BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w97 10/1 lk. 7-12
  • Onde Wɛ Ayonga La Kɔlamelo Oko Elidja?

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Onde Wɛ Ayonga La Kɔlamelo Oko Elidja?
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Ohemba wa Mamba dia Mbeya Ele Nzambi ka Mɛtɛ
  • “Umvutshi Elidja” Ayoya Nto?
  • Vɔ Wekɔ la Yimba y’Elidja
  • Kɔlamelo l’Atei w’Ehemba
  • Onga la Kɔlamelo oko Elidja
  • Nde akasambema oma le Nzambi kande
    Tokoya mbetawɔ kawɔ
  • Onde wɛ atayaokaka opoko ndo monga la wɔma?
    Nyetsha ananyu
  • Nde akaamɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi
    Tokoya mbetawɔ kawɔ
  • Nde akambalɛka ndo akakongɛka
    Tokoya mbetawɔ kawɔ
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
w97 10/1 lk. 7-12

Onde Wɛ Ayonga La Kɔlamelo Oko Elidja?

“Dimi layunyutumela umvutshi Elidja la ntundu ka lushi lami, dimi [Jehowa], lushi la wuki ndo woma latayi.”​—⁠MALAKI 4:⁠5.

“KETE yuludi too l’awele la usanga.” (Etumbelu 3:​7, 8) Nkɛtɛ ka ngasɔ mbakasha Jehowa Nzambi Ase Isariyɛlɛ l’ɔkɔngɔ wa nde mbatshungola oma lo lɔhɔmbɔ la l’Edjibito l’eleko ka 16 N.T.D. Koko nyohokame! Ɛnɔnyi nkama tshanu wambeta ko kakianɛ diolelo di’Isariyɛlɛ dia waoho dikumi diaya lo ndjala ka mamba. Ekɔ wolo wɛ mɛna diyo di’ɔmɔngɛla. Waa nyama yekɔ lo mvɔ ovɔvɔ, ndo aya ɛnɔnyi esato w’etondo l’etenyi wele mvula hayɔlɔ. (1 Khumi ya Dikanga 18:5; Luka 4:25) Ele kiɔkɔ ya mpokoso kɛsɔ na?

2 Ɔtɔmbɔkwɛlɔ mbele kiɔkɔ ya pâ kɛsɔ tshɛ. Nkumekanga Ahaba akɔnyɔla Ɛlɛmbɛ wa Nzambi ko akatshuke Jezabɛlɛ, ɔn’aki nkumekanga k’Ase Kanana, ndo aketawɔ wadiɛnde akɔ mbɔtshiya ɔtɛmwɛlɔ wa Baala lo wodja w’Isariyɛlɛ. Kɛnɛ kakandaleke ntsha tshɛ kɔlɔ ele: nde akahikɛ nzambi kɛsɔ ka kashi tɛmpɛlɔ la Samariya, l’osomba wa lowandji. Ase Isariyɛlɛ wambokesama ko wetawɔ ɔnɛ Baala ayowangɔnyɛ mbo ya lo dikambo diawɔ! Koko, oko ɔnkɔnɛ akawaewola Jehowa, kakianɛ vɔ waya lo wâle wa ‘mvɔ tshɛ lo nkɛtɛ yawɔ y’ɔlɔlɔ.’​—⁠Euhwelu k’Elembe 7:​3, 4; 11:​16, 17; 1 Khumi ya Dikanga 16:​30-33.

Ohemba wa Mamba dia Mbeya Ele Nzambi ka Mɛtɛ

3 L’etena kambotatɛ ndjala kɛsɔ ka kasha, Elidja, omvutshi wa Nzambi wa kɔlamelo, ambotɛ Nkumekanga Ahaba ate: “Uku eli [“Jehowa Nzambi k’Isariyɛlɛ,” NW], latumukambelaka ulimu la lumu! lopopo kana mvula huyala deku satu ne, tshikima lambuta diui.” (1 Khumi ya Dikanga 17:⁠1) L’ɔkɔngɔ wa nde mɛna ɔnkɔnɛ wamboyokotshama ɛtɛkɛta ɛsɔ lo yoho ya kɔlɔ efula, nkumekanga Ahaba ambotɛ Elidja ate: wɛ mbambela Isariyɛlɛ ɔhɛnyɔhɛnyɔ. Koko Elidja nde la nde ate: Wɛ la nkumbo kayɛ mbele l’onongo nɛ dia nyu nyambɔtɔmbɔkwɛ Jehowa ko nyaya atɛmɔdi wa Baala. Dia kandola dikambo sɔ, omvutshi wa Jehowa ambotɛ Nkumekanga Ahaba dia nde tshumanya Isariyɛlɛ w’otondo lo Dikona dia Karamɛlɛ kâmɛ l’amvutshi 450 wa Baala ndo amvutshi 400 w’ekundji k’ekila. Ahaba nde l’anto ande wambotshumana lɛkɔ, ondo wekɔ lo fɔnya ɔnɛ diaaso sɔ mbayokumiya ɔwɔ wa kasha ɔnɛ. Koko Elidja ambowatɛ dikambo dioleki ohomba. Nde ambowambola ate: “Edja ndu kaandi ayunyukimo mpakahaka l’atei a beke pendi ne? Naka [“Jehowa mbele Nzambi ka mɛtɛ,” NW], nyûyeli! Keli naka Bala keli [“Nzambi ka mɛtɛ,” NW], nyûyeli!” Ase Isariyɛlɛ haweye ndoko dui dia vɔ mbokadimola.​—⁠1 Khumi ya Dikanga 18:​18-21.

4 Aya ɛnɔnyi efula wele Ase Isariyɛlɛ wekɔ lo pemba dia nsɔhanya ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa la wa Baala. Dia mbeya ele Nzambi ka mɛtɛ, kakianɛ Elidja ambowatɛ dia vɔ sɛmanɛ. Nde ayanga nɔngɔsɔla ɔsɔngɔ ɔmɔtshi wa ngɔmbɛ dia mbolambola, ndo ɔsɔngɔ okina wa ngɔmbɛ wayɔlɔngɔswama oma le amvutshi wa Baala. Oma lâsɔ, Elidja ambowatɛ ate: “Nyolombe lu lukumbu la etemolatemola kanyu, ku dimi layolomba lu lukumbu la [Jehowa]. Etemolatemola kayukaluya diui lu etumelu ka dja, ndi keli [“Nzambi ka mɛtɛ,” NW].” (1 Khumi ya Dikanga 18:​23, 24) Ohokanyiya dja yayaholɔ oma l’olongo dia mɛnya ɔnɛ dɔmbɛlɔ diambokɛma!

5 Elidja ambotɛ amvutshi wa Baala dia vɔ tatɛ. Vɔ wambɔlɔngɔsɔla ɔsɔngɔ wa ngɔmbɛ ko wambôkitsha lâdiko di’elambwelo (autel). Oma lâsɔ ɔnɛ amɛwɔ nembɔlembɔ ko tatshimbaka elambwelo kakɔ, watalɔmbɛ vate: “We Bala, utukeli!” ‘Oma ko pindju’ mbakawatate ntsha ngasɔ polo ndo lam’aya ‘wonya l’atei w’ɔtɛ’ koko wâkatetemala. Elidja ambâsɔka ate: “Nyuhangohango wulu.” Ondo Baala ekɔ lo kanyiya dikambo dimɔtshi di’ohomba, kana ekɔ lo nanga tonya ɔkɛtɛ ko kana ‘lo djɔ mbende, nyowemule!’ Kem’edja, amvutshi wa Baala waya ndjâka wɛ mbaenda ko wate: diakɔna nɛ. Wekɔ lo ndjâkɔta tokuwa ko dikila diofukɔfukɔ oma lo mpota yayahumuyawɔ. Ohokanyiya londjo ladjawɔ lam’ahangɔhangɔwɔ vɔ tshɛ la dui dia wolo, anto 450 w’etondo! Koko ndoko okadimwelo.​—⁠1 Khumi ya Dikanga 18:​26-29.

6 Kakianɛ, mbala kaki Elidja kambokoka. Nde ambɔlɔngɔsɔla elambwelo ka Jehowa, ambokidinga la difuku ndo ambɔlɔngɔsɔla nyama k’olambo. Oma lâsɔ ko nde mbutɛ anto dia vɔ mbutɛ ashi lo nkonyi ndo lo nyama k’olambo. Wambotshutshumola mbaka dikumi la hiende y’ashi lâdiko di’elambwelo ko difuku diakɔ diambololanɛ tɔ l’ashi. Ohokanyiya woho wambahɛ anto tshɛ asolo lâdiko dia menda kɛnɛ kayanga tomba wonya walɔmba Elidja ate: “We [“Jehowa, Nzambi k’Abarahama, k’Isaka la k’Isariyɛlɛ,” NW], antu wenyi elo vati: We keli [Nzambi] lu Isariyele, la dimi keli ukambi aye. Dimi lambutsha akambu ane uma lu diui diaye. Umbukeli, we [Jehowa], umbukeli, dia wudja one mbeya vati: We [Jehowa], keli [Nzambi], la we kakakadimula etema awo!”​—⁠1 Khumi ya Dikanga 18:​30-37.

7 Dia mɛnya ɔnɛ dɔmbɛlɔ di’Elidja diambokɛma, ‘dja ya Jehowa yamboholɔ oma l’olongo, yambotshumba olambo ande, nkonyi, ave la ditshu ko yambomia ashi waki lo difuku.’ Kam’ɛnyiwɔ ɔnkɔnɛ, anto wamboyakɔsha ekukumadi ko wota vate: “Jehowa kele Nzambi ka mɛtɛ! Jehowa kele Nzambi ka mɛtɛ!” (1 Nkumi ya Dikanga 18:​38, 39, NW) Kakianɛ, Elidja ambɔsa tɛdikɔ ta wolo. Nde ambotoma dui ate: “Nyundi amvutshi wa Bala, aha pandja nduku otoi.” L’ɔkɔngɔ w’amvutshi asɔ ndjakema l’okidi wa Kishɔna, mvula ambela woho w’anyanya. Ekomelo a shimu ko, mvula ka woke ambɔlɔ ko ɔwɔ wa kasha ambokomɛ.​—⁠1 Khumi ya Dikanga 18:​40-45; ɛdika la Euhwelu k’Elembe 13:​1-5.

8 Ɔnɛ mɛtɛ oma lushi! Jehowa ambodja otshumba lo ohemba ɔsɔ wa woke wosadimi dia mbeya ele Nzambi ka mɛtɛ. Lâdiko dia lâsɔ, awui asɔ wambokadimola etema w’Ase Isariyɛlɛ efula oya le Nzambi. Lo yoho nyɛ la lo weho ekina, Elidja ambɛnya ɔnɛ nde ekɔ mɛtɛ omvutshi wa kɔlamelo, ndo dikambo sɔ diamondosala ndamɛ diekɔ pɔlɔfɛsi ka kɛnɛ kayosalema lo nshi yayaye.

“Umvutshi Elidja” Ayoya Nto?

9 L’ɔkɔngɔ diko, Nzambi akayota ɔnkɔnɛ l’onyɔ wa Malaki ate: “Nyulungi, dimi layunyutumela umvutshi Elidja la ntundu ka lushi lami, dimi [Jehowa], lushi la wuki ndu woma latayi. Ndi ayukadimula etema a washi le ana, la etema w’ana le washewo, ne dia dimi ntukuya dia ndjulanya kete la mananu.” (Malaki 4:​5, 6) Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakayotama suke l’ɛnɔnyi 500 l’ɔkɔngɔ wa nshi yaki Elidja la lɔsɛnɔ. Lam’ele ɔsɔ aki pɔlɔfɛsi, Ase Juda wa l’eleko ka ntondo lo tena diaso nɛ wakakongɛka oyelo w’Elidja dia ndjokotsha pɔlɔfɛsi kakɔ kɛsɔ.​—⁠Mateu 17:⁠10.

10 Ko lâsɔ, akɔna aki “Elidja” ɔsɔ wakahombe ndja na? “Elidja” ɔsɔ akayeyamaka hwe lam’akayota Yeso Kristo ate: “Uma lu nshi ya Joani Ubatizanyi edja ndu kakiane, [“anto wekɔ lo samanya otsha lo diolelo dia l’elongo, ko wanɛ wasamanya ngasɔ mbatodiɔsaka la wolo,” NW]. Ne dia aui tshe w’amvutshi la elembe wakatelaka antu akambu wahatayi edja ndu lu nshi ya Joani, naka nyu nangaka mbetawo diui ne: Elidja oso, ndi kayayi.” Eelo mɛtɛ, Joani Obatizanyi mbaki Elidja ɔsɔ wakalakema. (Mateu 11:​12-14; Mako 9:​11-13) Ondjelo ɔmɔtshi akatɛ Zɛkariya, she Joani, ɔnɛ Joani ayonga la “yimba ndo la nkudu k’Elidja,” ndo ‘ayotanya Jehowa wodja wɔlɔngɔswami.’ (Luka 1:​17, NW) Batismu kakalongoyanaka Joani aki djembetelo ya lo sɛkɛ yakɛnyaka woho wamboyatshumoya onto oma lo pɛkato yakandasale lo mɔnyɔla Ɛlɛmbɛ, ɛlɛmbɛ akɔ mbaki l’oyango wa nɔmbɔla Ase Juda otsha le Kristo. (Luka 3:​3-6; Ngalatiya 3:24) Ɔnkɔnɛ, oma l’olimu wakandasale, Joani ‘akatanya Jehowa wodja wɔlɔngɔswami.’

11 Olimu wakakambaka Joani Obatizanyi oko Elidja akɛnyaka ɔnɛ ‘lushi la Jehowa’ laya suke. Ɔpɔstɔlɔ Petero ndo nde lawɔ akɛnya ɔnɛ lushi la Nzambi mendana l’atunyi ande ko kokɛ ekambi ande lambosukana. Nde akate ɔnɛ akambo wa mamba wakasalema l’ɔnɔnyi wa 33 wekɔ ekotshamelo ka pɔlɔfɛsi ka Jɔɛlɛ lo dikambo di’etshulwelo ka nyuma ka Nzambi. Petero akɛnya ɔnɛ awui asɔ wakahombe salema la ntondo k’oyelo wa ‘lushi la Jehowa la woke ndo la lokumu.’ (Etsha 2:​16-21; Joele 2:​28-32) L’ɔnɔnyi wa 70 T.D. mbakakotsha Jehowa Ɔtɛkɛta wakinde lam’akandasale tshɛ di’alembe w’Ase Rɔmɔ ndjosha wodja waki kombetawɔ Ɔnande dilanya di’oma le nde.​—⁠Danyele 9:​24-27; Joani 19:⁠15.

12 Koko, dui dikina nto diakahombe ndjosalema l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi wa 70 T.D. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akasɔhanya oyelo wa ‘lushi la Jehowa’ la wôngelo wa Yeso Kristo. Lâdiko dia lâsɔ, ɔpɔstɔlɔ Petero akatɛkɛta dikambo dia lushi lɔsɔ lo kɛnɛ kendana la ‘olongo w’oyoyo wa lo nshi yayaye ndo la nkɛtɛ k’oyoyo ka lo nshi yayaye.’ (2 Tesalonika 2:​1, 2; 2 Petero 3:​10-13) Ohɔ dia Joani Obatizanyi akasale olimu wele oko waki Elidja la ntondo ka “lushi la Jehowa” ndjoya l’ɔnɔnyi wa 70 T.D. Akambo asɔ tshɛ mɛnyaka hwe ɔnɛ dikambo dikina nto diayoyosalema, ndo dikambo diakɔ diakɛnyamaka lo didjidji oma l’olimu wakasale Elidja. Naa dikambo diakɔ sɔ na?

Vɔ Wekɔ la Yimba y’Elidja

13 Olimu wakakambaka Elidja kɔfɔnaka paka l’olimu wa Joani Obatizanyi oto koko fɔnaka ndo l’olimu wakamba Akristo w’akitami lo tena nɛ dia pâ diayotetemala polo ndo lam’okoya ‘lushi la Jehowa.’ (2 Timote 3:​1-5) Oko wewɔ la yimba ndo la nkudu k’Elidja, vɔ wekɔ lo mamɛ ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ la kɔlamelo tshɛ. Dikambo sɔ mɛtɛ diaki ohomba efula nɛ dia l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ wa Kristo, apɔstazi ɔmɔtshi wakatombe oma l’atei wa Lokristo la mɛtɛ, oko wakafulanɛ ɔtɛmwɛlɔ wa Baala l’Isariyɛlɛ lo nshi yaki Elidja. (2 Petero 2:⁠1) Wanɛ wakayataka ɔnɛ Akristo mbewɔ wakatatɛ sɔhanya Lokristo la mɛtɛ la wetshelo ndo la ditshelo di’oma l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi. Ɛnyɛlɔ: vɔ wakayɔsa wetshelo w’ɔnɛ anima havu, wetshelo ɔsɔ wekɔ w’apanganu ndo bu lo Bible. (Undaki 9:​5, 10; Ezekiyele 18:⁠4) Lokristokristo lakatɔmbɔkɔ lakayokimɔka kamba la lokombo Jehowa, lokombo l’ɔtɔi akɔ wa Nzambi ka mɛtɛ. Lo dihole dia Jehowa, vɔ wekɔ lo tɛmɔla nzambi k’etondo esato kana Losato l’Osanto. Vɔ wakayɔsa ndo mbekelo kɔfɔnyi la kɛnɛ ka l’ɔtɛmwɛlɔ wa Baala, mbekelo ka mbikaka adwe la ntondo ka mpingu ya Yeso la ya Mariya wa nyango. (Romo 1:23; 1 Joani 5:21) Koko, awui wasalawɔ hakome lâsɔ ato.

14 Tatɛ oma l’eleko ka 19, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa Lokristokristo wakamɛ mɛnya tamu tadjawɔ lo tenyi efula dia lo Bible. Ɛnyɛlɔ: vɔ wakatone ɔkɔndɔ wa l’Etatelu watɛkɛta dikambo di’etongelo ko wakayotombola wetshelo w’ɔnɛ diangɔ tshɛ diakaduhɔ oduhɔduhɔ, ndoko lakaditonge, ko wakelɛ wetshelo ɔsɔ ɔnɛ wetshelo “wɔtɔnɛ la siansɛ.” Kanyi shɔ hayɔtɔnɛ kânga yema la wetshelo wa Yeso Kristo nde l’apɔstɔlɔ ande. (Mateu 19:​4, 5; 1 Koreto 15:47) Koko, lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso nde l’ambeki ande wa ntondo, ɛlɔ kɛnɛ Akristo w’akitami wa nyuma wekɔ lo mamɛ ɔkɔndɔ wa lo Bible watɛkɛta dikambo di’etongelo.​—⁠Etatelu 1:⁠27.

15 Lam’akɔtɔ andja ɔnɛ lo “etena ka komelo,” ndjala ka kasha ka lo nyuma kakayala l’atei a Lokristokristo. (Danyɛlɛ 12:​4, NW; Amose 8:​11, 12) Koko, djui ya tshitshɛ y’Akristo w’akitami wakakondjaka mbo ya ndɛ ya lo nyuma oma le Nzambi esangɔ tshɛ ‘l’etena kasungana,’ oko woho wakaleshamaka Elidja oma le Jehowa lam’aki ndjala ka kasha lo nshi yande. (Mateu 24:45; 1 Khumi ya Dikanga 17:​6, 13-16) Ekambi ɛsɔ wa Nzambi wa kɔlamelo wakelamɛka ntondo ɔnɛ Ambeki wa Bible wa l’Andja w’Otondo, koko l’ɔkɔngɔ diko, vɔ wakayolonga lokombo l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, lokombo l’oma lo Bible.​—⁠Isaya 43:⁠10.

16 Elidja akayaɔtɔnganyiyaka la lokombo lande, lokombo lele la kitshimudi ɔnɛ “Jehowa Mbele Nzambi Kami.” Tshoto y’Etangelo, jurunalɛ y’ekambi wa Jehowa wa lanɛ laa nkɛtɛ, kambaka la lokombo la Nzambi esangɔ tshɛ. Lo numɛlɔ kayɔ ka hende (Ngɔndɔ k’Enanɛi 1879), vɔ wakɛnya woho wetawɔwɔ ɔnɛ Jehowa mbele osukɔ wa jurunalɛ shɔ. Jurunalɛ nyɛ ndo ekanda ekina waki la Société Watch Tower kɛnɛmɔlaka wetshelo wele bu l’atei w’Afundelo, wetshelo walakanya Lokristokristo la ɛtɛmwɛlɔ ekina wa Babilɔna ka Woke, mbut’ate etshumanelo k’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja w’otondo, ndo jurunalɛ yakɔ nyɛ mamɛka mɛtɛ ka Bible, Ɔtɛkɛta wa Nzambi.​—⁠2 Timote 3:​16, 17; Enyelo 18:​1-5.

Kɔlamelo l’Atei w’Ehemba

17 Kɛnɛ kakasale ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ lam’akawɛnyi ɔnɛ wambâtondja sɛkɛ fɔnaka la kɛnɛ kakasale Jezabɛlɛ kam’akandoke ɔnɛ Elidja ambodiaka amvutshi wa Baala. Nde akatomɛ omvutshi wa Jehowa wa kɔlamelo dikɛndji, awotshibɛ nzambi ɔnɛ nde la dia ndjakema. Jezabɛlɛ kombânɛka wananɛ, nɛ dia nde akashile ndjaka efula k’amvutshi wa Nzambi. Ɔnkɔnɛ, Elidja akoke wɔma ko akalawɔ otsha lo lɛkɛ l’edjelo ka wonya, la diko dia nkushi, otsha la Bɛrɛ-Shɛba. Nde akatshike okambi ande lɛkɔ ko akatshu etale efula, l’oswe wa shɛnga, akatɔlɔmba Nzambi dia nde mvɔ. Koko Jehowa kokalɛ omvutshi ande. Ondjelo ɔmɔtshi akɛnama le Elidja dia mbɔlɔngɔsɔla woho wa nde munda lɔkɛndɔ l’otale otsha lo Dikona dia Hɔrɛba. Ɔnkɔnɛ, nde akakondja mma diakawosha wolo wa nde munda lɔkɛndɔ la nshi 40 lo etale ka kilɔmɛtɛlɛ ndekana 300. Lam’akandakome la Hɔrɛba, Nzambi akatɛkɛta la nde l’ɔkɔngɔ wa ɛnamelo ka wɔma ka nkudu kande lo lɔpɛpɛ la wolo, lo didimu dia nkɛtɛ ndo lo dja. Jehowa komonga l’atei wa diangɔ sɔ. Diangɔ sɔ diaki waɛnamelo wa nyuma kande k’ekila, kana wolo ande wakamba olimu. Oma lâsɔ ko Jehowa ndjɔtɛkɛta l’omvutshi ande. Ohokanyiya ekeketshelo kakakondja Elidja oma lo dikambo sɔ. (1 Khumi ya Dikanga 19:​1-12) Lo ndjela ɛnyɛlɔ k’Elidja, ayotosala naka tamboka yema ya wɔma l’etena kambotanɛ atunyi w’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ na? Kɛnɛ kakakomɛ Elidja pombaka tokimanyiya dia sho mɛna ɔnɛ Jehowa hakalɛka ekambi ande.​—⁠1 Samuele 12:⁠22.

18 Nzambi akɛnya hwe ɔnɛ Elidja akikɔ l’olimu wakandahombe tetemala kamba oko omvutshi. Lâdiko dia lâsɔ, kânga mbakafɔnyaka Elidja ɔnɛ ndamɛ oto mbaki ɔtɛmɔdi wa Nzambi ka mɛtɛ l’Isariyɛlɛ, Jehowa akawɛnya ɔnɛ anto 7000 kokusɛ Baala adwe. Oma lâsɔ, Nzambi akayokaloyaka Elidja dia nde tosala olimu wakandawosha. (1 Khumi ya Dikanga 19:​13-18) Lo ndjela ɛnyɛlɔ k’Elidja, atunyi w’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ mbeyaka mbitshanana la so. Sho mbeyaka pɛnyahɛnyama hakoke, ɔnkɔnɛ wakatatshi Yeso. (Joani 15:​17-20) Tena dimɔtshi, sho mbeyaka ndjôka ndo wɔma. Koko sho kokaka monga oko Elidja, ɔnɛ lakakeketshama oma le Nzambi ko tetemala kamba olimu wa Jehowa la kɔlamelo tshɛ.

19 L’ɔtɛ w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa mamba wakayala lo nshi yakalɔmaka Ta dia Ntondo di’Andja w’Otondo, Akristo amɔtshi w’akitami wakayoyala la wɔma ko wakayotshika sambisha. Vɔ wakayoyâkesa ɔnɛ olimu awɔ wa lanɛ laa nkɛtɛ wamboshila. Koko Nzambi kombasɛka. Oma lo kɛtshi kande, nde akâkimanyiya woho wakandakimanyiyaka Elidja la mbo ya ndɛ. Oko Elidja, Akristo w’akitami wa kɔlamelo waketawɔ engwelo k’oma le Nzambi ko wakayosalanganaka nto. Washo awɔ wakayodihɔ ko vɔ wakayɛna diɛsɛ dia woke diaki lawɔ dia sambisha losango la Diolelo.

20 Lo pɔlɔfɛsi kande kendana la wôngelo ande, Yeso akatɛkɛta di’olimu wa l’andja w’otondo wahomba salema la ntondo k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo nɛ dia kɔlɔ. (Mateu 24:14) Ɛlɔ kɛnɛ, olimu ɔsɔ wekɔ lo salema oma le Akristo w’akitami vɔ la miliyɔ y’asekawɔ, wanɛ wakongɛ dia ndjɔsɛna lo nkɛtɛ kayokadimɔ paradiso. Kamba olimu w’esambishelo ka Diolelo polo ndo lam’ayowoshila ekɔ diɛsɛ diakawasha paka wanɛ wele la kɔlamelo oko Elidja.

Onga la Kɔlamelo oko Elidja

21 L’ohetoheto oko Elidja, djui ya tshitshɛ y’Akristo w’akitami wa mɛtɛ wekɔ lo kotsha ɔkɛndɛ awɔ wa kokɛ diangɔ dia laa nkɛtɛ diaki Yeso Kristo, Nkumekanga kahemi l’okudi. (Mateu 24:47) Aya ɛnɔnyi ndekana 60 kakianɛ, Nzambi ekɔ lo kamba l’akitami asɔ dia vɔ nɔmbɔla olimu wa mbetɛ anto ambeki; Nzambi akasha anto akɔ elongamelo ka dimɛna efula ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo lo nkɛtɛ kayokadimɔ paradiso. (Mateu 28:​19, 20) Miliyɔ y’anto shɔ mɛtɛ kokaka ngɛnangɛna efula nɛ dia djui ya tshitshɛ y’akitami shɔ wekɔ lo kotsha ɛkɛndɛ awɔ l’ohetoheto ndo la kɔlamelo tshɛ!

22 Olimu ɔnɛ w’esambishelo ka Diolelo wekɔ lo salema oma le anto wele bu kokele ndo paka oma lo wolo washa Jehowa wanɛ wayaɛkɛ le nde ndo wɔ̂lɔmba. Lam’akandashilaka ɛnyɛlɔ k’omvutshi Elidja lo dikambo dia dɔmbɛlɔ dia nde mɛnya wolo wele la dɔmbɛlɔ di’onto l’ɔlɔlɔ, ombeki Jakɔba akate ɔnɛ ‘Elidja aki onto oko sho.’ (Jakoba 5:​16-18) Aha nshi tshɛ mbakandataka awui w’oma le Nzambi kana mbakandasalaka ahindo. Nde aki l’asolo w’onto ndo la wɛɔdu w’onto oko sho, koko nde akakambɛ Nzambi la kɔlamelo. Lam’ele Nzambi ekɔ lo tokimanyiya ndo sho lawɔ ndo ekɔ lo tokeketsha, sho kokaka monga la kɔlamelo oko Elidja.

23 Tekɔ l’ɔkɔkɔ w’ɔlɔlɔ wa monga la kɔlamelo ndo l’elongamelo otsha lo nshi yayaye. Ohɔ dia Joani Obatizanyi akasale olimu wele oko w’Elidja la ntondo ka ‘lushi la Jehowa’ ndja l’ɔnɔnyi wa 70. Oko wewɔ la yimba ndo la nkudu k’Elidja, Akristo w’akitami wambosala olimu wa ngasɔ wakawasha Nzambi lo nkɛtɛ k’otondo. Kɛsɔ mɛnyaka hwe ɔnɛ ‘lushi la woke la Jehowa’ laya suke.

“LAM’AKATATSHOKAKA [Elidja nde la Elisha] watasawula, wenyi ku pusupusu ka dja la falasa ya dja yambâkakitula. Ku Elidja akambela lu punganendji utsha l’ulungu.”​—⁠2 Khumi ya Dikanga 2:⁠11.

“Ulungu” watawɔ lanɛ kɛdikɛdi na? Tena dimɔtshi, tshɛkɛta shɔ nembetshiyaka dihole dia lo nyuma diodjashi Nzambi nde l’andjelo w’anande. (Mateu 6:9; 18:10) “Ulungu” mbeyaka nto nembetshiya andja ɔnɛ wɛnama. (Euhwelu k’Elembe 4:19) Bible kambaka la tshɛkɛta shɔ dia mɛnya loowa lɔnɛ lomamatanyi la nkɛtɛ, lɛnɛ afumbɔ tofudu ndo lɛnɛ apɛpa lɔpɛpɛ.​—⁠Osambu 78:26; Mateu 6:⁠26.

Lâsɔ, Elidja akadɛ l’olongo wa woho akɔna na? Mbokɛmaka hwe mɛtɛ dia nde akɛmbama lo loowa ko tokitshama lo dihole dikina diele lanɛ laa nkɛtɛ. Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ wa nde mɛmbama, Elidja akikɔ tsho lanɛ laa nkɛtɛ nɛ dia nde akayofundɛ Jɔrama, Nkumekanga ka Juda, mukanda. (2 Ekondo 21:​1, 12-15) Elidja mɛtɛ kombudɛ otsha lo dihole dia lo nyuma diodjashi Jehowa Nzambi, nɛ dia Yeso Kristo akayoshikikɛka dui sɔ lam’akandate ate: “Nduku untu lakambela l’ulungu, paka lakahulo uma l’ulungu, On’a untu ndame.” (Joani 3:13) Mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ la l’olongo le anto wele bu kokele kakayodihɔ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi, eolwelo ndo wodelo wa Yeso Kristo otsha l’olongo.​—⁠Joani 14:​2, 3; Heberu 9:24; 10:​19, 20.

[Study Questions]

1. Pâ kakɔna kamboyala l’ɔkɔngɔ w’Ase Isariyɛlɛ mbidjasɛ lo Nkɛtɛ ya Daka ɛnɔnyi oko 500?

2. Ele kiɔkɔ ya pâ kɛnɛ kamboyala lo wodja w’otondo w’Isariyɛlɛ?

3. Ngande wambɛnya omvutshi Elidja otondo wa dikambo diele kiɔkɔ ya mpokoso kambokomɛ Ase Isariyɛlɛ?

4. Elidja ambondota dia vɔ sala ko mbeya ɔnɛ lele Nzambi ka mɛtɛ?

5. Ngande wambodiɛnama lo sɛkɛ ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa Baala wekɔ anyanya?

6. Kakɔna kambɔlɔngɔsɔla Elidja lo ohemba wa mbeya ele Nzambi ka mɛtɛ?

7, 8. (a) Jehowa ngande wambondokadimola dɔmbɛlɔ di’Elidja? (b) Kakɔna kambosalema oma l’akambo wotumbi lo Dikona dia Karamɛlɛ?

9. Pɔlɔfɛsi kakɔna kakawatatshi lo Malaki 4:​5, 6?

10. Akɔna aki Elidja ɔsɔ wakawatatshi, ndo ngande weyaso ɔnɛ ekɔ paka nde?

11. Lo Pɛntɛkɔsta, Petero akandate lo dikambo dia ‘lushi la Jehowa,’ ndo etena kakɔna kakayoyaka lushi lakɔ?

12. (a) Paulo nde la Petero akawate lo dikambo dia ‘lushi la Jehowa’ layaye? (b) Lande na mɛtɛ kakahombe dikambo dimɔtshi ntshama oko wakadiɛnyama lo didjidji oma l’olimu w’Elidja?

13, 14. (a) Awui akɔna wafɔna l’asa elimu wakasalaka Elidja ndo elimu wasala Akristo w’akitami wa nshi nyɛ? (b) Awui akɔna wambosala Lokristokristo lakatɔmbɔkɔ?

15, 16. Otshikitanyi la Lokristokristo, waa na wakondja mbo ya ndɛ ya lo nyuma esangɔ tshɛ, ndo lo yoho yakɔna yayikondjawɔ?

17, 18. Jezabɛlɛ akandasale lam’akandoke ɔnɛ wambodiaka amvutshi wa Baala, ko ngande wakakondja Elidja ekimanyielo?

19. Kakɔna kakakomɛ Akristo w’akitami lo nshi yakalɔmaka Ta dia Ntondo di’Andja w’Otondo?

20. Ɛlɔ kɛnɛ naa diɛsɛ diambowosha wanɛ wele la kɔlamelo oko Elidja?

21, 22. (a) Olimu akɔna walɔmbwama oma le Akristo w’akitami nshi nyɛ? (b) Olimu w’esambishelo wekɔ lo salema oma l’ekimanyielo kaki na, ndo lande na kele ekimanyielo kɛsɔ kekɔ ohomba?

23. Bonde keso l’ɔkɔkɔ w’ɔlɔlɔ wa monga la kɔlamelo ndo l’elongamelo otsha lo nshi yayaye?

[Caption]

[Questions]

[Caption on page 12]

[Review on page 12]

Ngande Wayoyokadimola?

◻ Lo dikona dia Karamɛlɛ, ngande wakɛnama Jehowa ɔnɛ nde kele Nzambi ka mɛtɛ?

◻ Akɔna aki ‘Elidja wahomba ndja,’ ndo kakɔna kakandasale?

◻ Ngande wakɛnya Akristo w’akitami wa nshi nyɛ ɔnɛ vɔ wekɔ la yimba y’Elidja?

◻ Lande na kakokaso monga la kɔlamelo oko Elidja?

[Caption on page 12]

[Box on page 12]

Elidja Akadɛ L’olongo Wa Woho Akɔna?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto