ kɛnɛ ele kahanaka l’anyayɛ anto ewo kɛsɔ. (Tukedi 3:​13-18; Joani 4:34; 17:⁠3) Koko dia wɛ sala dui sɔ lo yoho yasungana, pombaka wɛ monga l’atshina a wetshelo w’oma lo kalasa. Pombaka wɛ mbeya kana yimba ɔlɔlɔ, tɛkɛta dimɛna, ndo mbadia la funda ɔlɔlɔ​—⁠akoka asɔ tshɛ ndakanyemaka lo kalasa. Ɔnkɔnɛ, djaka yimba lo awui wekayɛ la kalasa, oko akasalaka Tracy, osekaseka ɔmɔtshi wele la Florida, lo wodja w’États-Unis, ɔnɛ lakamane kalasa kande ka sekɔndɛrɛ la lokumu l’ombeki a yimba efula. Nde akalembetshiya elongamelo kaki lande ate: “Oyango wele lami nshi tshɛ ele wa monga okambi wa lo tena tshɛ wa Jehowa Nzambi kami, ndo dimi nongamɛka nte kalasa kamomɔtɔ kayokimanyiya dia dimi kotsha oyango ɔsɔ.”

12 Onde wɛ akayambola wate bonde katshɔmi la kalasa? Onde oyango wa ntondo wɔtɔyɛ kalasa ele dia tɔ kokimanyiya dia wɛ monga okambi wa Jehowa w’oshika? Naka eelo, kete wɛ ayolanga mbidja yimba efula dia mbeya kana kalasa kɔtɔyɛ kokimanyiyaka dia wɛ kotsha oyango ɔsɔ dimɛna dimɛna. L’ɔkɔngɔ a wɛ mumbola ambutshi ayɛ kanyi yawɔ, tɛdikɔ mbeyaka mbɔsama ɔnɛ pombaka wɛ mbɔtɔ kalasa kolekanyi yɛdikɔ yalɔmbama l’ɛlɛmbɛ wa Lɛɛta. Kalasa ka lâdiko ka ngasɔ mbeyaka kokimanyiya dia wɛ kondja olimu wakoka kokimanyiya dia wɛ ndjâsɛnya ko kotshikɛka ndo etena la wolo wa wɛ salaka olimu wa Diolelo lo yɛdikɔ y’efula.​—⁠Mateu 6:⁠33.

13 Amɔtshi kambaka olimu w’ombatshi mboka wa pondjo kânga l’etena kɔtɔwɔ kalasa kina nto. Tɔ̂shi ɛnyɛlɔ kaki Nadia nde la Marina, akɛnda ahende wa amato wa l’osomba wa Moscou, lo wodja wa Russie. Vɔ akɔ ahende wakabatizama lo ngɔndɔ ka Mɔmbi ka 1994 ndo wakamɛ kamba oko ambatshi mboka wa tshanda. Kombeta ndoko edja l’ɔkɔngɔ diko, vɔ wakamane kalasa yawɔ ya sekɔndɛrɛ ko wakafundja nkombo lo kalasa k’owadi (comptabilité) kɔtɔwɔ ɛnɔnyi ehende. Lo Yitshu ya 1995, vɔ wakamɛ kamba oko ambatshi mboka wa pondjo, koko vɔ waki l’atei w’anto wakandaka pwɛ yoleki amɛna lo kalasa kawɔ k’owadi. Lâdiko dia lâsɔ, vɔ wakakokaka mbeka Bible vɔ la yɛdikɔ ya l’atei atei y’ambeki 14 lomingu tshɛ lâsɔ ko wâkɔtɔ kalasa. Ana wa amato asɔ wekɔ lo nongamɛ ɔnɛ kalasa kawɔ k’owadi kayowakimanyiya dia vɔ kondja olimu wakoka, lo yoho yakokawɔ ndjâsɛnyaka vamɛ l’olimu w’ombatshi mboka wa pondjo.

14 Naka wɛ nangaka mbɔtɔ kalasa lo yɛdikɔ yolekanyi yɛdikɔ yalɔmba ɛlɛmbɛ wa Lɛɛta, kete sɛdingola kɛnɛ kakotshutshuya dimɛna dimɛna. Onde wɛ nangaka mbɔtɔ kalasa dia ndjâyangɛ lokumu kana monga l’ɔngɔnyi w’efula? (Jeremiya 45:5; 1 Timote 6:17) Onde wɛ ekɔ l’oyango wa nyomɔtɔ kalasa dia tɔ kokimanyiya dia wɛ kamba olimu wa Jehowa lo yɛdikɔ y’efula? Lydia, osekaseka wa omoto wakalange nyomɔtɔ kalasa, akɛnya yimba y’ɔlɔlɔ yele lande ya ndjashaka l’akambo wa lo nyuma lam’akandate ate: “Anto akina mbɔtɔka kalasa ya weke weke ko tshikɛka mposa ka lomombo mbadjɛ wekamu, ndo vɔ hawete dia Nzambi. Oko le mi, diokanelo diasami la Nzambi mbele dui dioleki ohomba.” Ande yimba y’ɔlɔlɔ yakokaso ndjela sho tshɛ lee!

15 Dikambo diele la kitshimudi ya woke ko, Akristo wa l’eleko ka ntondo wakeke okanda lo weho wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ oko ɔpɔstɔlɔ Petero nde l’ɔpɔstɔlɔ Joani, anto wakawaɔsaka oko ‘anto k’anto ndo oko wanɛ waheye mukanda’ nɛ dia vɔ kɔmbɔtɔ kalasa y’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ w’Ase Juda. (Etsha 4:13) Lo wedi okina, ɔpɔstɔlɔ Paulo akɔtɔ kalasa kele oko kalasa y’adidi nshi nyɛ. Koko Paulo kɔmbɔsa okanda ɔsɔ wakandeke dia ndjâtombola; okanda akɔ wakôkimanyiya efula lam’akandasambishaka anto waki la weho wa nsɛnɔ yotshikitanyi. (Etsha 22:3; 1 Koreto 9:​19-23; Filipi 1:⁠7) Lo yoho yakɔ yâmɛ, Manaɛna, ɔnɛ ‘lakɔtɔ kalasa nde la nkumekanga Hɛrɔdɛ,’ aki l’atei a wanɛ wakalɔmbɔlaka etshumanelo ka l’Atiyɔka.​—⁠Etsha 13:⁠1.

Bonde Kahombayɛ Munandaka Falanga Yayɛ oko Kanga Lomba?

16 Naka wɛ hananda falanga yayɛ oko kanga lomba, kete mbeyaka monga wolo efula dia wɛ mbohɔ Otungi ayɛ lo salaka kɛnɛ kɔ̂ngɛnyangɛnya. Dikambo naka wɛ amboyɔtɔ l’abasa, kete vɔ kokaka ndjota ɔnɛ wɛ aya l’owandji okina. Bible nembetshiyaka ɔnɛ: “Sɔmba falanga kele oyale ɔhɔmbɔ w’ɔsɔndjanyi.” (Tukedi 22:​7, Today’s English Version) Wɛɛla ɔmɔtshi wakoke Yeso mɛnyaka ohomba wa kanaka yimba la ntondo ka wɛ tondja falanga kana ema kɛmɔtshi. Yeso akate ate: “Untu akona l’atei anyu, lam’alangandi mpika luudu l’etangelu, ku hatadjashi dia ntediki ushinga, kana ndi la diango dia nkuka lushidiya? Lam’ambunduhika etshina, ku ndi kema la wulu wa lushidiya, wane tshe wayenda, wayutatela mbôsoka.”​—⁠Luka 14:​28, 29.

17 Ɔnkɔnɛ, wɛ ayosala tshɛ oko kanga lomba dia ndjela dui diata Afundelo ɔnɛ ‘tanyoyalake la dibasa le onto, onyake dibasa dia mbokana ngandji.’ (Romo 13:⁠8) Koko, dui sɔ diekɔ wolo sala, djekoleko l’etena kahomanaso la lokema la diangɔ di’eyoyo diatshulawɔ ndo diasɛma wanɛ wasala piblisite ɔnɛ wɛ ekɔ ladiɔ ohomba mɛtɛ. Ombutshi ɔmɔtshi wakayatshutshuya dia kimanyiya anande dia vɔ monga la shɛnɔdi akate ate: “Takɔshi wenya efula lo kɛtshanyaka dia mbeya kɛnɛ kele ohomba la kɛnɛ kele mposa.” Suke la kalasa tshɛ hayolakanya ambeki akambo wa ngasɔ, yɔ mbalakanyaka yema tshitshɛ tsho kana hayâlakanya kânga yema dia vɔ mbeya munandaka falanga oko akanga a tomba. Okambi ɔmɔtshi w’olimu wa kimanyiyaka anto akate ate: “Takashidiya kalasa ka sekɔndɛrɛ, koko takeyaka awui efula lo dikambo dia triangle isocèle ndeka ndo lo woho wa namaka dikuta.” Lâsɔ, kakɔna kakoka kokimanyiya dia wɛ munandaka falanga yayɛ oko kanga lomba na?

18 Dia wɛ mbeya munandaka falanga yayɛ oko kanga lomba, wɛ pombaka ndjela dako diata ɔnɛ: ‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke.’ Dui sɔ diekɔ ngasɔ dikambo naka wɛ kitanyiyaka didjango sɔ, kete wɛ ayodjaka yimba ntondo dia ngɛnyangɛnya Jehowa, ndo ngandji kawokayɛ kayonga la shɛngiya lo woho watondjayɛ falanga yayɛ. Lâsɔ wɛ ayoyatshutshuya di’aha tshikɛ mposa yayɛ hita dihole dia yɔ kodjɛ wekamu dia wɛ tɛmɔla Nzambi l’anima ayɛ tshɛ. (Mateu 16:​24-26) Wɛ ayoyatshutshuya dia namaka sso diayɛ ‘ɔlɔlɔ,’ mbuta ate, diɔ diayokama dimɛna lo Diolelo dia Nzambi ndo lo osalelo wa lolango lande. (Mateu 6:​22-24) Ɔsɔku mbayoyoyɔsa dako diatotɛ dia ‘nɛmiya Jehowa la diangɔ diaso dia nɛmɔ’ oko tshondo ya diɛsɛ di’ɔngɛnɔngɛnɔ.​—⁠Tukedi 3:⁠9.

Ɛlɔngɔlɔngɔ Wasungana Mbokoyaka

19 Diɛsɛ ko, ɛlɔngɔlɔngɔ efula wa lo nshi yakete ndo wa lo nshi nyɛ mbohɔka Otungi awɔ. Dikɛnda diakawelɛka Samuɛlɛ akatshikala nge l’olimu wa lo tabɛrnakɛlɛ kânga mbaki shɛngiya ya mindo oma le wanɛ wakakambaka kâmɛ la nde. (1 Samuele 2:​12-26) Wadi aki Pɔtifara, ohembanyi wa omoto wakeyaka nkohola anto, kokoka kotola ɔlɔngɔlɔngɔ Yɔsɛfu dia nde sala la nde monanyi kânga mbakinde omoto la dimɛna. (Etatelu 39:​1-12) Kânga lam’akinde êke “dikenda,” Jeremiya akasambisha la dihonga tshɛ l’atei wa lohetsho la mamba l’oma le atunyi. (Jeremiya 1:​6-8) Yana ya yimato y’Ose Isariyɛlɛ komboka wɔma dia mbuta di’owandji w’alembe wa wolo w’Ase Suriya ntshɔ dia toyanga ekimanyielo l’Isariyɛlɛ, lɛnɛ akandakoke têka awui wa Jehowa. (2 Khumi ya Dikanga 5:​1-4) Ɔlɔngɔlɔngɔ Danyɛlɛ nde l’asekande wakalame mbetawɔ kawɔ lam’akawadjama l’ohemba lo dikambo di’ɛlɛmbɛ wa Nzambi wêndana la mbo ya ndɛ. Ndo ɛlɔngɔlɔngɔ ɛnɛ: Shadaraka, Meshakɛ la Abɛdɛ-Nengo, waketawɔ mbikadjema lo nkuka ka dja l’ɔtɛ wa shisha kɔlamelo yawɔ le Nzambi lo ntɛmɔla lohingu.​—⁠Danyele 1:​8, 17; 3:​16-18; Etumbelu 20:⁠5.

20 Ɛlɔ kɛnɛ, ɛlɔngɔlɔngɔ ndekana 2 000 wele l’ɛnɔnyi tatɛ oma lo 19 polo ndo lo 25 wekɔ lo kamba lo bilɔ kalɔmbɔla olimu wa l’andja w’otondo wasala Ɛmɛnyi wa Jehowa, bilɔ kakɔ kekɔ la New York, lo wodja w’États-Unis. Vɔ wekɔ paka yememba ya tshitshɛ l’atei w’ɛlɔngɔlɔngɔ nunu akumi wohɔ Otongi awɔ l’andja w’otondo. Oko Yɔsɛfu ya lo nshi ya ntondo, vɔ tonaka ndjadja mindo la ditshelo dia kɔlɔ. Efula wakakitanyiya Nzambi l’ɔtɛ wa kitanyiya anto lam’akawâtshutshuya dia sɔna ɔnɛ lalangawɔ kambɛ. (Etsha 5:29) Lo 1946, lo wodja wa Pologne, Henryka Zur, dikɛnda dia omoto di’ɛnɔnyi 15, akasoyama woho w’anyanya lam’akandatone dia sala tshelo yele ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi. Onto ɔmɔtshi lakôsoyaka akawotɛ ate: “Wɛ ekɔ la lotshungɔ la mbetawɔ kɛnɛ tshɛ kalangayɛ, koko funda paka lokombo la Mbapa loto, oko atosalaka Aseka Mupɛ.” Lam’ele nde konanga sala ngasɔ, wakakotɔna la nde otsha l’okonda ko wakatôkanda okoma; elongamelo kande ka lɔsɛnɔ la pondjo koshishɔ kânga yema!b

21 Otema wa Jehowa mɛtɛ mangasanaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo dikambo di’ɛlɔngɔlɔngɔ wawohɔ lo deko la deko! Onde wɛ ayetawɔ dako nɛ diakoshande: ‘Ɔnkɔnɛ, ohɔka Otungi ayɛ a Woke’? Nde mɛtɛ sunganaka wɛ mbôhɔ! Lushi la lushi, kanaka yimba lo kɛnɛ tshɛ kakandakosalɛ ndo kayondokosalɛ, ndo etawɔ dako di’oma le nde nɛ: “On’ami, uyali kanga [lomba, NW], ongenyangenya utema ami. Ku dimi layeya nkaluya diui le one latomonyolaka.”​—⁠Tukedi 27:⁠11.

[Footnotes]

a Tshoto y’Etangelo ya Yâta Afusa 15, 1954, lɛkɛ 52 (lo Falase).

b Enda lo Annuaire des Témoins de Jéhovah 1994, lɛkɛ 217-218, dibuku diakatondja Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

[Study Questions]

1. Naa ɛtɛkɛta wakate dikɛnda dimɔtshi di’ɛnɔnyi 11 wɛnya ɔnɛ nde mbɔsaka Otungi aso oko tshondo y’onto la mɛtɛ?

2. (a) Ngande wakokayɛ mbɔsa Otungi ayɛ oko tshondo y’onto la mɛtɛ? (b) Olimu akɔna wakoka ambutshi sala dia kimanyiya anawɔ dia vɔ shihodia ɔnɛ Nzambi ekɔ tshondo y’onto la mɛtɛ?

3, 4. Kakɔna kakoka kokimanyiya dia wɛ kanyiyaka ɔnɛ Jehowa ekɔ tshondo y’onto la mɛtɛ?

5. Naa diɛnyɛlɔ dia lo Bible diɛnya ɔnɛ mbohɔ onto halembetshiya paka mbohɔ lokombo lande loto?

6. Woho akɔna wele tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimwami ɔnɛ ‘mbohɔ’ yekɔ ndo la kitshimudi ya lolango otsha le ɛngɔ kana onto lohɔwɔ?

7. Naka sho mbohɔka Nzambi la lolango, ngande wayɔsɛngiyama dionga diaso oma lo dui sɔ na?

8. (a) Olimu akɔna wayɛnya ɔnɛ tekɔ lo mbohɔ Jehowa la lolango? (b) Wembola akɔna wahomba ɛlɔngɔlɔngɔ sɛdingola ɔlɔlɔ?

9. Tɛdikɔ takɔna tahomba ɛlɔngɔlɔngɔ mbɔsa lo dikambo dia kalasa ya l’emunyi?

10. Naa kalasa koleki dimɛna kakokaso mbɔtɔ?

11. (a) Naa olimu woleki ohomba wakokaso sala? (b) Lande na kakɛnyi osekaseka ɔmɔtshi dimɛna mbɔtɔ yema ya kalasa?

12. Naka wɛ ambɛna dimɛna nyomɔtɔ kalasa ka lâdiko, oyango akɔna wakokatɔ kokimanyiya dia wɛ kotsha?

13. Akristo ahende wa la Russie wakɔtɔka kalasa ka lâdiko ngande wakawɛnya oyango awɔ wa lo lɔsɛnɔ na?

14. Oyadi yɛdikɔ yakɔna ya kalasa ka l’emunyi kambotɔtɔ, kakɔna kahomba monga dikambo dioleki ohomba lo nsɛnɔ yaso?

15. Naa weho wotshikitanyi w’okanda wakeke Akristo wa l’eleko ka ntondo?

16. (a) Lande na kakokande monga wolo efula di’onto mbohɔ Otungi ande naka nde aya l’abasa? (b) Ngande wɛnya wɛɛla ɔmɔtshi wa Yeso ohomba wa kanaka yimba la ntondo ka wɛ tondja falanga?

17. Bonde kele esangɔ efula ekɔ wolo di’onto mbeya munanda falanga yande?

18. Dia wɛ mbeya munanda falanga yayɛ oko kanga lomba, ahombayɛ ntsha, ndo lande na?

19. Ɛlɔngɔlɔngɔ wa lo nshi ya ntondo ngande wakawohɔka Otungi awɔ?

20. Ngande wohɔ ɛlɔngɔlɔngɔ efula Otungi awɔ nshi nyɛ?

21. Naa dako diahomba kanga lomba mbetawɔ, ndo etombelo akɔna wayoyala?

[Caption]

[Notɛ ka l’ɛsɛ ka dikatshi]

[Caption]

[Wembola]

[Caption on page 27]

[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 27]

Onde wɛ akayambola wate: bonde kɔtɔmi kalasa?

[Caption on page 28]

[Diombwɛlo di’osato wa lo lɛkɛ 28]

Wɛ ekɔ lo mbeka woho wa munandaka falanga yayɛ oko kanga lomba?

[Caption on page 30]

Onde Wɛ Akohɔ?

◻ Ngande wakoka ɛlɔngɔlɔngɔ kimanyiyama dia mbɔsa Nzambi oko tshondo y’onto la mɛtɛ?

◻ Mbohɔ Otungi ayɛ kɛdikɛdi na?

◻ Okanda wekaso pombaka monga l’oyango akɔna?

◻ Lande na kele ekɔ ohomba mbeya munandaka falanga yaso oko akanga a tomba?

◻ Ɛlɔngɔlɔngɔ akɔna wasungana wɛ mbaokoya?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto