Tatohekɔke Lowango La Kondja Lɔsɛnɔ!
“Tusaki Esakelu Kasu Ka Luwangu Keli La Ntundu L’eteti.”—Heberu 12:1.
TEKƆ lo nsɛna lo tena dia wolo efula ndo di’osukusuku. Lo 1914, ambeta oko ɛnɔnyi 80 w’etondo, Yeso akahema l’okudi oko Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo. Etena kɛsɔ mbakamɛ “lushi la Khumadiondjo” ndo “etena k’ekumelu” ka dikongɛ nɛ di’akambo. (Enyelo 1:10; Danyele 12:9) Oma k’etena kɛsɔ, Akristo wakamɛ fufa wolo lo lowango lawɔ la kondja lɔsɛnɔ. Ekambi wa Nzambi wakamɛ mbidja weolo w’efula dia takɛndakɛndaka kâmɛ la pusupusu ka l’olongo kaki Jehowa, mbut’ate ɔlɔngɔswamelo ande wa l’olongo watatetemala kotsha asangwelo wa Jehowa.—Ezekiyele 1:4-28; 1 Koreto 9:24.
2 Ko onde ekambi a Nzambi mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ ‘lam’atawalawɔ lowango’ la kondja lɔsɛnɔ la pondjo? Eelo! Vɔ ngɛnangɛnaka efula dia mɛna nganɛ watshumanyema atshikadi w’anango Yeso, ndo lam’eyawɔ ɔnɛ kem’edja nto, kete atshikadi wa l’atei wa 144000 wambodjama tolembetelo ta ndjihelo. (Enyelo 7:3, 4) Lâdiko dia lâsɔ, vɔ mbokaka ɔlɔ lam’eyawɔ ɔnɛ Nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa ambokimɛ lokuwa dia muna “diango dia dinela dia kete.” (Enyelo 14:15, 16) Ande dinela la woke lee! (Mateu 9:37) Anima ndekana miliyɔ tshanu y’etondo wambotshumanyema lo—“ului a wuki w’antu waheyama mbala, uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe.” (Enyelo 7:9) Ndok’onto lakoka mbuta nganɛ wayohama olui akɔ nɛ dia ndok’onto lakoka mbala lofulo l’anto akɔ.
3 Lo mɛtɛ, Satana pembaka totakanya kana tutsha lowango laso. (Enyelo 12:17) Mongaka wolo di’onto kɔkɔmala la lowango lande l’atei w’ata, wa ndjala, wa hemɔ, la weho ekina wa pâ tshɛ ya l’etena k’ekomelo kɛnɛ. (Mateu 24:3-9; Luka 21:11; 2 Timote 3:1-5) Koko, sho ngɛnangɛnaka efula lam’ele lowango laso laya suke la komɛ. Sho tshaka tshɛ dia monga la yimba nyɛ yakalɔmbɛ Paulo anyande Akristo waki lo nshi yande dia vɔ monga layɔ: “Nyongenangenaki le Khumadiondjo tena tshe. Dimi lambunyutela ntu nti: Nyongenangenaki!”—Filipi 4:4.
4 Lo mɛtɛ, Akristo wakoke awui asɔ oma le Paulo wakakondja ɔngɛnɔngɛnɔ lo mbetawɔ kawɔ, nɛ dia Paulo akawatɛ ate: ‘Nyotetemale ngɛnangɛna lo Nkumadiɔndjɔ.’ (Filipi 3:1) Etshumanelo ka la Filipi aki etshumanelo k’ɔlɔlɔ efula ndo kakokanaka ngandji, tɔ kakakambaka l’ohetoheto ndo la wangasanu. (Filipi 1:3-5; 4:10, 14-20) Koko aha Akristo tshɛ wa l’eleko ka ntondo mbaki la yimba ya ngasɔ. Oko ɛnyɛlɔ, Paulo akakiyanaka efula lo dikambo di’Akristo amɔtshi w’Ase Juda wanɛ wakandafundɛ dibuku dia Heberu.
‘Todje Yambalo y’Efula l’Akambo Wakatoke’
5 Etshumanelo ka ntondo k’Akristo ka l’andja w’otondo kakakengama l’Ase Juda wa l’emunyi la ambetawudi w’ase wedja ndo tɔ kakahikama la Jerusalɛma l’ɔnɔnyi 33 T.D. Yimba ya ngande yaki l’etshumanelo kɛsɔ na? Di’onto mbishola wangasanu l’ɔngɛnɔngɛnɔ waki l’etshumanelo kɛsɔ kânga la ntondo k’ehemba, nde adia totshapita t’etatelo ta lo dibuku di’Etsha. (Etsha 2:44-47; 4:32-34; 5:41; 6:7) Koko, l’edjedja ka wonya, awui wakayotshikitanaka, ko Akristo efula w’Ase Juda wakayotutshaka lowango lawɔ la kondja lɔsɛnɔ. Dibuku dimɔ mbutaka awui wayela anɛ lo dikambo dia kɛnɛ kakayotshamaka oya l’ɛnɔnyi 60 T.D. ɔnɛ: “Anto wakakɔmɔ lo menda awui wakatshamaka, ewo kawɔ akakomɛ nɛ dia elongamelo kawɔ kokotshama, wakahekɔ kongɛ diangɔ diakawalongamɛka, vɔ kombeyaka kɛnɛ kaki la ntondo kawɔ ndo wakashisha mbetawɔ lo menda akambo wakâkomɛka lo lɔsɛnɔ. Akristo mbakiwɔ koko vɔ komonga la lowando l’efula lo leeta la lotombo l’otsha l’olongo lakawawaete.” Ngande wakayokomaka Akristo w’akitami ngasɔ na? Naka sho sɛdingola avɛsa amɔ wa lo mukanda wakafundɛ Paulo Ase Hɛbɛru (mukanda wakafundama oya lo 61 T.D.), kete tayokoka kondja okadimwelo lo dimbola sɔ. Ɔsɛdingwelo wa ngasɔ wayotokimanyiya sho tshɛ ɛlɔ kɛnɛ di’aha sho ndjɔkɔmɔ lo lonyuma laso oko vɔ.
6 Akristo w’Ase Hɛbɛru wakatombe oma l’ɔtɛmwɛlɔ w’Ase Juda, tshunda diakataka ɔnɛ vɔ mbayela Ɛlɛmbɛ wa Jehowa wakandawasha lo tshimbo ya Mɔsɛ. Mɛnamaka di’Ɛlɛmbɛ ɛsɔ wakatetemala kotola yambalo y’Akristo efula w’Ase Juda, ondo nɛ dia l’edja ka deko efula, ɔsɔ mbaki mboka kakɔ ɔtɔi k’onto ndjasukanya la Jehowa, ndo ɔtɛmwɛlɔ akɔ akalɔngɔswama lo yoho ya diambo, dioho di’ɛlɔmbɛdi diakatahɔnaka diakikɔ, wakalambolaka elambo tena tshɛ, ndo waki la tɛmpɛlɔ kakaleke lokumu l’andja w’otondo la Jerusalɛma. Koko aha ngasɔ mbele Lokristo la mɛtɛ. Lɔ mɛnaka awui lo yoho ya lo nyuma, lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Mɔsɛ, ɔnɛ “[l]akalungamelaka difutu diayayi” ko “ndi akatetemala, uku untu lena one lahenamaka.” (Heberu 11:26, 27) Akristo efula w’Ase Juda kɔmɛnaka awui lo yoho ya lo nyuma. Vɔ wakahakahakaka l’asa bɛkɛ pende lo dihole dia vɔ ndjadjɛ oyango w’ɔlɔlɔ wa ndawɔ lowango lawɔ la kondja lɔsɛnɔ.
7 Onde ndo ɛlɔ kɛnɛ mbasalema awui wa ngasɔ? Eelo, koko hawɔfɔnɛ la wa lo nshi ya ntondo l’akambo tshɛ. Lo mɛtɛ, Akristo wekɔ lo tomba oma lo dikongɛ nɛ di’akambo di’anto wayasɛma efula. Andja ɔnɛ tɛnyaka mboka ya weho la weho, koko l’etena kakɔ kâmɛ, vɔ mɛndjaka anto ɛkɛndɛ wa wotsho efula. Lâdiko dia lâsɔ, efula l’atei aso, wekɔ lo nsɛna lo wedja wambofulanɛ yimba ya diɔnyɔ kana ya tamu l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ, lo wedja w’akanga a nkaki, ndo w’anto wayaɔsa ɔnɛ vɔ mboleki. Naka sho tshikɛ andja wa ngasɔ dihole dia vɔ tɔsɛngiya, kete ‘washo w’etema aso’ kokaka ndjɛna budibudi keto. (Efeso 1:18) Ngande ayoteya ndawɔ dimɛna lowango la kondja lɔsɛnɔ naka hatoyɛna dimɛna otsha lɛnɛ atatatshu na?
8 Dia keketsha Akristo w’Ase Juda, Paulo akawaohola nganɛ wele ɔlɔngɔswamelo w’Akristo ndeka wɔnɛ wakalɔmbɔmaka la Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Lo mɛtɛ, lam’aki wodja w’Isariyɛlɛ wa l’emunyi ekambi wa Jehowa waki l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ, Jehowa akatɛkɛtaka lawɔ lo tshimbo y’amvutshi wakandatomaka. Koko Paulo ate: ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa tɛkɛtaka la so “l’unyo w’On’andi, lakandasonola ukito a diango tshe, oma le ndi mbakandatongi andja.” (Heberu 1:2) Lâdiko dia lâsɔ, Yeso ndeka ‘anyande’ tshɛ woke mbut’ate: nkumi ya dikanga tshɛ ya l’ɔlɔndji wa diwutshi dia Davidi. Nde mbahemɛ ndo andjelo.—Heberu 1:5, 6, 9.
9 Diɔ diakɔ diakalake Paulo Akristo w’Ase Juda ate: “Okone dieli la su dia ndeka nkana akambu wakatuki, shu tatukangana uma lu mbetawo.” (Heberu 2:1) Kânga mbele mbeya awui wendana la Kristo aki ɔtshɔkɔ wa mamba, awui akina efula wakahombamaka. Vɔ waki la dia mbidja yambalo y’efula lo Dui dia Nzambi dia shika ekolo la ntondo ka tɔsɛngiya takâyɛka oma le Ase Juda wanɛ wakâdinge. Ndo sho lawɔ la dia ‘mbidja yambalo y’efula’ lo kɛnɛ katotɛ Jehowa lo dikambo dia tɔsɛngiya t’etshaka wenya tatoyɛ oma l’andja ɔnɛ. Kɛdikɛdi: sho la dia ndjâla la mbekelo y’amɛna ya wekelo ndo l’ekongelo k’ɔlɔlɔ ka walelo wa Bible. Oko wakayodiɛnyaka Paulo lo mukanda wakandafundɛ Ase Hɛbɛru, dui sɔ tɔlɔmbaka nto di’aha sho mbetshaka nsanganya ndo dia sho sambishaka anto akina kɛnɛ ketawɔso. (Heberu 10:23-25) Olimu wa ngasɔ wayotokimanyiya dia sho sungukalaka lo nyuma, di’aha sho shisha shɛnɔ lo dikambo di’elongamelo kaso ka diambo. Naka tayolodja tokanyi ta Jehowa lo timba taso, kete hatotɔkɔmɔ kana kɔ balakata l’ɔkɔkɔ w’awui wakoka toyɛ oma l’andja ɔnɛ.—Osambu 1:1-3; Tukedi 3:1-6.
“Nyulakanaki la Lushi la Lushi”
10 Naka hatodjisha yambalo y’efula l’awui wa lo nyuma, kete sho koka ndjɛna ɔnɛ alaka wa Nzambi bu mɛtɛ. Dui sɔ diakatshama l’eleko ka ntondo, etena kaki paka Akristo w’akitami ato lo tshumanelo ndo lâsɔ k’apɔstɔlɔ amɔ watavu. Paulo akahɛmɔla Ase Hɛbɛru ate: “Anyasu, nyewo, untu omotshi l’atei anyu atukuyala la utema wa kolo waha la mbetawo, la ntombokwela [Nzambi] ka lumu. Keli nyulakanaki la lushi la lushi, uku lushi letawo vati: Elo, ne dia otoi anyu atukukikitshama la lukesu lu akambu wa kolo.” (Heberu 3:12, 13) Tshɛkɛta ya Paulo y’ɔnɛ “nyewo” mɛnyaka ohomba w’efula wa sho sungukalaka. Wâle wekɔ! Wâle wa ohombelo wa mbetawɔ—mbut’ate: ‘pɛkato’—koka ndjohama l’etema aso, ko sho ndjângana etale la Nzambi lo dihole dia sukana la nde. (Jakoba 4:8) Paulo ambotohola dia ‘sho ndakanaka.’ Tekɔ l’ohomba wa diokanelo dia wangasanu dia l’asa onto l’ɔnango. “One latuyatulaka uma le antu akina, atuyangaka paka lulangu landi lutu, atutshanaka la akanga a [“lomba,” NW] tshe.” (Tukedi 18:1) Ohomba wa diokanelo dia ngasɔ sokoyaka Akristo ɛlɔ kɛnɛ dia vɔ ntshɔka tena tshɛ lo nsanganya ya lo tshumanelo, ya lânde, y’etshimbedi ndo ya weke.
11 Yema tshale, paka ko mukanda ande, Paulo ekɔ lo mbisha dako dikina nɛ di’ohomba: “Kuyanga etena kambeta ka nyu ndjala embetsha, nyu [“nyêke l’ohomba w’onto,” NW] ukina nyetsha akambu w’etatelu k’aui [“w’ekila waki Nzambi,” NW] ntu, ndu nyambuyala uku wane wahumba awele, aha mbu ya nde ya wulu. . . . Mbu ya nde ya wulu ndjalaka ne dia etshundju w’antu, wane wambekela, la wambuyala la tumba ta ntshikitanya ololo la kolo.” (Heberu 5:12-14) Lo mɛtɛ, Akristo amɔ w’Ase Juda wakatshikala paka apɛpɛ ato lo ewo kawɔ. Vɔ kombetawɔka esadi osase wakayangamɔka lo dikambo di’Ɛlɛmbɛ la dia wahemelo w’ohekele. (Etsha 15:27-29; Ngalatiya 2:11-14; 6:12, 13) Ondo polo ndo l’etena kɛsɔ ko Akristo amɔ wâkɔshi wetshelo w’ashidi la nɛmɔ oko: nama Sabato lomingu la lomingu ndo difɛstɔ dia Lushi l’Ekesanelo (jour de propitiation) diakasalemaka mbala ɔtɔi l’ɔnɔnyi.—Kolosai 2:16, 17; Heberu 9:1-14.
12 Diakɔ diata Paulo ate: “Okone tutshiki [w]etshelu [w]a ntunduntundu [wa] Kristu, tutetemali lu ditshelu di’etshundju w’antu.” (Heberu 6:1) Ondawi wahatɔlɛka diangɔ ɔlɛ̂lɛ ekɔ l’akoka w’ɛlɔlɔ wa nde ndawɔ lowango l’otale lahekoya anto. Woho akɔ wamɛ mbele, Okristo wadja yimba efula lo diangɔ dia ndɛ dia lo nyuma—lahêmala paka lo wetshelo w’etatelo oto, ‘lo atshina wa wetshelo’—hatohekɔ esakelo kande ka lowango ndo ayokishidiya. (Ɛdika la 2 Timote 4:7.) Lâsɔ nde la dia pamia saki kande lo “nshihudia okone eli wekeki, utali, dungulungu la ohongo” w’akambo wa mɛtɛ, ko nde pama otsha lo eongelo k’onto lambotshunda lo nyuma.—Efeso 3:18.
‘Nyu Nyekɔ l’Ohomba w’Etetemalo’
13 L’ɔkɔngɔ wa Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., Akristo w’Ase Juda wakatshikala nge lo mbetawɔ kânga mbakawalɔshamaka wolo. (Etsha 8:1) Ondo Paulo akohɔka dui sɔ lam’akandafunde ate: ‘Nyohɔ kɛnɛ kakete, l’ɔkɔngɔ wa nyu kondja osase, nyu nyakatetemala lo ta kânga mbakanyasoyamaka efula.’ (Heberu 10:32) Etetemalo ka la kɔlamelo ka ngasɔ akɛnya ngandji kakawokaka Nzambi ndo akawasha lotshungɔ la vɔ tɛkɛta la ntondo kande. (1 Joani 4:17) Paulo ambalɔmba di’aha vɔ tshika lotshungɔ lawɔ la tɛkɛta lo shisha mbetawɔ yawɔ. Nde ambakɔkɔmiya ate: “Dieli la nyu dia ntetemala, dia nyu ntsha lulangu la [Nzambi], ku nyu nyayulungula daka diakandanyulaki. Ne dia lam’ayeta etenyi ka tshitshe, One laya ka ndja ayuya, hutshimbatshimba.”—Heberu 10:35-37.
14 Kayotota dikambo diaso ɛlɔ kɛnɛ na? Efula kaso taki l’ohetoheto wa mamba lam’akatamɛ mbeka akambo wa mɛtɛ w’Akristo. Onde teke l’ohetoheto akɔ? Ko kana, ‘tambotshika ngandji kaso k’oma l’etatelo’? (Enyelo 2:4) Onde tambɔlɛmba, kana tɛna oko wetshelo a wenya ndo ɔnɛ tambohekɔ kongɛ Armagɛdɔ? Ohonyotokokanyiya yema. Akambo wa mɛtɛ hawoshilaka nɛmɔ. Polo nd’ɛlɔ kɛnɛ, Yeso ekɔ nshi tshɛ Nkumekanga kaso ka l’olongo. Tekɔ lo nongamɛ dia kondja lɔsɛnɔ la pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ, ndo tatetemalakɔ nama lɔngɛnyi lasaso la Jehowa. Ndo, tatohɛke pondjo ɔnɛ: “One laya ka ndja ayuya, hutshimbatshimba.”
15 Omalɔkɔ, ɛtɛkɛta wa Paulo wa lo Heberu 12:1, 2 sunganaka mɛtɛ: “Osoku ndu shu tunya wetshu tshe, la akambu wa kolo [ohombelo wa mbetawɔ] watutudingamaka lam’esu weodu, tusaki esakelu kasu ka luwangu keli la ntundu l’eteti. Tendaki Jesu, utatedi la unduwanyi wa mbetawo kasu, one [“lakakikɛ otamba w’asui,” NW] ne dia ongenongeno wakakitshama la ntundu kandi. Ndi akonyola sonyi kawo, akatudjase lu lunya la pami la kiti ka diulelu ka [Nzambi].” Ekambi a Nzambi mbikikɛka awui efula lo nshi nyɛ y’ekomelo. Oko Yeso, ɔnɛ lakakikɛ polo ndo lo nyɔi, anangɛso l’akadiyɛso amɔ wakakikɛ ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa mamba—nkanu, ndii, dieyanelo dia la wolo kânga nyɔi. (1 Petero 2:21) Onde etema aso hawotosokoya dia sho mbaoka ngandji lo menda kɔlamelo yawɔ?
16 Koko, awui anɛ wamboyota Paulo l’ɔkɔngɔ mendanaka l’Akristo efula: “Nyu nyatayashikike edja ndu dikila lam’akanyalo la akambu wa kolo ta.” (Heberu 12:4) Kânga mbediɔ ɔsɔku, kɛndakɛnda lo mboka k’akambo wa mɛtɛ lo dikongɛ nɛ, ekɔ dui dia wolo le anto amɔ l’atei aso. Akristo amɔ wambɔkɔmɔ l’ɔkɔkɔ “w’amonyodi wa kolo” wahomana la wɔ l’elimu kana la waa kalasa, vɔ tetemalaka mbikikɛ lɔsɔkɔ kana awui watshutshuya dia vɔ ntsha pɛkato. (Heberu 12:3) Lam’akawahomana l’ehemba a wolo, amɔ wakakawola ɛkɔngɔkɔngɔ lo kɛnɛ kendana la yɛdikɔ yakawɔshi ya namaka ɛlɛmbɛ wa Nzambi wa lâdiko. (Heberu 13:4, 5) Waa apɔsta wambofukutanya lonyuma l’anto amɔtshi walonga wetshelo awɔ wa lɔlɛngɔ. (Heberu 13:9) Ekakatanu wele l’anto amɔ ambashishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ. Yambalo y’efula yadja Akristo amɔ lo tɔkɛnyɔ la lo ɔlɛmwɛlɔ wa demba ambɔladia mbetawɔ yawɔ. Ndo anto efula wekɔ lo mboka dia wambohinama l’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ la lo dikongɛ nɛ di’akambo.
17 Mɛtɛ, l’atei w’awui asɔ tshɛ, ndoko nɛ diɛdimi la ‘shika ekolo polo ndo lo dikila.’ Ndo ekɔ awui amɔ watotokomɛka oma lo tɛdikɔ ta kɔlɔ takatɔshi shamɛ. Koko, awui asɔ tshɛ mbidjaka mbetawɔ kaso l’ehemba. Diɔ diakɔ diahombaso mendaka ɛnyɛlɔ ka mamba k’etetemalo kakatotshikɛ Yeso. Aha sho mbohɛ elongamelo ka mamba kele la so. Teyake nshi tshɛ ɔnɛ Jehowa “keli ufutshi a wane watûyangaka.” (Heberu 11:6) Naka sho sala ngasɔ, kete tayokondja ekeketshelo ka lo nyuma kahombaso dia sho tetemala ndawɔ lowango laso la kondja lɔsɛnɔ.
Sho Kokaka Mbikikɛ
18 Akristo w’Ase Juda akawasale l’ɔkɔngɔ wa vɔ nongola mukanda wakatomɛ Paulo na? Suke l’ɛnɔnyi esamalo l’ɔkɔngɔ wa nde fundɛ Ase Hɛbɛru mukanda akɔ, ta diakɔtɔ lo Judeya. Lo 66 T.D., alembe w’Ase Rɔmɔ wakadinge Jerusalɛma, ko ɛtɛkɛta wa Yeso ɛnɛ wakakotshama: “Lam’ayunyɛna elui w’alimbi wambudinga Jerusalema, kanyeyi nyati: Elanyelu kayo kaya suki.” (Luka 21:20) Koko, di’ɔlɔlɔ w’Akristo wototanema la Jerusalɛma l’etena kɛsɔ, Yeso akate ate: “Lushi lako, wane weli la Judiya, kawulawo l’ekungu; wane weli l’atei a ngelu, kawumo; wane weli l’esui, tawuyakaki loko.” (Luka 21:21) Omalɔkɔ, ta diaki lam’asawɔ l’Ase Rɔmɔ akawadje l’ohemba: Onde Akristo w’Ase Juda wototomba oma la Jerusalɛma, lɛnɛ aki tshunda di’ɔtɛmwɛlɔ awɔ ndo lɛnɛ akahikama tɛmpɛlɔ kawɔ ka lokumu efula?
19 La shashimoya, ndo aha l’anto mbeya bonde, Ase Rɔmɔ wakakalola. Ondo, ewandji w’Ase Juda wakɛnyi ɔnɛ ɔsɔ aki djembetelo yɛnya ɔnɛ Nzambi aki lo kokɛ osomba awɔ w’ekila. Ko Akristo akawatshe na? Awui wakete totɛka ɔnɛ vɔ wakalawɔ. Ko lo 70 T.D., Ase Rɔmɔ wakayoyâka ko ndjohandjola Jerusalɛma vwa ko lokema l’anto wakashisha nsɛnɔ yawɔ. “Lushi la [Jehowa]” lakatatshi Jɔɛlɛ lakahotwɛ Jerusalɛma. Koko lâsɔ ko Akristo wa kɔlamelo wamboshila la tomba oma l’osomba. Vɔ ‘wakake.’—Joele 2:30-32; Etsha 2:16-21.
20 Ɛlɔ kɛnɛ, sho mbeyaka ɔnɛ ‘lushi lokina la Jehowa’ la woke laya suke la mpotwɛ dikongɛ nɛ di’akambo di’otondo. (Joele 3:12-14) Hateye wonya wayoya lushi lɔsɔ. Koko Dui dia Nzambi toshikikɛka ɔnɛ mɛtɛ, lɔ layoya! Jehowa ate: lɔ halotshimbatshimba. (Habakuka 2:3; 2 Petero 3:9, 10) Omalɔkɔ, nyɛsɔ ‘toleke mbidja yambalo l’akambo wakatoke.’ Tatoshishake mbetawɔ kaso, ndo tewɔ “akambu wa kolo watutudingamaka lam’esu weodu.” Tɔsɛ tɛdikɔ ta mbikikɛ edja tshɛ kahataye lushi lakɔ. Tatohɛke ɔnɛ: pusupusu ka woke kaki Jehowa ka l’olongo, kana ɔlɔngɔswamelo ande, kekɔ lo takindjakindja tsho. Tɔ kayokotsha sangwelo diatɔ. Ɔnkɔnɛ, aha la mpekɔ, nyɛsɔ totetemale ndawɔ lowango laso la kondja lɔsɛnɔ!
[Study Questions]
1, 2. Awui wa mamba akɔna wangɛnyangɛnya ekambi wa Jehowa lo nshi nyɛ y’ekomelo na?
3. Kânga la ntondo k’ekakatanu akɔna wahombaso mongaka la yimba y’ɔngɛnɔngɛnɔ na?
4. Yimba ya ngande yaki l’Akristo wa la Filipi?
5. (a) Yimba yakɔna yaki l’Akristo w’Ase Hɛbɛru lam’akatongama etshumanelo ka ntondo k’Akristo na? (b) Lembetshiya yimba yaki l’Akristo amɔ w’Ase Hɛbɛru oya l’ɛnɔnyi 60 T.D.
6. Naa etshikitanu ɛmɔtshi wele l’asa ɔtɛmwɛlɔ wakasalemaka la tshina di’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ la w’Akristo wadja mbetawɔ kawɔ le Yeso Kristo?
7. Ngande wakoka dikongɛ nɛ diambototomba monga la shɛngiya lo lowango laso la kondja lɔsɛnɔ na?
8. Naa awui amɔ wɛnya ɔnɛ Lokristo la mɛtɛ ndeka nganɛ wakawatɛmɔlaka Nzambi la tshina di’Ɛlɛmbɛ na?
9. Oko Akristo w’Ase Juda wa lo nshi ya Paulo, bonde kahombaso ‘mbidja yambalo y’efula’ lo kɛnɛ kata Jehowa?
10. (a) Kakɔna kakoka komɛ onto lahaleke mbidja yambalo lo Dui dia Jehowa? (b) Ngande wakokaso ‘ndakanaka nshi tshɛ’ na?
11, 12. Lande na ahatahombe komɛ paka lo mbeya atshina a wetshelo w’Akristo ato na?
13. Ngande wakɛnya Akristo w’Ase Hɛbɛru mbetawɔ kawɔ lo nshi ya ntondo?
14. Awui akɔna wakoka tokimanyiya dia sho monga l’etetemalo kânga mbambotokambɛ Jehowa ɛnɔnyi efula?
15. Ngande wakakikɛ Akristo amɔtshi ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa mamba oko Yeso na?
16, 17. (a) Ehemba akɔna wendana la mbetawɔ kawɔ walɔshana l’Akristo amɔtshi na? (b) Kakɔna kahombaso mbohɔka dia sho kondja wolo wa tetemala la lowango laso la kondja lɔsɛnɔ na?
18, 19. Awui akɔna wakatshama wɛnya ɔnɛ Akristo w’Ase Hɛbɛru waki la Jerusalɛma wakayele dako dia Paulo diakasambiyama?
20. Kakɔna kahombaso sala etena keyaso ɔnɛ “lushi la [Jehowa]” laya suke na?
[Caption]
[Questions]
[Caption on page 19]
[Caption on page 19]
Oko andawi, Akristo hawohombe tshikɛ ɛngɔ kɛmɔ diaaso dia mbaengesola yimba
[Caption on page 20]
[Caption on page 20]
Ndok’ema kakoka shimba pusupusu ka Jehowa ka l’olongo dia tɔ kotsha sangwelo diande
[Caption on page 22]
[Review on page 22]
Onde Wɛ Mbohɔka?
◻ Naa dako diaki Paulo le Ase Filipi diele naka sho diyela kete tayotetemala la lowango laso la kondja lɔsɛnɔ na?
◻ Kakɔna kayotokimanyiya dia sho shika tanga di’aha shɛngiya y’andja ɔnɛ tekola yimba na?
◻ Ngande wakokaso kimanyiyana dia sho tetemala la lowango laso na?
◻ Naa awui amɔtshi wakoka kɔmɔla Okristo otema?
◻ Ngande wakoka ɛnyɛlɔ ka Yeso tokimanyiya dia sho tetemala na?