BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w97 3/1 lk. 4-7
  • Etena Kahoyala Fɔnu Nto

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Etena Kahoyala Fɔnu Nto
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Bonde Kakinde Kosala Tshɛ dia Lolango Lande Salema la Wolo Wonya Akɔ Wâmɛ?
  • Ahandasokoya Anto la Wolo dia Vɔ Sala Kɛnɛ Kele Ɔlɔlɔ?
  • Ko Wanɛ Wasowa Osowasowa?
  • Esambelo ka Mɛtɛ le Amɛnyi Fɔnu?
  • ‘Ɔlɔngɔswɛlɔ w’Akambo Tshɛ dia Vɔ Monga Ɔnkɔnɛ Akiwɔ Ntondo’
  • Kakɔna kata Bible?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (Numɛlɔ k’anto tshɛ)—2017
  • Esambelo le wanɛ wasowa
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
  • Lande na katshika Nzambi asui?
    Bible etshatɔ mɛtɛ?
  • Sho kokaka kondja wahɔ lo mbikikɛ asui
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2007
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
w97 3/1 lk. 4-7

Etena Kahoyala Fɔnu Nto

FƆNU kɔmbɔtɔ l’atei wa sangwelo di’oma k’etatelo diakasangoya Nzambi lo dikambo di’anto. Nde kosangoya ɔnɛ fɔnu kayoyoyale lushi lɔmɔtshi, ndo nde hayingɛnangɛna. Lâsɔ wɛ mbeyaka ndjoyambola wate: ‘Ko naka ɔsɔku mbediɔ, ko ngande wakatatɛ fɔnu, ndo lande na kaketawɔ Nzambi dia yɔ tetemala polo ndo nshi nyɛ na?’​—⁠Ɛdika la Jakoba 1:⁠13.

Okadimwelo wa dimbola sɔ tanemaka lo ɔkɔndɔ wa ntondotondo watɛkɛta dikambo dia lɔsɛnɔ l’onto lanɛ la nkɛtɛ, ɔkɔndɔ akɔ wekɔ l’atei a Bible, djekoleko lo dibuku dielɛwɔ Etatelu. Diɔ mbutaka ɔnɛ ambutshi aso wa ntondo, Adama l’Eva, wakayele Satana lo woho wakandatɔmbɔkwɛ Nzambi. Akambo wakawasale wakatondja wembola a weke wakalɔshana l’otondo w’etshina k’ɛlɛmbɛ la dikongɛ dia l’andja w’otondo. Lam’akawahike dia kondja lotshungɔ la vamɛ ndjaɔsɛ tɛdikɔ lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɔlɔ, vɔ wakahangakalɛ lowandji la Nzambi. Vɔ kombetawɔ ɔnɛ nde ekɔ la lotshungɔ la monga owandji ndo shushi yakɔ ɔtɔi yahomba mɛnya kɛnɛ kele ‘ɔlɔlɔ la kɔlɔ.’​—⁠Etatelu 2:​15-17; 3:​1-5.

Bonde Kakinde Kosala Tshɛ dia Lolango Lande Salema la Wolo Wonya Akɔ Wâmɛ?

Wɛ mbeyaka ndjoyambola wate: ‘Ko lande na kele Nzambi kosala tshɛ dia lolango lande salema la wolo wonya akɔ wâmɛ na?’ Anto efula mɛnaka ɔnɛ ɔsɔ ekɔ kiambokambo ya tshitshɛ. Vɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Nzambi ekɔ la nkudu. Nde otohomba kamba la nkudu kakɔ dia ndjaka wanɛ wakatɔmbɔkɔ.’ (Osambu 147:⁠5) Koko, ohotokoyambola wate: ‘Onde dimi hatengengaka dia mbetawɔ wanɛ tshɛ wakamba la nkudu kawɔ k’efula dia sokoya anto akina la wolo dia vɔ sala lolango lawɔ? Shi dimi tokaka yɛnyi esadi eto naka owandji ɔmɔtshi wa hiadi ambotoma elui ande wa dengalenga dia vɔ todiaka atunyi ande?’ Efula k’anto wakana yimba ɔlɔlɔ hawotɔngɛnangɛnaka dikambo dia ngasɔ.

Wɛ mbeyaka mbuta ɔnɛ: ‘Otondoyala Nzambi akakambe la nkudu kɛsɔ, tshike ndoko onto lotota ɔnɛ nde ambotsha kɔlɔ.’ Wɛ fɔnyaka ɔnɛ dui sɔ diekɔ mɛtɛ? Kema anto tɔtɛkɛtaka kɔlɔ lo menda woho wakamba Nzambi la nkudu kande? Vɔ ndjambolaka dia mbeya bonde kahandakambe la nkudu kakɔ lo tena dimɔtshi, ɛnyɛlɔ oko lam’akandatshike akambo wa kɔlɔ dia vɔ monga. Ndo nto, vɔ ndjambolaka dia mbeya lande na kakambande la nkudu kakɔ lo tena dikina. Kânga Abarahama, kanga kɔlamelo, aki l’okakatanu dia shihodia woho wakamba Nzambi la nkudu dia ndɔshana l’atunyi Ande. Ohokanyiya etena kakɔshi Nzambi tɛdikɔ dia ndanya Sɔdɔma. Abarahama akokaka wɔma wokoka ate kana ndo anto w’ɛlɔlɔ mbayovɔ kâmɛ l’anto wa kɔlɔ. Nde akalelɛ Nzambi ate: “Dikambu ne tadiuyalaki le ye dia ntshela untu ololo uku untu a kolo.” (Etatelu 18:25) Koyanga anto wele la tokanyi t’ɛlɔlɔ oko Abarahama wekɔ l’ohomba wa kondja eshikikelo k’ɔnɛ nkudu kaheme lâdiko dia tshɛ hatokambema lo yoho ya kɔlɔ.

Nzambi mɛtɛ akakoke ndjaka Adama l’Eva ndo Satana mbala kakɔ ɔtɔi. Ko ohotokokanyiya shɛngiya yotokoka monga la dikambo sɔ le andjelo kana le ditongami diotoyotongama l’ɔkɔngɔ, lam’otowoyeya kɛnɛ kakandasale. Shi ondo dikambo sɔ diotɔtshiya wembola ɛmɔtshi lo timba tawɔ, wembola wototawasanyaka wonya tshɛ dia mbeya kana lowandji la Nzambi lekɔ lowandji la losembwe kana bu? Shi dui sɔ diototshutshuya ditongami sɔ dia vɔ mbuta ɔnɛ Nzambi mɛtɛ ekɔ owandji wa hiadi, oko akate Nietzsche, ndo nde ekɔ Nzambi kadiaka ɔnɛ tshɛ lôhangakalɛ, aha la mboka onto kɛtshi?

Ahandasokoya Anto la Wolo dia Vɔ Sala Kɛnɛ Kele Ɔlɔlɔ?

Anto amɔtshi mbutaka ɔnɛ: ‘Onde Nzambi hakoke sokoya anto la wolo dia vɔ ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ?’ Ohotokenda dikambo nɛ. L’ahole tshɛ ndo lo tena tshɛ, mandji pembaka dia sokoya anto dia vɔ ndjaɔtɔnganyiya la tokanyi tawɔ. Mandji mɔtshi kana ewandji ɛmɔtshi salaka ndo shambo ya mengesolaka timba t’anto, lo mbashaka didjoyadjoya kana mbâta lâta, ko mpɔtɔlaka anto akɔ losha la dimɛna efula lakawakondja la vamɛ sɔnaka kɛnɛ kalangawɔ ntsha. Shi sho ngɛnangɛnaka monga la lotshungɔ la shamɛ sɔnaka kɛnɛ kalangaso ntsha, kânga mbakoka onto kamba la losha lɔsɔ lo yoho ya kɔlɔ? Onde sho mbetawɔka Lɛɛta lɔmɔtshi kana owandji ɔmɔtshi wayanga dia tɔhɔtɔla lotshungɔ lɔsɔ?

Ko Nzambi akandasale l’ɔtɛ wa nde kamba la nkudu kande wonya akɔ wâmɛ dia sokoya anto la wolo dia vɔ ndjela ɛlɛmbɛ ande na? Jehowa Nzambi akɛnyi ɔnɛ yoho yoleki dimɛna ya nde shidiya ɔtɔmbɔkwɛlɔ ele mbisha wanɛ wakatone ɛlɛmbɛ ande dipanda lo tshanda mɔtshi dia vɔ ndjâlɔmbɔla vamɛ. Dui sɔ diakasha nkumbo k’anto, wanɛ wakotɔ oma le Adama l’Eva, yema y’etena ka vɔ ndjâlɔmbɔla vamɛ aha la kitanyiya ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Bonde kakandasale ɔsɔku na? Dikambo nde akeyaka ɔnɛ edja l’edja, tolembetelo ta mɛtɛ mɛtɛ tayɛnya ɔnɛ lowandji lande lekɔ nshi tshɛ ɔlɔlɔ ndo lekɔ lowandji la losembwe, oyadi kânga l’etena kakambande la nkudu kande kaha l’ekomelo dia sokoya ditongami dia vɔ sala lolango lande; ndo nto, nde akeyaka ɔnɛ tolembetelo takɔ tayɛnya ɔnɛ tɔmbɔkwɛ Nzambi ekɔ dui diele, edja l’edja, diayela mpokoso.​—⁠Euhwelu k’Elembe 32:4; Jobo 34:​10-12; Jeremiya 10:⁠23.

Ko Wanɛ Wasowa Osowasowa?

Wɛ mbeyaka ndjoyambola wate: ‘L’etena kɛnɛ, kayotota lo dikambo dia wanɛ wasowa osowasowa, heyama ndo dikambo diatshawɔ na?’ ‘Onde mɛtɛ ekɔ ohomba vɔ sowa dia vɔ shikikɛ dui dimɔtshi diata ɛlɛmbɛ?’ Nzambi kotshika akambo wa kɔlɔ paka ɔnɛ kele anto washihodia dui dimɔtshi diata ɛlɛmbɛ. Koko, naka nde akatshike akambo wa kɔlɔ kete ele dia shikikɛ dui dimɔtshi di’ohomba mbala kakɔ ɔtɔi lo pondjo, dui di’ɔnɛ ndamɛ oto mbele owandji waheme lâdiko dia tshɛ, ndo okitanyiya w’ɛlɛmbɛ ande ekɔ ohomba dia ditongami diande tshɛ monga la wɔladi wa pondjo ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ wahakomɛki.

Dikambo di’ohomba efula diahombaso mbohɔka nshi tshɛ ele Nzambi mbeyaka dia nde kokaka shidiya pâ tshɛ yakomɛ anto oma l’akambo wa kɔlɔ wele l’andja ɔnɛ. Nde mbeyaka ɔnɛ l’edjedja ka wonya, etombelo w’ɛlɔlɔ wayoya oma l’etena ka mondomondo ka fɔnu la pâ. Ohɔsa ɛnyɛlɔ ka mama kokime ɔnande la dikɛnda wonya wawɔkɔtsha dɔkɔtɛlɛ malanga wa kandji dia kokɛ ɔnakɔ oma lo hemɔ kɛmɔtshi kakoka mbodiaka naka hawɔkɔtshisha malanga. Ndoko ombutshi wa omoto watolangaka ɔnande mboka kandji. Ndoko dɔkɔtɛlɛ diatolangaka kiyanya ɔkɔnyi ande. L’etena kɛsɔ, ɔnakɔ heye bonde kokande kandji, koko l’ɔkɔngɔ diko, nde ayoyeya lande na kakawetawɔ nde mboka kandji.

Esambelo ka Mɛtɛ le Amɛnyi Fɔnu?

Anto amɔtshi kanaka ɔnɛ mbeya akambo asɔ tsho kema esambelo k’efula le amɛnyi fɔnu. Hans Küng akate ɔnɛ olembetshiyelo w’oshika wa bonde kele fɔnu yekɔ “hakimanyiya ɔmɛnyi fɔnu, ɔsɔ ekɔ oko sawo dia mbo ya ndɛ le ɔnɛ latata ndjala.” Nde akambola ate: “Onde tokanyi tshɛ t’eshika lo dikambo dia fɔnu kokaka keketsha etema w’anto, wanɛ wele fɔnu yambâleka odito?” ‘Tokanyi tshɛ t’eshika’ tele l’anto wɔnyɔla Bible, Dui dia Nzambi, hakeketsha etema a wanɛ wasowa. Tokanyi t’anto ta ngasɔ nyomahɛka wotsho lâdiko dia tshuka lam’ɛnyatɔ ɔnɛ Nzambi akatonge onto dia nde ndjosowaka ndo ɔnɛ nde akatonge nkɛtɛ dia tɔ ndjoyala difuku di’asɔyi kana dihole di’ehemba le wanɛ wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo l’olongo. Shi tɛnga shɔ yatɛngawɔ Nzambi!

Koko, Bible toshaka esambelo ka mɛtɛ. Bible hatosha paka olembetshiyelo wa shikaa wɛnya lande na kɛnaso fɔnu koko tɔ tokeketshaka dia sho monga l’elongamelo ka wolo lo daka dia mɛtɛ diaki Nzambi di’ɔnɛ nde ayoshidiya pâ tshɛ y’oma lo woho wakandetawɔ dia fɔnu monga lo tshanda mɔtshi.

‘Ɔlɔngɔswɛlɔ w’Akambo Tshɛ dia Vɔ Monga Ɔnkɔnɛ Akiwɔ Ntondo’

Ndoko edja nto, Nzambi ayɔlɔngɔsɔla akambo dia vɔ monga ɔnkɔnɛ wakandasangoya la ntondo k’anto wa ntondo tɔmbɔkɔ. Etena kakandashikikɛ di’onto ndjâlɔmbɔla ndamɛ kayanga mbeta. Tekɔ lo sɛna l’etena kayondotoma ‘Yeso, ɔnɛ lahomba namema l’olongo edja ndo lo tena diayɔlɔngɔswama akambo tshɛ dia vɔ monga ɔnkɔnɛ akiwɔ ntondo, ɛlɔngɔswɛlɔ kakɔ kakatɛkɛta Nzambi l’onyɔ w’amvutshi ande w’ekila wa lo nshi y’edjedja.’​—⁠Etsha 3:​20, 21.

Yeso ayondosala na? Nde ayonya atunyi tshɛ wa Nzambi oma lanɛ la nkɛtɛ. (2 Tesalonika 1:​6-10) Nde hatowadiaka esadi eto odiakadiaka, oko atosalaka ewandji wa hiadi wɛnaso lanɛ la nkɛtɛ. Efula ka tolembetelo tɛnya akambo wa kɔlɔ wambotomba oma lo ɛlɔmbwɛlɔ ka kɔlɔ k’onto ayɛnya ɔnɛ Nzambi ekɔ la shadiya tshɛ lo woho wayangande kamba la nkudu kande kaha l’ekomelo dia sala la wolo dia lolango lande salema. (Enyelo 11:​17, 18) L’etatelo, dikambo sɔ diayoyala ‘fɔnu’ kahatayalaka lanɛ la nkɛtɛ, fɔnu kele oko kɛnɛ ka lo Mvula k’Elola ka lo nshi ya Nɔa koko kileka woke. (Mateu 24:​21, 29-31, 36-39) Wanɛ wayoka lo ‘fɔnu kɛsɔ ka woke’ wayokondja ‘deko dia wɔladielo’ lam’ayowɛna ekotshamelo k’alaka tshɛ waki Nzambi wakatama ‘l’onyɔ w’amvutshi ande w’ekila.’ (Etsha 3:19; Enyelo 7:​14-17) Kakɔna kakalake Nzambi na?

Amvutshi wa Nzambi wa lo nshi y’edjedja wakatatshi ɔnɛ fɔnu y’oma l’ata ndo yaya oma l’odiakelo w’anto yayokomɛ. Ɛnyɛlɔ, Osambu 46:9 totɛka ɔnɛ: “Ndi atukumiyaka ata pulu ndu lu kuma ya kete.” Ndoko wanɛ wayosowaka osowasowa, ndoko anto wayotonga ase dawo ko tɛnaka shɔkɔ ya mamba, ndoko anto wayowondaka dia mbeyana la wɔ la wolo, ndoko anto wayonga tshumbe kana la dikɔmɔ, ndo ndoko wanɛ wayodiakema lo ata wa ngala! Omvutshi Isaya ate: “Wudja omotshi hawembela wudja ukina tombo, nduku antu [wayeka] akambu wa ta ntu.”​—⁠Isaya 2:⁠4.

Amvutshi wakatatshi nto ɔnɛ fɔnu y’oma l’akambo w’epetenge la wɛngiya yayokomɛ. Tukedi 2:​21, 22 toshaka dako di’ɔnɛ: “Antu w’uluwanyi wayukita kete” ndo wanɛ wasoyana ndo wasɔkishana “wayukhundwama uma loko.” Ndoko onto nto ‘layolɛ onyande onto dia mbosoyaka.’ (Undaki 8:⁠9) Anto tshɛ wa kɔlɔ wayoshilama oshiki. (Osambu 37:​10, 38) Onto tshɛ ayokoka sɛna lo wɔladi ndo lo lotui tshitshi, aha la mɛna fɔnu.​—⁠Mika 4:⁠4.

Lâdiko dia lâsɔ, amvutshi wekɔ lo tosha daka di’ɔnɛ fɔnu yaya oma lo hemɔ ya lo demba la ya lo tokanyi yayokomɛ. (Isaya 33:24) Isaya ekɔ lo tosha daka di’ɔnɛ akanga wa totshungu, akanga a poke, akanga wa tshumbe, ndo wanɛ tshɛ washinda l’elando la hemɔ kina tshɛ wayɔkɔnɔ. (Isaya 35:​5, 6) Nzambi ayonya ndo etombelo w’oma lo nyɔi. Yeso akatatshi ɔnɛ “wanɛ tshɛ wele lo waombo wa eohwelo wayoka dui diande ko wayotomba.” (Joani 5:​28, 29, NW) Lo ɛnɛlɔ kande k’‘olongo w’oyoyo la nkɛtɛ k’oyoyo,’ ɔpɔstɔlɔ Joani akoke ɔnɛ ‘Nzambi ndamɛ . . . ayokitola asɔi tshɛ oma lo asho awɔ, nyɔi hatoyala nto, delo hadiotoyala nto koyanga ndjawi.’ (Enyelo 21:​1-4) Ohotokokanyiya dikambo sɔ! Ndoko kandji, ndoko asɔi, ndoko ndjawi, ndoko nyɔi​—⁠ndoko fɔnu nto!

Mpokoso yakɔna tshɛ yakoka salema l’edja k’etena kɛnɛ kaketawɔ Nzambi tshika akambo wa kɔlɔ lo tshanda mɔtshi yayoshila. Koyanga suvɛnirɛ ya fɔnu la shɔkɔ yɛna onto​—⁠akambo waki kosangoya Nzambi​—⁠yayodimɔ tshɛ oma lo timba t’anto. Isaya akatatshi ate: “Asui wa ntundu wambuhamamela . . . Akambu wa ntundu wayuhamamela, hawuyuhwama ntu.” (Isaya 65:​16, 17) Sangwelo dia Nzambi di’oma k’etatelo dia nkumbo k’anto wa kokele sɛna lo wɔladi wa tshɛ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo paradiso ka la nkɛtɛ diayokotshama tshɛ tshɛ. (Isaya 45:18) Wɛkamu wa tshɛ wayonga lo lowandji lande. Ande diɛsɛ dia sɛna l’etena kayoshidiya Nzambi fɔnu tshɛ yɛna anto, l’etena kayondɛnya ɔnɛ nde bu woho ɔmɔtshi w’“owandji wa hiadi, kanga kashi, kanga atshupa, ndo ondjakanyi,” oko wakômamatanyiyɛka Nietzsche, koko nde ekɔ nshi tshɛ kanga ngandji, kanga lomba ndo losembwe lo woho wakambande la nkudu kande kaheme tshɛ!

[Caption on page 5]

[Caption on page 5]

EWANDJI ƐMƆTSHI SALAKA TOSAMBO TA MENGESOLAKA TIMBA T’ANTO, KO MPƆTƆLAKA ANTO AKƆ LOTSHUNGƆ LAWƆ LA VƆ SƆNA KƐNƐ KALANGAWƆ NTSHA

[Caption on page 7]

[Caption on page 7]

Etena kahoyala fɔnu nto, anto tshɛ wayɔngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ lo yoho ya kokele

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto