BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w98 11/1 lk. 22-27
  • Onde Olimu Ayɛ Wayolongola?

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Onde Olimu Ayɛ Wayolongola?
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1998
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Tohike Etshina k’Ɔlɔlɔ
  • Tohike la Diangɔ di’Amɛna
  • Onde Olimu Ayɛ Wayolongola?
  • Ele l’Ɔkɛndɛ na?
  • Tokimanyiya anto dia vɔ sukana oya le Jehowa
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Nyokambake Dikambo Dia Panda Kanyu!
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1998
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1998
w98 11/1 lk. 22-27

Onde Olimu Ayɛ Wayolongola?

“Untu l’untu endi okone ahikandi [etshina].”​—⁠1 KORETO 3:⁠10.

A TSHUKANYI amɔtshi ahende w’Akristo wekɔ lo shishima ɔnawɔ l’ashashi. Opandjudi ɔmɔtshi wa Diolelo ambɛna nganɛ wayasha ombeki ɔmɔtshi wa Bible efula lo mbowenda tsho l’elungi. Wonya wetshande oma lo lɔyɛnga, ekumanyi kɛmɔtshi k’Okristo ambɛna l’atei w’ampokami onto ɔmɔtshi lêke kandjasha lo mɛtɛ ayanga avɛsa lo Bible kande la wangasanu tshɛ. Ekambi ɛsɔ wa Jehowa wa kɔlamelo wekɔ l’elongamelo k’efula l’etema awɔ. Eelo, sunganaka vɔ ndjambola ɔnɛ: ‘Onde anto asɔ kokaka ndjôka Jehowa ngandji, mbôkambɛ, ndo nama kɔlamelo yawɔ?’ Lo mɛtɛ, etombelo wa ngasɔ hawoye oyâya. Vɔ mpikaka olimu efula.

2 Ɔpɔstɔlɔ Paulo ɔnɛ laki ndamɛ ombetsha wa manamana akatɛtɛ di’ohomba w’olimu wa ndakanya ndo mbetɛ anto ambeki lam’akandafunde ate: ‘Edja kɛnɛ, tshike nyambôtongaka embetsha.’ (Heberu 5:12) Akristo wakandafundɛ awui asɔ wakahame paka yema tsho lo menda edja kayawɔ ambetawudi. Aha paka ɔnɛ vɔ kôkoka mbetsha anto akina, koko aki ohomba mbaohola ndo atshina w’akambo wa mɛtɛ. Ɛlɔ kɛnɛ, oko weso embetsha, ek’ɔlɔlɔ sho tshɛ mbɛdikola akoka aso ko menda lɛnɛ ahombaso nɔngɔsɔla. Tatohɛke ɔnɛ nsɛnɔ y’anto yekɔ lo wâle. Ahombaso ntsha na?

3 Lo wɛɛla ɔmɔtshi waha l’okakatanu wakandasha, Paulo akɛdinya olimu wa mbetɛ ambeki la wokelo wa luudu. Nde akatatɛ, ata ate: “Shu teko ekambi kame la [Nzambi], nyu nyeko ekambo ka [Nzambi], la luudu la [Nzambi].” (1 Koreto 3:⁠9) Ɔnkɔnɛ, ndo sho mbaka luudu lɛ̂dikawɔ l’anto lanɛ. Tekɔ lo mbisha lonya dia mbaetɛ ambeki wa Kristo. Sho ntshaka ngasɔ oko wanɛ waka kâmɛ la Ɔnɛ lele “umbiki a diango tshe.” (Heberu 3:⁠4) Nde diɛsɛ dia woke lee! Nyɛsɔ tende nganɛ wakoka tokimanyiya dako diakasambiyama diakasha Paulo Ase Kɔrɛtɔ dia sho ndjâla ekambi wa tomanamana l’olimu aso. Tayoleka tɛkɛta djekoleko dikambo dia ‘yewo yaso ya mbetsha.’​—⁠2 Timote 4:⁠2.

Tohike Etshina k’Ɔlɔlɔ

4 Dia luudu tshikala edja efula ndo shikimala, lɔ pombaka monga l’etshina k’ɔlɔlɔ. Diakɔ diakafunde Paulo ate: “Uku aki yediko ya ngandji ka mamba ka [Nzambi], kakandambisha uku [“ɔnɔmbɔdi w’olimu wa lomba,” NW], dimi lakahiki tshina dia luudu.” (1 Koreto 3:10) Yeso Kristo akakambe la wɛɛla wɔfɔnyi lawɔ lam’akandate dikambo dia luudu laki konyukɔ la ngembe ka wolo nɛ dia ombiki alɔ akahike etshina ka wolo. (Luka 6:​47-49) Yeso akeyaka mɛtɛ ohomba w’etshina. Nde aki lawɔ lam’akahike Jehowa nkɛtɛ nyɛ.a (Tukedi 8:​29-31) Ndo ampokami wa Yeso mbakeyaka ohomba w’etshina k’ɔlɔlɔ. Paka mvudu yaki l’etshina k’ɔlɔlɔ mbakakokaka shikimala la ntondo ka mvula ngembe l’adidimu a nkɛtɛ wakatshamaka la Palɛstinɛ. Ko di’etshina kakɔna kakataka Paulo na?

5 Paulo akafunde ate: “Untu heyi mpika tshina dikina, paka tshina diakahikama; dio dieli Jesu Kristu.” (1 Koreto 3:11) Ɔsɔ bu mbala ka ntondo kambowɔtɛkɛta dia Yeso oko etshina. Lo mɛtɛ, Isaya 28:16 akatatshi ɔnɛ: “Diako mbata Khumadiondjo [Jehowa] ati: Enda, lambukitsha dive [dia] etshina dia Siona ka shikaa, dive diedikami ololo, dive dia lu tshuku di’ushinga a wulu, dive diushikikami shikaa.” Jehowa akasangoya edja efula di’Ɔnande ndjâla etshina k’etshumanelo k’Akristo.​—⁠Osambu 118:22; Efeso 2:​19-22; 1 Petero 2:​4-6.

6 Ko ele etshina k’Okristo l’Okristo na? Oko wakate Paulo, ndoko etshina kekina le Okristo wa mɛtɛ lâdiko dia Yeso Kristo​—⁠etshina kakahikama lo Dui dia Nzambi. Lo mɛtɛ, Paulo akahike etshina ka ngasɔ. La Kɔrɛtɔ lɛnɛ akawɔsaka filozofi la nɛmɔ di’efula, nde konanga mambiya anto la lomba la l’andja ɔnɛ. Koko, Paulo akasambisha “Kristu lakawadiaki l’utamba,” ɔnɛ lakɛnamaka oko “enginya” le ase wedja. (1 Koreto 1:23) Paulo akalakanya ɔnɛ Yeso mbele onto loleki woke (personnage central) lo sangwelo diaki Jehowa.​—⁠2 Koreto 1:20; Kolosai 2:​2, 3.

7 Paulo ate nde akalakanya ngasɔ “uku [“ɔnɔmbɔdi w’olimu wa lomba,” NW].” Lo mbuta ngasɔ, nde kondjasɛma. Lowando loto mbakandɛnyaka lo woho wakawosha Jehowa losha la diambo la kongɛ kana nɔmbɔla olimu. (1 Koreto 12:28) Lo mɛtɛ, ɛlɔ kɛnɛ sho bu la losha la ntshaka ahindo oko akalongola Akristo wa l’eleko ka ntondo. Ondo hatoyaɔshi oko wanɛ wele la losha la ndjâla embetsha w’eshika. Koko lo yoho mɔtshi y’ohomba efula, tekɔ la losha la ngasɔ. Tênde yema: Jehowa toshaka nyuma kande k’ekila dia tɔ tokimanyiya. (Ɛdika la Luka 12:​11, 12.) Sho nangaka Jehowa ndo tekɔ l’ewo k’atshina a wetshelo wa Dui diande. Wasɔ ekɔ mɛtɛ weshasha w’amɛna efula wa sho kamba lawɔ dia mbetsha anto akina. Nyɛsɔ tokambake la weshasha akɔ dia mbika etshina k’ɔlɔlɔ.

8 Etena kahikaso etshina lo lokombo la Kristo, hatɛnya ɔnɛ nde eke ɔn’ashashi laheye ndjakokɛ ndo loladi lo lokoto la nyama, kana ɔnɛ nde mbɛdima la Jehowa lo ndjela wetshelo wa Losato l’Osanto. Kema, wetshelo ɔsɔ hatombi oma lo Bible, ɔsɔ ekɔ etshina ka kesaka Akristo. Koko, sho ndakanyaka ɔnɛ: nde mbaki onto loleki woke lo tena tshɛ, ɔnɛ nde akalambola lɔsɛnɔ lande la kokele lo dikambo diaso, ndo ɔnɛ ɛlɔ kɛnɛ nde ekɔ Nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa ndo kôlɛ l’olongo. (Romo 5:8; Enyelo 11:15) Ndo nto, sho keketshaka ambeki aso dia vɔ kɛndakɛnda lo wanya wa Kristo ndo mbokoya waonga ande. (1 Petero 2:21) Sho nangaka asolo awɔ munandema lo menda ohetoheto waki la Yeso l’olimu w’esambishelo, kɛtshi kakandokaka amɛnyi fɔnu l’anto w’anyanya, atshi wa pɛkato wambɔtɛtshatɛtshama l’ɔtɛ wa kɔlɔ yawɔ, ndo dihonga diaki lande la ntondo k’ehemba. Lo mɛtɛ, Yeso ekɔ etshina a lokombo. Onde dikambo dikina diekekɔ?

Tohike la Diangɔ di’Amɛna

9 Paulo akafunde ate: “Keli naka untu ayuhika paunyi la fesa, la mboko y’ave ya ushinga a wulu, la etamba, la adiyu, la nengese, ladiku dia tshina diako​—⁠ulimu wa untu l’untu wayenama, ne dia lushi la dienyanyu di’elimu lu dja layuyala; dja yame yayuhimba ulimu w’untu l’untu okone wewo.” (1 Koreto 3:​12, 13) Kakɔna kakalange Paulo mbuta na? Tênde avɛsa wosukanyi lawɔ. Ntondotondo, Paulo aki ombiki w’etshina. Lo nkɛndɔ yande ya misiɔnɛrɛ, nde akatakindolaka l’osomba l’osomba, atasambisha anto efula wahâtokaka dia Kristo ndoko lushi. (Romo 15:20) Oko aketawɔ anto akambo wa mɛtɛ wakandetshaka, tshumanelo diakâtema. Paulo akayashaka efula lo dikambo di’akanga wa kɔlamelo asɔ. (2 Koreto 11:​28, 29) Koko, olimu ande akɔlɔmbaka dia nde têtetaka tsho. Omalɔkɔ, l’ɔkɔngɔ wa nde mbidjasɛ ngɔndɔ 18 la Kɔrɛtɔ paka dia mbikaka etshina, nde akayotshɔka otsha l’esomba ekina atosambisha. Koko, nde akalekaka mbidja yimba efula lo woho wakatetemalaka anto akina l’olimu wakandakambe lɛkɔ.​—⁠Etsha 18:​8-11; 1 Koreto 3:⁠6.

10 Mɛnamaka di’anto amɔtshi wakahike l’etshina kakatahiki Paulo la Kɔrɛtɔ kôkambaka olimu dimɛna. Dia manya anto dikambo sɔ fundo, Paulo ambɛnya weho ehende wa diangɔ diotshikitanyi wakawɔ luudu: ntondotondo tekɔ la paunyi, fɛsa, l’ave w’oshinga wolo. Lo wedi okina, tekɔ la etamba, sɔdu la nɛngɛsɛ. Vɔ kokaka mbika mvudu la diangɔ di’ɔlɔlɔ diatshikala edja, diahalongola; kana mbikama esadi esadi, la mbolo y’olimu y’ɔnɛ tokɛ̂ngiyaka kaango, yahaviya ndo yakoka nongola. Aha la tamu, lam’ele Kɔrɛtɔ aki osomba a woke, mbokɛmaka di’anto wakakaka weho akɔ ehende wa mvudu. Tɛmpɛlɔ ya weke weke yakikɔ, yakawakaka l’ave wa weke, w’oshinga wolo efula, ondo etenyi kɛmɔtshi ka tɛmpɛlɔ kakalɛngamaka la paunyi la fɛsa.b Ondo mvudu shɔ ya welo yakatshikala efula yaki tosakasaka lo ndjiɛdika l’ekole, totombotombo, tanda diakasukanaka ayɔ la tidudu t’esongo tahâtashile la mbikama ndo takawafufaka la sɔdu.

11 Kakɔna kakakomɛka mvudu shɔ naka yambɔtɔ dja na? Bu wolo kadimola dimbola sɔ ɛlɔ kɛnɛ oko wakidiɔ lo nshi ya Paulo. Lo mɛtɛ, Mummius, Jeneralɛ y’alembe y’Ose Rɔmɔ akalɛndja osomba wa Kɔrɛtɔ lo 146 N.T.D. ko mbotshumba. Tidudu efula takakama l’esongo, la sɔdu, kana la ndjwa takalongola oshiki, koko mvudu yakahikama wolo l’ave, ndo yakawashingola dimɛna la fɛsa la paunyi konongola. Ondo ambeki wa Paulo wa la Kɔrɛtɔ wakêtetaka suke la mvudu shɔ nshi tshɛ​—⁠mvudu yâki konongola ndo yakakama l’ave w’oshinga wolo, koko yâkiwɔ y’anyanya yakalongola oshiki. Ande woho wakaleke tɛtɛɛ Paulo lo dikambo sɔ lee! Wonya wêtshaso, sho pombaka ndjaɛna dia tekɔ oko ambiki. Ndeka dimɛna sho kamba la diangɔ dia wokelo diayoviya ndo di’ɔlɔlɔ. Ngasɔ kete olimu wokambiso mbeyaka tshikala edja. Naa diangɔ diakɔ dia wokelo diayoviya sɔ, ndo bonde kele ekɔ ohomba efula kamba ladiɔ na?

Onde Olimu Ayɛ Wayolongola?

12 Aha la tamu, Paulo akeyaka di’Akristo amɔtshi wa la Kɔrɛtɔ kombikaka mvudu y’amɛna. Lo na âkiwɔ kondjika dimɛna na? Oko wadiɛnya avɛsa wosukanyi, diatɔnelo diakɔtɔ l’etshumanelo, akanga w’ɛkɔmiya wakatɛtɛmɔlaka anyawɔ anto kânga mbakaweyaka ɔnɛ dui sɔ diotokakitola etshumanelo. Amɔtshi wakataka ɔnɛ: “Dimi usika Paulo,” ko akina wakatɛtɛ̂ka ɔnɛ, “Dimi usika Apolo.” Ondo amɔtshi wakalekaka ndjaɛna ɔnɛ vɔ mbele akanga a lomba. Hatokoke mamba di’etombelo wakɛnama, vɔ wakakanaka akambo oko anto wa l’emunyi, oko wanɛ wêke apɛpɛ lo nyuma, ndo wakalole la “kandjema la tamu.” (1 Kɔrɛtɔ 1:12; 3:​1-4, 18) Waonga wa ngasɔ wakɛnamaka ndo lo wetshelo wakawetshaka l’etshumanelo ndo l’olimu w’esambishelo. Diɔ diakɔ diaki olimu awɔ wa mbetɛ anto ambeki, wâtekana oko luudu lokiwɔ la diangɔ di’anyanya nɛ dia wakanya lomba oma lɔkɔ. Tôtowemala la ntondo ka ‘dja.’ Dja yakɔna yakataka Paulo shɔ na?

13 Sho tshɛ tekɔ la ntondo ka woho ɔmɔtshi wa dja, mbut’ate dja mɔtshi yatekamɛ la ntondo lo lɔsɛnɔ laso, mbut’ate: ehemba wakomɛ mbetawɔ kaso. (Joani 15:20; Jakoba 1:​2, 3) Oko sho ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wa la Kɔrɛtɔ wakahombe mbeya ɔnɛ: onto tshɛ lêtshawɔ akambo wa mɛtɛ ayohomana l’ehemba. Naka hatolakanyisha anto dimɛna, kete ndoko etombelo wa dikayi wayoyala. Paulo akatɛtɛ ate: “Naka ulimu wakahiki untu ladiku dia tshina diako ayutshikala, keti untu ako nungula difutu. Naka ulimu w’untu ayulungula, ndi ayushisha difutu. Kuyanga ndame ayushimbamela, keli uku untu luhandji kwe lu dja.”c​—⁠1 Koreto 3:​14, 15.

14 Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ ɛtɛkɛta wa kana yimba! Ayonga kandji k’efula naka sho ntsha tshɛ dia kimanyiya onto dia nde koma ombeki, ko tete le dia nde ndjɔkɔ l’ehemba kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ polo ndo ndjotakɔ mboka k’akambo wa mɛtɛ. Paulo akeyaka dui sɔ ɔlɔlɔ lam’atande ɔnɛ naka ngasɔ kete tamboshisha. Ondo sho mbeyaka nyanga efula ko panda kaso ndjonga oko nganɛ walembetshiya divɛsa diakɔ ɔnɛ: “uku untu luhandji kwe la dja”​—⁠wâtekana oko onto lamboshisha mbo yande tshɛ la dja, ko ndo ndamɛ panda kwɛ la dja yakɔ. Ko ngande wakokaso mbewɔ oshishelo ɔsɔ na? Tohike la diango dia wokelo diatshikala edja! Naka sho mbetsha ambeki aso lo yoho yawananda l’etema, yâsokoya dia vɔ mbɔsa la nɛmɔ akoka anɛ w’Akristo wele oko lomba, shɛnɔdi, wɔma wa Jehowa, la mbetawɔ ka shikaa, lâsɔ kete tekɔ lo mbika la mbolo y’olimu yaviya, yahalongola. (Osambu 19:​9, 10; Tukedi 3:​13-15; 1 Petero 1:​6, 7) Wanɛ waya la waonga asɔ ko wayotetemala ntsha lolango la Nzambi; waonga akɔ ayowashikikɛ di’elongamelo kawɔ ka monga la lɔsɛnɔ la pondjo. (1 Joani 2:17) Ngande wakokaso kamba la ɛnyɛlɔ ka Paulo kɛsɔ lo yoho y’ɔlɔlɔ na? Tɔshi diɛnyɛlɔ dimɔtshi.

15 Lam’etshaso ambeki wa Bible, tatêtshake pondjo wahɔ w’anto la ntondo ka waki Jehowa Nzambi. Oyango aso bu wa mbaetsha dia vɔ tɔsa oko sho mbele kiɔkɔ ya lomba. Sho nangaka vɔ mendɛka le Jehowa, lo Dui diande, l’ɔlɔngɔswamelo ande dia kondja ɛlɔmbwɛlɔ. Omalɔkɔ, lam’akadimolaso wembola watokawɔ, aha sho mbishaka paka kanyi yaso shamɛ. Koko, towaetsha dia vɔ kondja ekadimwelo l’ekimanyielo ka Bible la k’ekanda watondja “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ.” (Mateo 24:​45-47, NW) L’ɔkɔkɔ akɔ wâmɛ, paka sho namaka di’aha ambeki aso wa Bible tomamemaka paka shamɛ ato. Lo dihole dia mboka kiidi l’otema wonya walanga akina mbadja lo demba, sho la dia keketsha ambeki aso dia vɔ lawɔ ‘mboka anto akina’ ngandji, dia vɔ mbeyana ndo l’anto akina efula l’etshumanelo.​—⁠2 Koreto 6:​12, 13.

16 Dikumanyi di’Akristo lawɔ wekɔ l’ɔkɛndɛ a woke wa mbodia kana mbika ambeki. Lam’ewɔ la ntondo k’etshumanelo dia mbetsha anto, vɔ pombaka nyanga dia mbika la mbolo y’olimu yahalongola. Mbeyaka monga ko akoka awɔ wa wetshelo , akambo wêyawɔ ndo lonto lawɔ tshikitana efula, koko vɔ hawohombe kamba l’etshikitanu wa l’asawɔ ɛsɔ dia kotola ambeki l’ɔkɔngɔ awɔ. (Ɛdika la Etsha 20:​29, 30.) Hatomane fundo lande na kakataka anto amɔtshi wa l’etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ ɔnɛ: “Dimi usika Paulo” kana, “Dimi usika Apolo.” Koko sho kokaka ndjashikikɛ ɔnɛ dikumanyi pende dia kɔlamelo sɔ kokeketsha yimba ya ngasɔ ya diatɔnelo. Paulo kombetawɔ di’anto mbɔ̂tɛtɛmɔla; nde akatone dui dia ngasɔ. (1 Koreto 3:​5-7) Woho akɔ mbele ɛlɔ kɛnɛ, dikumanyi la dia mbohɔka nshi tshɛ ɔnɛ “ekoko wa [Nzambi] mbaleshawo.” (1 Petero 5:​2, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Ɛkɔkɔ ɛsɔ bu w’onto ɔmɔtshi. Omalɔkɔ, dikumanyi ndɔshaka la wolo tshɛ kanyi y’onto tshɛ lalanga mbahemɛ ɛkɔkɔ kana olui wa dikumanyi. Naka dikumanyi monga la saki ka ndjâkitshakitsha dia kambɛ etshumanelo, dia munanda etema, ndo dia kimanyiya ɛkɔkɔ dia vɔ kambɛ Jehowa l’etema awɔ tshɛ, kete vɔ wayokaka la mbolo y’olimu yahalongola.

17 Ndo Akristo wele l’ana mbayakiyanya efula lo dikambo sɔ. Ande saki k’efula kele lawɔ ɔnɛ anawɔ kawokondja lɔsɛnɔ la pondjo lee! Diɔ diakɔ diakambawɔ la wolo efula dia ‘kɔkɔmiya’ anawɔ ɛlɛmbɛ l’alako w’oma lo Dui dia Nzambi l’etema awɔ. (Euhwelu k’Elembe 6:​6, 7) Vɔ nangaka anawɔ mbeya mɛtɛ, aha oko onto lawadjɛ ɛlɛmbɛ kana oko onto lâtshutshuya dia vɔ mbetawɔ awui wa mɛtɛ, koko dia vɔ mbɔsa mɛtɛ oko yoho ya lɔsɛnɔ la dimɛna, lasha onto difuto, ndo lɔ̂ngɛnyangɛnya. (1 Timote 1:11) Dia vɔ mpika etshina k’anawɔ ndjokoma ambeki wa kɔlamelo waki Kristo, ambutshi wôka anawɔ ngandji ntshaka tshɛ dia kamba la diango dia wokelo diahalongola. Vɔ hawotshu l’anawɔ la wolo wolo, koko mbâkimanyiyaka dia vɔ minya waonga wahetsha Jehowa ndo monga la wanɛ walangande.​—⁠Ngalatiya 5:​22, 23.

Ele l’Ɔkɛndɛ na?

18 Sawo nɛ diambonyiya dimbola dimɔtshi di’ohomba efula. Naka onto ɔmɔtshi ladjaso weolo efula dia mbokimanyiya ambotakɔ mboka ka mɛtɛ, onde lâsɔ kete ɔnɛ hatokutshisha ɔkɛndɛ aso w’embetsha dimɛna​—⁠ɔnɛ takahike la diangɔ dia wokelo di’anyanya? Kema. Ɛtɛkɛta wa Paulo toholaka ɔnɛ tekɔ l’ɔkɛndɛ wa woke wa mbisha lonya dia mbika l’olimu wa mbetɛ anto ambeki. Tayotsha tshɛ kakokaso dia mbika etshina kakɔ dimɛna. Koko Dui dia Nzambi hadiototɛ ɔnɛ tɛmbɛ ɔkɛndɛ ɔsɔ tshɛ ko l’ɔkɔngɔ diko ndjoyasha onongo etena katakɔ wanɛ walangaso kimanyiya oma l’akambo wa mɛtɛ. Akambo akina mbekamaka l’atei lâdiko di’ɔkɛndɛ aso wa mbika. Oko ɛnyɛlɔ, tênde kɛnɛ kata Paulo kânga lo dikambo di’embetsha waki kôkamba olimu awɔ w’ambiki dimɛna: “Ndi ayushisha difutu. Kuyanga ndame ayushimbamela.” (1 Koreto 3:15) Naka ombetsha mbeyaka kondja panda, kânga mbele lonto l’Okristo lakandatshaka tshɛ dia konya ombeki akɔ ambokadimɔ oko olimu ‘wambolongola’ l’ohemba wa dja, ayotota lâsɔ na? Lo mɛtɛ, Jehowa ayonda ombeki ɔsɔ l’ɛkɔmɔ l’ɔtɛ wa tɛdikɔ takandɔshi dia kana nde ayoyela mboka k’ɔlɔlɔ kana bu.

19 Ɔkɛndɛ w’onto l’onto wekɔ ohomba efula. Vɔ têndaka sho tshɛ. Ko lâsɔ, Bible atetshatɔ, djekoleko di’ɔkɛndɛ akɔ ɔsɔ na? Dia dikambo diakɔ mbayotosawola lo sawo diayela.

[Footnotes]

a ‘Etshina ka nkɛtɛ’ katawɔ lanɛ mbeyaka nembetshiya wolo wokime nkɛtɛ la weho w’ekama tshɛ wa tɔɔtɔ tshɛ ta l’olongo l’ahole awɔ. Lâdiko dia lâsɔ, nkɛtɛ tɔamɛ kakakengama lo yoho ‘yahatwasukasukaki’ pondjo, kana nanyema.​—⁠Osambu 104:⁠5.

b ‘Ave w’oshinga wolo’ wakataka Paulo asɔ komonga paka mbɔkɔ y’akɛso y’oshinga wolo, ɛnyɛlɔ oko diyama kana ave akina wa beela. Ondo ndo mvudu y’oshinga wolo efula yakikɔ, yakakama l’ave w’oshinga wolo wêlɛwɔ marbre, albâtre, kana granite.

c Paulo akadjaka tamu lo dikambo dia panda k’“ulimu” w’onto lakake, koko aha dikambo di’ombiki a luudu ndamɛ. Bible kêlɛwɔ The New English Bible [Bible k’Oyoyo ka l’Angɛlɛ] kadimolaka divɛsa sɔ ɔnɛ: ‘Naka luudu l’onto halungudi, kete nde ayofutama; ko naka lɔ nongola, kete ndamɛ ayoshisha; koko nde ayokokɛ lɔsɛnɔ lande, oko onto loyâkokedi oma lo dja.’

[Study Questions]

1. Elongamelo kakɔna kele l’Akristo wa kɔlamelo lo dikambo di’anto wahomba koma ambeki na?

2. Ngande wakôhola ɔpɔstɔlɔ Paulo Akristo w’Ase Hɛbɛru ohomba w’olimu a wetshelo, ndo ɔsɛdingwelo akɔna wahombaso ntsha w’onto ndamɛ aha la tshimbatshimba?

3. (a) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛdika olimu wa mbetɛ anto ambeki wa Kristo la na? (b) Naa diɛsɛ dia woke diele laso oko weso ambiki w’Akristo na?

4. (a) Naa ɔkɛndɛ waki la Paulo l’olimu aso w’Akristo wa wokelo na? (b) Bonde kakokaso mbuta ɔnɛ ndo Yeso, ndo ampokami ande wakeyaka ohomba wa luudu monga l’etshina k’ɔlɔlɔ na?

5. Ele etshina k’etshumanelo k’Akristo, ndo ngande wakatama dui sɔ edja la ntondo?

6. Ngande wakahike Paulo etshina k’ɔlɔlɔ le Akristo wa la Kɔrɛtɔ?

7. Paulo akandalange mbuta oma l’ɛtɛkɛta w’ɔnɛ nde kele “[ɔnɔmbɔdi w’olimu wa lomba, NW]”?

8. Ngande wahikaso Yeso oko etshina le ambeki wayahame na?

9. Kânga mbaki Paulo ntondo ombiki w’etshina, ngande wakandayoyâkiyanyaka lo dikambo dia wanɛ waketawɔ mɛtɛ kakandawaetsha na?

10, 11. (a) Lo ndjela Paulo, ngande wotshikitanyi diangɔ dia wokelo wa mvudu? (b) Weho akɔna wa mvudu ya mɛtɛ mɛtɛ yakikɔ la Kɔrɛtɔ k’edjedja? (c) Weho akɔna a mvudu yaki kônongola, ndo wetshelo akɔna w’oshika wakondja wanɛ watêtɛ anto ambeki w’Akristo na?

12. Naa toho tɔmɔtshi tɛnya di’Akristo wa la Kɔrɛtɔ kombidja yimba l’olimu awɔ wa wokelo?

13. Lo wɛla wa Paulo, dja alembetshiyayɔ, ndo Akristo tshɛ ahombawɔ mbeya?

14. (a) Ngande wakoka Akristo wêtɛ anto ambeki ‘shisha difuto diawɔ,’ ndo ngande wakokawɔ kondja panda oko wanɛ wohandi kwɛ la dja? (b) Ko lo wedi aso, ngande wakokaso ntsha di’aha mvudu yaso ndjolongola na?

15. Toho takɔna takokaso ndjashikikɛ ɔnɛ tekɔ lo mbewɔ di’aha mbikaka mvudu y’anyanya lo kɛnɛ kendana l’ambeki aso wa Bible?

16. Ngande wakoka dikumanyi mbika la diangɔ dia wokelo diahalongola?

17. Ngande wayatshutshuya ambutshi w’Akristo dia mbika la diangɔ dia wokelo diahalongola?

18. Lam’atona ombeki wetshelo wa panda, onde ɔsɔ ekɔ ɛkɔmɔ k’ombetsha ande wayasha tshɛ dia mbolakanya la mbolowola?

19. Ayoteka lo sawo diayela?

[Caption]

[Footnotes]

[Caption]

[Questions]

[Caption on page 23]

[Caption on page 23]

L’esomba efula w’edjedja, mvudu yahalongola yakakamaka l’ave ndo tidudu ta sɔdu tâki suke la yɔ

[Caption on page 26]

[Review on page 26]

Ngande Wayoyokadimola?

◻ Ele “etshina” le Okristo wa mɛtɛ, ndo ngande wakikawɔ?

◻ Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo weho efula wa diangɔ dia wokelo a mvudu?

◻ “Dja” yekɔ didjidji dia na, ndo ngande wakokayɔ ‘shishɛ anto amɔthi difuto’ diawɔ?

◻ Ngande wakoka embetsha wa Bible, dikumanyi l’ambutshi mbika la diangɔ diahalongola na?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto